Κωνσταντίνος Καβάφης: ο ποιητής της αξιοπρέπειας

Σαν σήμερα…

Καβάφης Κωνσταντίνος (29 Απριλίου1863-29 Απριλίου 1933) «ο ποιητής της αξιοπρέπειας»

 

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στις 29 Απριλίου το 1863. Ενώ στην Αθήνα, μετά το 1880, μοναδικό σχεδόν πνευματικό κέντρο του ελληνισμού, μεσουρανεί η ισχυρή ποιητική φυσιογνωμία του Παλαμά,  στην Αλεξάνδρεια,  δημιουργεί το έργο του ένας ποιητής ο Κων/νος Καβάφης, που έμελλε αργότερα να πάρει κεντρική θέση στη νεοελληνική ποίηση και να επηρεάσει αποφασιστικά όλη τη νεότερη εξέλιξή της. Η ποιητική του Καβάφη ξάφνιασε με την ιδιοτυπία της, τόσο διαφορετική από ό,τι ήταν ως τότε καθιερωμένο. Ποιήματα σύντομα, γραμμένα ούτε σε δημοτική γλώσσα ούτε σε καθαρεύουσα,
με στίχο χαλαρό κι ελεύθερο και κάποτε ομοιοκατάληκτο που ηχεί σαν παιχνίδι ή ειρωνεία. Ποιήματα με πεζολογικό χαρακτήρα, ποιήματα με έντονη τη φιλοσοφική και υπαινικτική διάθεση, που ωθούν στη συνειδητοποίηση της δραματικής ουσίας της ζωής, που δεν είναι μόνο η αίσθηση της παρακμής και της ματαιότητας αλλά αντίρροπα είναι το αίσθημα της αξιοπρέπειας και της υπερηφάνειας. Στο ελλαδικό αναγνωστικό κοινό έγινε γνωστός από το άρθρο του Ξενόπουλου στα  Παναθήναια  ενώ στο αγγλόφωνο κοινό τον σύστησε ο φίλος του Φόρστερ (1919) Από τότε μέχρι σήμερα συντελέσθηκε η πανελλήνια και παγκόσμια αναγνώριση του έργου του. Ο μεγάλος ομότεχνός του ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έγραψε ένα ποίημα του οποίου ολοφάνερη πηγή του είναι το ποίημα Τρώες του Καβάφη.

Τις μέρες που η πτώση ήταν πια βεβαία

Στα τείχη είχαν αρχίσει κι όλας τον θρήνο

Στύλωσαν οι Τρώες κομματάκια μικρά

Κομματάκια στις τριπλές ξύλινες πύλες

Κι άρχισαν θάρρος πάλι να αποκτούν κι ελπίδα

Κι οι Τρώες λοιπόν.

«όσο μπορείς»

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

  • Κ.Π. Καβάφης, Ποιήματα, τόμ.1, Ίκαρος

Che fece. . . . il gran rifiuto

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα

που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι

να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος το ’χει

έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα

 

 

 

πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.

Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,

όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει εκείνο

τ’ όχι — το σωστό — εις όλην την ζωή του.

[1899, 1901*]


Κ.Π. Καβάφης, Ποιήματα, τόμ.1, Ίκαρος

(αποσπάσματα από εργασία μαθητών των τμημάτων Α2 και Α3)

Κουφοπούλου Ηλιάνα, Λαδά Κατερίνα, Λιάκης Παναγιώτης, Λλεσανάκου Αλεξάνδρα, Μαγκερίδης Γιώργος, Μπισμπίκη Μαριαλένα, Παγώνη Θάνια

 

 

 

 

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία | Γράψτε σχόλιο

Φίλοι οι σημαντικοί άλλοι…

Οι έφηβοι νιώθουν την ανάγκη της αποδοχής από τους φίλους τους κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας. Θεωρούν  τη γνώμη των φίλων τους σημαντική για τη διαμόρφωση της ταυτότητάς τους και της αναγνώρισης από αυτούς .Αυτό συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους και της αυτοεκτίμησής τους.

Εμείς όμως οι έφηβοι έχουμε την τάση να ακολουθούμε τη μάζα και τα σύγχρονα είδωλα με αποτέλεσμα να χάνουμε την μοναδικότητά μας. Αλλάζουμε την εμφάνισή μας, τα ακούσματά  μας και τις απόψεις μας για να ενσωματωθούμε σε παρέες και να γίνουμε αποδεκτοί.

