Αρχείο μηνός Μάιος 2023

Φέτος στο μάθημα της Γεωγραφίας αποφασίσαμε να προσεγγίσουμε την ενότητα “Ευρώπη” με έναν τρόπο λίγο διαφορετικό από τον συνηθισμένο. Αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι η παρακάτω εργασία, όπου μπορείτε να βρείτε πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες που συγκέντρωσαν τα παιδιά του ΣΤ1 για την Ευρώπη.     Η ΕΥΡΩΠΗ

Φέτος το σχολείο μας αποφάσισε να συμμετέχει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Σωματείου Διάζωμα «Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα» που υλοποιείται από το 2014 με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Οχτώ μαθητές της ΣΤ΄ τάξης εκπαιδεύτηκαν ώστε να γίνουν ξεναγοί των συμμαθητών τους.  Στις 29 Απριλίου του 2023 η Στ΄ τάξη του σχολείου μας επισκέφτηκε το αρχαίο θέατρο του Διονύσου, στην Αθήνα. Εκεί οι μαθητές χωρίστηκαν σε μικρές ομάδες και ξεναγήθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο από τους συμμαθητές τους, που είχαν αναλάβει τον ρόλο του ξεναγού. Ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία για όλους τους μαθητές, αλλά και για τους γονείς που τους συνόδευαν. Μέσα από την πολύ ωραία ξενάγηση που έκαναν οι μικροί “ξεναγοί” μας, γνωρίσαμε το αρχαίο θέατρο του Διονύσου και αντιληφθήκαμε τη σπουδαιότητα του μνημείου και τη συμβολή του στον παγκόσμιο πολιτισμό, καθώς πρόκειται για το πρώτο θέατρο που κατασκευάστηκε στον κόσμο.

Εδώ μερικές φωτογραφίες από τη δράση:

  Το αρχαίο θέατρο του Διονύσου

Το αρχαίο θέατρο του Διονύσου βρίσκεται κάτω από την Ακρόπολη, στη νότια πλευρά, και είναι το πρώτο οικοδόμημα στον κόσμο που κατασκευάστηκε με αποκλειστικό σκοπό να φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις, είναι δηλαδή το πρώτο θέατρο στον κόσμο. Χτίστηκε στις αρχές του 5^ου  αιώνα π.Χ. και λειτούργησε ως και τον 4^ο αιώνα μ.Χ.  Πριν χτιστεί οι θεατρικές παραστάσεις δινόταν στην αγορά της πόλης όπου και στήνονταν ξύλινα καθίσματα για τους θεατές. Μετά όμως από ένα ατύχημα, όπου κατέρρευσαν τα ξύλινα καθίσματα και τραυματίστηκαν πολλοί θεατές, αποφασίστηκε να χτιστεί μόνιμο θέατρο δίπλα στο ιερό του Διονύσου.  Οι θεατρικές παραστάσεις γινόταν στα τέλη Μαρτίου-αρχές Απριλίου στα πλαίσια των Μεγάλων Διονυσίων, γιορτή προς τιμήν του θεού Διόνυσου, και είχαν χαρακτήρα διαγωνισμού. Εδώ παρουσίασαν στο κοινό τα έργα τους («δίδαξαν», όπως έλεγαν τότε) ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης. Η τοποθεσία ήταν ιδανική. Η κλίση του εδάφους επέτρεπε σε όλους τους θεατές να έχουν πολύ καλό οπτικό πεδίο.

Το κοίλο

Το πρώτο θέατρο πρέπει να ήταν πολύ απλό. Στην πρώτη σειρά του κοίλου (έτσι ονομάζεται το μέρος που κάθονται οι θεατές) πρέπει να υπήρχαν ξύλινα καθίσματα για τους επίσημους, οι υπόλοιποι όμως παρακολουθούσαν το έργο καθισμένοι στην πλαγιά. Η σκηνή επίσης πρέπει να ήταν πολύ απλή, σαν μια ξύλινη παράγκα όπου άλλαζαν κοστούμια και μάσκες οι δύο μόλις υποκριτές (έτσι έλεγαν τους ηθοποιούς). Το δεύτερο θέατρο χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 5^ου π.Χ. αιώνα με πρωτοβουλία του Περικλή. Οι κερκίδες μεγάλωσαν, χτίστηκαν πέτρινα καθίσματα για τους επίσημους και ξύλινα και τους υπόλοιπους θεατές. Από τις πηγές μαθαίνουμε ότι η σκηνή είχε τρεις εισόδους και επίπεδη στέγη, πάνω στην οποία μπορούσαν να εμφανίζονται οι ηθοποιοί. Όσο οι τραγωδίες εξελίσσονταν, άλλαζε και το θέατρο του Διονύσου. Το 350π.Χ. ξεκίνησε η οικοδόμηση του 3^ου θεάτρου, τα ερείπια του οποίου βλέπουμε σήμερα. Είναι γνωστό ως «θέατρο του Λυκούργου», επειδή όταν ολοκληρώθηκε, ανάμεσα στο 340-330 π.Χ. , άρχοντας των Αθηνών ήταν ο ρήτορας και πολιτικός Λυκούργος. Το νέο θέατρο ήταν φτιαγμένο εξολοκλήρου από πέτρα και ήταν τεράστιο έργο για την εποχή του. Η πολιτεία μάλιστα αναγκάστηκε να αγοράσει τα σπίτια δεκάδων κατοίκων της περιοχής ώστε το κοίλο να επεκταθεί προς κάθε κατεύθυνση. Χωρούσε περίπου 16.000 θεατές. Σήμερα από το κοίλο σώζονται μόνο οι πρώτες σειρές των πέτρινων καθισμάτων, τα ίχνη όμως των κερκίδων φτάνουν μέχρι τον βράχο της Ακρόπολης. Μάλιστα το κοίλο ενσωματώνει και ένας μέρος του «Περίπατου», του δρόμου δηλαδή που κύκλωνε την Ακρόπολη. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο στον χώρο των θεατών είναι οι εξήντα επτά θρόνοι της προεδρίας, της πρώτης δηλαδή σειράς των καθισμάτων. Είναι φτιαγμένοι από μάρμαρο και είναι ιδιαίτερα πολυτελείς. Σε αυτούς καθόταν οι ιερείς και οι δέκα άρχοντες της αθηναϊκής πολιτείας. Στον κεντρικό καθόταν ο ιερέας του θεού Διόνυσου. Στα ρωμαϊκά χρόνια στις πρώτες σειρές προστέθηκαν βάθρα όπου τοποθετούνταν αγάλματα αυτοκρατόρων και άλλων σημαντικών προσώπων και ανοίχτηκαν τρύπες στις οποίες μάλλον τοποθετούνταν δοκάρια στα οποία στερέωναν πανιά για την προστασία των επισήμων από τον ήλιο.

