Ολοκληρώθηκε στο σχολείο μας η εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των μαθητικών συμβουλίων. Εκλέχθηκαν τα 5μελή συμβούλια των Τμημάτων και το 15μελές Συμβούλιο του Γυμνασίου. Ευχόμαστε συγχαρητήρια στους εκλεγέντες, καλή επιτυχία στο έργο τους. Η συνεργασία όλων των παραγόντων της σχολικής ζωής και η ενεργή συμμετοχή των μαθητών στις αποφάσεις και τις δραστηριότητες του σχολείου  αποτελούν προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων της σχολικής μονάδας και την θεμελίωση ενός δημοκρατικού, σύγχρονου σχολείο.

Συνήγορος του Παιδιού

 Μαθητικές Κοινότητες

 Αγαπητές μας μαθήτριες και αγαπητοί μας μαθητές,

Με αφορμή τις εκλογές για τα μαθητικά συμβούλια που διεξάγονται αυτές τις ημέρες αλλά και τις συζητήσεις που έχουμε κάνει με παιδιά της ηλικίας σας κατά τις επισκέψεις μας σε σχολεία, θα θέλαμε να σας καλέσουμε να δώσετε νόημα και να αξιοποιήσετε την σημαντική αυτή δημοκρατική διαδικασία που διεξάγεται στο σχολείο. Συχνά ακούμε παιδιά να διαμαρτύρονται ότι δεν ακούγεται η γνώμη τους, ότι δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, ότι το σχολείο δεν είναι ενδιαφέρον κ.λπ. Επίσης, ακούμε εκπαιδευτικούς να μιλούν για παιδιά που δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους όσον αφορά τη μαθητική ζωή. Ο Συνήγορος του Παιδιού θεωρεί ότι ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων μπορεί, εφόσον αξιοποιηθεί σωστά από όλους τους  εμπλεκόμενους, να σας δώσει τη δυνατότητα να συζητήσετε θέματα που αφορούν τη ζωή σας στον σχολικό χώρο, να συμμετέχετε ουσιαστικά στη λήψη αποφάσεων για θέματα που αφορούν την τάξη ή το σχολείο σας. Ταυτόχρονα, υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που η εμπειρία μας έχει δείξει ότι μπορούν να γίνουν αντικείμενο συνεργασίας για ομάδες παιδιών και εκπαιδευτικών και ευκαιρία καλύτερης γνωριμίας, ανάπτυξης κλίσεων και ενδιαφερόντων και ανοίγματος του σχολείου στην ευρύτερη κοινότητα.

Ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων έχει δημιουργηθεί με νόμο από την Πολιτεία. Το κείμενο που εξηγεί τον σκοπό, τις λειτουργίες και τις διαδικασίες των μαθητικών κοινοτήτων, είναι η Υπουργική Απόφαση 23/1986/Β-619 «Κανονισμός λειτουργίας μαθητικών κοινοτήτων».

