Όμιλος Ταξιδεύοντας….. με την Τέχνη ΙΙ- 15η Συνάντηση

📅 Τη Δευτέρα 17 Μαρτίου, ο όμιλός μας ταξίδεψε στο μακρινό και ένδοξο 1821 και γνωρίσαμε τις ένδοξες σελίδες της ιστορίας μας. Οι μαθητές παρουσίασαν τους ήρωες και ξεχώρισαν αυτόν που θαυμάζουν περισσότερο, τεκμηριώνοντας την επιλογή τους με επιχειρήματα.

✔️ Δώσαμε έμφαση στους ήρωες του 1821 και τις μεγάλες μάχες που άφησαν το στίγμα τους, μέσα από πίνακες ζωγραφικής που φιλοτέχνησαν Έλληνες και ξένοι ζωγράφοι.

🎨 Η Ζωγραφική και η Ελληνική Επανάσταση

🖌️ Η ιστορική ζωγραφική και η προσωπογραφία βρέθηκαν στο επίκεντρο της πρώτης περιόδου της ελληνικής τέχνης μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ο ηρωισμός, η αυτοθυσία και η γενναιότητα των αγωνιστών του ΄21 αποτυπώθηκαν ως ηθικό πρότυπο, αλλά και ως μια μορφή μαρτυρίας της ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού.

✔️ Στη ζωγραφική ιστορικών γεγονότων, τα έργα είναι μνημειακά, μεγάλων διαστάσεων, οι συνθέσεις σκηνοθετημένες και το ύφος τελετουργικό.

📌 Κύριοι ζωγράφοι ιστορικών σκηνών:

• Θεόδωρος Βρυζάκης 🎨 (ο οποίος έχασε τον πατέρα του στον πόλεμο, όταν τον κρέμασαν οι Τούρκοι)
• Διονύσης Τσόκος
• Νικόλαος Γύζης
• Ανδρέας Κριεζής
• Ντελακρουά (φιλέλληνας ζωγράφος)

📌 Η μνήμη των μαθητών και οι πίνακες της Επανάστασης

📖 Η πλειοψηφία των μαθητών θυμόταν πίνακες της Ελληνικής Επανάστασης που είχαν συναντήσει στα σχολικά εγχειρίδια.

📌 Πρώτα ανακάλεσαν στη μνήμη τους τον πίνακα του Θ. Βρυζάκη “Η Ελλάδα Ευγνωμονούσα” και έδωσαν τη δική τους ερμηνεία.

✍️ «Η Ελλάδα ανοίγει τα χέρια της και αγκαλιάζει όλους τους ήρωες, τους ευλογεί.»

Το έργο «Η Ελλάς ευγνωμονούσα» του Θεόδωρου Βρυζάκη είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της νεοελληνικής τέχνης και φέρει σημαντικό ιστορικό και πολιτισμικό συμβολισμό ️. Η απεικόνιση της Ελλάδας ως αρχαίας κόρης , τοποθετημένης πάνω σε σύννεφο ☁️, δημιουργεί την αίσθηση της πνευματικής και φυσικής ανύψωσης της χώρας. Η στάση της, με τα απλωμένα χέρια , δηλώνει την προσφορά και την αποδοχή, ενώ το δάφνινο στεφάνι , σύμβολο νίκης και δόξας, αποτυπώνει την ανάσταση και την αναγνώριση της χώρας ως ανεξάρτητου έθνους μετά την Επανάσταση του 1821 ⚔️.

Η παρουσία των πρωτεργατών γύρω από την «Ελλάδα ευγνωμονούσα» ενισχύει τον χαρακτήρα της ιστορικής μνήμης , τονίζοντας τη συλλογική προσπάθεια για την ελευθερία. Ο πίνακας αναδεικνύει, μέσω αυτής της σκηνής, τη σημαντική σχέση μεταξύ του πολιτιστικού παρελθόντος της Ελλάδας (με την αναφορά στην αρχαία Ελλάδα) και του επαναστατικού παρόντος (με τη συμμετοχή των ηρώων του 1821) ‍♂️.

Η έντονη συμβολική φόρτιση του έργου αποτυπώνει τη σχέση του ελληνικού έθνους με την παράδοσή του, την τιμή στους ήρωες της Επανάστασης και την υπερηφάνεια για την αναγέννηση της χώρας 🇬🇷.

