“Όσο κοιτάζεις τα πορτρέτα του Γκρέκο, νιώθεις να σε κυριεύει μεταφυσικός τρόμος”
“Να τυραννήσει το σώμα, να το μακρύνει, να το φωτίσει αρπαχτικά, να επιφοιτήσει απάνω του και να το κάψει όλο. Όλος ανησυχία και πείσμα, περιφρονώντας τους συνηθισμένους κανόνες της τέχνης, προσηλωμένος μονάχα στο δικό του τ’ όραμα, παίρνει το πινέλο του όπως ο ιππότης το σπαθί του, και ξεκινάει.
Η ζωγραφική, συνήθιζε να λέει, δεν είναι τεχνική, δηλαδή συνταγές και κανόνες. Η ζωγραφική είναι άθλος, έμπνευση, ενέργεια απόλυτα προσωπική», γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης.
«Αυτός δεν ήταν που έκαμε τα φτερά των αγγέλων τόσο μεγάλα που η Εκκλησία τρόμαξε; Αυτός δεν ήταν που έγραψε μια φορά σ’ ένα χαρτί: “Δεν μπορώ πια, βαγκέστισα;”. Κι όταν τον ρώτησε η Ιερά Εξέταση: “Πού θε’ ήρθες; Γιατί ήρθες;”, αυτός αποκρίθηκε: “Δεν έχω να δώσω λόγο σε κανένα!”.
Ο Ελ Γκρέκο (Δομήνικος Θεοτοκόπουλος) υπήρξε για τον Καζαντζάκη κοινός τόπος στην τέχνη, αναζήτηση κοινή: «η ουσία πίσω από τα φαινόμενα».
Το 2014 έχει επισήμως ανακηρυχθεί “Έτος Greco” και είναι αφιερωμένο σε αυτήν τη σπάνια καλλιτεχνική μορφή η οποία μέσα από το έργο της έχει καταφέρει να σημαδέψει την ιστορία της τέχνης. Παράλληλα με την Ελλάδα πλήθος εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθούν , με την ίδια αφορμή, και στην Ισπανία μιας και πρόκειται για τον καλλιτέχνη που οι ρίζες του εντοπίζονται και στις δύο χώρες.
Οι πολιτιστικοί οργανισμοί που θα φιλοξενήσουν μικρές ή και μεγαλύτερες εκθέσεις έργων του ζωγράφου είναι το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το Βυζαντινό-Χριστιανικό Μουσείο, η Εθνική Πινακοθήκη και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Ποιος ήταν ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος;
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γεννήθηκε το 1541 στον βενετοκρατούμενο Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο Κρήτης, από γονείς ορθόδοξους και εύπορους. Πλάι στη ζωγραφική σπούδασε και τα κλασικά γράμματα.
Στην Κρήτη πήρε την πρώτη του εκπαίδευση στην αγιογραφία και έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του μακριά από την πατρίδα του, ζωγραφίζοντας στην Ιταλία και την Ισπανία.
Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τους κορυφαίους δασκάλους της εποχής τον Τιντορέτο και τον Τιτσιάνο υιοθετώντας στοιχεία από την τέχνη του μανιερισμού. Ζωγραφίζει πίνακες, όπου το πλούσιο βενετσιάνικο χρώμα συνδυάζεται με τις ψηλόλιγνες δυναμικές μορφές των Ρωμαίων μανιεριστών.
Το 1577 ο Γκρέκο φεύγει για την Ισπανία. Η παράξενη τέχνη του δεν αρέσει στον βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Β΄. Ο Γκρέκο εγκαθίσταται οριστικά στο Τολέδο, παλιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα της Ισπανίας που εξακολουθούσε να είναι η θρησκευτική πρωτεύουσα της χώρας.
Εκεί ο υπερήφανος Κρητικός αναλαμβάνει μεγάλες παραγγελίες και ζωγραφίζει πολλά και θαυμαστά έργα, όπως το Εσπόλιο, η Ταφή του Κόμητα Οργκάθ κ.ά.
Μακριά από τις επιδράσεις των Ιταλών και από τον θόρυβο της Αυλής, ανακαλύπτει τον βαθύτερο εαυτό του και δημιουργεί μια τέχνη με υψηλή πνευματικότητα.
Πέθανε το 1614 στο Τολέδο, χωρίς να ξαναγυρίσει στην πατρίδα του. Τα έργα του υπέγραφε πάντοτε ελληνικά με βυζαντινούς χαρακτήρες: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ο Κρης εποίει».
Πηγή παρουσίασης: Anna΄s Pappa blog
Ελ Γκρέκο: Το μεγάλο ταξίδι ( εκπαιδευτική εφαρμογή από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης)
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ( αρχείο ΕΡΤ) Μέρος Α΄, Μέρος Β΄, Μέρος Γ΄Δείτε κι άλλους πίνακες!
Πηγἠ :Έθνος
