Η μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο
Το Νηπιαγωγείο αποτελεί ένα σημαντικό σταθμό στη ζωή των παιδιών και ένα σημαντικό πρώτο χώρο κοινωνικοποίησης και αγωγής. Συγχρόνως είναι μία περίοδος απομάκρυνσής των νηπίων από την ασφάλεια της οικογενειακής θαλπωρής και απόπειρας της πρώτης εξωοικογενειακής κοινωνικοποίησης, με ταυτόχρονη εισαγωγή στα πρώτα εκπαιδευτικά βήματα. Το Νηπιαγωγείο κατέχει σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία των νηπίων για τη σχολική ζωή, αφού τους δίνει τα εφόδια ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται με ευελιξία σε ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
Στην Ψυχολογία η έννοια της μετάβασης ορίζεται ως το «πέρασμα» από μια δομημένη σε μια σχετικά «ανοιχτή» ως προς τη δομή της φάση ζωής. H μετάβαση, με τη σημασία του περάσματος από έναν «γνωστό» σε έναν «άγνωστο κόσμο», εμπεριέχει σύνθετες και διαδοχικές διαδικασίες αλλαγών που επηρεάζουν το συνολικό φάσμα της ατομικής και κοινωνικής ζωής. Έτσι, για παράδειγμα η μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο σηματοδοτεί ένα νέο και σημαντικό στάδιο εξέλιξης τόσο του ίδιου του παιδιού όσο και της οικογένειάς του και γι΄ αυτό θεωρείται μια από τις κρισιμότερες περιόδους της παιδικής ηλικίας.
Η περίοδος αυτή σηματοδοτεί ιδιαίτερα έντονες αλλαγές τόσο στην προσωπικότητα του παιδιού όσο και στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, εκθέτοντας το σε μια μεγάλη ποικιλία απαιτήσεων (γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών). Οι συνηθέστερες αλλαγές που έχουν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά είναι οι παρακάτω:
α) η αύξηση του αριθμού των μαθητών μέσα στην τάξη,
β) το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διαμονής τους μέσα στην τάξη,
γ) οι αλλαγές στον τύπο και το βαθμό εμπλοκής των γονέων,
δ) η αύξηση προσδοκιών για ατομική εργασία,
ε) η λιγότερη ατομική βοήθεια με την παράλληλη συναισθηματική υποστήριξη του εκπαιδευτικού,
στ) το διαφορετικό περιεχόμενο προγράμματος,
ζ) η διαφοροποίηση του τρόπου διδασκαλίας και προσέγγισης των μαθητών από τον εκπαιδευτικό.
Η αδυναμία προσαρμογής των παιδιών στις νέες αλλαγές, κατά τη διάρκεια αυτής της σχολικής περιόδου, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην περαιτέρω ακαδημαϊκή εξέλιξή τους, την κοινωνικοποίησή τους αλλά και στη διαμόρφωση βαθύτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους.
Η συνέπεια, η συνέχεια και η σταθερότητα στους παιδαγωγικούς σκοπούς, καθώς επίσης και η συμφωνία νηπιαγωγείου, δημοτικού και γονέων στις βασικές θέσεις αγωγής θεωρήθηκε ότι εμποδίζουν τα ρήγματα της μετάβασης από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Κατά συνέπεια η μετάβαση παίζει καθοριστικό μεσολαβητικό ρόλο στην προσαρμογή του παιδιού και έχει ως στόχο να υποβοηθήσει τα νήπια να υιοθετήσουν μια θετική στάση απέναντι στον κόσμο του σχολείου.
Γονείς και μετάβαση- Πώς θα βοηθήσουν τα παιδιά τους
Καλό θα ήταν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι γονείς να προετοιμάσουν ψυχολογικά το παιδί. Το πιο απλό πράγμα που μπορούν να κάνουν είναι να του
μιλήσουν με θετικά λόγια για το δημοτικό σχολείο. Θα πρέπει να απαντούμε με απόλυτη ειλικρίνεια σε ερωτήσεις που θα θέτει το παιδί προσπαθώντας να του λύνουμε όλες τις απορίες του ώστε να μην έχει αμφιβολίες για το τι θα συναντήσει. Οι συνηθισμένες ερωτήσεις που θέτουν τα παιδιά είναι: «Γιατί να πάω σε άλλο σχολείο; Μ’ αρέσει αυτό που είμαι» «Τι παιχνίδια θα υπάρχουν στο καινούργιο μου σχολείο;», «Θα έχω τα ίδια παιδιά στην τάξη μου;», «Που θα είναι οι συμμαθητές μου; Μήπως χάσω τους φίλους μου;» Μια καλή πρόταση είναι να επισκεφθούν οι γονείς μαζί με τα παιδιά το νέο σχολείο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ή εν πάση περιπτώσει πριν τoν Αγιασμό ώστε το παιδί να εξοικειωθεί με το περιβάλλον. Είναι σημαντικό για το παιδί να μπορεί να ανεξαρτητοποιείται σε σχέση με απλές καθημερινές δραστηριότητες για τις οποίες βασιζόταν στη βοήθεια των γονιών.
Βιβλιογραφία
Μπαγάκης, Γ.; Διδάχου, Ε.; Βαλμάς, Φ.; Λουμάκου, Μ. και Πομώνης, Μ. (2006). Η ομαλή μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό και η προσαρμογή τους στην Α΄ τάξη.
Ματσαγγούρας Η. (2003): Η σχολική τάξη. Αθήνα, εκδ. Γρηγόρη
Στο νηπιαγωγείο μας ,προσπαθώντας να κάνουμε τη μετάβαση των παιδιών πιο εύκολη, αποφασίσαμε να επισκεφτούμε τις τάξεις Α1 και Α2 του 27ου Δημοτικού σχολείου με το οποίο συστεγαζόμαστε.Αξίζει να σημειωθεί πως δεν ήταν αυτή η πρώτη μας επαφή με το Δημοτικό μιας και παρακολουθούμε από την αρχή της χρονιάς τις γιορτές των πρώτων τάξεων του Δημοτικού δίνοντας έμφαση στα κοινά χαρακτηριστικά των εορτών με τις εκδηλώσεις του Νηπιαγωγείου.Πριν την επίσκεψη συζητήσαμε για το πώς φανταζόμαστε αυτό το νέο σχολείο και συλλέξαμε πολλές απορίες που είχαν τα παιδιά. Φυσικά πολλά παιδιά με αδέρφια στο δημοτικό, ως πιο ενημερωμένα, ανέλαβαν ηγετικές θέσεις και εξηγούσαν στους συμμαθητές τους τι περίπου συμβαίνει . Έπειτα οι γλυκύτατες δασκάλες του Δημοτικού κ.Μερόπη και κ.Ελένη μας υποδέχτηκαν ιδιαίτερα θερμά στην τάξη τους.Τα παιδιά είχαν τη χαρά να παρακολουθήσουν από κοντά την παράδοση του μαθήματος που γινόταν και έπειτα τα παιδιά του δημοτικού ανέλαβαν να απαντήσουν σε όλες τις απορίες μας.Στη συνέχεια μετά την αποχώρηση μας από το Δημοτικό και με λυμένες και ξεκαθαρισμένες απαντήσεις, που έλυσαν τις απορίες μας , συζητήσαμε για όλα αυτά που μας έκαναν εντύπωση…
