Δραστηριότητες Λεπτής Κινητικότητας

Η λεπτή κινητικότητα σχετίζεται με το πόσο ικανό είναι το παιδί σας να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα.
Είναι μια δεξιότητα η οποία βοηθάει σημαντικά το παιδί στα πρώτα του μαθησιακά βήματα στο σχολείο όπως π.χ. το γράψιμο.

Η λεπτή κινητικότητα είναι ένα σημαντικό κριτήριο όταν ένα παιδί αρχίζει το σχολείο και θα το βοηθήσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που υπάρχουν εκεί όπως η γραφή στο τετράδιο ή στον πίνακα. Ως λεπτή κινητικότητα αναφέρουμε όλες εκείνες τις ικανότητες που αφορούν επιδέξιες κινήσεις που κάνουμε με τα χέρια μας. Η ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας ξεκινά σε πολύ πρώιμη ηλικία, καθώς μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα βρέφος να φέρνει τα χέρια στο στόμα, να επεξεργάζεται την πιπίλα ή την κουδουνίστρα του και την μεταφέρει από το ένα χεράκι στο άλλο. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, αυξάνεται και το εύρος των δραστηριοτήτων που αφορούν την λεπτή κινητικότητα, καθώς και οι τομείς εφαρμογής της.

Οι δεξιότητες αυτές μας είναι πολύ χρήσιμες, καθώς είναι αυτές που μας βοηθούν να εκτελέσουμε καθημερινά διάφορες πράξεις, όπως το να χειριστούμε το πιρούνι και το κουτάλι μας, να ντυθούμε, να γράψουμε, καθώς και πολλά άλλα ακόμη.

Ως γονείς / εκπαιδευτικοί, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν την λεπτή τους κινητικότητα, μέσα από απλά παιχνίδια.

Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά κάποιες ιδέες, που αφορούν παιδιά προσχολικής ηλικίας:

• Ξετυλίγουμε πακέτα.
• Γυρνάμε τις σελίδες ενός βιβλίου.
• Βάζουμε 5 χάντρες μεσαίου μεγέθους σε μπουκάλια.
• Ξεβιδώνουμε το καπάκι από ένα δοχείο.
• Περνάμε 2 πλαστικούς συνδετήρες τον ένα μέσα στον άλλο, φτιάχνοντας αλυσίδα.
• Μαζεύουμε διάφορα μικροαντικείμενα από το πάτωμα (π.χ ρύζι, φασόλια, συνδετήρες).
• Τυλίγουμε ένα φύλλο εφημερίδας σε μπαλάκι και το πετάμε μέχρι 1 μέτρο απόσταση.
• Κρεμάμε ρούχα, σε κρεμάστρα.
• Ζωγραφίζουμε: κάθετη και οριζόντια γραμμή, κύκλο, σταυρό, τετράγωνο, τρίγωνο.
• Κάνουμε κολλάζ με μικρά αντικείμενα, όπως φακές, ρύζι, ρεβύθια, μικρά μπαλάκια χαρτί, κομφετί, βαμβάκι.
• Κόβουμε με ψαλίδι.
• Παίζουμε ένα παζλ από 12 μεγάλα κομμάτια.
• Παίζουμε πιγκ-πογκ.
• Φοράμε τα ρούχα μας.
• Βγάζουμε τα ρούχα μας.
• Πλένουμε το πρόσωπο και τα χέρια μας.
• Διπλώνουμε ένα χαρτί στα δύο.
• Ζωγραφίζουμε με δαχτυλομπογιές.
• Κλείνοντας δείκτη και αντίχειρα, κάνουμε θηλίτσες που κρέμεται η μία από την άλλη, εναλλάξ.
• Σηκώνουμε αντικείμενο με το κράτημα της τανάλιας με τον αντίχειρα και το δείκτη.

Εκτός από τα παραπάνω που αναφέρονται σε γενικές δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας, μπορείτε επίσης να εφαρμόσετε μερικές από τις παρακάτω ιδέες για το πώς μπορεί να συμβάλλει η λεπτή κινητικότητα στην ανάπτυξη της γραφής:

Μπορούμε να κολλήσουμε όσπρια για να γεμίσουμε μια ζωγραφιά. Αυτό εκλεπτύνει την δεξιότητα και τους λεπτούς χειρισμούς.

