Το Θέατρο Σκιών είναι μια παραδοσιακή μορφή θεάτρου όπου οι φιγούρες – συνήθως φτιαγμένες από δέρμα ή χαρτόνι – προβάλλονται ως σκιές πάνω σε έναν φωτισμένο μπερντέ (λευκό πανί).
Στην ελληνική παράδοση είναι γνωστό κυρίως μέσα από τον Καραγκιόζη, με χαρακτηριστικούς ήρωες όπως ο Χατζηαβάτης, ο Μορφονιός, ο Μπάρμπα-Γιώργος κ.ά.

Βασικά στοιχεία του Θεάτρου Σκιών

• Μπερντές: το λευκό πανί όπου εμφανίζονται οι σκιές.

• Φιγούρες: κινούμενες από πίσω με ραβδιά.

• Φως: προβάλλει τις σκιές πάνω στο πανί.

• Μουσική & αφήγηση: ο καραγκιοζοπαίχτης δίνει φωνές σε όλους τους χαρακτήρες

Σήμερα  28/11/2025 είχαμε την τιμή να μας επισκεφθεί το Χιακό Θέατρο Σκιών του κου Μιχάλη Καντήλωρου και να μας παρουσιάσουν την παράσταση “Ο Καραγκιόζης και το μαγεμένο δεντρί”. Ζήσαμε μια υπέροχη θεατρική εμπειρία. Τα παιδιά ήταν ενθουσιασμένα και πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της παράστασης. Είχαν την ευκαιρία να μάθουν πολλά πράγματα για το θέατρο σκιών και ήρθαν σε επαφή με τους αγαπημένους τους ήρωες. Συμμετείχαν σε αυτή και άφησαν τη φαντασία τους ελεύθερη. Το νηπιαγωγείο μας γέμισε γέλια και χαρές.

1. Καραγκιόζης: Είναι ο πρωταγωνιστής όλων των έργων. Είναι φτωχός, πονηρός και αστείος.
2. Χατζηαβάτης: Είναι ο “κήρυκας”. Μιλά ευγενικά και αναγγέλλει τούρκικους ιδιωματισμούς.
3. Τα κολλητήρια: Πρόκειται για τα παιδιά του Καραγκιόζη, δηλαδή το Κολλητήρι, τον Κοπρίτη και τον Μπιριγκόγκο. Ο Μπιριγκόγκος είναι το μικρότερο παιδί του Καραγκιόζη. Ο Κοπρίτης, το μεσαίο παιδί του Καραγκιόζη, είναι εύσωμος παρά την έλλειψη φαγητού. Ο Κολλητήρης είναι ο μεγαλύτερος γιος του Καραγκιόζη και η μικρογραφία του.
4. Ο Μορφονιός: Είναι κομψός , αστείος, με μεγάλη μύτη. Νομίζει ότι είναι όμορφος.

Τέτοιες στιγμές μας θυμίζουν πόσο σημαντικό είναι να δίνουμε στα παιδιά εικόνες, ήχους και βιώματα που μένουν για πάντα στην καρδιά τους. Μικροί και μεγάλοι γίναμε ένα και η ψυχή μας γέμισε συγκίνηση και χαρά μέσα από το παραδοσιακό θέατρο σκιών. Η παράδοση συνεχίζει να μας συνδέει και να μας εμπνέει.

Διαβάσαμε το βιβλίο “Ένας σκίουρος μια μέρα” της Γιολάντας Τσορώνη-Γεωργιάδη. Το βιβλίο μιλά για έναν σκίουρο που, μια μέρα, αποφασίζει να βγει από τη φωλιά του και να γνωρίσει καλύτερα το δάσος. Καθώς περιπλανιέται, συναντά διάφορα ζώα και μικρές εκπλήξεις που τον κάνουν να παρατηρεί τη φύση, τα χρώματα, τις κινήσεις και τους ήχους γύρω του. Ο σκίουρος νιώθει άλλοτε περιέργεια, άλλοτε φόβο, άλλοτε χαρά, μα στο τέλος ανακαλύπτει πως ο κόσμος είναι όμορφος όταν τον εξερευνάς με θάρρος και φίλους.

Το βιβλίο βοηθά τα παιδιά να συζητήσουν για:

• τα συναισθήματά τους.

• την παρατήρηση της φύσης.

• τις αλλαγές και τις ανακαλύψεις της καθημερινής ζωής.

Αφού συζητήσαμε με τα παιδιά για όλα τα παραπάνω, ο σκίουρος επισκέφτηκε την τάξη μας και μας φάνηκε πεινασμένος. Αποφασίσαμε να τον ταΐσουμε βελανίδια. Έτσι λοιπόν με ένα ζάρι του δώσαμε τον ανάλογο αριθμό βελανιδιών.

