Με τους μαθητές της Α΄ τάξης, στα πλαίσια του μαθήματος της Αισθητικής Αγωγής αλλά και των Α.Π.Σ. και Δ.Ε.Π.Π.Σ., κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2013-14, επιλέξαμε να υλοποιήσουμε ένα project ετήσιας διάρκειας, βασισμένο στην ελληνική σειρά κινουμένων σχεδίων της εκπαιδευτικής τηλεόρασης ‘Ένα γράμμα μια ιστορία’. Η σειρά αυτή, παρόλο που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, επειδή συνδυάζει την αισθητική της γλώσσας και της εικόνας με το χιούμορ και το παράλογο, ενθουσίασε τα παιδιά. Γνώμονας για το σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου εργασίας υπήρξε αφενός το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των φοιτούντων ήταν αλλοδαποί και υπήρχαν μαθητές με διαγνωσμένα προβλήματα και, αφετέρου, ότι τόσο τα κινούμενα σχέδια όσο και η ζωγραφική προσελκύουν το ενδιαφέρον όλων των παιδιών. Δεδομένου ότι η εκπαιδευτικός που εκπόνησε και υλοποίησε το project δεν ήταν η δασκάλα της τάξης, το σχέδιο εργασίας είχε, εκ των πραγμάτων, χαρακτήρα επικουρικό και αυτόνομο σε σχέση με το σχολικό εγχειρίδιο και τη διαδικασία του γλωσσικού μαθήματος.
Στόχος ήταν το project να συμβάλει στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών, στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου αλλά και να λειτουργήσει ως διορθωτική εμπειρία σε υφιστάμενα κενά ή λάθη (διάκριση των ήχων-φθόγγων, ακουστική παρατήρηση ή της φοράς των γραμμάτων), στην περαιτέρω εμπέδωση και διεύρυνση των γνώσεων αλλά και, έμμεσα, ως αξιολόγηση και ανατροφοδότηση της ήδη αποκτηθείσας γνώσης. Επιπλέον στόχος ήταν η επαφή των παιδιών με την πολυτροπικότητα με όχημα ένα άλλο μέσο, όπως η τηλεόραση αλλά, κυρίως, η παρώθησή τους στην κατασκευή δικών τους πολυτροπικών κειμένων.
Έτσι οι μαθητές, αφού παρακολουθούσαν κάθε επεισόδιο της σειράς δυο φορές, μη συνεχόμενες, είχαν τη δυνατότητα να το επεξεργαστούν σε δύο διδακτικές ώρες, μη διαδοχικές, αρχικά μέσα από δραστηριότητες αυξανόμενης δυσκολίας, οι οποίες στόχευαν στην ‘ανακάλυψη’ λέξεων, γραμμάτων ή εικόνων, που εμφανίζονταν στην ταινία –πορεία από το όλον προς το επιμέρους. Οι εν λόγω δραστηριότητες υλοποιούνταν κυρίως ομαδοσυνεργατικά είτε με την τάξη ως μια ομάδα, ή σε μικρότερες ομάδες 3-4 ατόμων ή σε ομάδες των δύο ατόμων. Στη συνέχεια ακολουθούσαν ψυχοκινητικές δραστηριότητες, όπου τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να ζωγραφίσουν αντικείμενα από την ταινία και να γράψουν το όνομά τους κάτω από αυτά – ταύτιση σημαίνοντος σημαινόμενου – με παράλληλο επιχρωματισμό του γράμματος ή διαφορετική ‘διακόσμησή’ του. Σταδιακά επέλεγαν και ανακοίνωναν τις σκηνές που τους έκαναν εντύπωση – ανάδυση της έννοιας του τίτλου ως προοργανωτή– αιτιολογούσαν το γιατί –ανάπτυξη της κριτικής σκέψης– και κατέληγαν να τις περιγράφουν –παραγωγή προφορικού λόγου– στους συμμαθητές τους. Αρκετές φορές εμπλούτιζαν τις ζωγραφιές τους με άλλα υλικά –χαρτί κανσόν ή γλασσέ- στα οποία σχεδίαζαν και έκοβαν με ψαλίδι το γράμμα – ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας. Είναι αξιοσημείωτο ότι κάποιοι μαθητές αυτενεργώντας πέρασαν σταδιακά από τη ζωγραφιά στον καθαρό αφαιρετικό λόγο κι έγραψαν ιστορίες σχετιζόμενες με την υπόθεση της ταινίας ή με δικές τους φανταστικές ιδέες, τις οποίες παρουσίαζαν στην τάξη.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του project η επιβράβευση και η ενθάρρυνση των μαθητών έπαιξαν πρωταρχικό ρόλο και λειτουργούσαν παρωθητικά τόσο για τους ίδιους όσο και για τους υπόλοιπους. Οι εργασίες των μαθητών, όταν τελείωναν, επιδεικνύονταν στην ομάδα της τάξης, δίνονταν επεξηγήσεις για το περιεχόμενο από τους δημιουργούς, οι οποίοι στη συνέχεια επιβραβεύονταν με χειροκρότημα από όλους τους ‘σημαντικούς άλλους’, τους συμμαθητές τους. Με αυτόν τον τρόπο υπήρχε αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και ανταλλαγή εικαστικών –και όχι μόνο- απόψεων, με αποτέλεσμα παιδιά με ‘φτωχό’ πολιτισμικό υπόβαθρο να εμπλουτίζονται και να εξελίσσονται μέσα από αυτή τη διαδικασία.
Το αμείωτο ενδιαφέρον των μαθητών έδωσε στο σχέδιο εργασίας την ετήσια διάρκειά του και τα αποτελέσματά του μας εξέπληξαν θετικά όλους, δασκάλους, γονείς και μαθητές. Κάποια από τα έργα των μαθητών, ενδεικτικά, παρατίθενται εδώ.
Αναστασία Ν. Μαργέτη
