Το σχολικό έτος 2014-15 με τους μαθητές της Γ2 τάξης του 106ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών αποφασίσαμε να μεταμορφωθούμε σε μικρούς βιβλιοφάγους εξορμώντας στης σχολικής βιβλιοθήκης … το υπόγειο. Από εκεί δανειζόμασταν βιβλία που μας ταξίδευαν σε σταθερή βάση καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
Στις διακοπές των Χριστουγέννων και του Πάσχα αλλά και την περίοδο του προγράμματος ‘Βιβλία σε ρόδες’ εκπονήσαμε συγκεκριμένες δραστηριότητες φιλαναγνωσίας. Έτσι μάθαμε ποια είναι τα βιβλιογραφικά στοιχεία ενός βιβλίου και δημιουργήσαμε τις δικές μας αναγνωστικές προσδοκίες από τον τίτλο, τα στοιχεία στο οπισθόφυλλο, τις εικόνες, τα περιεχόμενα του βιβλίου. Αφού το διαβάζαμε, γράφαμε λίγα λόγια για το θέμα και κατόπιν τι μας είχε εντυπωσιάσει και γιατί. Επαληθεύτηκαν οι προσδοκίες μας ή ο συγγραφέας είχε ασχοληθεί με άλλο ζήτημα; Μήπως γνωρίζουμε και κάποιο άλλο βιβλίο με το ίδιο ή παρόμοιο θέμα; Επειδή μας αρέσουν τα καλλιτεχνικά, ζωγραφίζαμε ό,τι μας είχε κάνει εντύπωση από το βιβλίο που διαβάσαμε και βάζαμε έναν δικό μας τίτλο στη ζωγραφιά μας. Μετά την ανάγνωση οι εργασίες μας παρουσιάζονταν ενώπιον όλων στο χώρο της βιβλιοθήκης έτσι, ώστε και άλλοι συμμαθητές που μπορεί να ενδιαφέρονταν για το ίδιο θέμα να παρακινηθούν να το διαβάσουν. Οι εργασίες αυτές μαζί με τις ζωγραφιές μας αναρτήθηκαν στο ταμπλώ βιβλιοπαρουσιάσεων της βιβλιοθήκης.
Επειδή βρισκόταν σε εξέλιξη το πρόγραμμα Συναισθηματικό Καλειδοσκόπιο, τα βιβλία που επιλέγαμε ήταν, κυρίως, λογοτεχνικού περιεχομένου. Επίσης, εφόσον ασχοληθήκαμε με ποιήματα στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος, αξίζει να σημειωθεί πως αξιοποιήσαμε στο έπακρο τις ποιητικές συλλογές της βιβλιοθήκης. Ορισμένοι τίτλοι μάλιστα έγιναν περιζήτητοι!!
Ως γνήσιοι βιβλιοφάγοι ανακαλύψαμε κρυμμένο ανάμεσα στα άλλα βιβλία της βιβλιοθήκης κάποιο λεύκωμα παλιότερων μαθητών του σχολείου που περιείχε χριστουγεννιάτικες διηγήσεις, τις οποίες οι ίδιοι είχαν συγγράψει και εικονογραφήσει. Αυτό μας παρώθησε να κάνουμε κι εμείς το ίδιο. Έτσι, λοιπόν, δημιουργήσαμε τις δικές μας χριστουγεννιάτικες ιστορίες με έμφαση στα συναισθήματα των ηρώων τους, τις οποίες, αφού εικονογραφήσαμε, παρουσιάσαμε στη χριστουγεννιάτικη γιορτή της τάξης. Έπειτα τις συγκεντρώσαμε σε λεύκωμα και με ψηφοφορία επιλέξαμε τον τίτλο ‘Χριστουγεννιάτικο βιβλίο’. Κατόπιν το καταθέσαμε στη βιβλιοθήκη του Σχολείου μας. Μπορεί να το βρουν και άλλοι μετά από μας και ίσως να τους εμπνεύσει να κάνουν κάτι ανάλογο.
