Padlet
Video
Δεν υπάρχουν σχόλια
Πλησιάζοντας στις διακοπές του Πάσχα και στο τέλος της σχολικής χρονιάς που μόνο ευχάριστες αναμνήσεις μου άφησε, θεωρώ αναγκαίο να ευχαριστήσω τη συντακτική ομάδα των μαθητών μου που με περίσσιο ζήλο και αφοσίωση δούλεψαν για αυτό εδώ το blog.
Παναγιώτη, Αθηνά, Νίκο, Ειρήνη, Αναστασία, Κωνσταντίνα, Δημήτρη και Υρώ…τα 2ωρα που πέρασα μαζί σας ήταν από τα πλέον ευχάριστα στη μέχρι τώρα καθηγητική μου πορεία!!! Η προθυμία, το φιλότιμο, η συνέπεια, ο προβληματισμός, η υπομονή, η συνεργατικότητα και η ευαισθησία που επιδείξατε είναι αρετές αξιέπαινες. Η συνεργασία μαζί σας ήταν απολαυστική!!! Παρά τα προβλήματα που προέκυψαν στην πορεία, δεν αφήσατε την απογοήτευση να σας πτοήσει, δεν εγκαταλείψατε ούτε στιγμή την κοινή μας προσπάθεια και είστε άξιοι συγχαρητηρίων. Εύχομαι και πιστεύω ολόψυχα ότι η μετέπειτα πορεία σας στη ζωή και στην κοινωνία θα είναι εξίσου αξιοπρεπής.
(Τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν μέχρι και σήμερα αποτελούν προϊόν του πολιτιστικού προγράμματος “Δημιουργία Ηλεκτρονικής Εφημερίδας” και μπορείτε να τα βρείτε στο περιοδικό Schoolpress.sch.gr/ Cooperative news. Από εδώ και πέρα η διατήρηση του blog επαφίεται στη δική σας βούληση!!!)
Πάνου Αν.
Είμαι πολίτης
Ακούμε συνέχεια από τα ΜΜΕ ή και στις συζητήσεις μας πολλούς ανθρώπους να λένε είμαι πολίτης και έχω δικαιώματα. Όμως μήπως έχει και υποχρεώσεις : ιδού η απορία. Πολλές φορές ακόμη και εμείς η ίδιοι λέμε “είμαστε πολίτες”, ξέρουμε όμως τι σημαίνει να είμαι πολίτης; Ποιες είναι οι υποχρεώσεις μου, ποια τα δικαιώματα μου και ποια η ελευθερία μου; Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε από το ότι οι πολίτες μιας χώρας δεν πρέπει να χωρίζονται σε κατηγορίες, πολίτες πρώτης κατηγορίας που χρήζουν αρίστης μεταχειρίσεως και πολίτες δευτέρας κατηγορίας. Ακόμη είναι απαραίτητος ο αλληλοσεβασμός μεταξύ πολιτών αλλά και πολιτών προς πολιτικούς. Ας δούμε όμως ποιες είναι οι υποχρεώσεις μας σαν πολίτες .Κύρια υποχρέωση ενός πολίτη είναι να σέβεται την κυβέρνηση της χώρας του και τους πολιτικούς του κυβερνόντος κόμματος ακόμη και αν δεν συμφωνούν ιδεολογικά. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση καταπιέζει τον λαό τότε αυτόματα αποκτούν το δίκαιωμα της εξέγερσης και της διαμαρτυρίας με τον τρόπο που θέλουν να δείξουν την δυσαρέσκεια και την καταπίεση τους από το κρατος. Σε καμία περίπτωση η εξέγερση δεν θα πρεπει να είναι καταστροφική.
Το βιός των βιοπαλαιστών αλλά και τη δημόσιας περιουσία είναι καθήκον όλων μας να τα προστατεύσουμε. Γιατί βλέπουμε πολλές φορές τους διαδηλωτές που εξεγείρονται για τα δικαιώματα τους να καταργούν τα δικαιώματα των άλλων. Έπισης, το συνηθέστερο που χρησιμοποιούν για άλλοθι πολλοί είναι “είμαι ελεύθερος πολίτης και θα κάνω ό,τι θέλω, γιατί η δημοκρατία μου δίνει το ελεύθερο”, χωρίς όμως να γνωρίζει πως η ελευθερία του καθένα τελειώνει εκεί που αρχίζει του άλλου. Έτσι λοιπόν δεν πρέπει να παρερμηνεύουμε το σαφέστατο μήνυμα της δημοκρατίας ότι είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλουμε χωρίς να βλάπτουμε κανέναν. Ακόμη πολλές φορές επιρρίπτουμε στις δημοσιές υπηρεσίες την αποκλειστική υποχρέωση να μαζεύουν τα σκουπίδια και να ξεχιονίζουν τα πεζοδρόμια. Αναρωτήθηκε ποτέ κάνεις μας μήπως οφείλουμε να μην πετάμε τα σκουπίδια στον δρόμο ή έξω από τον κάδο και να καθαρίζουμε το πεζοδρόμιο μπροστά από το σπίτι μας όταν χιονίζει; Πέρα όμως από αυτά υπάρχουν και άλλα δικαιώματα και υποχρεώσεις που είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα. Ο πολίτης έχει το δικαίωμα εκλέξει εκείνον που θεώρει καταλληλότερο για πρωθυπουργό άλλα έχει κα την υποχρέωση να προσέλθει στην κάλπη και να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα. Ακόμη ο πολίτης έχει το δικαίωμα της ασφάλειας της χώρας του αλλά και εμμέσως την δική του ,έτσι γεννιέται η υποχρέωση θητείας , γιατί ο στρατός είναι η ασπίδα της χώρας. Τέλος πρέπει να καταλάβουμε ότι κάθε δικαίωμα συνεπάγεται και μια υποχρέωση χωρίς να θέλω να πω πως δεν πρέπει να έχουμε δικαιώματα. Απλά πρέπει να είναι σωστά σταθμισμένα με τις υποχρεώσεις γιατί και οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν “παν μέτρον άριστον”. Εν κατακλείδι, πρέπει ο κάθε πολίτης να υπερασπίζεται την χώρα του με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Μύθης Ν.
