Εργαστήρια Δεξιοτήτων: Νηπίων Παιδεία, το πρώτο βήμα στη Δημοκρατία
Στο 5ο Νηπ/γειο ξεκινήσαμε το Νοέμβρη την εκπόνηση του καινοτόμου προγράμματος Νηπίων Παιδεία το οποίο υλοποιήθηκε πιλοτικά από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής κι εντάσσεται στη Θεματική ενότητα Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ – Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη – Συμπερίληψη, Αλληλοσεβασμός, Διαφορετικότητα. Περιλαμβάνει 7 εργαστήρια και κάθε εργαστήριο πραγματοποιήθηκε σε 2 ως 3 διδακτικές ώρες.
Οι δραστηριότητες αναπτύχθηκαν σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης, ενθαρρύνοντας την ενεργό εμπλοκή των παιδιών των παιδιών σε διαλογικές πρακτικές προκειμένου να αναζητήσουν λύσεις σε κοινά ζητήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν, να αντιληφθούν την έννοια της διαφορετικότητας και της ανεκτικότητας. Δημιουργήθηκαν καταστάσεις προβληματισμού με αφορμή διάφορα γεγονότα στην τάξη αλλά και από την επικαιρότητα τα οποία σχετίζονται με δημοκρατικές αξίες όπως: ενσυναίσθηση, ανθεκτικότητα, υπευθυνότητα, διαμεσολάβηση, επίλυση συγκρούσεων. Απώτερος μας στόχος τόσο η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης κάθε παιδιού όσο και της ομαδικής συνοχής. Πιο αναλυτικά πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες δράσεις :
1ο εργαστήρι: Ας γνωριστούμε παίζοντας
Ξεκινήσαμε το πρόγραμμα παίζοντας ομαδικά παιχνίδια γνωριμίας, δραστηριότητες αυτό-παρουσίασης του κάθε παιδιού και μίνι-συνεντεύξεων από τους υπόλοιπους που βοηθήσανε τα παιδιά να γνωριστούνε και να εξοικειωθούνε με τους συμμαθητές τους. Ένα από αυτά είναι το ομαδικό παιχνίδι «πες μου κάτι για σένα»: καθισμένοι σε κύκλο κάθε παιδί έριχνε ένα χάρτινο ζάρι στην κάθε πλευρά του οποίου υπήρχε μια ερώτηση στην οποία έπρεπε να απαντήσει όπως για παράδειγμα «ποιο είναι το αγαπημένο σου παιχνίδι, χρώμα, φαγητό, ζώο, ρούχο κλπ. Το ζάρι πέρασε από όλα τα παιδιά τρεις φορές και μας έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για τους συμμαθητές μας!. Καταγράψαμε τις απαντήσεις σε φύλλο εργασίας! Στο δεύτερο τμήμα η δραστηριότητα αυτή έγινε με την χρήση διαδικτυακού τροχού.
Επίσης παίξαμε παιχνίδια ενεργοποίησης των παιδιών με κίνηση στο χώρο. Για παράδειγμα τα παιδιά κινούνταν στο χώρο με τη μουσική στο σταμάτημα της οποίας έπρεπε καταρχάς να γίνουν ζευγάρι με ένα συμμαθητή και να εκτελέσουν μαζί την εντολή όπως «ενώνουμε την πλάτη, τα γόνατα, τους αγκώνες, τα κεφάλια, την παλάμη κοκ.
2ο εργαστήρι: ο επισκέπτης
Στο πρώτο τμήμα επισκέφθηκε την τάξη μας η Μελίτσια η καμηλοπάρδαλη (γαντόκουκλα). Ήταν στεναχωρημένη και μας μίλησε για το πρόβλημα της: μόλις μετακόμισε στην πόλη και στο νέο σχολείο δεν είχε κανενα φιλο και ένιωθε μοναξιά. Τα παιδιά υποδέχτηκαν με χαρά τη Μελίτσια και θέλησαν να της συμπαρασταθούν, προτείνοντας διάφορους τρόπους προκειμένου να τη βοηθήσουν. Τα παιδιά αφενός μπήκαν στη θέση της και προβληματίστηκαν ( Πώς νιώθει τώρα; Με ποιο τρόπο θα την κάνουμε να νοιώσει όμορφα;) και αφετέρου κατέθεσαν τις απόψεις τους τις οποίες καταγράψαμε και προτείνα
με στο γλυκό ζωάκι να ακολουθήσει προκειμένου να αποκτήσει φίλους. Στο δεύτερο τμήμα η επίσκεψη έγινε από την Νταουλάι, ένα κορίτσι από την Αφρική.
