Μια ιδιαίτερη συνέντευξη με την κ Ρωμανίδου Μαρία, Διαιτολόγο – Διατροφολόγο Μ.Sc.
Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικής ΔΠΘ, Ερευνήτρια ομάδας <<Feeding America’s Bravest>>, Harvard TH Chan School of public health
1 Ερώτηση : Ποιοί παράγοντες σας ώθησαν στο να επιλέξετε αυτό το επάγγελμα;
- Απ: Από μικρή ονειρευόμουν να σπουδάσω κάτι που θα συνέβαλε στο να μπορώ να προσφέρω στην κοινωνία. Η διατροφή είναι το μέσο που μπορεί είτε να προάγει υγεία είτε να επιδεινώσει την κακή κατάσταση της υγείας μας. Η διατροφή, οι διατροφικές συνήθειες είναι για εμένα ένα ταξίδι στην προσωπικότητα του κάθε λαού, το αποτύπωμα του κάθε ατόμου και μπορούμε να αντλήσουμε πολλά δεδομένα από τον τρόπο σίτισης του. Έτσι επέλεξα τη διατροφή και διαιτολογία ως επάγγελμα με απώτερο σκοπό την πρόληψη χρόνιων ασθενειών στον τομέα της δημόσιας υγείας.
2. Ερώτηση :Ποια είναι η σχέση διατροφής, σωματικής και ψυχικής υγείας και σε ποιο βαθμό η διατροφή μπορεί να συμβάλει στην φυσιολογική και υγιή ανάπτυξη ενός παιδιού;
- Απ: Θα δανειστώ την έκφραση του Πλάτωνα <<νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ>>. Το σώμα μας το συντηρούν οι τροφές που καταναλώνουμε και σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα η διατροφή μας απαρτίζεται ως επι το πλείστων από επεξεργασμένα τρόφιμα, με συντηρητικά, κορεσμένα λιπαρά, απλούς υδατάνθρακες και τροφές υψηλές σε ενέργεια και θερμίδες. Τα παραπάνω πρότυπα οδηγούν σε ασθένειες όπως παχυσαρκία που και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε διαβήτη, ψυχολογικά προβλήματα, αναπνευστικά προβλήματα κ.α. Ξέρετε, το ανθρώπινο σώμα είναι μια <<μηχανή>> με μνήμη, που οι συνέπειες των κακών διατροφικών συνηθειών μας έχουν αντίκτυπο αν όχι τώρα, στην ενήλικη ζωή των παιδιών. Ένας άλλος τομέας που ταλανίζει και χρήζει πρόληψης είναι η σχέση των παιδιών με τις διατροφικές διαταραχές. Τα πρότυπα, η κοινωνία, οι παρέες, η οικογένεια και οι φίλοι συμβάλουν στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών (ανορεξία, βουλιμία, παχυσαρκία). Πρέπει λοιπόν όλοι να είμαστε συνειδητοποιημένοι, γονείς, καθηγητές και παιδιά, να ενημερωνόμαστε, να συζητάμε, να εντοπίζουμε και να βοηθάμε τέτοια περιστατικά.