Ρατσισμός στην καθημερινότητα
Στις μέρες μας ο ρατσισμός είναι πλέον ένα φαινόμενο που έχει εισχωρήσει στην καθημερινότητά μας και στην ζωή μας σε μεγάλο βαθμό. Γενικά ο ρατσισμός, δεν είναι αποκλειστικά μια φυλετικού περιεχομένου προκατάληψη, αλλά είναι ένα φαινόμενο πολύ πιο πολύπλευρο. Ρατσισμός ονομάζεται το δόγμα που αναπτύσσεται σε διάφορα πεδία, όπως στην οικονομία, στην πολιτική, στην θρησκεία και τον πολιτισμό, μεταξύ εθνών και κοινωνικών ομάδων, στην εκπαίδευση, στην υγεία και στην οικογένεια, και έχει διάφορα χαρακτηριστικά. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι η μειονεκτική μεταχείριση ατόμων που διαφέρουν από τον μέσο όρο ή από τον ίδιο τον ρατσιστή, η κοινωνική τους περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός τους από διάφορες δραστηριότητες κοινωνικού, πολιτικού κ.τ.λ. περιεχομένου και ο παρεμποδισμός της ομαλής τους ένταξης στην κοινωνία.
Στον τομέα της οικονομίας, παρατηρούμε κάποιες από τις συνηθέστερες εκδηλώσεις του ρατσισμού. Βλέπουμε λοιπόν πως πολλοί είναι εκείνοι που έχουν έρθει στην χώρα μας για εύρεση εργασίας, πράγμα που σημαίνει την άμεση συμβολή τους στην οικονομία της χώρας μας, και αντιμετωπίζονται μειονεκτικά και κυρίως ρατσιστικά. Πρώτον, η στέρηση εργασίας από ανθρώπους που σέβονται τον κόπο και το επάγγελμα που κάνουν από ανθρώπους μεγαλύτερου πορτοφολιού αποτελεί μορφή καθαρού ρατσισμού. Αυτό το βλέπουμε καθημερινά μιας και σε θέσεις υψηλού μισθού σπάνια, ίσως και ποτέ, δεν υπάρχουν αλλοεθνείς. Αλλά και όσοι προσλαμβάνονται σε θέσεις χαμηλού σχετικά μισθού(γεωργοί, εργάτες), σχεδόν πάντα λαμβάνουν μισθό πολύ χαμηλότερο από τον κατώτερο, και παραμένουν ανασφάλιστοι και αδήλωτοι. Εν ολίγοις οι μετανάστες αποτελούν φτηνά εργατικά χέρια και γι’αυτό στοχοποιούνται ως κοινωνική ομάδα εύκολα εκμεταλλεύσιμη. Καταλαβαίνουμε βέβαια πως οι μετανάστες, αλλά και άλλες ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, έχοντας ανάγκη τα χρήματα ώστε να καταφέρουν να ζήσουν, δεν διεκδικούν τα εργασιακά τους δικαιώματα και αποδέχονται τον κατώτατο μισθό. Συνεπώς, δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους μετανάστες επειδή προσφέρουν φτηνή εργασία, γιατί έχουν ανάγκη τα χρήματα. Έτσι καταρρίπτεται το γνωστό στερεότυπο που έχει μεγάλη απήχηση στην ελληνική κοινωνία και εκφράζεται ως εξής: «Έρχονται εδώ και μας παίρνουν τις δουλειές.». Πρώτον, γιατί στην ελληνική κοινωνία υπάρχει μια αδικαιολόγητη αλλά διάχυτη περιφρόνηση για τις χειρωνακτικές εργασίες τις οποίες «μας παίρνουν» οι μετανάστες. Δεύτερον, γιατί οι άνθρωποι που φέρουν την ευθύνη για το γεγονός ότι οι περισσότερες τέτοιες δουλειές κατέχονται από μετανάστες δεν είναι οι ίδιοι οι μετανάστες αλλά οι ανέντιμοι συνήθως Έλληνες εργοδότες που επιθυμούν να εκμεταλλευτούν την ανθρώπινη ανάγκη.
Πολιτικά, παρατηρούμε πως οι μετανάστες, οι νόμιμοι φυσικά, αποκλείονται από πολιτικά δικαιώματα και από ίση μεταχείριση στα μάτια του κράτους. Μάλιστα έχουμε δει την ανάδυση έντονα ρατσιστικών ιδεολογιών στην μορφή πολιτικών παρατάξεων, οι οποίες ακολουθούν σταθερά επιθετική ρατσιστική πολιτική προτείνοντας μέτρα κατά των μεταναστών, και άλλων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Παράλληλα, τελευταία έχει τεθεί το θέμα της παραχώρησης της ελληνικής ιθαγένειας στα παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και έχουν μεγαλώσει με την ελληνική γλώσσα, και τα ελληνικά ήθη κι έθιμα, πολλές φορές και με την χριστιανική θρησκεία. Αυτά τα παιδιά, με τις τωρινές συνθήκες, αναγκάζονται να εμπλακούν σε μακροχρόνιες γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι οποίες ξεκινάνε φυσικά μετά την ενηλικίωση τους, και πολλές φορές αποτυγχάνουν να πάρουν την ιθαγένεια επειδή απορρίπτονται από την αρμόδια επιτροπή χωρίς προφανή λόγο. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι και πολιτικά δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για την ένταξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στην κοινωνία, και αυτός είναι ένας παράγοντας των εντεινόμενων φαινομένων ρατσισμού.