Από την προσωπική μου εμπειρία θυμάμαι πόσο σημαντικό ήταν για μένα να αισθάνομαι αποδεκτή από τους φίλους . Ήταν οι σημαντικοί άλλοι και η αποδοχή τους με έκανε να νιώθω ασφαλής και αξιόλογη. Επιθυμούσα να συμπεριφέρομαι όπως αυτοί και να ταυτίζομαι απόλυτα μαζί τους. Κάποια στιγμή όμως κατάλαβα ότι η απόλυτη ταύτιση δεν με βοηθούσε να εξελιχτώ.

Θέλω να έχω το δικό μου μοναδικό στιλ ,τις δικές μου απόψεις, να πράττω αυθόρμητα χωρίς να με εμποδίζει η σκέψη να γίνω αποδεκτή από τους σημαντικούς άλλους. Έτσι πιστεύω ότι κατάφερα να χτίσω έναν χαρακτήρα δυναμικό. Γιατί μόνο όταν οι άνθρωποι είναι αυθόρμητοι και ειλικρινείς με τον εαυτό τους είναι πραγματικά ευτυχισμένοι! Ο καθένας μας τελικά χρειάζεται να διαφυλάττει την μοναδικότητά του!!!

Ν.Κ   (μαθήτρια του Α2)

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία | Γράψτε σχόλιο

Με τα μάτια ενός εφήβου…

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΕΦΗΒΟΥ

Με τα μάτια ενός εφήβου βλέπω διαφορετικά!

Τυφλωμένος από συναίσθημα, βλέπω με την καρδιά.

Είναι φορές που νιώθω ότι πετώ χωρίς φτερά

και πως προσγειώνομαι στον κόσμο δίχως παιδική ανεμελιά!

Μα τότε έρχεται ένας φίλος σαν <<από μηχανής θεός>>

έχω ανάγκη να Τον νιώσω, να είναι συνοδοιπόρος και οδηγός.

 

Τώρα πια είμαι μεγάλος! Σκέφτομαι και προσπαθώ

με τη σκέψη για πινέλο να βάλω χρώμα όπου βρω!

Τώρα πια θα μεγαλώσω, τη ζωή μου θα κρατώ

και σε λίγο θα βιώσω όσα θέλω από καιρό.

Σύντομα στην άκρη θα αφήσω το ρόλο τον εφηβικό

παράλογο ό,τι περνάω, μα συνέχεια προχωρώ!

Το παιδάκι που κάποτε ήμουν από το χέρι στην καρδιά μου θα κρατώ!

Νεφέλη  Κ.

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία | Γράψτε σχόλιο

Παγκόσμια ημέρα ποίησης, 21 Μαρτίου 2024

21 Μαρτίου. Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος γιορτάζουμε την τέχνη της ποιήσεως, “που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της”, σύμφωνα με την απόφαση της Unesco, η οποία στη Διάσκεψη στο Παρίσι, τον Οκτώβριο του 1999, ανακήρυξε την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Σύμφωνα με το ίδιο κείμενο ” οι πολύ δημοφιλείς ποιητικές αναγνώσεις μπορεί να συμβάλουν σε μια επιστροφή στην προφορικότητα και στηνποίηση κοινωνικοποίηση του ζωντανού θεάματος και οι εορτασμοί μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για την ενίσχυση των δεσμών της ποίησης με τις άλλες τέχνες και τη φιλοσοφία, ώστε να επαναπροσδιοριστεί η φράση του Ντελακρουά “Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση”».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρχική έμπνευσή της ανήκει στον Έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα, ο οποίος το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι’ αυτό. Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της Εαρινής Ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό της πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους. Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε το 1998 στο παλιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά (πηγή: Σαν σήμερα).
Στη συνέχεια παραθέτουμε ένα ποίημα του Αργύρη Χιόνη, ενός σπουδαίου ποιητή που τα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε αποσυρθεί στο Θροφαρί Κορινθίας, όπου ασχολήθηκε με την καλλιέργεια της γης και την ποίηση, στην οποία και αφιερώνει το εν λόγω ποίημα.