3. Ερώτηση: Δύο λόγια για το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας στην χώρα μας , των επιπτώσεών της και ποιές μεθόδους θεωρείτε πιο αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση και κυρίως την πρόληψη του φαινομένου;
- Απ: Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που η Μεσογειακή Διατροφή έπρεπε να είναι πρότυπο διατροφής για όλους μας, τείνουμε να επιζητούμε ξενόφερτες διατροφικές συνήθειες. Όπως προανέφερα, η παιδική παχυσαρκία έχει μνήμη και θα συντροφεύει για πάντα το παιδί σε όλη του τη ζωή μαζί με τις παρελκόμενες συνέπειες της. Το καλύτερο μέσο, για την αντιμετώπιση της είναι η πρόληψη. Σίγουρα θα ήταν ιδανικό να υπήρχαν διατροφολόγοι- διαιτολόγοι στα σχολεία και να μπορούσαν να βοηθήσουν παιδιά τα οποία οι γονείς αδυνατούν να προστατεύσουν. Μέθοδοι για την αντιμετώπιση και την πρόληψη της παχυσαρκίας είναι η ενημέρωση, η συζήτηση γονέων, καθηγητών, μαθητών. Οφείλουμε να γνωρίζουμε τι καταναλώνουμε και προσφέρουμε στα παιδιά μας, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε διαταραχές στην ψυχολογία τους που οδηγούν στην υπερφαγία και στη συσχέτιση του φαγητού με την ευχαρίστηση. Δείτε λοιπόν τα παρακάτω, ένας άνθρωπος έχει 57% πιθανότητες να αυξήσει υπέρμετρα το βάρος του εάν ένας κοντινός φίλος είναι παχύσαρκος, 40% εάν ένας συγγενής είναι παχύσαρκος, 37% εάν ο σύντροφος είναι παχύσαρκος. Κάθε 41 λεπτά παιδιά ηλικίας κάτω των 5 γίνονται υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Τι λέτε; Αξίζει η πρόληψη;
4. Ερώτηση: Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποια τρόφιμα που είναι πολύ παχυντικά και καταναλώνονται σχεδόν σε καθημερινή βάση χωρίς να γνωρίζει ο κόσμος ότι αυτό τους οδηγεί κατά κάποιο τρόπο στην παχυσαρκία;
- Απ: Από τα δημητριακά πρωινού μέχρι και το junk food που θα καταναλώσει το παιδί πρέπει να είναι ελεγχόμενα. Ξέρετε, η σύγχρονη παγκόσμια αγορά έκανε τα φρούτα να είναι πιο ακριβά από μια μερίδα πατάτες τηγανιτές και η κρίση να ωθεί στην κατανάλωση φθηνών προϊόντων με αρκετές θερμίδες. Όμως δεν σκεφτόμαστε πως μπορεί τώρα να εξοικονομούμε λεφτά όμως αργότερα θα δαπανήσουμε πολλά περισσότερα στον τομέα της υγείας. Επιστρέφοντας όμως στην ερώτηση που μου κάνατε, πιστεύω πως όλα θέλουν ένα μέτρο, δεν είναι κακό το παιδί να φάει μια μικρή σοκολάτα, όχι όμως να τρώει σαν επιβράβευση κάθε μέρα σοκολάτες γιατί έφαγε όσπρια ή γιατί έβγαλε καλούς βαθμούς. Αυτό είναι διαστρέβλωση της σχέσης φαγητού με επιβράβευση και στην ενήλικη ζωή του το παιδί θα αναζητά την ευχαρίστηση στα επεξεργασμένα τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη. Συνοψίζοντας λοιπόν, μέτρο σε όλα. Τρώμε πρώτα το φαγητό μας, τα φρούτα και τα λαχανικά μας και έπειτα μπορούμε να φάμε οτιδήποτε με μέτρο.
5 Ερώτηση: Πιστεύετε ότι οι διαχρονικές και παραδοσιακές διατροφικές συνήθειες του λαού μας επηρεάζουν τον τρόπο διατροφής μας ;
- Απ: Σαφώς, είναι η ταυτότητα μας, και καλό θα ήταν να τις τιμούμε και να τις σεβόμαστε. Όσο και εάν προσπαθούμε να έχουμε το σύγχρονο τρόπο διατροφής, είναι σπουδαίο πως ακόμα και τώρα, πολλές είναι οι οικογένειες που καταναλώνουν λαχανικά και φρούτα από τον μπαχτσέ, που χρησιμοποιούν ελαιόλαδο από τις ελιές στο χωριό, που η γιαγιά και ο παππούς στέλνει αυγά. Είναι κάτι που είναι στο DNA μας.
6 Ερώτηση: Πώς θα χαρακτηρίζατε τις διατροφικές συνήθειες των εφήβων στην χώρα μας;
- Απ: Τα αποτελέσματα των ερευνών δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά. Είναι η κρίση, είναι τα πρότυπα, είναι η καθιστική ζωή και η έλλειψη χρόνου των γονιών να ασχοληθούν, να κάνουν από κοινού δραστηριότητες με τα παιδιά τους που δημιουργούν λανθασμένες διατροφικές συνήθειες. Παρά ταύτα, πολλά ελληνικά νοικοκυριά χρησιμοποιούν ελαιόλαδο και αυτό είναι αρκετά ενθαρρυντικό. Τα κυλικεία στα σχολεία διαδραματίζουν επίσης καταλυτικό ρόλο στις διατροφικές συνήθειες των εφήβων και πρέπει να στρέψουμε και εκεί την προσοχή μας, διότι παρόλο που έχουν γίνει φιλότιμες προσπάθειες για να βελτιωθούν τα κυλικεία των σχολείων διατροφικά, ακόμα πάσχουν. Προσωπικά όμως, με ανησυχούν οι διατροφικές διαταραχές. Σε συνάρτηση με το στρες που έχουν οι έφηβοι για τις πανελλήνιες, τους ωθεί σε μη ορθές διατροφικές επιλογές. Τα παιδιά δεν ασκούνται διότι δεν έχουν χρόνο και παχαίνουν, αδυνατίζουν για έναν σκοπό, να γράψουν καλά. Πόσο λάθος είναι αυτό και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει; Θα φανεί στην μετέπειτα ζωή τους.