Περνώντας στον πολιτιστικό και θρησκευτικό τομέα, τα φαινόμενα ρατσισμού είναι προφανή και γνωστά σε όλους μας. Πρώτον, με εξαίρεση την μειονότητα των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης, δεν ευνοείται καθόλου η άσκηση και η άνθηση θρησκειών πέραν της χριστιανικής. Αυτό δείχνει κλειστούς ορίζοντες και στεγανές απόψεις περί θρησκείας, κάτι που δεν τιμά την χώρα μας στο ελάχιστο. Μάλιστα, όταν προτάθηκε η δημιουργία τζαμί σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ώστε να μπορούν οι μουσουλμάνοι να εξασκούν εύκολα την θρησκεία τους, δημιουργήθηκε γρήγορα κύμα εντονότατων αντιδράσεων και η πρόταση ματαιώθηκε επ’ αόριστον. Εκτός από αυτό παρατηρούμε και οξεία φαινόμενα πολιτιστικού ρατσισμού, με την απόρριψη διαφόρων πολιτισμικών στοιχείων, την κατακραυγή και την προπαγάνδα εναντίων έργων (ταινιών, βιβλίων, τραγουδιών) που έχουν περιεχόμενο το οποίο χαρακτηρίζεται «ακραίο», «καταστρεπτικό για τους νέους» και «αηδιαστικό». Με τέτοια κριτήρια απορρίπτονται και ενοχοποιούνται συχνά αξιόλογες δημιουργίες, με αποτέλεσμα να καταδικάζονται στην αφάνεια, αλλά και να προάγεται παράλληλα η εμπορευματοποίηση και η επικράτηση της «συμβατικής» κουλτούρας, η οποία δεν έχει πάντα όφελος για την σκέψη και την αντίληψη των ανθρώπων.
Επιπλέον, και σημαντικότερα, παρατηρούμε ρατσιστικά φαινόμενα σε ατομικό επίπεδο. Τα φαινόμενα αυτά εκτείνονται από τις ύβρεις και τις λεκτικές επιθέσεις μέχρι τις εξάρσεις βίας και τα εγκλήματα ρατσιστικού μίσους. Αυτός ο τύπος μεταχείρισης απευθύνεται κυρίως στους μετανάστες, τους τσιγγάνους, τους ομοφυλόφιλους, τους αλλόθρησκους, τους φτωχούς. Ενδεικτικά, με τις ανωτέρω κοινωνικές ομάδες έχουν συσχετιστεί διάφοροι ανακριβείς υβριστικοί όροι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ακόμα και σε παρέες νέων στο πλαίσιο της φιλικής συμπεριφοράς. Όπως έχει προαναφερθεί, έχουν παρουσιάσει έξαρση τον τελευταίο καιρό ρατσιστικές ιδεολογίες, εκπροσωπούμενες και πολιτικά, οι οποίες συνοδεύονται και από συχνές επιθέσεις κατά των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, λεκτικές και σωματικές, κάτι που αποκαλείται κοινώς ως «καθάρισμα της κοινωνίας». Αυτή η αντιμετώπιση των ανθρώπων αυτών ως σκουπίδια, απόβλητα και αποβράσματα, που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην ελληνική κοινωνία, επηρεάζει κυρίως τους νέους, πολλοί από τους οποίους παρουσιάζουν εθνικιστικές τάσεις εκφρασμένες με έντονες ακρότητες.
Επιπροσθέτως, εννοείται, όπως είναι γνωστό, πως τέτοιες ρατσιστικές τάσεις παρατηρούνται και στον χώρο της εκπαίδευσης, τόσο από την πλευρά των διδασκόντων όσο και των διδασκομένων. Συγκεκριμένα, υπάρχει ένα ποσοστό καθηγητών οι οποίοι, είτε το θέλουν είτε όχι, αποκλείουν τα παιδιά μεταναστών από την διδακτική διαδικασία, συχνά γιατί θεωρούν ότι δεν έχουν τον χρόνο ή την δυνατότητα να καλύψουν τα κενά τους. Το φαινόμενο του ρατσισμού, όμως, είναι πολύ περισσότερο εμφανές ανάμεσα στους μαθητές. Οι μαθητές που κατάγονται από άλλες χώρες συχνά απομονώνονται από τα «Ελληνόπουλα» με αποτέλεσμα να βρίσκονται από νωρίς στο περιθώριο και να παρατάνε από νωρίς τις προσπάθειες να ενταχθούν, καθώς συναντάνε έναν τέτοιο «τοίχο». Πέρα από την απομόνωση, που είναι και η ηπιότερη έκφανση του ρατσισμού, παρατηρούμε σχετικά συχνά και φαινόμενα ενδοσχολικής βίας βασισμένης στις φυλετικές διαφορές. Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή δεν γίνονται ιδιαίτερες προσπάθειες από το κράτος ούτε από το συνολικό εκπαιδευτικό σύστημα, παρά μόνο από κάποιους δασκάλους και καθηγητές, των οποίων οι δυνατότητες είναι περιορισμένες.
Με μικρότερη αλλά αισθητή ένταση και συχνότητα βλέπουμε ρατσιστικά φαινόμενα στον τομέα της υγείας. Παρόλο που το 2000 το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας δημοσίευσε Εγκύκλιο για την ιατρική περίθαλψη και νοσηλεία των υπηκόων από χώρες έξω από την Ε.Ε. , ο λαός μας παραμένει προκατειλημμένος μέχρι και σήμερα. Παρατηρώντας, θα καταλάβουμε πως κοινωνικές ομάδες, όπως τσιγγάνοι, φτωχοί και μετανάστες, εξυπηρετούνται τελευταίοι και μερικώς, ενώ οι πλούσιοι και οι ομοεθνείς παίρνουν σειρά προτεραιότητας στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας, γεγονός που δείχνει την ρατσιστική και απάνθρωπη συμπεριφορά μας ως λαός. Εκτός αυτού, όμως, υπάρχουν και κάποιοι που όχι μόνο τους περιθωριοποιούν αλλά το θεωρούν αυτονόητο και λογικό να μην δικαιούνται ιατρικής περίθαλψη, διότι « αυτοί έχουν έρθει από χώρες με σαθρά συστήματα υγείας και έχουν επιβιώσει από πόλεμο, εδώ θα πεθάνουν;». Ενδεχομένως κάποιοι να νιώθουν και μια αηδία βλέποντας τους κατάκοπους, ιδρωμένους και βρώμικους αλλοδαπούς, οι οποίοι εργάζονταν όλη μέρα κάτω απ’ τον ήλιο για να βγάλουν το ψωμί τους και δεν δίνουν σημασία στα υλικά αγαθά ή στην εμφάνισή τους.