Αργύρης Χιόνης (1943 – 2011)

[«Κούφον γαρ χρήμα»]
Β’
Είναι κάτι πρεσβυωπικά γερόντια οι ποιητές
μονάχα μακριά μπορούν να δουν
Μακριά στο παρελθόν μακριά στο μέλλον
τα πράγματα τα κοντινά δεν τα διακρίνουν
παραπατούν σκοντάφτουνε τρικλίζουν
τα χέρια απλώνουνε ψαχουλευτά πασχίζουν
σαν την τυφλόμυγα πού βρίσκονται να βρουν
Το σήμερα μαντίλι γύρω από τα μάτια τους δεμένο.
                                                                         Δ’
Η ποίηση πρέπει να ‘ναι
Ένα ζαχαρωμένο βότσαλο
Πάνω που θα ‘χεις γλυκαθεί
Να σπας τα δόντια σου.

                                                                                                   (Τύποι ήλων, 1978)

Κατηγορίες: Σαν σήμερα | Γράψτε σχόλιο

Διδακτική επίσκεψη της Α’ Λυκείου στην Πάτρα – 8/3/2024

ΠΑΤΡΑ2

Μυκηναϊκή κεραμική

8 Μαρτίου 2024. Με την Α’ Λυκείου πραγματοποιήσαμε διδακτική επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας, το οποίο αποτελεί αγαπημένο πια προορισμό για το σχολείο μας. Η εύκολη πρόσβαση, το εντυπωσιακό κτήριο του Μουσείου, η φιλοξενία που κάθε φορά μας επιφυλάσσουν οι εργαζόμενοι σε αυτό αλλά και τα αξιόλογα εκθέματα αποτελούν μόνο κάποιους από τους λόγους που το επιλέγουμε σχεδόν κάθε χρόνο.

ΠΑΤΡΑ1

Αίθουσα Ιδιωτικού βίου

ΠΑΤΡΑ3

Χρηστικά αντικείμενα μιας άλλης εποχής

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Αρχαίας Ιστορίας και σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες βιωματικά τα όσα διδάχθηκαν, περιηγηθήκαμε στις αίθουσες του Μουσείου και σταθήκαμε κυρίως σε αυτά τα εκθέματα που προκάλεσαν αυτή τη φορά το ενδιαφέρον. Μερικά από αυτά ήταν η κεραμική των μυκηναϊκών χρόνων, μία αναπαράσταση ιδιωτικού λουτρού καθώς και ένας θησαυρός νομισμάτων από την περιοχή μας, την Αρχαία Σικυώνα. Για άλλη μία φορά τα εκθέματα από τη Νεκρόπολη και κυρίως η ανασύσταση ταφικών τύπων αναδείχθηκαν από τους μαθητές μας ως τα πλέον εντυπωσιακά. Τέλος, ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει σε μια περιοδική έκθεση που φιλοξενεί το Μουσείο την περίοδο αυτή με τίτλο «Τα μυστικά του Θησαυροφυλακίου» που αποσκοπεί στο να ρίξει φως στην οικονομική ευμάρεια των κατοίκων της Πάτρας πριν τη ρωμαϊκή περίοδο καθώς και στη χλιδή στη διαβίωση και τα ταφικά έθιμα.

Αποχαιρετάμε για φέτος το Μουσείο και ανανεώνουμε το ραντεβού μας για την επόμενη σχολική χρονιά!

Κατηγορίες: Επίκαιρα θέματα | Γράψτε σχόλιο

Μια κριτική για τη “Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη

Η «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη με τα μάτια μιας μαθήτριας

Η διασκευή του διηγήματος «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη υπήρξεΦΟΝΙΣΣΑ TEASER POSTER 768x1097 1 εκπληκτική. Η σκηνοθέτις Εύα Νάθενα παίρνει στα χέρια της ένα κείμενο γραμμένο εδώ και πλέον του ενός αιώνα και καταφέρνει με σαφήνεια να αποδώσει την οπτική του συγγραφέα. Πάνω από όλα δεν προσπαθεί να αλλάξει ή να εκμοντερνίσει την αφήγηση του Παπαδιαμάντη αλλά αναπαριστά την κοινωνία της εποχής με εξαιρετική πιστότητα.

