Στο σχολείο μας αναβιώσαμε « τα Χελιδονίσματα» το πρωί της 1ης Μαρτίου. Τα χελιδονίσματα είναι το έθιμο του καλαντίσματος της Άνοιξης το οποίο χάνεται στα βάθη των αιώνων, τότε που ακόμη ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και για να τον προϋπαντήσουν τραγουδούσαν ευχές! Έτσι στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας την 1η ή την 21η Μαρτίου (εαρινή ισημερία), τα παιδιά έβγαιναν , με μεγάλη χαρά, να «φωνάξουν» ότι έρχεται η Άνοιξη, τραγουδώντας κάλαντα! Οι καλαντιστές κρατούσαν τη χελιδόνα, ένα ομοίωμα χελιδονιού, που είχαν κατασκευάσει τις προηγούμενες μέρες.
Οι μαθητές της πρώτης τάξης κατασκεύασαν τις χελιδόνες με την καθοδήγηση της κυρίας Γεωργίας Καλλέργη (δασκάλας του Τμήματος Ένταξης) και αφού διδάχθηκαν το τραγούδι από την κυρία Μαριάννα Ροντογιάννη (μουσικό του σχολείου μας) ευχήθηκαν σε μαθητές και εκπαιδευτικούς
«ΚΑΛΗ ΑΝΟΙΞΗ ΓΕΜΑΤΗ ΧΑΡΑ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ»,
τραγουδώντας τα κάλαντα του Μάρτη:
Χελιδονάκι πέταξε
βρήκε κήπο κι έκατσε
και γλυκοκελάηδησε
Μάρτη , Μάρτη μου, καλέ.Μάρτη , Μάρτη μου, καλέ
και Φλεβάρη φοβερέκι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις
πάλι άνοιξη θ΄ ανθίσεις…
Η ΜΑΡΤΙΑ
Ένα άλλο έθιμο του Μάρτη είναι ή Μαρτιά , ένα παμπάλαιο έθιμο που το συναντούμε στα Βαλκάνια. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως παρατηρεί ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης. Το έθιμο έχει διατηρηθεί αναλλοίωτο μέχρι και σήμερα ,έτσι κι εμείς
δένουμε στα χέρια μας ένα χρωματιστό βραχιόλι, από άσπρη και κόκκινη κλωστή, για να μην μας «κάψει» ο ήλιος της Άνοιξης. Το φτιάχνουμε την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και το φοράμε την πρώτη
μέρα του Μάρτη μέχρι την Ανάσταση, που το τοποθετούμε στο αρνί καθώς ψήνεται ή μέχρι να δούμε τα πρώτα χελιδόνια. Τότε το πετάμε στα κεραμίδια του σπιτιού μας ή το αφήνουμε σε μια τριανταφυλλιά
για να μπορεί από εκεί να το πάρει το χελιδόνι για να χτίσει τη φωλιά του.
Φορέσαμε κι εμείς το βραχιολάκι μας!
Το ίδιο έθιμο έχουν και οι γειτονικές μας χώρες. Στην Αλβανία ονομάζεται Βερόρε. Στην Βουλγαρία τηρώντας παραδόσεις και έθιμα αιώνων, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια
φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μαρτενίτσα για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα» (Μπάμπα Μάρτα, στα βουλγαρικά). Στη Ρουμανία το ίδιο βραχιόλι ονομάζεται Μαρτισόρ. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας.
Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Θεός – Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι. Μια ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι.
Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την
αγνότητα.
Συντάκτης του άρθρου: Βαγγέλης (μαθητής της ΣΤ΄ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λαμίας)
Πηγές: http://users.sch.gr/vaxtsavanis/martios.html
https://www.sansimera.gr/articles
