Με αφορμή την διδακτική θρησκευτική ιστορία του Ιωσήφ, που καταδιώχτηκε και έζησε αναγκαστικά μακριά από την πατρίδα του οι μαθητές ασχολήθηκαν, ερεύνησαν , έγραψαν και παρουσίασαν τις εργασίες τους σχετικά με τους πρόσφυγες και τα τραγικά γεγονότα που βλέπουμε να συμβαίνουν στις μέρες μας. Πολλοί από τους μαθητές μάλιστα κατέγραψαν και τις μαρτυρίες των δικών τους συγγενών που έγιναν και αυτοί κάποτε πρόσφυγες.
Μια τέτοια εργασία είναι και του μαθητή Αριστείδη Τερζίδη. Ο Αριστείδης μας παρουσίασε την ιστορία της αδερφής της προγιαγιάς του, της Τολίκας. Η ιστορία της Τολίκας έγινε βιβλίο από τον Γεώργιο Ανδρεάδη και παρουσιάστηκε και στην εκπομπή «Αληθινά Σενάρια» στην ΕΡΤ3.Συγκίνησε πολλούς ανθρώπους και στην Τουρκία οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν να βοηθήσουν να βρεθεί κάποιο στοιχείο για την Τολίκα.
Ο Αριστείδης και η οικογένειά του αφιέρωσαν ένα αντίτυπο του βιβλίου για τη δανειστική βιβλιοθήκη του σχολείου μας, Ευχαριστούμε για αυτό όπως και για την ιστορία που μοιράστηκε μαζί μας.
« Η προγιαγιά μου γεννήθηκε το 1914 στο Κιζίγκιολ, ένα χωριό ανάμεσα στην Μπάφρα και τη Σαμψούντα. Ήταν το τρίτο παιδί του Τολμίδη Δημητρού και της Ελένης.Είχε άλλα 2 μεγαλύτερα αδέλφια, τον Αναστάση και τον Παναγιώτη. Ο πατέρας της ήταν γνωστός στην περιοχή, τον εκτιμούσαν όλοι και ζούσαν καλά και ευτυχισμένα, Έλληνες και Τούρκοι μαζί.
Ήταν μόλις 2 χρονών όταν η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Τουρκία. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών έχασε την μητέρα της. Ο πατέρας ξαναπαντρεύτηκε και έτσι απέκτησε μια αδελφή την Ανατολή (Τολίκα) που ήταν κοντά στην ηλικία και πολύ αγαπημένες. Όταν η Ανατολή έγινε 2 χρονών πέθανε η μητέρα της και έτσι δέθηκε περισσότερο με την Σοφία γιατί εκτός από αδελφή έγινε και μάνα για αυτήν.
Τα προβλήματα και η αναστάτωση στην περιοχή είχαν αρχίσει πολύ καιρό πριν, όμως οι δυο αδερφές δεν είχαν καταλάβει ακόμη τίποτα γιατί δεν υπήρχαν αλλαγές στην ζωή τους. Θα το καταλάβαιναν όμως λίγο αργότερα, όταν η Σοφία ήταν 8 χρονών και η Τολίκα 4.
Στα γεγονότα που ακολούθησαν πεθαίνει ο αδελφός της ο Αναστάσης, ο άλλος της αδελφός κρύβεται στα βουνά και η Σοφία με την αδερφή της και τον πατέρα της καταλήγουν σε ένα στρατόπεδο στη Σαμψούντα όπως και πολλοί άλλοι. Οι συνθήκες εκεί ήταν πολύ άσχημες. Εκεί πέθανε και ο πατέρας της μην αντέχοντας να βλέπει αυτά που συνέβαιναν.
Λίγες μέρες μετά τα παιδιά φορτώθηκαν σε κάρα με προορισμό την Μπάφρα. Στον δρόμο, όταν η Σοφία ζήτησε από τον οδηγό του κάρου, τον Χουσεΐν να σταματήσει γιατί η Τολίκα ήθελε να κάνει τη φυσική της ανάγκη, αυτός θύμωσε, την άρπαξε και την πέταξε στον δρόμο. Η μικρή έτρεχε πίσω από το κάρο κλαίγοντας και φωνάζοντας: “bacicam al beni” δηλαδή «αδερφούλα μου πάρε με μαζί σου». Δεν την ξαναείδε ποτέ πια.Αυτή η τελευταία εικόνα της αδερφής της στοίχειωνε τα όνειρα και την σκέψη της μέχρι τη μέρα που πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 2007 και μέχρι την τελευταία στιγμή είχε την ελπίδα να ακούσει κάτι από την αδελφή της.
Μετά από πολλές περιπέτειες και αφού πέρασε από πολλά ορφανοτροφεία στην Σαμψούντα και στην Ελλάδα, βρέθηκε μέσω Ερυθρού Σταυρού με τον αδερφό της τον Παναγιώτη. Έζησε σε ένα μικρό χωριό, τη Δρυμιά στα όρια του νομού Δράμας και Ξάνθης, σε έναν πανέμορφο αλλά πολύ σκληρό τόπο. Α πέκτησε 5 κορίτσια, πολλά από τα οποία αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στη Γερμανία. Έτσι η γιαγιά Σοφία εκτός από την προσφυγιά γνώρισε και τη μετανάστευση.
Ελπίζω και εύχομαι να σταματήσουν να υπάρχουν λόγοι που να οδηγούν τους ανθρώπους να αφήσουν το σπίτι και την πατρίδα τους και να πάρουν το δρόμο της μετανάστευσης ή της προσφυγιάς.»
Αριστείδης Τερζίδης