• Όλοι οι μαθητές και όλες οι μαθήτριες είναι ισότιμα μέλη της δικής τους μαθητικής κοινότητας, της τάξης τους δηλαδή. Με άλλα λόγια, όλοι και όλες έχουν δικαίωμα λόγου και συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων.
• Κάθε μήνα γίνεται η τακτική γενική συνέλευση κάθε κοινότητας (τάξης), με ευθύνη του συμβουλίου της τάξης, σε μία από τις δύο τελευταίες διδακτικές ώρες. Στο γυμνάσιο, παρευρίσκεται ένας εκπαιδευτικός για να παρέχει συμβουλές, εάν χρειαστεί, σχετικά με τις διαδικασίες. Μπορεί ακόμη να γίνει έκτακτη συνέλευση για κάποιο θέμα, εκτός των ωρών διδασκαλίας.
• Οι εκλογές για την ανάδειξη των συμβουλίων πρέπει να γίνονται μετά από αναλυτική συζήτηση των θεμάτων που απασχολούν τα μέλη της κοινότητας.
• Το 5μελές συμβούλιο κάθε μαθητικής κοινότητας συνεδριάζει τακτικά μια φορά την εβδομάδα, και έκτακτα, αν χρειαστεί, με πρωτοβουλία του προέδρου ή τριών μελών του. Το συμβούλιο βρίσκεται σε απαρτία όταν παρευρίσκονται τουλάχιστον τρία μέλη του. Το 5μελές συμβούλιο έχει συλλογική ευθύνη για την οργάνωση και τη λειτουργία της μαθητικής κοινότητας. Μέσα στην αίθουσα της τάξης, το συμβούλιο της κοινότητας έχει δικό του ντουλάπι.
• Σε κάθε γυμνάσιο και λύκειο, 3 φορές το χρόνο γίνεται τακτική γενική συνέλευση όλων των μαθητών του σχολείου, για να συζητηθούν τα θέματα και τα προβλήματα που απασχολούν τους μαθητές, Ευθύνη γι αυτό έχει το μαθητικό συμβούλιο του σχολείου (το 15μελές). Οι συνελεύσεις αυτές διεξάγονται μέσα στις 3 τελευταίες ώρες. Έκτακτες συνελεύσεις γίνονται έξω από το σχολικό ωράριο.
• Στις γενικές συνελεύσεις του γυμνασίου παρευρίσκονται με δικαίωμα λόγου και οι καθηγητές-σύμβουλοι των τάξεων. Σκοπός της παρουσίας τους είναι η διευκόλυνση της διαδικασίας, εφόσον χρειαστεί.
• Όταν υπάρξει πρόβλημα από τη συμπεριφορά μαθητή ή μαθήτριας στο σχολείο, μπορεί να γίνει έκτακτη συνέλευση της μαθητικής κοινότητας στην οποία ανήκει. Η κοινότητα προτείνει στον σύλλογο καθηγητών τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος. Ο σύλλογος καθηγητών έχει την ευθύνη της τελικής απόφασης. Μαθητής ή μαθήτρια που παραπέμπεται στο σύλλογο καθηγητών για κάποιο παράπτωμα, έχει δικαίωμα απολογίας.
• Ο πρόεδρος της μαθητικής κοινότητας μαζί με το προεδρείο του 15μελούς παρευρίσκονται στις αντίστοιχες συνεδριάσεις του συλλόγου των καθηγητών, με δικαίωμα λόγου.
• Εκπρόσωπος του μαθητικού συμβουλίου συμμετέχει στο Σχολικό Συμβούλιο και στη Σχολική Επιτροπή (νόμος 1566/85 άρθρο 52), η οποία πρέπει να συνεδριάζει τακτικά και να ασχολείται με τις σχολικές δαπάνες για τη διασφάλιση της καλής λειτουργίας του σχολείου.
• Η διεύθυνση του σχολείου, σε συνεννόηση με το μαθητικό συμβούλιο, υποχρεούται να παραχωρήσει ειδικό χώρο, όπου θα αναρτηθεί ο πίνακας ανακοινώσεων του μαθητικού συμβουλίου.

Τι πρωτοβουλίες μπορεί να πάρει η μαθητική κοινότητα;

Σκεφτείτε μεταξύ σας θέματα για τα οποία η μαθητική σας κοινότητα μπορεί να είναι δραστήρια και πάρτε πρωτοβουλίες! Εμείς προτείνουμε ορισμένες ιδέες:

