Σύμφωνα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ. για το νηπιαγωγείο (2006) στη μελέτη περιβάλλοντος εντάσσονται ως αντικείμενο μελέτης όλα όσα υπάρχουν γύρω τους: ο άνθρωπος και τα δημιουργήματά του, οι κοινωνικές σχέσεις, τα ζώα, τα φυτά, οι τόποι, τα φυσικά φαινόμενα και οι καταστάσεις. Η ανάπτυξη μικρών ερευνών που ξεκινούν από το άμεσο περιβάλλον τους, με τη μεθοδολογική προσέγγιση των σχεδίων εργασίας είναι θεμελιώδης, καθώς η προσέγγιση αυτή εστιάζει στην ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος και των προβληματισμών των παιδιών. Η διερεύνηση του φυσικού κόσμου από τα μικρά παιδιά αποτελεί αναγκαία συμβολή στη γνωστικής τους ανάπτυξη, αλλά και ένα ενδιαφέρον πλαίσιο για την καλλιέργεια αξιών, για τη μύηση των παιδιών στον τεχνολογικό κόσμο, την ευαισθητοποίησή τους στις επιπτώσεις των σχέσεων φυσικών επιστημών και κοινωνίας. Στο νηπιαγωγείο, όταν οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με κομμάτια του φυσικού κόσμου με τα οποία ασχολούνται και οι Φυσικές Επιστήμες, για παράδειγμα μαγνήτες, βάρκες, νερά, μπαλόνια, αλληλεπιδράσεις κ.ο.κ., δε μιλούν τη γλώσσα των κειμένων των Φυσικών Επιστημών, αλλά τη φυσική γλώσσα, τη δική τους και των παιδιών, εμπλουτισμένη με περιγραφικούς και τεχνικούς όρους.
Οι εκπαιδευτικοί προωθούν επιστημονικές πρακτικές στο βαθμό που προτρέπουν τα παιδιά:
– Να εμπλέκονται σε προβληματικές καταστάσεις που δομούνται γύρω από «κατασκευασμένα» κομμάτια του φυσικού κόσμου. Αποτελεί επιστημονική πρακτική η ενασχόληση με την «εξαίρεση» και η προσπάθεια ένταξής της στον κανόνα (έστω και με την αλλαγή του κανόνα).
– Να περιγράφουν τις παρατηρήσεις τους στο πλαίσιο της τοπικής γλώσσας και κουλτούρας.
– Να δοκιμάζουν / συγκρίνουν εναλλακτικές ταξινομήσεις.
– Να μετρούν, χρησιμοποιώντας άτυπες μονάδες μέτρησης, όταν θέλουν να συγκρίνουν.
– Να επιλέγουν ερωτήσεις, που επιδέχονται ως απάντηση μία πρόβλεψη, μία υπόθεση ή ένα λειτουργικό ορισμό.
– Να επιχειρούν να απαντούν τις ερωτήσεις, τόσο με λόγο, όσο και με άλλα εκφραστικά μέσα π.χ. νεύματα, υποδείξεις, σχήματα κ.ο.κ.
– Να ελέγχουν τις απαντήσεις των ερωτήσεων δοκιμάζοντας, επαληθεύοντας, εφαρμόζοντας κ.ο.κ.
– Να συνηθίσουν να διαφωνούν με τα «λεγόμενα» και όχι με τον «λέγοντα» (Δαφέρμου, Κουλούρη & Μπασαγιάννη, 2006, 220).
Βασική επιδίωξη των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στο νηπιαγωγείο, είναι να οδηγήσουν την παιδική σκέψη σε μία αλλαγή άποψης του φυσικού και τεχνητού κόσμου από το αυθόρμητο στο συστηματικό, από το αόριστο στο συγκεκριμένο. Αναπτύσσονται δραστηριότητες είτε ως ανεξάρτητες, είτε ενταγμένες στο πλαίσιο ενός γενικότερου θέματος που διερευνούν στην τάξη π.χ. ανάπτυξη των φυτών. Η μελέτη θεμάτων ξεκινά από τυχαίες παρατηρήσεις των παιδιών ή σχεδιάζονται από την/τον εκπαιδευτικό για την επίτευξη συγκεκριμένων μαθησιακών στόχων.
Πρόθεση της μελέτης του περιβάλλοντος στο νηπιαγωγείο είναι η μύηση των παιδιών σε πολιτισμικές πρακτικές που χαρακτηρίζουν την εγγράματη κοινωνία. Καλλιεργούνται στάσεις και αναπτύσσονται δεξιότητες που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την προοδευτική ανάπτυξη της αφαιρετικής σκέψης. Όπως:
– Παρατήρηση. Το παιδί παρατηρεί αξιοποιώντας μία ή περισσότερες αισθήσεις, ενισχύει τις παρατηρήσεις του με απλά όργανα π.χ. μεγεθυντικούς φακούς, ακουστικά κ.λπ. και τις περιγράφει.
– Διατύπωση ερωτημάτων. Το παιδί ενθαρρύνεται να διατυπώνει ερωτήματα και να αναζητά απαντήσεις τόσο μέσα από όσα ήδη γνωρίζει όσο και μέσω πειραματισμού ή διερεύνησης.
– Διατύπωση προβλέψεων. Τα παιδιά γίνονται ικανά να διατυπώνουν προβλέψεις, όταν τους δίνονται συχνές ευκαιρίες να δίνουν εξηγήσεις και να περιγράφουν τα όσα συμβαίνουν γύρω τους.
– Διατύπωση λειτουργικών ορισμών. Προσδιορίζει την αντίληψη του παιδιού για την έννοια τη δεδομένη χρονική στιγμή και σε ό,τι αφορά τις φυσικές επιστήμες, προωθεί τη συσχέτιση των εννοιών μεταξύ τους και τη σύνδεσή τους με την πράξη.
– Εξαγωγή συμπερασμάτων. Τα παιδιά μελετούν τις πληροφορίες και τα δεδομένα που συγκεντρώνουν και, συνδυάζοντάς τα με προηγούμενες εμπειρίες, καταλήγουν σε συμπεράσματα.
Οι Φυσικές επιστήμες κατέχουν εξέχουσα θέση στο νηπιαγωγείο .Μέσα από τα πειράματα τα παιδιά ερευνούν ,κάνουν υποθέσεις και βγάζουν συμπεράσματα , Έτσι οδηγούνται αβίαστα στη γνώση.
Αυτές τις μέρες επεξεργαστήκαμε τα βασικά χρώματα και με διάφορους πειραματισμούς οδηγηθήκαμε σε αναμείξεις .
Φέραμε το ουράνιο τόξο στην τάξη μας με τα μαγικά μας γυαλιά και με ένα cd.
ΠΕΙΡΑΜΑ ΜΕ ΧΑΡΤΙ ΚΟΥΖΙΝΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΦΕΡΟΥΜΕ ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ ΣΤΗ ΤΑΞΗ ΜΑΣ
ΝΕΥΤΩΝΑΣ -ΤΟ ΜΗΛΟ- Η ΒΑΡΥΤΗΤΑ