Ζητάμε από το παιδί να βάλει μανταλάκια γύρω από ένα κουτί με συνδυασμούς δαχτύλων. Γίνεται για ενδυνάμωση δαχτύλων.

Το παιδί πρέπει να κυλήσει ένα νόμισμα ή πούλι από τάβλι, στο τραπέζι με την βοήθεια δείκτη και αντίχειρα.

Ρίχνουμε νομίσματα σε κουμπαρά.

Περνάμε κορδόνια μέσα από κουμπιά. Βοηθά στην λεπτή κινητικότητα και τον συντονισμό ματιού – χεριού.

Μπήγουμε πινέζες σε αφρώδες υλικό, για ενδυνάμωση δαχτύλων.

Ξύνουμε μολύβια, για κινητικότητα καρπού.

Σχηματίζουμε πύργο από νομίσματα ή επίπεδα κουμπιά, το ένα πάνω στο άλλο, για βελτίωση της επιδεξιότητας και της σταθερότητας του χεριού.

Φτιάχνουμε μπαλάκια με την πλαστελίνη και δουλεύουμε ανα 2 δάχτυλα, π.χ δείκτης–αντίχειρας, αντίχειρας–μέσος, αντίχειρας–παράμεσος.

Στριφογυρίζουμε τα μπαλάκια πλαστελίνης με τα δάχτυλα.

Ψηφιδωτό με μικρά πλαστικά καρφάκια (υπάρχει στο εμπόριο).

Φτιάχνουμε μπαλάκια με πλαστελίνη και τα περνάμε μέσα από οδοντογλυφίδες, για να φτιάξουμε «σουβλάκια». Αυτή είναι μια δραστηριότητα που βοηθάει και στον έλεγχο της πίεσης και της δύναμης. Το παιδί πρέπει να περάσει τα μπαλάκια πλαστελίνης, χωρίς να χαλάσει το σχήμα τους.

Με την κλασική πλαστελίνη (που είναι σκληρή), κρύβουμε μέσα μικρά όσπρια και καλούμε τα παιδιά να τα βρουν (βοηθάει όταν τα παιδάκια δεν βάζουν αρκετή δύναμη στο μολυβάκι τους και χρειάζεται να δυναμώσουμε τα δαχτυλάκια).

Παίζουμε με πλαστικές βίδες και παξιμάδια (υπάρχουν στο εμπόριο), για κινητικότητα του καρπού.

Δραστηριότητες με κούμπωμα και ξεκούμπωμα κουμπιών, φερμουάρ, κόπιτσες κ.ά.

Απομόνωση δαχτύλων: με τον αντίχειρα του ίδιου χεριού, το παιδί αγγίζει την μία μετά την άλλη άκρη όλων των δαχτύλων του.

Με δύο ποτήρια, όπου το ένα είναι γεμάτο με νερό, το παιδί χύνει το νερό από το ένα ποτήρι στο άλλο, χωρίς να το χύσει απ’ έξω. Αυτό γίνεται για σταθεροποίηση καρπού.

Φτιάχνουμε κολιέ με χάντρες ή διάτρητα ζυμαρικά (π.χ πένες ή μακαρονάκι κοφτό). Βοηθά στην λεπτή κινητικότητα και τον συντονισμό ματιού – χεριού.

Ακόμη, βοηθά την οργάνωση της κίνησης.

Παιχνίδι με σβούρα. Ενισχύει την κινητικότητα και ευελιξία καρπού και δαχτύλων.

Ζωγραφική και αντιγραφή σχημάτων, με αφρό ξυρίσματος.

Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά και πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή και λαμβάνοντας υπ’ όψιν το επίπεδο του κάθε παιδιού, τον βαθμό ετοιμότητάς του, την ηλικία του, τα όρια αντοχής του, όπως επίσης, και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις που έχει το κάθε παιδί ξεχωριστά.