Η Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου.
Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ για να τιμήσει την Υιοθέτηση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού (1959) και αργότερα της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989) — το πιο ευρέως αποδεκτό διεθνές κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

🔷 Τι υπενθυμίζει η ημέρα αυτή;

Ότι κάθε παιδί, ανεξάρτητα από καταγωγή, φύλο, θρησκεία, ικανότητες ή κοινωνική κατάσταση, έχει δικαίωμα:

• στην προστασία.

• στην υγεία και την ευημερία

• στην εκπαίδευση.

• στην ελεύθερη έκφραση.

• στην συμμετοχή.

• στο να μεγαλώνει σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον.

Πριν πολλά χρόνια, στην Ελλάδα, οι άνθρωποι δεν ήταν ελεύθεροι να λένε τη γνώμη τους. Μια ομάδα κακών ανθρώπων είχε πάρει την εξουσία και δεν άφηνε τον κόσμο να αποφασίζει μόνος του. Αυτό λεγόταν δικτατορία. Οι φοιτητές στο Πολυτεχνείο, ένα μεγάλο σχολείο για μεγάλους, θέλησαν να αλλάξουν τα πράγματα. Μαζεύτηκαν όλοι μαζί και φώναζαν δυνατά: «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία!» Αυτές οι λέξεις σήμαιναν ότι ήθελαν όλοι οι άνθρωποι να έχουν φαγητό, σχολεία, και να ζουν ελεύθεροι και ειρηνικά. Πολλοί άνθρωποι πήγαν εκεί για να τους στηρίξουν. Ήταν χαρούμενοι που όλοι ήταν ενωμένοι. Όμως, μια νύχτα, οι κακοί άνθρωποι έστειλαν ένα τεράστιο τανκ και χτύπησε την πόρτα του Πολυτεχνείου. Όλος ο κόσμος τρόμαξε. Παρόλο που το τανκ μπήκε μέσα, οι φοιτητές και οι άνθρωποι δεν σταμάτησαν ποτέ να πιστεύουν στην ελευθερία. Και στο τέλος, η δικτατορία έφυγε και η Ελλάδα έγινε ξανά ελεύθερη. Μιλήσαμε με τα παιδιά για τη δημοκρατία και τη δικτατορία. Τις παρουσιάσαμε σαν δύο κοπέλες. Η δημοκρατία έχει ένα τεράστιο χαμόγελο. Αντίθετα η δικτατορία μοιάζει θυμωμένη.

Η Δημοκρατία είναι ένας τρόπος να ζούμε όλοι μαζί δίκαια.
Στη Δημοκρατία:

• Όλοι μπορούν να μιλάνε.

• Όλοι μπορούν να πουν τη γνώμη τους.

• Όλοι συνεργάζονται για να αποφασίσουν.

Είναι σαν μια μεγάλη ομάδα όπου κανείς δεν είναι αρχηγός για όλους χωρίς να ρωτήσει. Νιώθουμε:

• Χαρά όταν μας αφήνουν να μιλήσουμε και μας ακούνε.
• Ασφάλεια όταν ξέρουμε ότι κανείς δεν θα μας φωνάξει επειδή είπαμε τη γνώμη μας.
• Εμπιστοσύνη όταν συνεργαζόμαστε και αποφασίζουμε όλοι μαζί.
• Ηρεμία όταν λύνονται τα προβλήματα με λόγια και όχι με φωνές.
• Υπερηφάνεια όταν ξέρουμε ότι βοηθήσαμε την ομάδα.

Η Δικτατορία είναι όταν λίγοι άνθρωποι αποφασίζουν για όλους, χωρίς να ρωτούν κανέναν.
Δεν αφήνουν τους ανθρώπους:

• να λένε τη γνώμη τους,

• να διαλέγουν μόνοι τους,

• να συνεργάζονται.

Είναι σαν να παίζεις ένα παιχνίδι και να μην μπορείς να πεις τι θέλεις, γιατί κάποιος άλλος αποφασίζει μόνος του. Νιώθουμε:

• Φόβο επειδή δεν είμαστε ελεύθεροι να πούμε τις σκέψεις μας.
• Λύπη επειδή οι γνώμες μας δεν ακούγονται.
• Άγχος αφού δεν ξέρουμε τι θα γίνει και δεν νιώθουμε  ασφαλείς.
• Αδικία αφού οι αποφάσεις δεν είναι ίδιες για όλους.
• Μοναξιά καθώς δεν υπάρχει συνεργασία και συζήτηση.