Ρατσιστές όμως γίνονται οι άνθρωποι που έχουν δεχτεί ερεθίσματα και ρατσιστικές νοοτροπίες, από παιδιά κιόλας, και έχουν ανατραφεί στο κατάλληλο περιβάλλον. Εδώ ερχόμαστε λοιπόν να θίξουμε το θέμα της οικογένειας, πόσο αυτή συμβάλλει, και αν υπάρχουν μορφές ρατσισμού μέσα στην οικογένεια. Όταν από 8 χρονών παιδιά ακούνε από τον μπαμπά και την μαμά, που θεωρούνται αυθεντίες σ’ αυτή την ηλικία, « παιδί μου μην μιλάς σ’ αυτόν γιατί είναι αλλοδαπός ή ομοφυλόφιλος ή τσιγγάνος» , τότε αυτόματα τα παιδιά συνδυάζουν αυτούς τους ανθρώπους με το κακό και με το παράνομο. Έτσι λοιπόν φτάνουν στο σημείο πολλές οικογένειες να ανατρέφουν ρατσιστές. Υπάρχει όμως και η περίπτωση η ίδια η οικογένεια να συμπεριφέρεται μέσα στο σπίτι ρατσιστικά. Αυτό γίνεται ιδίως σε οικογένειες συντηρητικές και παλαιών αρχών, όπου η κόρη δεν έχει τα ίδια δικαιώματα με τον γιό λόγω του ότι το αρσενικό είναι το ισχυρό φύλο.
Εν κατακλείδι, ο ρατσισμός αποτελεί πρόβλημα όχι μόνο κοινωνικό αλλά και ατομικό, και επηρεάζει πολλές εκφάνσεις της ζωής μας, και μάλιστα πολλές φορές καθοριστικά. Ρατσιστής γίνεσαι, δεν γεννιέσαι. Επιστημονικά και αποδεδειγμένα δεν υπάρχει καμία φυλή ανώτερη από τις άλλες σε επίπεδο γενετικό ή βιολογικό, και το ίδιο ισχύει για τις επιμέρους στοχοποιημένες ομάδες(τσιγγάνοι, ομοφυλόφιλοι κτλ). Κάθε υποστηρικτής ρατσιστικής ιδεολογίας, όταν εξεταστεί και ερωτηθεί εκτεταμένα για τις απόψεις του, πάντα καταλήγει σε λογικό αδιέξοδο και αποτυγχάνει να δικαιολογήσει τα επιχειρήματα του.
Ο ρατσισμός ιστορικά έχει χρησιμοποιηθεί είτε από ανθρώπους μεγαλομανείς και φανατισμένους για προσωπικό συμφέρον και απόκτηση δόξας, είτε από ανθρώπους αδίστακτους για την εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων. Στόχος αποτελούσε πάντα ο μη εκπαιδευμένος λαός, ο οποίος, σε συνδυασμό με την ημιμάθεια, βομβαρδίζεται και από την εντατική προπαγάνδα, με αποτέλεσμα να προσκολληθούν ρατσιστικά ιδεώδη στην ψυχή των ανθρώπων, κατάλοιπα των οποίων απομένουν μέχρι σήμερα. Προϋπόθεση απαραίτητη για την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου είναι αρχικά η ενημέρωση των μαθητών από το δημοτικό κιόλας, προκειμένου το πρόβλημα να χτυπηθεί στην ρίζα, και έπειτα η ουσιαστική ενημέρωση του κόσμου από τον πιο σημαντικό φορέα ενημέρωσης και γνωστό ως τέταρτη εξουσία δηλαδή την τηλεόραση. Άλλωστε όλοι οι άνθρωποι λίγο πολύ μοιάζουν μεταξύ τους. Απλά οι διαφορές μας επιδέχονται περισσότερη ανάλυση από τις ομοιότητές μας (Linda Ellerbee).
Οικονόμου Δ. & Τσαγαλά Α.
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ – ΚΑΤΑΣΤΡΑΤHΓΗΣΗ
Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι «βασικά δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες που δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι», τα οποία περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της συμμετοχής στον πολιτισμό, το δικαίωμα στην τροφή, την ιατρική περίθαλψη, το δικαίωμα στην εργασία, την εκπαίδευση και το δικαίωμα στην παροχή στέγης.
Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε έναν κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση είτε από τους συμπολίτες τους είτε από το ίδιο το κράτος. Έτσι καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες περιπτώσεων όπου τα δικαιώματα ορισμένων κοινωνικών ομάδων παραμελούνται ή καταπατούνται. Συνεπώς η ζωή αυτών των ανθρώπων υποβαθμίζεται. Ποιά είναι όμως αυτά τα βασικά δικαιώματα που τόσοι άνθρωποι στερούνται; Πρόκειται για τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία είναι βασικά δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες που δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι , τα οποία περιλαμβάνουν αστικά, πολιτικά αλλά και κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα.
Άρθρο 1 ‘Ολοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.
Άρθρο 2 Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.
Δεν θα μπορεί ακόμα να γίνεται καμία διάκριση εξαιτίας του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, υπό κηδεμονία ή υπεξουσία, ή που βρίσκεται υπό οποιονδήποτε άλλον περιορισμό κυριαρχίας.
Άρθρο 3 Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια.
Άρθρο 4 Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας, ολικής ή μερικής. Η δουλεία και το δουλεμπόριο υπό οποιαδήποτε μορφή απαγορεύονται.
Άρθρο 5 Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική.
Άρθρο 6 Καθένας, όπου και αν βρίσκεται, έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής του προσωπικότητας.
Άρθρο 7 ‘Ολοι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο και έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία του νόμου, χωρίς καμία απολύτως διάκριση. ‘Ολοι έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία από κάθε διάκριση που θα παραβίαζε την παρούσα Διακήρυξη και από κάθε πρόκληση για μια τέτοια δυσμενή διάκριση.
Άρθρο 8 Καθένας έχει δικαίωμα να ασκεί αποτελεσματικά ένδικα μέσα στα αρμόδια εθνικά δικαστήρια κατά των πράξεων που παραβιάζουν τα θεμελιακά δικαιώματα τα οποία του αναγνωρίζουν το Σύνταγμα και ο νόμος.
