Κατηγορία: ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Η «Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα»

Ο Χαράλαμπος Παχής ήταν Κερκυραίος ζωγράφος, που έζησε τον 19ο αιώνα. Σπούδασε στην Ακαδημία του Άγιου Λουκά στη Ρώμη.

Η «Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα» αποτελεί χαρακτηριστικό έργο της Επτανησιακής Σχολής* του 19ου αιώνα. Μ’ αυτή την εντυπωσιακή για τη ζωντάνια και την εύγλωττη παραστατικότητά της ελαιογραφία ο ζωγράφος απεικονίζει τα ήθη και τα έθιμα του τόπου του την εποχή μετά την ένωση (1864) της Επτανήσου με την Ελλάδα. Σε πρώτο πλάνο παρουσιάζονται δύο ομάδες ανθρώπων: οι μουσικοί, λουσμένοι στο φως, και οι κτηνοτρόφοι, στη σκιά, μπροστά σε ένα «Ζυθοπνευματοπωλείον». Η σκηνή διαδραματίζεται σε κεντρικό δρόμο της Κέρκυρας, όπου τα ψηλά κτίρια με τις καμάρες δημιουργούν έντονα σχεδιαστική προοπτική και βάθος στο έργο. Η ψευδαίσθηση του βάθους εντείνεται με τα αχνά χρωματισμένα τελευταία κτίρια. Οι μουσικοί φορούν μαντίλια και ζωνάρια, σύμβολα παλικαριάς, και ένας από αυτούς κρατά στα χέρια του ένα μικρό στολισμένο κυπαρίσσι σαν γαϊτανάκι. Οι κτηνοτρόφοι δίπλα τους φορούν κόκκινα φέσια και τσαρούχια, και ένας από αυτούς κουβαλά στον ώμο του ένα δοχείο για το γάλα, για να μη μείνει στον θεατή καμία αμφιβολία για το επάγγελμά τους. Οι φιγούρες των παιδιών, που πλαισιώνουν τις παρέες και κοιτούν εκστατικά τους μουσικούς, είναι αινιγματικές, γιατί μοιάζουν μάλλον με νάνους. Ίσως περιγράφουν συγκεκριμένους, γνωστούς τύπους του νησιού. Ενδιαφέρον ακόμη έχει η φιγούρα στο βάθος, με το ημίψηλο καπέλο και το παρασόλι.
Η τεχνική της ελαιογραφίας (που χρησιμοποιείται πλέον αντί της καθιερωμένης παλαιότερα αυγοτέμπερας) δίνει ιδιαίτερες δυνατότητες λεπτότητας και ευαισθησίας. Το λαμπερό φως της άνοιξης ταιριάζει με την πανηγυρική και θεατρική ατμόσφαιρα του έργου. Ο Παχής έχει επιμεληθεί ιδιαίτερα την πολυπρόσωπη αυτή σύνθεση, όσον αφορά τον πλούτο των λεπτομερειών, την καθαρότητα των μορφών και των χρωμάτων, την ακρίβεια του σχεδίου. Όσον αφορά τα επίπεδα των κτιρίων και τις πολυπρόσωπες ομάδες, έχουν δοθεί δεξιοτεχνικές λύσεις. Οι πολλές λεπτομέρειες δίνουν τη θέση τους σε μεγάλες κενές επιφάνειες, με τις οποίες ανασαίνει το έργο (πρόσοψη κτιρίων, ουρανός, επιφάνεια δρόμου). Οι πολύχρωμες κορδέλες από το γαϊτανάκι «παίζουν» με την επιγραφή του χρωματοπωλείου, ο μουσικός με το τρίγωνο συνομιλεί με το σκιασμένο πρόσωπο στο άνοιγμα της πόρτας και υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες. Επιμέρους εικόνες και όμορφα στιγμιότυπα περιμένουν τον προσεκτικό θεατή να τα απολαύσει σε ένα τόσο πλούσιο φορητό έργο μικρών διαστάσεων. Παρά την έντονη ιταλική επίδραση, το έργο αποτυπώνει την παραδοσιακή κερκυραϊκή Πρωτομαγιά του 19ου αιώνα.
Ο πίνακας αυτός είναι ένας πραγματικός θησαυρός ελληνικών λαογραφικών πληροφοριών για την αστικοποιημένη επτανησιακή κοινωνία. Εντυπωσίασε και στην εποχή του τους Ευρωπαίους, όταν ο Παχής συμμετείχε σε παγκόσμια έκθεση στο Παρίσι (1878).
Ο εκπαιδευτικός των εικαστικών
Κωνσταντίνος Στεφόπουλος

«Καλώς ήρθες Απρίλη!!!»

