.
Η εντολή που στο όνειρό του λαμβάνει ο Σωκράτης, «μουσικήν ποίει και εργάζου» (Φαίδων 60γ – 62γ), θα μπορούσε να εκληφθεί και ως υποδήλωση της σημασίας της τέχνης, τόσο στην παιδεία, όσο και στη ζωή γενικότερα, με την προϋπόθεση ότι η παιδεία έχει τελικό στόχο την ανύψωση του ανθρώπου από άτομο σε πρόσωπο με γνώση, αλλά και ευαισθησία, με κρίση και ανθρωπιά, με εσωτερική καλλιέργεια και κοινωνική συνείδηση. Όλες οι μορφές τέχνης (ποίηση, μουσική, εικαστικές τέχνες, θέατρο κλπ.) συμβάλλουν σε αυτή τη καλλιέργεια και διευρύνουν το υπαρξιακό πεδίο.
Είναι σημαντικός παράγοντας της εκπαιδευτικής διαδικασίας η Εισαγωγή στην Ιστορία της Τέχνης ; Η τέχνη ενώ είναι κατ; εξοχήν βιωματική και διά των αισθήσεων στοχεύει στο συναίσθημα, έχοντας την ανάγκη να στηριχθεί στην ιστορική γνώση. Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι η ιστορική γνώση δεν μπορεί να τους προσφέρει σχεδόν τίποτα. Σε αυτόν όμως που έχει έστω ψήγματα ευαισθησίας και κάθε παιδί έχει η ιστορική γνώση βοηθάει στην καλλιέργειά του, καθώς του προσφέρει τη δυνατότητα παρακολούθησης της παγκόσμιας πορείας, από την αρχέγονη εποχή ως σήμερα, που προσομοιάζει σε μικρογραφία με τη δική του πορεία.
Θα ήθελα να προσθέσω σε αυτά, τη σημασία της γνώσης της τεχνικής που βοηθά το παιδί να ανοίξει ευκολότερα διάλογο με τις εικαστικές τέχνες, να κατανοήσει τις μορφές
τους και να διαμορφώσει τα δικά του κριτήρια. Κριτήρια που ξεκινούν μαζί και με άλλους παράγοντες από την αποτίμηση των έργων τέχνης και φθάνουν ως την επιλογή των επίπλων, των χρηστικών αντικειμένων και των ενδυμάτων. Βοηθούν το παιδί να διαμορφώνει αυτό που, απλοϊκά , ονομάζουμε «καλό γούστο», που θα το συνοδεύει στην
καθημερινότητά του. Μπαίνοντας σε οποιαδήποτε σχολική τάξη και ρωτώντας τους μαθητές ποιο έργο ζωγραφικής γνωρίζουν, οι εννιά στους δέκα απαντούν τη Μόνα Λίζα ή αλλιώς Τζιοκόντα Τούτο στάθηκε έναυσμα, ώστε τα παιδιά των Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων του σχολείου, να δημιουργήσουν ένα έργο εμπνεόμενα από το διάσημο πίνακα ζωγραφικής του Λεονάρντο Ντα Βίντσι – Μόνα Λίζα. Οι μαθητές μελέτησαν τον εν λόγω πίνακα, τη ζωή και το έργο του Ντα Βίντσι και το ιστορικό πλαίσιο που όλα τα παραπάνω τοποθετούνται. Εν συνεχεία, παρατηρώντας το πρωτότυπο έργο, κλήθηκαν να σχεδιάσουν τη γυναίκα Μόνα Λίζα σύμφωνα με τη δική τους φαντασία, δημιουργώντας έργα που αναπαριστούν μια γυναίκα σύγχρονη, πολλές φορές αστεία, με ιδιαίτερα αξεσουάρ. Με αυτό το τρόπο διέγειραν τη φαντασία τους γνωρίζοντας τις πληροφορίες και τα μυστικά γύρω από το πίνακα. Ο στόχος της δημιουργικότητας επιτεύχθηκε. Τα έργα των μαθητών εκτέθηκαν στους κοινόχρηστους χώρους του σχολείου και όλοι είχαμε τη δυνατότητα παρατήρησής τους. Αυτό δημιούργησε τη συνθήκη για κάτι, κατά τη γνώμη μου, μαγικό. Οι μαθητές των υπόλοιπων τάξεων του σχολείου ζήτησαν να ζωγραφίσουν με τη σειρά τους τη δική τους Μόνα Λίζα. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν βλέπετε το αποτέλεσμα της συγκινητικής αυτής προσπάθειας. Δεν είναι λίγες οι φορές που υπάρχει η τάση η μάθηση να αντιμετωπίζεται κυρίως ως μέρος μιας παραγωγικής διαδικασίας. Συχνά ο προγραμματισμός υπακούει σε αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτό το πλαίσιο, οι διδακτικές ώρες που διατίθενται για τα καλλιτεχνικά – και άλλα σχετικά μαθήματα – ίσως να θεωρούνται καταδαπάνηση ωφέλιμου χρόνου. Η αντίληψη αυτή παραβλέπει την ουσιαστικότερη πλευρά της παιδείας. Ακριβώς στην εποχή που ο τεχνολογικός γραμματισμός είναι αναγκαίος για την επιβίωση, προσωπική ή συλλογική, αυτά τα «άλλα» μαθήματα, όπως τα καλλιτεχνικά, είναι απαραίτητα για να επιτελέσει η παιδεία τον ύψιστο στόχο της: να διασώσει το ανθρώπινο πρόσωπο από τη μαζικοποίηση.
Ευχαριστώ,
Σταμάτης Ζέρβας