Άρθρο 9 Κανείς δεν μπορεί να συλλαμβάνεται, να κρατείται ή να εξορίζεται αυθαίρετα.
Άρθρο 10 Καθένας έχει δικαίωμα, με πλήρη ισότητα, να εκδικάζεται η υπόθεσή του δίκαια και δημόσια, από δικαστήριο ανεξάρτητο και αμερόληπτο, που θα αποφασίσει είτε για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του είτε, σε περίπτωση ποινικής διαδικασίας, για το βάσιμο της κατηγορίας που στρέφεται εναντίον του.
Άρθρο 11 1.Κάθε κατηγορούμενος για ποινικό αδίκημα πρέπει να θεωρείται αθώος, ωσότου διαπιστωθεί η ενοχή του σύμφωνα με τον νόμο, σε ποινική δίκη, κατά την οποία θα του έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαραίτητες για την υπεράσπισή του εγγυήσεις.
2.Κανείς δεν θα καταδικάζεται για πράξεις ή παραλείψεις που, κατά τον χρόνο που τελέστηκαν, δεν συνιστούσαν αξιόποινο αδίκημα κατά το εσωτερικό ή το διεθνές δίκαιο. Επίσης, δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που ίσχυε κατά τον χρόνο που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη.
Άρθρο 12 Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψης του. Καθένας έχει το δικαίωμα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και προσβολές αυτού του είδους.
Άρθρο 13 1.Καθένας έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερα και να εκλέγει τον τόπο της διαμονής του στο εσωτερικό ενός κράτους.
2.Καθένας έχει το δικαίωμα να εγκαταλείπει οποιαδήποτε χώρα, ακόμα και τη δική του, και να επιστρέφει σε αυτήν.
Άρθρο 14 1.Κάθε άτομο που καταδιώκεται έχει το δικαίωμα να ζητά άσυλο και του παρέχεται άσυλο σε άλλες χώρες.
2.Το δικαίωμα αυτό δεν μπορεί κανείς να το επικαλεστεί, σε περίπτωση δίωξης για πραγματικό αδίκημα του κοινού ποινικού δικαίου ή για ενέργειες αντίθετες προς τους σκοπούς και τις αρχές του ΟΗΕ.
Άρθρο 15 1.Καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας.
2.Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγένειά του ούτε το δικαίωμα να αλλάξει ιθαγένεια.
Άρθρο 16 1.Από τη στιγμή που θα φθάσουν σε ηλικία γάμου, ο άνδρας και η γυναίκα, χωρίς κανένα περιορισμό εξαιτίας της φυλής, της εθνικότητας ή της θρησκείας, έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται και να ιδρύουν οικογένεια. Και οι δύο έχουν ίσα δικαιώματα ως προς τον γάμο, κατά τη διάρκεια του γάμου και κατά τη διάλυσή του.
2.Γάμος δεν μπορεί να συναφθεί παρά μόνο με ελεύθερη και πλήρη συναίνεση των μελλονύμφων.
3.Η οικογένεια είναι το φυσικό και το βασικό στοιχείο της κοινωνίας και έχει το δικαίωμα προστασίας από την κοινωνία και το κράτος.
Άρθρο 17 1.Κάθε άτομο, μόνο του ή με άλλους μαζί, έχει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
2.Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιδιοκτησία του.
Άρθρο 18 Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την αλλαγή της θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους, δημόσια ή ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και με την τέλεση θρησκευτικών τελετών.
Άρθρο 19 Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης, που σημαίνει το δικαίωμα να μην υφίσταται δυσμενείς συνέπειες για τις γνώμες του, και το δικαίωμα να αναζητεί, να παίρνει και να διαδίδει πληροφορίες και ιδέες, με οποιοδήποτε μέσο έκφρασης, και από όλο τον κόσμο.
Άρθρο 20 1.Καθένας έχει το δικαίωμα να συνέρχεται και να συνεταιρίζεται ελεύθερα και για ειρηνικούς σκοπούς.
2.Κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σε ορισμένο σωματείο.
Άρθρο 21 1.Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στη διακυβέρνηση της χώρας του, άμεσα ή έμμεσα, με αντιπροσώπους ελεύθερα εκλεγμένους.
2.Καθένας έχει το δικαίωμα να γίνεται δεκτός, υπό ίσους όρους, στις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας του.
3.Η λαϊκή θέληση είναι το θεμέλιο της κρατικής εξουσίας. Η θέληση αυτή πρέπει να εκφράζεται με τίμιες εκλογές, οι οποίες πρέπει να διεξάγονται περιοδικά, με καθολική, ίση και μυστική ψηφοφορία, ή με αντίστοιχη διαδικασία που να εξασφαλίζει την ελευθερία της εκλογής.
Άρθρο 22 Κάθε άτομο, ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, έχει δικαίωμα κοινωνικής προστασίας. Η κοινωνία, με την εθνική πρωτοβουλία και τη διεθνή συνεργασία, ανάλογα πάντα με την οργάνωση και τις οικονομικές δυνατότητες κάθε κράτους, έχει χρέος να του εξασφαλίσει την ικανοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρέπεια και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
Άρθρο 23 1.Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέγει ελεύθερα το επάγγελμά του, να έχει δίκαιες και ικανοποιητικές συνθήκες δουλειάς και να προστατεύεται από την ανεργεία.
2.’Ολοι, χωρίς καμία διάκριση, έχουν το δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία.
3.Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ικανοποιητικής αμοιβής, που να εξασφαλίζει σε αυτόν και την οικογένειά του συνθήκες ζωής άξιες στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η αμοιβή της εργασίας, αν υπάρχει, πρέπει να συμπληρώνεται με άλλα μέσα κοινωνικής προστασίας.
4.Καθένας έχει το δικαίωμα να ιδρύει μαζί με άλλους συνδικάτα και να συμμετέχει σε συνδικάτα για την προάσπιση των συμφερόντων το
Άρθρο 24 Καθένας έχει το δικαίωμα στην ανάπαυση, σε ελεύθερο χρόνο, και ιδιαίτερα, σε λογικό περιορισμό του χρόνου εργασίας και σε περιοδικές άδειες με πλήρεις αποδοχές.