  Η ορχήστρα

Σε αντίθεση με το κοίλο, που είναι σχεδόν ίδιο από την εποχή του Λυκούργου,  η ορχήστρα του θεάτρου έχει υποστεί πολλές αλλαγές από τους Ρωμαίους. Την εποχή του Λυκούργου ήταν ένα χωμάτινο ημικύκλιο, στο οποίο οδηγούσαν οι πάροδοι, δύο διάδρομοι δηλαδή ανάμεσα στο κοίλο και τη σκηνή. Στις εισόδους υπήρχαν μαρμάρινες πύλες. Αργότερα οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν το θέατρο για να μονομαχίες, θηριομαχίες και παιχνίδια ναυμαχιών, που ήταν τα αγαπημένα τους θεάματα. Έτσι η ορχήστρα πήρε σχήμα πετάλου και καλύφθηκε από μαρμάρινες πλάκες. Επίσης στρώθηκε με κονίαμα, υλικό που συγκρατεί το νερό. Γύρω από την ορχήστρα φτιάχτηκε χαμηλός μαρμάρινος τοίχος και τοποθετήθηκαν κάγκελα ώστε να προστατεύονται οι θεατές από τα θηρία.

Η σκηνή 

Η σκηνή είναι το τμήμα του θεάτρου που έχει υποστεί τις περισσότερες αλλαγές με το πέρασμα των χρόνων. Την σκηνή της εποχής του Λυκούργου διαδέχτηκε ένα διαφορετικό κτίσμα που άλλαξε στα ρωμαϊκά χρόνια, και μάλιστα δύο φορές. Δυστυχώς από όλα αυτά τα κτίσματα μόνο μερικά τμήματα σώζονται Έτσι οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν μεν να αναπαραστήσουν τη μορφή του θεάτρου, αλλά με αρκετές υποθέσεις. Από την σκηνή της  εποχής του Λυκούργου σώζονται μόνο τα θεμέλια. Το κτίριο της σκηνής ήταν λίθινο και είχε μήκος 50 μέτρα. Μπροστά είχε κίονες και στις δύο άκρες της παρασκήνια. Είχε και στέγη, στην οποία ανέβαιναν η ηθοποιοί που παρίσταναν τους θεούς. Στα ελληνιστικά χρόνια η σκηνή πρέπει να έγινε διώροφη. Μπροστά από τον πρώτο όροφο δημιουργήθηκε ένα προσκήνιο, η στέγη του οποίου ήταν ο κύριος χώρος εμφάνισης των ηθοποιών, ώστε να τους βλέπουν καλύτερα οι θεατές. Στα ρωμαϊκά χρόνια, γύρω στο 60-61 μ.Χ. δημιουργήθηκε νέα διώροφη σκηνή η οποία ήταν πολύ πλούσια διακοσμημένη. Για την εμφάνιση των ηθοποιών κατασκευάστηκε μπροστά της ένα χαμηλό και ευρύχωρο βάθρο. Προς το τέλος των ρωμαϊκών χρόνων τον 3^ο μ.Χ. αιώνα μπροστά από τη σκηνή κατασκευάστηκε ένα βάθρο πάνω στο οποίο ανέβαιναν οι ρήτορες για να αγορεύσουν. Είναι γνωστό ως «Βήμα του Φαίδρου» και ήταν διακοσμημένο με ανάγλυφες πλάκες που απεικονίζουν σκηνές από τους μύθους του Διόνυσου. Τμήματά του σώζονται μέχρι και σήμερα.

Στο τέλος της αρχαιότητας το θέατρο εγκαταλείφθηκε και έπεσε σε αφάνεια. Μάλιστα μεγάλες ποσότητες πέτρας αφαιρέθηκαν για να χρησιμοποιηθούν για νέες κατασκευές. Σταδιακά καλύφθηκε από χώμα και ξεχάστηκε ακόμα και η θέση του. Το 1841 το μνημείο εντοπίστηκε και το 1862 Έλληνες και Γερμανοί αρχαιολόγοι ξεκίνησαν τις ανασκαφές. Μέχρι σήμερα, επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και συντηρητές εργάζονται για την αποκατάσταση, προστασία και ανάδειξη του μνημείου. Λόγω της κατάστασης του όμως δεν χρησιμοποιείται για θεατρικές παραστάσεις ή άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.