Σε μεταγενέστερη φάση και αφού όλοι αναγνωρίσαμε ότι υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας όπου νιώθουμε λυπημένοι, ή στεναχωρημένοι έγινε παρουσίαση της κοινωνικής ιστορίας «τι κανω για να νιωσω καλά» το κάθε παιδί επέλεξε έναν από τους τρόπους που είτε χρησιμοποιεί ή θα διαλέγει από εδώ και στο εξής για να νιώθει καλύτερα, τον αποτύπωσε εικαστικά σε φύλλο εργασίας και στο τέλος τον παρουσίασε στην ολομέλεια.
Στο δεύτερο τμήμα δημιουργήσαμε μια αφίσα με τρόπους που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να νιώσουμε καλύτερα όταν βιώνουμε έντονα συναισθήματα.
3ο εργαστήρι: Εγώ κι εσύ μαζί
Διαβάσαμε το βιβλίο «Σοφία η αγελαδίτσα τραγουδίστρια» Geoffroy de Pennart · μετάφραση Βίκη Τσιώρου. – Αθήνα : Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2000 και συμπληρώσαμε τον χάρτη της ιστορίας.
Αφού ξεκίνησε η ανάγνωση κάθε φορά που βλέπαμε τη Σοφία να χτυπάει μια πόρτα κάναμε υποθέσεις και μαντεύαμε ποιος κρύβεται πίσω από αυτήν. Μετά διαβάζαμε τη συνέχεια. Επίσης τα παιδιά άκουσαν την ιστορία μέχρι ενός σημείου κλήθηκαν να δώσουν τη δική τους συνέχεια. Έπειτα αναπαραστήσαμε με το σώμα μας όλα τα συναισθήματα που βίωσε η αγελαδίτσα (χαρά ενθουσιασμός απογοήτευση λύπη) και καταλήξαμε στο συμπέρασμα που η ιστορία ήθελε να μας διδάξει: την απόρριψη των διακρίσεων με βάση την εμφάνιση και τα φυλετικά χαρακτηριστικά μας. Οφείλουμε να πιστεύουμε στον εαυτό μας και να μη τα παρατάμε ακόμη κι όταν οι άλλοι μας απορρίπτουν!
4ο Εργαστήριο: Ο εαυτός μου
Το κάθε παιδί κλήθηκε να σκεφτεί και να πει στην ολομέλεια σε τι είναι πολύ καλός – ποιο είναι το δυνατό του σημείο. Καταγράφηκαν οι απαντήσεις και κάθε παιδί εικονογράφησε την απάντηση του. Στη συνέχεια κάθε παιδί μίλησε για κάποιον συμμαθητή, κάνοντας μια φιλοφρόνηση και δίνοντας τη δική του άποψη για το δυνατό σημείο του συμμαθητή του. Δημιουργήσαμε στον πίνακα ένα κολάζ με φωτογραφίες των παιδιών και τα «δυνατά τους σημεία».
Αφού καταλάβαμε ότι καθένας είναι ξεχωριστός και μοναδικός και πως όλοι μαζί αποτελούμε μια ομάδα σαν τα κομμάτια ενός παζλ που όταν ενώνονται φτιάχνουν μια ωραία εικόνα, αποφασίσαμε να φτιάξουμε το παζλ της ομάδας μας. Κάθε παιδί χρωμάτισε το δικό του κομμάτι παζλ μέσα στο οποίο κόλλησε τη φωτογραφία του. Όλα τα κομμάτια ενώθηκαν από τα παιδιά και δημιουργήσαμε το παζλ της τάξης μας και το σύνθημα «όλοι μαζί πιο δυνατοί»!
Στο δεύτερο τμήμα φτιάξαμε έναν κήπο.
