Ο Χαράλαμπος Παχής ήταν Κερκυραίος ζωγράφος, που έζησε τον 19ο αιώνα. Σπούδασε στην Ακαδημία του Άγιου Λουκά στη Ρώμη.
Η «Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα» αποτελεί χαρακτηριστικό έργο της Επτανησιακής Σχολής* του 19ου αιώνα. Μ’ αυτή την εντυπωσιακή για τη ζωντάνια και την εύγλωττη παραστατικότητά της ελαιογραφία ο ζωγράφος απεικονίζει τα ήθη και τα έθιμα του τόπου του την εποχή μετά την ένωση (1864) της Επτανήσου με την Ελλάδα. Σε πρώτο πλάνο παρουσιάζονται δύο ομάδες ανθρώπων: οι μουσικοί, λουσμένοι στο φως, και οι κτηνοτρόφοι, στη σκιά, μπροστά σε ένα «Ζυθοπνευματοπωλείον». Η σκηνή διαδραματίζεται σε κεντρικό δρόμο της Κέρκυρας, όπου τα ψηλά κτίρια με τις καμάρες δημιουργούν έντονα σχεδιαστική προοπτική και βάθος στο έργο. Η ψευδαίσθηση του βάθους εντείνεται με τα αχνά χρωματισμένα τελευταία κτίρια. Οι μουσικοί φορούν μαντίλια και ζωνάρια, σύμβολα παλικαριάς, και ένας από αυτούς κρατά στα χέρια του ένα μικρό στολισμένο κυπαρίσσι σαν γαϊτανάκι. Οι κτηνοτρόφοι δίπλα τους φορούν κόκκινα φέσια και τσαρούχια, και ένας από αυτούς κουβαλά στον ώμο του ένα δοχείο για το γάλα, για να μη μείνει στον θεατή καμία αμφιβολία για το επάγγελμά τους. Οι φιγούρες των παιδιών, που πλαισιώνουν τις παρέες και κοιτούν εκστατικά τους μουσικούς, είναι αινιγματικές, γιατί μοιάζουν μάλλον με νάνους. Ίσως περιγράφουν συγκεκριμένους, γνωστούς τύπους του νησιού. Ενδιαφέρον ακόμη έχει η φιγούρα στο βάθος, με το ημίψηλο καπέλο και το παρασόλι.
Η τεχνική της ελαιογραφίας (που χρησιμοποιείται πλέον αντί της καθιερωμένης παλαιότερα αυγοτέμπερας) δίνει ιδιαίτερες δυνατότητες λεπτότητας και ευαισθησίας. Το λαμπερό φως της άνοιξης ταιριάζει με την πανηγυρική και θεατρική ατμόσφαιρα του έργου. Ο Παχής έχει επιμεληθεί ιδιαίτερα την πολυπρόσωπη αυτή σύνθεση, όσον αφορά τον πλούτο των λεπτομερειών, την καθαρότητα των μορφών και των χρωμάτων, την ακρίβεια του σχεδίου. Όσον αφορά τα επίπεδα των κτιρίων και τις πολυπρόσωπες ομάδες, έχουν δοθεί δεξιοτεχνικές λύσεις. Οι πολλές λεπτομέρειες δίνουν τη θέση τους σε μεγάλες κενές επιφάνειες, με τις οποίες ανασαίνει το έργο (πρόσοψη κτιρίων, ουρανός, επιφάνεια δρόμου). Οι πολύχρωμες κορδέλες από το γαϊτανάκι «παίζουν» με την επιγραφή του χρωματοπωλείου, ο μουσικός με το τρίγωνο συνομιλεί με το σκιασμένο πρόσωπο στο άνοιγμα της πόρτας και υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες. Επιμέρους εικόνες και όμορφα στιγμιότυπα περιμένουν τον προσεκτικό θεατή να τα απολαύσει σε ένα τόσο πλούσιο φορητό έργο μικρών διαστάσεων. Παρά την έντονη ιταλική επίδραση, το έργο αποτυπώνει την παραδοσιακή κερκυραϊκή Πρωτομαγιά του 19ου αιώνα.
Ο πίνακας αυτός είναι ένας πραγματικός θησαυρός ελληνικών λαογραφικών πληροφοριών για την αστικοποιημένη επτανησιακή κοινωνία. Εντυπωσίασε και στην εποχή του τους Ευρωπαίους, όταν ο Παχής συμμετείχε σε παγκόσμια έκθεση στο Παρίσι (1878).
Ο εκπαιδευτικός των εικαστικών
Κωνσταντίνος Στεφόπουλος