Η σύνθεση, έπειτα, του κάστ των ηθοποιών και πρωτίστως η επιλογή της πρωταγωνίστριας Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη υπήρξε κάτι παραπάνω από επιτυχημένη. Καταφέρνουν όλοι τους να δημιουργήσουν μια ταινία που προκαλεί στον αναγνώστη ποικίλα συναισθήματα. Σε γενική ανάλυση, το θέμα του έργου ήταν συγκινητικό ιδιαιτέρως για τις γυναίκες, καθώς αφορά σε μια κοινωνία πατριαρχική στη βάση της και στα δικαιώματα των γυναικών. Στόχος της πρωταγωνίστριας, της Χαδούλας, ήταν να σώζει κάθε θηλυκό που γεννιόταν από τη μοίρα που επιφύλασσε η ζωή για κάθε θηλυκό και έτσι έβρισκε τρόπους – βίαιους – για να «ελευθερώσει» τα κορίτσια που γεννιούνταν. Το τέλος δεν μπορεί παρά να είναι τέτοιο ώστε να λυτρώνει τον αναγνώστη και θεατή κάθε εποχής.

Κατερίνα Λαδά

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία | Γράψτε σχόλιο

Διδακτική επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά – 10/11/2024

10 Νοεμβρίου 2024. Αρχαία Αγορά. Ναός Ηφαίστου. Ένας χώρος πραγματικό στολίδι για την Αθήνα και την ιστορία της πόλης από τα προϊστορικά έως και τα νεότερα χρόνια. Ειδικά για τους μαθητές της Α’ Λυκείου η επίσκεψη αυτή είναι ιδιαίτερα εποικοδομητική προκειμένου να δουν από κοντά τα κτήρια τα οποία αναφέρονται στην Αρχαία Ιστορία αλλά και στα Αρχαία Ελληνικά.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΟΡΑΣ3

Οι μαθητές και οι μαθήτριες προς την Οδό των Παναθηναίων

Στην αρχαιότητα ο ανοικτός αυτός χώρος βορειοδυτικά της Ακρόπολης αποτελούσε το διοικητικό, φιλοσοφικό, εκπαιδευτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και κυρίως το οικονομικό κέντρο της πόλης. Είναι αδύνατον να εισέλθει κάποιος στον χώρο αυτό και να μη φανταστεί, με τη συνδρομή και της ξενάγησης, τους Αθηναίους να διασχίζουν την Οδό των Παναθηναίων για να ανηφορίσουν προς την Ακρόπολη και να αποδώσουν τιμές στην προστάτιδα της πόλης Αθηνά Παρθένο. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι παρά τις όποιες προσθήκες έγιναν κατά καιρούς η οδός δεν έχει αλλοιωθεί.

ΝΑΟΣ ΗΦΑΙΣΤΟΥ

Ναός του Ηφαίστου

Το πρώτο κτήριο στο οποίο σταθήκαμε για αρκετή ώρα κατά την ξενάγηση υπήρξε ο Ναός του Ηφαίστου, ο καλύτερα σωζόμενος αρχαίος ελληνικός ναός. Είναι    κατασκευασμένος από πεντελικό μάρμαρο, όπως μαρτυρά το χρυσοκίτρινο χρώμα των κιόνων και αποτελεί έργο ίσως του αρχιτέκτονα Ικτίνου.

Επόμενη στάση της ξενάγησης αποτέλεσε το Νέο Βουλευτήριο, το οποίο  χτίστηκε ακριβώς δυτικά του παλαιού το 425 π.Χ.. Εκεί έλαβε χώρα η περιβόητη δίκη του Θηραμένη που αποτελεί μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές των Ελληνικών του Ξενοφώντα και από τις πλέον αγαπημένες των μαθητών και μαθητριών.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΟΡΑΣ

Κληρωτήριον για την εκλογή επιτρόπων

Τελική στάση της βόλτας μας η Στοά του Αττάλου, δωρεά του βασιλιά της Περγάμου Αττάλου του Β’ και το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς, το οποίο στεγάζεται σε αυτήν. Εκεί σταθήκαμε μπροστά στις προθήκες με τα όστρακα που αναγράφουν τα ονόματα σπουδαίων Αθηναίων που εξορίστηκαν, όπως αυτό του Κίμωνα και του Μιλτιάδη.

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία | Γράψτε σχόλιο

2ο Βραβείο στην Ποίηση στον Παγκορινθιακό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας

         Με περισσή χαρά ανακοινώνουμε τη βράβευση της μαθήτριας της Β’ Τάξης του 1ου Γενικού Λυκείου Κιάτου Γαλάνη Παρασκευής – Μαρίας στον Παγκορινθιακό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας που διοργανώθηκε και φέτος, όπως κάθε χρόνο, από το Γενικό Λύκειο Βέλου. Η μαθήτρια τιμήθηκε με το 2ο βραβείο στην κατηγορία Ποίηση Λυκείου.