Καθώς περνούσε ο καιρός κάναμε και τη μεγαλύτερή μας ανακάλυψη: το υπόγειο της βιβλιοθήκης έβγαζε ένα δικό του, αλλιώτικο φως! Γι’ αυτό κι εμείς θέλαμε να κατεβαίνουμε όλο και πιο συχνά εκεί. Κάναμε ομαδικές έρευνες σε άλλα βιβλία για το περιβάλλον και τα ζώα και παρουσιάζαμε τα αποτελέσματά τους στις υπόλοιπες ομάδες, που μας καταχειροκροτούσαν. Κάποιες φορές κατεβαίναμε απλώς για να ζωγραφίσουμε. Όπως και να ’χει, κάθε φορά το διασκεδάζαμε κι έτσι στο τέλος αυτής της πορείας αποφασίσαμε πως θα συνεχίσουμε και τις επόμενες χρονιές να επισκεπτόμαστε το υπόγειο και να … παίρνουμε λίγο από το φως του!
Με κάποια από τα κατορθώματά μας που βλέπετε εδώ, ελπίζουμε να διασκεδάσετε κι εσείς όσο κι εμείς.

Αναστασία Ν. Μαργέτη

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Με τους μαθητές της Γ2 τάξης του 106ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών ξεκινήσαμε τη δική μας ποιητική από τον Νοέμβριο του 2014, εντάσσοντας το όλο εγχείρημα στο ετήσιο πρόγραμμα Συναισθηματικό καλειδοσκόπιο, που αποσκοπεί στην πρόληψη της βίας και του σχολικού εκφοβισμού. Κι αυτό γιατί θεωρούμε ότι ο πλούσιος συναισθηματικός μας κόσμος πλαταίνει και βαθαίνει, όταν ασχολούμαστε με την ποίηση. Η έναρξη πραγματοποιήθηκε με το απόσπασμα του Τ. Πατρίκιου ‘Γη και Θάλασσα’ από το σχολικό εγχειρίδιο της Γλώσσας. Εκεί, αφού αρχικά επεξεργαστήκαμε το ποίημα, επιχειρήσαμε κάποιες μετασχηματιστικές πρακτικές, οι οποίες μας επέτρεπαν να μπούμε μέσα στο κείμενο και να το ‘αλλάξουμε’. Έτσι με όχημα τη διαθεματικότητα μπορούσαμε να ενσωματώσουμε τις προηγούμενες γνώσεις μας σχετικά και με το φυσικό περιβάλλον αλλά και με τους τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων. Σε πρώτη φάση αλλάξαμε τα θετικά συναισθήματα που μας προκαλούσε το ποίημα και συμφωνήσαμε να τα μετατρέψουμε σε αρνητικά, φόβο ή θυμό και να παρατηρήσουμε ποια στοιχεία του κειμένου μπορούν να παραμείνουν ίδια και ποια να μεταβληθούν. Κατόπιν υποθέσαμε πως η θάλασσα και η γη ρυπαίνονται μετά από ανθρώπινη παρέμβαση. Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες; Με ποιες εικόνες και ποιες λέξεις θα φανούν; Τι μπορεί να μείνει ίδιο; Το ύφος του ποιήματος μεταβάλλεται; Η εικαστική προσέγγιση αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ενασχόλησής μας και συμπλήρωνε το έργο μας. Στο τέλος απαγγέλλαμε τα δικά μας ποιήματα ενώπιον των συμμαθητών μας εν είδει θεατρικού αναλόγιου. Και μας καταχειροκρότησαν!