Άρθρο 25 1.Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένεια του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. ‘Εχει ακόμα δικαίωμα σε ασφάλιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, τη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντήρησής του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξαρτήτων της θέλησης του.
2.Η μητρότητα και η παιδική ηλικία έχουν δικαίωμα ειδικής μέριμνας και περίθαλψης. ‘Ολα τα παιδιά, ανεξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα, απολαμβάνουν την ίδια κοινωνική προστασία.
Άρθρο 26 1.Καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στη στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται για όλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοικτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με τις ικανότητες τους.
2.Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρησκευτικές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης.
3.Οι γονείς έχουν, κατά προτεραιότητα, το δικαίωμα να επιλέγουν το είδος της παιδείας που θα δοθεί στα παιδιά τους.
Άρθρο 27 1.Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει ελεύθερα στην πνευματική ζωή της κοινότητας, να χαίρεται τις καλές τέχνες και να μετέχει στην επιστημονική πρόοδο και στα αγαθά της.
2.Καθένας έχει το δικαίωμα να προστατεύονται τα ηθικά και υλικά συμφέροντά του που απορρέουν από κάθε είδους επιστημονική, λογοτεχνική ή καλλιτεχνική παραγωγή του.
Άρθρο 28 Καθένας έχει το δικαίωμα να επικρατεί μια κοινωνική και διεθνής τάξη, μέσα στην οποία τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη να μπορούν να πραγματώνονται σε όλη τους την έκταση.
Άρθρο 29 1.Το άτομο έχει καθήκοντα απέναντι στην κοινότητα, μέσα στα πλαίσια της οποίας και μόνο είναι δυνατή η ελεύθερη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
2.Στην άσκηση των δικαιωμάτων του και στην απόλαυση των ελευθεριών του κανείς δεν υπόκειται παρά μόνο στους περιορισμούς που ορίζονται από τους νόμους, με αποκλειστικό σκοπό να εξασφαλίζεται η αναγνώριση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων, και να ικανοποιούνται οι δίκαιες απαιτήσεις της ηθικής, της δημόσιας τάξης και του γενικού καλού, σε μια δημοκρατική κοινωνία.
3.Τα δικαιώματα αυτά και οι ελευθερίες δεν μπορούν, σε καμία περίπτωση, να ασκούνται αντίθετα προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.
Άρθρο 30 Καμιά διάταξη της παρούσας Διακήρυξης δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι παρέχει σε ένα κράτος, σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο οποιοδήποτε δικαίωμα να επιδίδεται σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν στην άρνηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που εξαγγέλλονται σε αυτήν.
Συχνά όμως βλέπουμε πως πολλά από τα παραπάνω δικαιώματα καταπατιούνται. Τα αίτια αυτής της καταπάτησης είναι ποικίλα. Πολλές φορές οι υπερδυνάμεις υποκινούμενες από διάφορα οικονομικά, στρατιωτικά ή πολιτικά συμφέροντα, δε διστάζουν να προκαλέσουν πολέμους, να διασπείρουν απειλές και εκβιασμούς, και να διεγείρουν έριδες και συγκρούσεις μεταξύ των λαών, προκειμένου να υλοποιήσουν τους στόχους τους. Έτσι καταπιέζουν τους αδύναμους, τους εκμεταλλεύονται και τους στερούν τα θεμελιώδη δικαιώματα τους. Επιπλέον ο άνθρωπος έχει την τάση να σκέφτεται το προσωπικό του κέρδος, λειτουργώντας απάνθρωπα και εκμεταλλευόμενος τους αδύναμους όπως οι γυναίκες και τα παιδιά.
Άλλο αίτιο είναι και οι κακές συνθήκες ζωής π.χ ανεργία, φτώχια, οικονομική κρίση, οι οποίες αποτελούν από μόνες τους καταπάτηση των δικαιωμάτων μας. Επίσης η τάση του ανθρώπου προς τον καταναλωτισμό στις μεγαλουπόλεις οδηγεί στην αλλοτρίωση της ζωής και ακυρώνει την ανθρωπιά και την ζεστασιά στις σχέσεις. Σημαντικός παράγοντας είναι και η απουσία τόλμης, θάρρους και αποφασιστικότητας των ηγετών να συγκρουστούν με ισχυρά συμφέροντα για να λύσουν σοβαρά προβλήματα. Από την άλλη η αδιαφορία των πολιτών για τα κοινά, οι οποίοι αντιδρούν μόνο όταν οι ίδιοι γίνουν θύματα, αφήνει χώρο στους επιτήδειους να δρουν ανεξέλεγκτα. Επιπλέον τα αυταρχικά καθεστώτα και οι αλαζόνες ηγέτες τους αποτελούν ένα διαχρονικό παράγοντα του προβλήματος. Παραβιάζουν τις ατομικές ελευθερίες, αναιρώντας τα πολιτικά δικαιώματα, ασκώντας βασανιστήρια, φυλακίζοντας, δολοφονώντας κ.α
Τα Μ.Μ.Ε( μέσα μαζικής ενημέρωσης) έχουν έναν ξεχωριστό ρόλο στο πρόβλημα. Χρησιμοποιούνται ως μοχλοί για την εξυπηρέτηση συμφερόντων, αναιρούν την κρίση των ανθρώπων, τους χειραγωγούν και οδηγούν στη μισαλλοδοξία και το δογματισμό. Ακόμη συμβάλλουν στη μαζικοποίηση του πολιτισμού και την αλλοίωση της εθνικής φυσιογνωμίας και ταυτότητας των λαών.
Φαινόμενα σύγχρονων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Υποσιτισμός, Πείνα, Φτώχεια, Στέρηση, Εξαθλίωση σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού
Κοινωνικός ρατσισμός: περιθωριοποίηση ευπαθών ομάδων, όπως ατόμων με ειδικές ανάγκες, τοξικομανών, ασθενών του AIDS κτλ. / ανισότητα των δυο φύλων στον οικογενειακό, κοινωνικό και πολιτικό χώρο.