        Το σχολείο μας συγχαίρει τη μαθήτρια για την προσπάθειά της και της εύχεται καλή πρόοδο και μεγαλύτερες – μακάρι –  επιτυχίες στο μέλλον. Ευελπιστούμε η περίπτωσή της να εμπνεύσει και άλλους μαθητές και μαθήτριες στο μέλλον να εκφραστούν με ανάλογους δημιουργικούς τρόπους.

                              ” Η ποίηση είναι μια πόρτα ανοικτή.” (Γ. Παυλόπουλος, “Αντικλείδια“)

 

 Χρησιμοποιημένοι αναπτήρες

Πάντα μού άρεσε να ανάβω το τσιγάρο μου

με χρησιμοποιημένους αναπτήρες.

Όλοι τους κρύβουν μια ιστορία.

Κάθε χρήστης τους

μέσα σε στιγμές θλίψης, πανικού, ευτυχίας ή δυστυχίας

τους χρησιμοποίησε,

για να του δώσουν με τη φλόγα τους

παρηγοριά ή ανακούφιση, ηδονή και

ηρεμία.

 

Σύντροφος παντοτινός ο αναπτήρας.

Χωρίς αυτόν όσα τσιγάρα και να κατέχεις

είναι άχρηστα.

Όταν ένας αναπτήρας τελειώσει, τον πετάς.

Δεν ξοδεύεις χρόνο να αναπολήσεις

τις αναμνήσεις που έχεις με αυτόν

κρυμμένο στο πακέτο σου, πάντοτε

πρόθυμο να σε εξυπηρετήσει.

 

Το κόστος του τιποτένιο και μηδαμινό,

προϊόν που εύκολα μπορεί

να αντικατασταθεί.

Άνευ σημασίας η χαρά που σου προσέφερε.

Σαν τον αδειάσεις, αχρείαστος για σένα.

 

Σαν αναπτήρα μ’ άδειασες κι εσύ

και βρίσκομαι ανάμεσα στους άλλους

πετάμενους αναπτήρες σου.

Λες και δε γνώριζες πως οι αναπτήρες

με υγραέριο ξαναγεμίζουν.

Κατηγορίες: Επίκαιρα θέματα | Γράψτε σχόλιο

Μονοήμερη εκδρομή του 1ου Γενικού Λυκείου Κιάτου στις Σπέτσες

Η σχολική χρονιά έληξε – τουλάχιστον εκδρομικά – με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Την Μπουμπουλίνα προηγούμενη Τετάρτη, 3-5-2023, όλες οι τάξεις του σχολείου μας συμμετείχαν στην ημερήσια εκδρομή που σπίτιπραγματοποιήθηκε στις Σπέτσες, το αρχοντικό νησί του Αιγαίου. Επισκεφτήκαμε αρχικά το σπίτι-Μουσείο της Μπουμπουλίνας, στο οποίο περιηγηθήκαμε και ενημερωθήκαμε για τη ζωή και την προσφορά της ηρωίδας στον Αγώνα του 1821. Έπειτα περπατήσαμε στα σοκάκια του νησιού και απολαύσαμε παραδοσιακά φαγητά.

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία | Γράψτε σχόλιο

Τίς πταίει;

Έπειτα από το τραγικό δυστύχημα το βράδυ της περασμένης Τρίτης στα Τέμπη, μιαANASFALISTOS 620x330 1448528007 620x330 ερώτηση βουίζει στα αυτιά των ακολούθων των ΜΜΕ: Ποιος ευθύνεται για αυτήν την κατάληξη; Και οι απαντήσεις αναρίθμητες. «Φταίει το τραγικό ανθρώπινο λάθος του σταθμάρχη», «φταίνε τα ηγετικά πρόσωπα», «φταίει η εταιρεία», «φταίει το κράτος». Φαίνεται πως όλοι φταίνε και συγχρόνως κανένας, σε μια ατέρμονη φλυαρία πλήρους αναλγησίας – σε μια ατελείωτη «κολοκυθιά» ευθυνών.