Φωνολογική ενημερότητα

Η ελλιπής φωνολογική ενημερότητα ευθύνεται σε πολλές περιπτώσεις για τις δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή στις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Τι είναι όμως η φωνολογική ενημερότητα;

Σύμφωνα με τον Gombert (1992), πρόκειται για την ικανότητα των παιδιών να αναγνωρίζουν και να χειρίζονται ενσυνείδητα τα φωνολογικά συστατικά των γλωσσικών μονάδων. Με πιο απλά λόγια, είναι η ικανότητα των παιδιών να αντιλαμβάνονται ότι οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις, οι λέξεις από συλλαβές και οι συλλαβές από φωνήματα. Να μπορούν να αναλύουν τις λέξεις σε συλλαβές και να συνθέτουν αυτές σε λέξεις, να μπορούν να αναλύουν τις συλλαβές σε φωνήματα και να συνθέτουν αυτά σε συλλαβές. Ακόμη να μπορούν να αντιληφθούν την ομοιοκαταληξία (λεμόνι/ παγώνι), να μπορούν να χειριστούν συνειδητά τα φωνήματα για τη δημιουργία νέων λέξεων αλλάζοντας κάποιο φώνημα(πόδι/ ρόδι ), προσθέτοντας μία συλλαβή (χέρι/μαχαίρι) κτλ.

Η Φωνολογική ενημερότητα είναι επίκτητη δεξιότητα και αρχίζει να αναπτύσσεται από τα 3,5 χρόνια και μετά. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας και μάλιστα με τον πιο ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο! Πώς;

1. Σε κάθε ευκαιρία παροτρύνουμε το παιδί να χωρίζει τις λέξεις σε συλλαβές χτυπώντας παλαμάκια. Προσπαθούμε η φωνή μας να έχει ρυθμό και ξεκινάμε από απλές λέξεις: βά-ζο, κό-τα, μέ-λι, πό-δι κτλ. Στη συνέχεια τρισύλλαβες (λε-μό-νι, κα-πέ-λο, τι-μό-νι κτλ.) τετρασύλλαβες κ.ο.κ.

2.Αφού το παιδί έχει χωρίσει μία λέξη σε συλλαβές, ζητάμε να μας πει ποια ήταν η πρώτη, η δεύτερη ή η τρίτη συλλαβή.

3. Του ζητάμε να μας πει ποια λέξη αρχίζει από την ίδια συλλαβή με την πατάτα: το πακέτο ή το παιχνίδι;

4. Του ζητάμε να βρει λέξεις που αρχίζουν με την ίδια συλλαβή από μία λέξη που του δίνουμε. π.χ. μά-τι: μαχαίρι, μαξιλάρι κτλ. Αυτό μπορεί να γίνει και ένα ευχάριστο παιχνίδι με εικόνες που βρίσκουμε στο google images, τις εκτυπώνουμε και τις πλαστικοποιούμε. Ζητάμε δηλαδή από το παιδί να κατηγοριοποιήσει τις εικόνες ανάλογα με την πρώτη συλλαβή τους.

5. Δίνουμε στο παιδί λέξεις και του ζητάμε να μας πει ποια καινούρια λέξη προκύπτει αν προσθέσουμε τη συλλαβή που του λέμε. π.χ. χέρι-μαχαίρι, πόδι-χταπόδι κ.ά.

6. Δίνουμε στο παιδί λέξεις και του ζητάμε να βρει ποιες ομοιοκαταληκτούν. π.χ. λεμόνι-παρτέρι-τιμόνι.

7.Οι ίδιες δραστηριότητες γίνονται και σε επίπεδο φωνήματος. π.χ. ποιες λέξεις (ή εικόνες σε παιχνίδι) αρχίζουν από το ίδιο φώνημα («από την ίδια φωνούλα»), ποια λέξη προκύπτει αν αλλάξει το πρώτο φώνημα με αυτό που του δίνουμε (πόδι-ρόδι), αν προσθέσω ένα άλλο φώνημα (ρέμα-κρέμα).