Σημαντικά σημεία:

• Η Ελλάδα ως αρχαία κόρη : Συμβολίζει την ιστορική και πολιτιστική συνέχεια του έθνους, συνδέοντας το παρόν με το ένδοξο παρελθόν.
• Το δάφνινο στεφάνι : Αποτυπώνει τη νίκη και τη δόξα της Επανάστασης, σηματοδοτώντας την αναγέννηση του ελληνικού έθνους.
• Η παρουσία των ηρώων ‍♂️: Τονίζει τη συλλογική προσπάθεια και τη θυσία των αγωνιστών για την ελευθερία, αναδεικνύοντας την ενότητα του λαού.
• Η συμβολική φόρτιση : Αναδεικνύει την εθνική υπερηφάνεια και την τιμή στους αγωνιστές, ενισχύοντας το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας και της ιστορικής μνήμης.
• Τα σύννεφα ☁️: Συμβολίζουν την ανάταση της Ελλάδας, την έξοδό της από την σκλαβιά και την είσοδο της σε μια νέα εποχή ελευθερίας.

Στη συνέχεια παρατηρήσαμε πίνακες της ελληνικής επανάστασης και ανατρέξαμε στα σπουδαία γεγονότα της εποχής . Οι πίνακες άλλωστε είχαν και έχουν διδακτική μορφή ‍.

Σημαντικά σημεία:

• Πίνακες της Ελληνικής Επανάστασης: Αποτυπώνουν με ζωντάνια και ρεαλισμό τα γεγονότα, τους ήρωες και τις μάχες της Επανάστασης ⚔️.
• Σπουδαία γεγονότα της εποχής: Αναβιώνουν την ιστορική μνήμη και μας φέρνουν σε επαφή με τις θυσίες και τον ηρωισμό των αγωνιστών 🇬🇷.
• Διδακτική μορφή: Οι πίνακες χρησίμευαν ως μέσο για τη μετάδοση της ιστορικής γνώσης και την ενίσχυση του εθνικού φρονήματος, ιδιαίτερα σε μια εποχή με περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση .

“Το Κρυφό Σχολειό”

Ο πίνακας του Νικόλαου Γύζη, “Το Κρυφό Σχολειό”, αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της ελληνικής τέχνης και σύμβολο του αγώνα του Έθνους για τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας μέσω της παιδείας. Ας δούμε μερικά σημαντικά σημεία:

• Σύμβολο εθνικής αντίστασης:
  • Ο πίνακας αποτυπώνει την προσπάθεια των υπόδουλων Ελλήνων να διατηρήσουν την παιδεία και την εθνική τους συνείδηση, παρά τις αντίξοες συνθήκες της Τουρκοκρατίας.
  • Αναδεικνύει την αξία της εκπαίδευσης ως μέσο αντίστασης και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.
• Φωτισμένοι δάσκαλοι:
  • Οι δάσκαλοι, λαϊκοί και κληρικοί, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ελληνικής παιδείας και γλώσσας.
  • Με αυταπάρνηση και αφοσίωση, δίδαξαν τα παιδιά τα ελληνικά γράμματα και την ιστορία, συμβάλλοντας στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας.
• Επένδυση στην παιδεία:
  • Οι υπόδουλοι Έλληνες αντιλήφθηκαν την παιδεία ως το ισχυρότερο όπλο για την εθνική τους επιβίωση.
  • Επένδυσαν στην εκπαίδευση των παιδιών τους, με την ελπίδα να δημιουργήσουν μια νέα γενιά μορφωμένων Ελλήνων, ικανών να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.
• Ιστορική αλήθεια και συμβολισμός:
  • Υπάρχουν αρκετές ιστορικές αναφορές για την ύπαρξη των κρυφών σχολείων. Ωστόσο, ο πίνακας του Γύζη είναι περισσότερο συμβολικός, παρά μια πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας.
  • Η εικόνα του κρυφού σχολειού έχει αποκτήσει διαχρονική αξία, συμβολίζοντας τον αγώνα για την ελευθερία και την παιδεία.
• Η συμβολή της εκκλησίας:
  • Η εκκλησία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της ελληνικής παιδείας, καθώς πολλά μοναστήρια λειτούργησαν ως κρυφά σχολεία.
  • Οι κληρικοί, με την μόρφωση και την αφοσίωσή τους, συνέβαλαν στην διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και της ορθόδοξης πίστης.

Ο πίνακας του Γύζη αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο της ελληνικής ψυχής και της αδιάκοπης προσπάθειας για την ελευθερία και την παιδεία.

“Η Πυρπόληση”

Ο πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα “Η Πυρπόληση” αποτελεί μια σημαντική απεικόνιση της ηρωικής πράξης του Κωνσταντίνου Κανάρη. Ας εξετάσουμε μερικά βασικά σημεία:

• Ιστορική βάση και προσωπική μαρτυρία:
  • Ο Λύτρας εμπνεύστηκε από τις διηγήσεις του ίδιου του Κανάρη, ο οποίος επισκεπτόταν το εργαστήρι του ζωγράφου.
  • Αυτή η προσωπική μαρτυρία προσέδωσε αυθεντικότητα και ζωντάνια στον πίνακα, καθώς ο Λύτρας είχε την ευκαιρία να ακούσει από πρώτο χέρι τις λεπτομέρειες της πυρπόλησης.
• Προβολή των πρωταγωνιστών:
  • Ο Λύτρας εστιάζει στην προβολή των ηρώων, με τον Κανάρη και τους συντρόφους του να κυριαρχούν στο προσκήνιο.
  • Η έμφαση στους πρωταγωνιστές υπογραμμίζει τον ηρωισμό και την αποφασιστικότητά τους, ενισχύοντας το εθνικό αίσθημα.
• Το φλεγόμενο πλοίο στο βάθος:
  • Το φλεγόμενο τουρκικό πλοίο τοποθετείται στο βάθος, λειτουργώντας ως σκηνικό που πλαισιώνει την ηρωική πράξη.
  • Η απομάκρυνση του πλοίου στο βάθος εστιάζει την προσοχή στους πρωταγωνιστές και στην αποφασιστικότητά τους, παρά στη φρίκη της καταστροφής.
• Η συμβολή του έργου:
  • Η «Πυρπόληση» του Νικηφόρου Λύτρας είναι έργο τέχνης που αναπαριστά ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα στην Χίο.
  • Αναδεικνύει την ανδρεία και την αποφασιστικότητα των Ελλήνων αγωνιστών, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εθνικής μνήμης.

Ο πίνακας του Λύτρα αποτελεί ένα σημαντικό έργο της ελληνικής τέχνης, που αποτυπώνει μια από τις πιο ηρωικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης.

«Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου»

Ο πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά, «Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου», είναι ένα εμβληματικό έργο που αποτυπώνει την τραγική αλλά ηρωική πλευρά της Ελληνικής Επανάστασης. Ας δούμε μερικές σημαντικές πτυχές αυτού του έργου:

• Έμπνευση από την πολιορκία του Μεσολογγίου:
  • Ο πίνακας δημιουργήθηκε ως αντίδραση στη φρίκη της τρίτης πολιορκίας του Μεσολογγίου και της ηρωικής εξόδου των πολιορκημένων.
  • Ο Ντελακρουά, όπως και πολλοί άλλοι φιλέλληνες, συγκλονίστηκε από την αυτοθυσία των Ελλήνων και θέλησε να αποτυπώσει το μεγαλείο της ψυχής τους.
• Προσωποποίηση της Ελλάδας:
  • Η γυναικεία φιγούρα που κυριαρχεί στον πίνακα είναι η προσωποποίηση της Ελλάδας, η οποία στέκεται στα ερείπια του Μεσολογγίου.
  • Η στάση της, με τα χέρια σε απόγνωση, εκφράζει τον πόνο και την οδύνη της χώρας, αλλά και την αποφασιστικότητά της να συνεχίσει τον αγώνα.
• Συμβολισμός των στοιχείων:
  • Η ελληνική παραδοσιακή φορεσιά, ξεκούμπωτη στο στήθος, συμβολίζει την ελευθερία και την αφοσίωση στην πατρίδα.
  • Τα ερείπια του Μεσολογγίου και ο καταπλακωμένος αγωνιστής υπογραμμίζουν τη φρίκη του πολέμου και τις θυσίες των Ελλήνων.
  • Ο άνδρας με το κίτρινο τουρμπάνι, αντιπροσωπεύει τον εχθρό και το γεγονός ότι έχει καρφώσει την σημαία στο έδαφος δείχνει την κατάληψη της πόλης.
  • Η στάση της προσωποποίησης της Ελλάδας, είναι σαν να ζητάει από τον κάθε θεατή να αναλάβει τις ευθύνες του.
• Συναισθηματική φόρτιση:
  • Ο πίνακας είναι φορτισμένος με έντονα συναισθήματα, όπως πόνο, απόγνωση, αλλά και ελπίδα.
  • Ο Ντελακρουά καταφέρνει να μεταδώσει στον θεατή το δράμα της πολιορκίας και την ηρωική αντίσταση των Ελλήνων.
• Φιλελληνικό κίνημα:
  • Το έργο αυτό, όπως και άλλα έργα τέχνης της εποχής, συνέβαλε στην ενίσχυση του φιλελληνικού κινήματος στην Ευρώπη.

Ο πίνακας του Ντελακρουά αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία και της θυσίας των Ελλήνων.

Αφού μελετήσαμε, θαυμάσαμε, ξεχωρίσαμε τον αγαπημένο μας πίνακα αποφασίσαμε να φτιάξουμε τη γωνιά της ιστορίας και να τη «γεμίσουμε» με τους ήρωες της   Επανάστασης του 1821. Η δημιουργία της γωνιάς της ιστορίας είναι μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε την ιστορία της Επανάστασης με δημιουργικό και διασκεδαστικό τρόπο.

Η υπεύθυνη εκπαιδευτικός του ομίλου

Βόλτση Αγγελική