Σάντρο Μποτιτσέλλι“Η Άνοιξη”

Ο Απρίλιος είναι ο τέταρτος μήνας του πολιτικού έτους,με διάρκεια τριάντα ημερών.Το όνομα του προέρχεται από το λατινικό ρήμα aperire,που σημαίνει ανοίγω,γιατί το μήνα αυτόν ανοίγουν,ανθίζουν τα λουλούδια.
Σύμφωνα με την αρχαία ρωμαΪκη παράδοση,ο Απρίλιος ήταν αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη,που οι Ρωμαίοι την τιμούσαν με μεγαλοπρεπείς γιορτές την1η αυτού του μήνα.Παράλληλα,ήταν αφιερωμένος και στον θεό Απόλλωνα.
Στις 28 Απριλίου άρχιζαν-και συνεχίζονταν μέχρι της 2 Μαϊου-τα Floralia,τα ρωμαϊκα Ανθεστήρια προς τιμήν της Flora,θεάς της βλάστησης,της χλωρίδας και της Άνοιξης.Βλάστηση,άνθιση,μυρωδιές ανθισμένων λουλουδιών,με μια λέξη όλη την ομορφιά της φύσης.
Την ομορφιά αυτή θέλει να αποδώσει ο Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης Σάντρο Μποτιτσέλλι στον πίνακα του “Η Άνοιξη”.Στον πίνακα αυτόν βλέπουμε εννιά φιγούρες της αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας σε έναν κήπο με πορτοκαλιές και δάφνες.Αριστερά ο Ερμής,ο αγγελιοφόρος των θεών,φαίνεται να έχει φέρει το μήνυμα της Άνοιξης.Από δεξιά ο Ζέφυρος,ο δυτικός άνεμος που έρχεται την άνοιξη,έχει αγκαλιά τη νύμφη Χλόη στην πορεία της μεταμόρφωσης της στην θεά Φλώρα.Στο κέντρο της εικόνας η θεά του έρωτα και της ομορφιάς η Αφροδίτη ,στέκεται αγνή, ντυμένη σεμνά.Μπροστά της οι τρείς χάριτες χορεύουν σε κύκλο.Όλα αυτά,σε έναν κήπο ολάνθιστο όπου ο ζωγράφος απεικονίζει περισσότερα από 130 είδη φυτών,πιθανώς ανατρέχοντας σε συγγράμματα βοτανικής.
Κομψά φορέματα,χαριτωμένο περίγραμμα,ελικοειδής γραμμές,σαφήνεια,αρμονία,εντυπωσιακές λεπτομέρειες.Στην περίοδο της Ιταλικής Αναγέννησης έρχεται προοδευτικά στο προσκήνιο η συνεισφορά της τέχνης στην ομορφιά και τη χάρη της ζωής.’’Η Άνοιξη’’ είναι μια αφιέρωση στην αγάπη,την ειρήνη και την ευημερία.

«Εικαστικές τέχνες»

Χρόνια πολλά σε όλους τους εορτάζοντες.
Η σημερινή γιορτή μάς δίνει την ευκαιρία να ανατρέξουμε στην Τέχνη για να επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει για τον καθένα «πνευματική άνοιξη».
Με οδηγούς τους Φρα Αντζέλικο, Κάρλο Κριβέλλι, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα,Πιντουρίτσιο και Σάντρο Μποτιτσέλι, θα προσπαθήσω να δείξω στα παιδιά, πως αναπτύσσονται οι ιδέες στον δισδιάστατο χώρο των έργων που ακολουθούν.
Οι πίνακες που βλέπουμε, όλοι από την περίοδο της Αναγέννησης στην Ιταλία, αφηγούνται μιαν ιστορία, που νοηματοδοτεί την ένωση του ανθρώπου με το Θείο.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση του αγγέλου, της Παναγίας και του Αγίου Πνεύματος. Αναπτύσσεται μία σχέση δυναμική. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας δημιουργούν ένα τρίγωνο που στην κορυφή του έχει το Άγιο Πνεύμα. Τη σχέση αυτή την προσδιορίζει το μήνυμα που φέρει ο άγγελος, εξ ου και το όνομα της σημερινής γιορής, Ευ-αγγέλω,,,
Επίσης προσέξτε τη στάση του σώματος της Παναγίας, σχεδόν πάντα σε καμπύλη (το σώμα έτοιμο να αγκαλιάσει το μήνυμα) και όχι ευθυτενής, και τη στάση του σώματος του αγγελιοφόρου που προτάσσει τα χέρια του.
Παραπάνω λεπτομέρειες δεν απαιτούνται, καθώς αυτό θα στερούσε από τον θεατή τη δυνατότητα της προσωπικής απόλαυσης του πλούτου των περιγραφών, της λαμπρότητας των χρωμάτων, της ομορφιάς του χώρου, της καθαρότητας του φωτός.
Ας δεχτούμε το μήνυμα της σημερινής ημέρας….. Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να κρατήσει το φως στις καρδιές μας.

Ο δάσκαλος Εικαστικών
Κώστας Στεφόπουλος