Παιδική εργασία
Φυλετικός και εθνικός ρατσισμός / εθνικισμός
Καταπίεση εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων
Απάνθρωπη μεταχείριση και εκμετάλλευση προσφύγων: άθλιες βιοτικές συνθήκες, καθεστώς «εργασιακής δουλείας», μαζικές απελάσεις (καταστροφικές κυρίως για τους πολιτικούς πρόσφυγες)
Βία, εγκληματικότητα, πόλεμοι, πυρηνικοί εξοπλισμοί, τρομοκρατία
Ιμπεριαλισμός των ισχυρών κρατών: εδαφικός, οικονομικός, πολιτιστικός → οικονομική και πολιτιστική κυριαρχία των ισχυρών κρατών, οικονομική εξάρτηση των μικρών κρατών, πολιτιστική αλλοτρίωσή τους / παγκόσμια μαζοποίηση
Δικτατορικά / στρατοκρατικά, θεοκρατικά καθεστώτα: στέρηση θεμελιωδών συνταγματικών ελευθεριών, διώξεις – βασανιστήρια – φυλακίσεις πολιτών για πολιτικές πεποιθήσεις, λογοκρισία
Αναξιοκρατία, ευνοιοκρατία, παραβίαση της ισονομίας
Ελλιπής κοινωνική ασφάλιση
Αλλοίωση και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος (κατασπατάληση φυσικών πόρων, μόλυνση υδρόσφαιρας, ρύπανση και μόλυνση του εδάφους κτλ.)
Παραπληροφόρηση και προπαγάνδα (κυρίως από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας) που στοχεύει στη χειραγώγηση των μαζών: ελεγχόμενη σκέψη των μαζών από πολιτικές και οικονομικές εξουσίες / σύγχρονοι μηχανισμοί εξανδραποδισμού
Παραβίαση της ιδιωτικής ζωής από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας
Εκμετάλλευση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από εταιρείες ή και κρατικές υπηρεσίες με την αρωγή των νέων τεχνολογιών
Ασύδοτη λειτουργία του διαδικτύου: διακίνηση προσωπικών δεδομένων, πορνογραφία – εμπόριο σώματος και οργάνων κτλ.
Πληροφοριακή ανισότητα στον παγκόσμιο χώρο αλλά και στο εσωτερικό των ανεπτυγμένων κοινωνιών (πρόσβαση στην κοινωνία της πληροφορίας)
Κίνδυνοι των ανακαλύψεων της βιοϊατρικής: κλωνοποίηση του ανθρώπου, ευγονικοί σκοποί, βιολογικός ρατσισμός κτλ.
Αντιανθρωπιστική χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας, π.χ. η αξιοποίηση ανθρωπιστικών επιστημών στους μηχανισμού προπαγάνδας (ψυχολογία στη διαφήμιση), οι πυρηνικοί εξοπλισμοί κτλ.
Με την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ασχοληθεί διάφορα δικαστήρια και οργανώσεις τόσο σε ευρωπαϊκό τόσο και σε εθνικό επίπεδο. Η διεθνής αμνηστία είναι μία μη κυβερνητική οργάνωση που συνεργάζεται με την ευρωπαϊκή ένωση και έχει ως κύριο αντικείμενο την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά έχουν θεσπιστεί για τους ανθρώπους της Γης, σε οποιοδήποτε γεωγραφικό σημείο και ανεξαρτήτως πολιτικής παράταξης, ιδεολογίας, θρησκευτικού δόγματος, χρώματος, φυλής, φύλου, ηλικίας, κ.τ.λ. Σκοπός της είναι η διεξαγωγή έρευνας για την πρόληψη και καταστολή των παραβάσεων αυτών που πλήττουν ιδιαίτερα τη σωματική και διανοητική ακεραιότητα, την ελευθερία της συνείδησης και της έκφρασης, καθώς και η αποτροπή κάθε διάκρισης. Η ελληνική επιτροπή της διεθνούς αμνηστίας ιδρύθηκε το 1976 και αριθμεί σήμερα περισσότερα από 2000 μέλη.
Επιπλέον, έχει ιδρυθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο οποίο μπορεί να απευθυνθεί κάθε πολίτης είναι δεσμευτικές και το Δικαστήριο έχει την δυνατότητα να επιδικάσει αποζημίωση. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να φέρουν υποθέσεις εναντίον άλλων κρατών μελών, αν και αυτή η δυνατότητα σπάνια χρησιμοποιείται.
Ωστόσο το θέμα της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάτι που μας αφορά όλους ανεξάρτητα από την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα, γιατί όσο κι αν αυτό μας φαίνεται τώρα περίεργο κάποια στιγμή ίσως έλθουμε εμείς στην θέση αυτών των ανθρώπων και χρειαστούμε τη συμπαράσταση και την υποστήριξη των συνανθρώπων μας. Είναι καθήκον όλων μας να διαφυλάξουμε την ενότητα μας και να υπερασπιζόμαστε το δίκαιο μας με αλληλοσεβασμό και συνεργασία.
Παπανικολάου Α. & Σάλτα Ε.
Η ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΣΤΟΝ ΟΡΧΟΜΕΝΟ
Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί τη λήξη της Αποκριάς και την έναρξη της νηστείας. Όπως σε κάθε περιοχή έτσι και στον Ορχομενό υπάρχουν κάποια έθιμα τα οποία κληροδοτούνται από τους μεγαλύτερους στα παιδιά.
Η ονομασία “Καθαρά” προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως “ημέρα κάθαρσης”. Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας.
Αν κάποια Καθαρά Δευτέρα βρεθείτε στον Ορχομενό θα έχετε την ευκαιρία να ζήσετε τα παραδοσιακά Κούλουμα. Όλες οι γυναίκες της περιοχής σηκώνονται από νωρίς το πρωί για να μαγειρέψουν τα φαγητά τα όποια προσφέρονται σε όσους πάνε στον Υφάντιο λόφο (Δραγατσούλα).
Ένα από τα φαγητά που κατέχει κυρίαρχο ρόλο είναι η λαγάνα . Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται από τους τοπικούς φούρνους. Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προϊόν άξιο σεβασμού και με πραγματικά πλούσια ιστορία.
Θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενιές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρωδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενιές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή. Επίσης το τραπέζι στον Ορχομενό περιλαμβανει νηστίσιμα πιάτα, ως αποτοξίνωση από το πλούσιο φαγοπότι της Αποκριάς. Χαλβάς, ταραμάς, ελιές, θαλασσινά, φασολάδα, είναι κάποια από αυτά.
Παπανικολάου Α.
Καρναβάλι στον Ορχομενό…!
Έρχονται οι απόκριες και για μια ακόμα φορά όλα είναι έτοιμα για το καρναβάλι του 2013 στον Ορχομενό. Ένα καρναβάλι με μεγάλη ιστορία για πολλά χρόνια. Χρονολογείται από το 1959. Φορέας δημιουργίας του ήταν ο “Σύλλογος Φιλοπροόδων Ορχομενού”. Τη δεκαετία του ’60 η φήμη του καρναβαλιού απλώθηκε σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Το 1991, μετά από κάποια χρόνια σιωπής, το καρναβάλι επαναπροσδιορίζεται με την ίδρυση του “Συλλόγου Φίλων Καρναβαλιού”. Ο Σύλλογος δραστηριοποιείται και το 1992 ξεκινά, δυναμικά, η νέα και γόνιμη περίοδος του καρναβαλιού του Ορχομενού. Μια περίοδος που κρατάει ως το 2001 όπου η φήμη του καρναβαλιού φτάνει και ξεπερνά αυτή της δεκαετίας του ΄60.
Το 2009 μια ομάδα νέων Ορχομένιων ιδρύει τον “Πολιτιστικό και Παραδοσιακό Σύλλογο Ορχομενού” με σκοπό να επαναφέρει το καρναβάλι στην πόλη του Ορχομενού και να συνεχίσει επάξια την παράδοσή του.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καρναβαλιού είναι:
Οι κατασκευές γίνονται από τους ίδιους τους Ορχομένιους
Κυρίαρχο στοιχείο στα άρματα είναι η τοπική και πλούσια μυθολογία
Σημαντικά στοιχεία είναι η έντονη κοινωνική και πολιτική σάτιρα
Το έθιμο της “Καλής Φωτιάς”
Το εντυπωσιακό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου
Το έθιμο της “Καλής Φωτιάς” που λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στον Ορχομενό γίνεται συνήθως μια εβδομάδα πριν το καρναβάλι. Πολλοί άνθρωποι μαζεύονται, ντύνονται με αποκριάτικες στολές και χορεύουν και γλεντάνε όλοι μαζί γύρω από μια φωτιά.
Πρωτότυπο και πραγματικά εντυπωσιακό είναι το αεροπλάνο που δημιουργείται με σκοπό να κάψει τον “βασιλιά καρνάβαλο”. Το αεροπλάνο φεύγει από την κορυφή ενός λόφου και καταλήγει στο άρμα του καρνάβαλου που μετά από πολλά πυροτεχνήματα το άρμα καίγεται, το οποίο σηματοδοτεί και την λήξη του καρναβαλιού.
Αν λοιπόν ο δρόμος σας περνάει από τον Ορχομενό μια τέτοια μέρα μη διστάσετε να παρακολουθήσετε την παρέλαση του καρναβαλιού. Θα ήταν μια διασκεδαστική εμπειρία!!!
Σάλτα Ε.
ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: H ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Η ομάδα των αγοριών μετά από μια πολύ καλή εμφάνιση και μια μεγάλη νίκη εναντίον του 2ου ΓΕΛ Λειβαδιάς πλέον είχε πολύ πιο δύσκολο έργο αφού θα έπρεπε να αντιμετωπίσει την ομάδα των Άσπρων Σπιτιών σε έναν αγώνα για την προημιτελική φάση του πρωταθλήματος. Πρόκειται για μια ομάδα πολύ δυνατή και σκληρή η οποία έχει στο ενεργητικό της πάρα πολλές διακρίσεις σε τουρνουά σε όλη την Ελλάδα κατέχοντας συνεχώς πολύ καλές θέσεις.
Η αποστολή της ομάδας των αγοριών αποτελούνταν από τους εξής παίκτες: Δ.Ζάντζα, Γ.Καστρινό, Γ.Κουτσοθώδορο, Γ.Ρέππα, Σ.Μπαστούνη, Σ.Λεονάρντο, Ε.Παπασιδέρη, Ν.Παναγή, Γ.Σπανό.
Τα αγόρια μπαίνοντας με πολύ καλή διάθεση από την αρχή του αγώνα γνώριζαν ότι το παιχνίδι είχε αρκετά μεγάλο βαθμό δυσκολίας αλλά δεν θα το έβαλαν κάτω παρά την ανωτερότητα του αντιπάλου. Στο ξεκίνημα, παίζοντας αρκετά καλά ανά τακτά χρονικά διαστήματα, έφτασαν πολύ κοντά στην κατάκτηση του πρώτου σετ αλλά δεν τα κατάφεραν αφού υπέκυψαν στην ανωτερότητα του αντιπάλου χάνοντας το 25-23.
Στο δευτέρο σετ οι παίκτες μας ήταν αποφασισμένοι να κάνουν ότι μπορούν για να πάρουν το προβάδισμα και, γιατί όχι, να γυρίσουν και το παιχνίδι. Όμως παράγοντες όπως η ατυχία και τα λάθη των παικτών οδήγησαν την ομάδα μας στο να χάσει και το δεύτερο σετ με σκορ 25-20.
Εκ των διακριθέντων για την ομάδα του Λυκείου ήταν ο Ζάντζας Δ. και ο Καστρινός Γ. οι οποίοι σημείωσαν από δέκα πόντους έκαστος.
Έτσι το ταξίδι για την ομάδα του Λυκείου μας τελείωσε εδώ αφού αποκλείστηκε από την συνέχεια του πρωταθλήματος με μια αρκετά άσχημη ήττα. Χωρίς όμως να σκύψει το κεφάλι ανανέωσε το ραντεβού της για τo επόμενο πρωτάθλημα του χρόνου.
Παπακωνσταντίνου Π.