Οι θεσμοί μιας κοινωνίας, στο σύνολό τους, είναι εξ ορισμού τα μέσα για την επίτευξη συλλογικών στόχων: συγκροτούν και οργανώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις με τρόπο που εξασφαλίζει την αποτελεσματική λειτουργικότητά τους. Οι θεσμοί, ως συγκροτημένες και οργανωμένες μορφές συλλογικής παραγωγής κοινωνικού έργου, προϋποθέτουν επάνδρωση με ανθρώπους συνειδητοποιημένους ως προς την κοινωνική τους προσφορά και, άρα, την κοινωνική τους ευθύνη. Σήμερα, γίνεται λόγος για αυτονόμηση των θεσμών, μεταμόρφωσή τους από όργανα κοινωνικής σκοπιμότητας σε αυτοσκοπό: οδηγούμαστε στην εκμετάλλευση των ανθρωπίνων αναγκών, στην διαιώνιση των προβλημάτων που τάχθηκαν κάποτε να αντιμετωπίσουν, στην πλήρη αντικοινωνικότητα. Άραγε, αν τα κεντρικά ή «ανώτερα» στελέχη αντιμετωπίζουν τον θεσμό με τακτικές εκμετάλλευσής του για το υποκειμενικό και ιδιωτικό τους όφελος, τότε ποια η προτεραιότητα; Μήπως η κοινωνική ευημερία; Ή τάχα η ασφάλεια;

Ας μην ξορκίζουμε, όμως, μονάχα φαντάσματα. Ταυτίζουμε τους θεσμούς με ένα πρόσωπο-ηγέτη, τους προσωποποιούμε με μαγικό, πραγματικά, ραβδί για να εξαφανίσουμε τις δικές μας ανικανότητες. Φταίει η Παιδεία, φταίει η οικογένεια, φταίει το σχολείο, φταίνε οι πολιτικοί. Σφιχταγκαλιάζουμε ελπίδες το απρόσωπο κράτος να έχει όντως πρόσωπο, το πρόσωπο του πατέρα-αφέντη. Επικαλούμαστε ένα πατερναλιστικό μοντελοκεντρικής εξουσίας, ενώ εμείς, προτεστάντες δήθεν των αυθαιρεσιών, αφορίζουμε, αποσχιζόμαστε. Μάλλον ξεχάσαμε πως κράτος είναι το κοινωνικό σώμα, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Πού είναι ο κοινωνικός έλεγχος των δημοσίων λειτουργημάτων; Έλεγχος δεν σημαίνει μόνο η διαπίστωση ή όχι της αποδοτικότητας – κάτι στο οποίο αποδειχτήκαμε οικτρά ανεπαρκείς. Έλεγχος σημαίνει και  διευθυντικός παρεμβατισμός για την εξυγίανση των υπηρεσιών, για την ανανέωση και την αναμόρφωσή τους. Η συμβολή των πολιτών – εργαζομένων εδώ είναι καίριο κοινωνικό και πολιτικό αίτημα. Προϋποθέτει, όμως, συνειδητοποίηση μιας διευρυμένης ευθύνης για την ισόρροπη ένταξη των σκοπιμοτήτων των θεσμών στην κοινωνική λειτουργία. Αντιθέτως, νέμουμε την προσωπική υπαιτιότητα σε δαιδαλώδη ιστό από κόμβους ακρωτηριασμένων αρμοδιοτήτων. Πάει και η κοινωνική μας δυναμική, πάει και η κοινωνική μας ευθύνη.

Και τώρα, τι; Σε διαδηλώσεις με χιλιοειπωμένα και χιλιοφθαρμένα συνθήματα, με την οργή της ορμέμφυτης καταγγελίας του «αυταρχικού πατέρα» θα ξεχυθούμε πάλι. Λόγια κενά δίχως πραγματική διάθεση για αλλαγή. Ποιος μπορεί να απαρνηθεί την ισχύ της βολής μας όταν η ιστορική μνήμη – όση απέμεινε – την επαληθεύει με κάθε ευκαιρία; Μα τι έκπληξις όταν βρισκόμαστε εμπρός μιας τέτοιας τραγωδίας: σαν να είμαστε μόνο αφελή θύματα, ενώ θύματα πραγματικά ήταν άλλοι, και όχι κομμάτι της ασθένειας. Αυτό είναι το πραγματικό και το φαντασιώδες του κοινωνικοπολιτικού μας γίγνεσθαι. Γιγνόμενα μεν και αιεί εσόμενα, έως αν η αυτή φύσις νεοελλήνων ή…

Δημήτρης Αλεξόπουλος, Β1

Κατηγορίες: Επίκαιρα θέματα | Γράψτε σχόλιο