7. Ερώτηση : Ποιος ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου στην διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών των παιδιών ;
- Απ: Πρώτα η οικογένεια, και έπειτα το σχολείο και τούμπαλιν όταν η οικογένεια αδυνατεί ή δεν είναι κατάλληλη να διαμορφώσει ορθές διατροφικές συνήθειες το σχολείο πρέπει να είναι εκεί και να προστατεύει, να αγκαλιάζει και να βοηθά τα παιδιά να αγαπάνε το σώμα τους και να προσέχουν τον εαυτό τους. Οι αριθμοί είναι για το μάθημα των μαθηματικών και για τις άλλες θετικές επιστήμες, δεν χαρακτηρίζουν κανένα σώμα και καμία προσωπικότητα.
8. Ερώτηση : Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για την μεσογειακή διατροφή;
- Απ: Η Μεσογειακή Διατροφή είναι η μόνη διατροφή που έχει γίνει θέμα τόσων πολλών ερευνών όχι μόνο σε Ελληνικό πληθυσμό αλλά και σε όλον τον κόσμο. Η διατροφή αυτή, που με έναν πιο σωστό ορισμό είναι η Κρητική διατροφή, αυτή που είχαν οι παππούδες μας σε όλα τα χωριά στην Ελλάδα προσαρμοσμένη με τις ανάγκες του κάθε τόπου. Μια διατροφή κοντά στη φύση. Χαρακτηρίζεται από καθημερινή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών, εβδομαδιαία κατανάλωση οσπρίων, αυγών, ψαρικών και μηνιαία κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Το πιο σημαντικό στην διατροφή αυτή είναι το ελαιόλαδο, το αγνό παρθένο ελαιόλαδο, που παρόλο που είναι λίπος είναι ωφέλιμο λίπος. Χιλιάδες έρευνες παρουσιάζουν την καθημερινή κατανάλωση ελαιολάδου ως μέσο πρόληψης χρόνιων ασθενειών. Γιατί λοιπόν εμείς έχουμε αυτή τη διατροφή στο σπίτι μας και να υιοθετούμε ξενόφερτες συνήθειες;
9. Τελειώνοντας , θα σας παρακαλούσα να μας αναφέρετε κάποιες γενικές συμβουλής σχετική με την διατροφική συμπεριφορά των παιδιών , εντός του χρονικού κύκλου της σχολικής ζωής;
- Απ:
- Ισορροπημένη διατροφή για όλη την οικογένεια
- Γεύματα σε τακτά χρονικά διαστήματα (5 γεύματα την ημέρα, 3 μεγάλα, 2 σνακ)
- Υγιεινά σνακ (π.χ. φρούτα) ως εναλλακτικά για γλυκά, σοκολάτες, κέικ, κλπ
- Προτίμηση σε τροφές με λιγότερες θερμίδες (όχι light), π.χ. ωμές, κλπ
- Κατανάλωση αγνού παρθένου ελαιολάδου
- Όχι αναψυκτικά – αρκετό νερό
- Φαγητά που είναι βρασμένα ή φτιαγμένα στο φούρνο αντί για το τηγάνι, χωρίς πρόσθεση λιπαρών
- Καθόμαστε στο τραπέζι και όχι μπροστά στην τηλεόραση ή στο κινητό μας
- Τρώμε αργά και απολαμβάνουμε το φαγητό μας
- Μπαίνουμε στην κουζίνα και μαγειρεύουμε με χρώματα (φρούτα και λαχανικά)
- Γυμναζόμαστε
Σας ευχαριστώ !