Εκτός από ποιήματα του σχολικού εγχειριδίου και του Ανθολογίου προσεγγίσαμε και άλλα ποιήματα γνωστών ποιητών, χωρίς τον δικό τους τίτλο. Τα έργα αυτά αξιοποιώντας εικόνες από τη φύση σκιαγραφούσαν έντονα συναισθήματα δίχως να τα κατονομάζουν. Αφού ‘ανακαλύψαμε’ τα κρυμμένα συναισθήματα, επιχειρήσαμε με τη μέθοδο της ιδεοθύελλας να βρούμε τίτλους που να τους ταιριάζουν. Έπειτα δώσαμε έμφαση στα σχήματα λόγου που αξιοποιούνταν από τους ποιητές (μεταφορά, προσωποποίηση, παρομοίωση) με σκοπό να δημιουργήσουν την αίσθηση του απρόοπτου στον αναγνώστη και να αποδοθεί καλύτερα η ποιητική ιδέα. Στο τέλος ζωγραφίζαμε ό,τι μας έκανε εντύπωση.
Στα πλαίσια του προγράμματος φιλαναγνωσίας που εκπονήσαμε, δανειστήκαμε από τη σχολική βιβλιοθήκη εκτός των άλλων βιβλίων και ποιητικές συλλογές με ζώα περίεργα και τέρατα φανταστικά. Πολύ διασκεδάσαμε με τη μορφή τους, τις ιδιότητές τους αλλά και τις ευφάνταστες ονομασίες τους.
Έπειτα εμπνευστήκαμε από το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη ‘Σπίτι με κήπον’ και γράψαμε δικά μας ποιήματα. Μετασχηματίσαμε στην αρχή το χώρο δράσης του κειμένου και αντί για τον κήπο οδηγηθήκαμε με τη φαντασία μας οι μισοί στο δάσος και οι άλλοι μισοί στη θάλασσα συναντώντας ζώα από κάθε οικοσύστημα. Συνδυάσαμε τις γνώσεις μας από τη Μελέτη Περιβάλλοντος και από τις μικροέρευνες που είχαμε διεξάγει σε βιβλία γνώσεων ή στο διαδίκτυο. Δεν παραλείψαμε να καταγράψουμε τα συναισθήματά μας σ’ αυτό το υπέροχο ταξίδι με λέξεις, φράσεις ή και σημεία στίξης που να ταιριάζουν, διατηρώντας το καβαφικό ύφος. Κατόπιν ζωγραφίσαμε τις έντονες εικόνες που δημιουργήθηκαν στο νου μας.
Σε επόμενη φάση φανταστήκαμε και συζητήσαμε τι μπορεί να συμβεί αν το δάσος πάρει φωτιά ή αν η θάλασσα μολυνθεί από πετρέλαιο. Τι θα αλλάξει; Τι θα μείνει το ίδιο; Τι μπορεί να νιώσω; Γράψαμε νέα ποιήματα περιγράφοντας τις καταστάσεις πριν και μετά από την καταστροφική ανθρώπινη παρέμβαση και καταγράψαμε την εναλλαγή των δικών μας συναισθημάτων. Ακολούθως επιλέχτηκε το ποίημα της συμμαθήτριάς μας Φαίης ‘Τα ταλαιπωρημένα ζώα’ αφενός για να ζωγραφίσει ο καθένας από εμάς ό,τι περισσότερο τον συγκίνησε, αφετέρου για να αποτελέσει το προκείμενο ενός θεατρικού έργου που συγγράφουμε χωρισμένοι σε ομάδες. Θα το δραματοποιήσουμε, θα ζωγραφίσουμε σκηνικά στον πίνακα και μάσκες με απλά υλικά και θα διασκεδάσουμε με την ψυχή μας.
Οι ποιητικές μας δημιουργίες θα συγκεντρωθούν σε λεύκωμα που θα κατατεθεί στη σχολική βιβλιοθήκη και θα αναρτηθούν στο ιστολόγιο του σχολείου μας, ως συνέχεια του άρθρου ‘Από ποίημα σ’ άλλο ποίημα’ .
Αναστασία Ν. Μαργέτη