Τέλος είδαμε την “τενεκεδούπολη”. Η ιστορία του κουκλοθέατρου της «Τενεκεδούπολης» προσαρμόστηκε έτσι ώστε να ενσωματώσει τις αξίες της ελευθερίας, της αντίστασης και της ενότητας, οι οποίες είναι και το κεντρικό μήνυμα της 17ης Νοεμβρίου. Οι ήρωες της ιστορίας, οι κάτοικοι της «Τενεκεδούπολης», ενώνουν τις δυνάμεις τους για να υπερασπιστούν το δικαίωμα όλων να ζουν ελεύθεροι και να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά  αντιλήφθηκαν την αξία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα διατήρησαν ζωντανή τη μνήμη του Πολυτεχνείου με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία τους.

Ο Μύθος της Ελιάς

Πολύ, πολύ παλιά, τότε που δεν υπήρχαν ακόμα πόλεις στην Ελλάδα, οι άνθρωποι ζούσαν διάσπαρτοι σε μικρά χωριά. Σε έναν όμορφο τόπο, δίπλα στη θάλασσα, οι θεοί του Ολύμπου αποφάσισαν να χτίσουν μια μεγάλη πόλη. Αλλά δεν ήξεραν πώς να τη βαφτίσουν και ποιος θεός θα γίνει ο προστάτης της. Δύο θεοί ήθελαν πολύ αυτή την τιμή: ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας,
και η Αθηνά, η θεά της σοφίας. Ο Δίας, ο αρχηγός των θεών, τους είπε:
— «Όποιος από τους δύο δώσει στους ανθρώπους το πιο χρήσιμο δώρο, θα γίνει προστάτης της πόλης.»

Τότε ο Ποσειδώνας πήρε την τρίαινά του και χτύπησε δυνατά το έδαφος.
Από εκεί ξεπήδησε μια πηγή με νερό της θάλασσας! Οι άνθρωποι χάρηκαν, αλλά όταν το γεύτηκαν, είδαν πως ήταν αλμυρό και δεν μπορούσαν να το πιουν.

Ύστερα ήρθε η σειρά της Αθηνάς.
Χτύπησε τη γη με το δόρυ της και εκεί, στο ίδιο σημείο, φύτρωσε ένα πανέμορφο δέντρο με γκρίζα φύλλα και μικρούς καρπούς:
η ελιά!

Η Αθηνά είπε:
— «Αυτό το δέντρο θα σας δίνει τροφή, φως και θεραπεία. Θα σας χαρίζει ειρήνη και ευημερία.»

Οι άνθρωποι ενθουσιάστηκαν με το δώρο της Αθηνάς και αποφάσισαν:
Η πόλη θα ονομαστεί Αθήνα, προς τιμήν της θεάς!

Η ελιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στην αρχαία Ολυμπία, πριν από χιλιάδες χρόνια, οι αθλητές έρχονταν από όλη την Ελλάδα για να αγωνιστούν.
Δεν έπαιρναν ούτε μετάλλια ούτε δώρα· μόνο ένα στεφάνι από κλαδιά ελιάς, που το έκοβαν από την ιερή ελιά της Ολυμπίας, την Καλλιστέφανο Ελαία. Το στεφάνι αυτό, το κότινο, ήταν σύμβολο τιμής και ειρήνης. Οι αθλητές ένιωθαν περήφανοι όχι γιατί νίκησαν τους άλλους, αλλά γιατί έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Από τότε, η ελιά έγινε σύμβολο ειρήνης, προσπάθειας και αγάπης για όλους τους ανθρώπους.

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

Στόχοι:

• Να γνωρίσουν τα παιδιά το δέντρο της ελιάς, τον καρπό και τα προϊόντα του.

• Να ανακαλύψουν τη σημασία της ελιάς στην ελληνική παράδοση και καθημερινή ζωή.

• Να καλλιεργήσουν δεξιότητες παρατήρησης, συνεργασίας και λεπτής κινητικότητας.

• Να βιώσουν μέσα από αισθητηριακές εμπειρίες τη διαδικασία παραγωγής λαδιού.

• Να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από τέχνη, λόγο, μουσική και παιχνίδι.

Μαθησιακοί Στόχοι

• Γλώσσα: Εμπλουτισμός λεξιλογίου (δέντρο, καρπός, λιομάζωμα, ελαιοτριβείο, λάδι).

• Μαθηματικά: Ομαδοποιήσεις, μετρήσεις

• Εικαστικά: Δημιουργίες με φυσικά υλικά.

• Κοινωνική αγωγή: Συνεργασία, σεβασμός στη φύση και στην εργασία