5ο Εργαστήριο: Οι άλλοι
Προβλήθηκε σε video η ιστορία εχθρόπιτα» και ακολούθησε συζήτηση και προφορική επεξεργασία με ερωτήσεις κατανόησης σε τη μορφή τηλεπαιχνιδιού (όπως πχ Τι σημαίνει εχθρός? Γιατί πίστευε ο Τομ ότι ο Τζέρεμι ήταν εχθρός του; Τι έφτιαξε ο μπαμπάς του και γιατί; Ποια δύο πράγματα είπε ο μπαμπάς του Τομ στον Τομ να κάνει για να δουλέψει η Εχθρόπιτα; Τι ξάφνιασε τον Τομ σχετικά με τη μέρα που πέρασε με τον Τζέρεμι; Τι κατάλαβε στο τέλος ο μικρός πρωταγωνιστής μας;
Στη συνέχεια παρατηρήσαμε εικόνες με καταστάσεις σύγκρουσης ανάμεσα σε παιδιά, και αφού τις σχολιάσαμε τις δραματοποιήσαμε προκειμένου να καταλήξουμε στο ποιος είναι ο προτιμότερος τρόπος επίλυσης διαφορών και συμφιλίωσης. Τέλος προχωρήσαμε στη δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με τρόπους επίλυσης των διαφορών – συγκρούσεων μας και τον αναρτήσαμε σε εμφανές σημείο στην τάξη ώστε να τον συμβουλευόμαστε όποτε προκύπτει κάποιο θέμα διένεξης.
6ο Εργαστήριο: η ταυτότητα μου
Ξεκινήσαμε το εργαστήριο με την αφήγηση του παραμυθιού Έλμερ ο παρδαλός ελέφαντας. Μιλάει για ένα διαφορετικό από τους συνηθισμένους ελέφαντες και τα παιδιά τον αγάπησαν αμέσως. Ακολούθησε λοιπόν συζήτηση βασισμένη σε ερωτήσεις όπως Ποιος ήταν ο ήρωας του παραμυθιού; • Γιατί ο Έλμερ ήταν ξεχωριστός; • Πώς ένιωθε ο Έλμερ που ήταν τόσο διαφορετικός από τους άλλους ελέφαντες; • Πώς κατάφερε να αλλάξει χρώμα ο Έλμερ; • Πώς ένιωσε ο Έλμερ όταν κατάφερε να γίνει γκρίζος όπως τους άλλους ελέφαντες; • Πώς αποφάσισαν οι ελέφαντες να γιορτάζουν τη μέρα που ο Έλμερ έγινε γκρίζος; • Ποιο είναι το μήνυμα του παραμυθιού;
Σε μεταγενέστερη φάση παρατηρήσαμε στην ολομέλεια φωτογραφίες ανθρώπων από διαφορετικές εθνικές ομάδες με διαφορετική ενδυμασία, εξωτερική εμφάνιση συζητήσαμε για τις ομοιότητες και τις διαφορές τους . Δημιουργήσαμε τις δικές μας ταυτότητες αφού πρώτα μελετήσαμε τα χαρακτηριστικά μιας αληθινής ταυτότητας και τις πλαστικοποιήσαμε.
7ο Εργαστήριο: Όλοι διαφορετικοί όλοι ίσοι
Σε αυτό το εργαστήριο παίξαμε στα παιδιά Κουκλοθέατρο μια ιστορία με τίτλο «το Ζαμπντερφιλιο» Πρόκειται για την ιστορία ενός ζώου που είναι διαφορετικό απο τα γνωστά μας ζώα κι έτσι κανένας δεν το κάνει παρέα μέχρι που όλα αλλάζουν λόγω μιας επικίνδυνης κατάστασης στην οποία παίρνει πρωτοβουλία. Τα παιδιά αγάπησαν το Ζαμπντερφίλιο κι ενθουσιάστηκαν με την ιστορία!. Ακολούθησε επεξεργασία της ιστορίας στην ολομέλεια και εικαστική αποτύπωση σε φύλλο εργασίας: τα παιδιά ζωγράφισαν ό, τι τους έκανε εντύπωση. Αυτό στο οποίο εστιάσαμε σαν ηθικό δίδαγμα είναι να μην κρίνουμε και να μην αποκλείουμε κάποιον βασισμένοι στην εξωτερική του εμφάνιση! Ανεξάρτητα από την εμφάνιση του, κάθε άτομο έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ταλέντα που ούτε καν φανταζόμαστε και μπορεί να γίνει ένας υπέροχος φίλος!