• Συζητείστε στα συμβούλια και στις συνελεύσεις της κοινότητάς σας, με δημοκρατικό τρόπο, θέματα που σας απασχολούν: Το περιβάλλον και ο τεχνολογικός εξοπλισμός του σχολείου, η κατάσταση των αιθουσών και των τουαλετών, συμπεριφορές μαθητών και καθηγητών, γεγονότα της κοινωνικής ζωής που σας επηρεάζουν (ασφάλεια, μέσα μαζικής ενημέρωσης, περιβάλλον, βία, ναρκωτικά, ψυχαγωγία κ.λπ.).
• Μεταφέρετε τις απόψεις, τις προτάσεις και τους προβληματισμούς σας στους καθηγητές σας. Η συνεργασία καθηγητών – μαθητών, πέρα από τα μαθήματα, είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία ενός σχολείου.
• Προτείνετε διάλογο εκπροσώπων σας με τον σύλλογο διδασκόντων αλλά και διάλογο μέσα στις τάξεις.
• Σχεδιάστε, προτείνετε και οργανώστε δραστηριότητες. Κάποιες μπορείτε να τις πραγματοποιήσετε μόνοι σας, ενώ σε άλλες μπορείτε να ζητήσετε τη συνεργασία της διεύθυνσης, των καθηγητών ή και των γονέων σας.

Παραδείγματα από δραστηριότητες:

• Έκδοση μαθητικών εντύπων και λειτουργία ιστοσελίδας.
• Ανοικτές συζητήσεις, ίσως με προσκεκλημένους ειδικούς ομιλητές, για μαθητικά και νεανικά θέματα, όπως ο ρατσισμός, η βία, η διασκέδαση, η τηλεόραση και το internet, τα κινητά τηλέφωνα, η κοινωνική δράση, κοινωνικά κινήματα, μουσικά ρεύματα, πολιτισμός, σεξουαλικότητα, AIDS, ναρκωτικά, περιθωριοποίηση, κ.α.
• Διοργάνωση εκθέσεων και εκδηλώσεων (προβολές ταινιών και βίντεο, συναυλίες, εκθέσεις τέχνης, αθλητικοί αγώνες, εκδρομές, κ.λπ.)
• Λειτουργία ομίλων για θέματα που σας ενδιαφέρουν (μουσική, κινηματογράφος, φωτογραφία, θέατρο, χορός, graffiti, internet, οικολογία, αθλητισμός, taekwondo, κ.α.)
• Συμμετοχή σε εκδηλώσεις εκτός σχολείου, όπως φεστιβάλ, εκθέσεις, πορείες, επισκέψεις σε πολιτιστικά κέντρα, συλλόγους και ιδρύματα, κ.λπ.
• Προκαλέστε συζητήσεις και αποφάσεις, μαζί με τους καθηγητές και τους εκπροσώπους των γονέων, για τον κανονισμό λειτουργίας του σχολείου σας και για θέματα όπως η υγιεινή των χώρων, η λειτουργία του κυλικείου, η αντιμετώπιση της βίας ή παραπτωμάτων, η εμφάνιση των μαθητών, η χρήση των κινητών, κ.α.

 Κρατάτε διαρκώς ζωντανό και ανοικτό τον διάλογο στο σχολείο σας. Οι μαθητές έχουν δικαίωμα να ακούγεται η φωνή τους στις σχολικές διαδικασίες.

Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο

 1. Το Σύνταγμα στο άρθ. 16 παρ. 2 ανάγει σε πρωταρχικούς σκοπούς της παιδείας, την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Εύλογη είναι, επομένως, η σύνδεση των παραπάνω παιδαγωγικών σκοπών με τις διαδικασίες, μέσα από τις οποίες επιτυγχάνονται οι πρώτοι. Οδηγούμαστε δηλαδή, μέσω της έκφρασης της βούλησης του συνταγματικού νομοθέτη, στην αναγκαιότητα ανάπτυξης και εφαρμογής στην εκπαιδευτική κοινότητα θεσμών, που προωθούν την ανάληψη ευθύνης και την καλλιέργεια της ωριμότητας των μαθητών, με την εμπλοκή τους σε δημοκρατικές διεργασίες, για τα θέματα που τους αφορούν.

2. Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΔΣΔΠ), που εισάγει με δεσμευτική ισχύ (ν. 2101/1992) την υποχρέωση σεβασμού και προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών, κατοχυρώνει ρητά τη δυνατότητα των ανηλίκων να εκφράζουν τις απόψεις τους για οποιοδήποτε θέμα τους αφορά. Ειδικότερα, το άρθρο 12 της ΔΣΔΠ ανάγει σε νομικό κανόνα την αντίληψη ότι οι ανήλικοι μιας ορισμένης ηλικίας διαθέτουν ικανότητα κρίσης και δικαιούνται να συμμετέχουν στον καθορισμό ζητημάτων της ζωής τους από κοινού με τους ενήλικες που ορίζονται ως υπεύθυνοι για αυτούς. Με δεδομένο μάλιστα ότι το σχολείο αποτελεί το βασικότερο ίσως κεφάλαιο της πραγματικότητας των παιδιών, το παραπάνω δικαίωμα θα πρέπει να γίνεται σεβαστό και η άσκησή του να διασφαλίζεται στη σχολική ζωή. Στο ίδιο πνεύμα εξάλλου το άρθρο 28 (παρ. 2) της Σύμβασης προβλέπει ότι: «Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εφαρμογή της σχολικής πειθαρχίας με τρόπο που να ταιριάζει στην αξιοπρέπεια του παιδιού ως ανθρώπινου όντος, και σύμφωνα με την παρούσα Σύμβαση». Και η διάταξη αυτή αναγνωρίζει το ρόλο των μαθητών ως υποκειμένων (και όχι παθητικών δεκτών), που δικαιούνται να αντιμετωπίζονται με απόλυτο σεβασμό στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, κατά τη θέσπιση και εφαρμογή μέτρων που τους αφορούν, όπως είναι και η σχολική πειθαρχία. Το άρθρο 29 τέλος ανάγει σε πρωταρχικούς σκοπούς της εκπαίδευσης την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού, σε ένα πλαίσιο σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και υπεύθυνης συμμετοχής σε μια δημοκρατική κοινωνία. Ειδικότερα, όπως ορίζεται: «Τα Συμβαλλόμενα Κράτη συμφωνούν ότι η εκπαίδευση του παιδιού πρέπει να αποσκοπεί: α) Στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού και στην πληρέστερη δυνατή ανάπτυξη των χαρισμάτων του και των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων του. β) Στην ανάπτυξη του σεβασμού για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και για τις αρχές που καθιερώνονται στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. […] δ) Στην προετοιμασία του παιδιού για μια υπεύθυνη ζωή σε μία κοινωνία μέσα σε πνεύμα κατανόησης, ειρήνης, ανοχής, ισότητας των φύλων και φιλίας ανάμεσα σε όλους τους λαούς και τις εθνικές και θρησκευτικές ομάδες και στα πρόσωπα αυτόχθονης καταγωγής».

3. O N. 1566/1985, εξάλλου, που ορίζει τους βασικούς άξονες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, θέτει σε γενικές γραμμές τους ίδιους στόχους της εκπαίδευσης με εκείνους της ΔΣΔΠ: την αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών, με γνώμονα την καλλιέργεια δημοκρατικού, ελεύθερου και υπεύθυνου πνεύματος, δημιουργικής και κριτικής σκέψης και «αντίληψης συλλογικής προσπάθειας και συνεργασίας, ώστε να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και με την υπεύθυνη συμμετοχή τους να συντελούν αποφασιστική στην πρόοδο του κοινωνικού συνόλου» (άρθ. 1 παρ. 1). Ειδικότερα, σε σχέση με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στους στόχους του γυμνασίου περιλαμβάνεται ρητά η καλλιέργεια της ικανότητας των μαθητών να αντιμετωπίζουν με επιτυχία διάφορες καταστάσεις και να αναζητούν λύσεις των προβλημάτων της ζωής με υπευθυνότητα, μέσα σε κλίμα δημιουργικού διαλόγου και συλλογικής προσπάθειας (άρθ. 5 παρ. 1 εδ. β΄). Στο άρθρο 45 εξάλλου («Συμμετοχή των μαθητών στη σχολική ζωή»), προβλέπεται ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων και τονίζεται η σημασία τους για την υλοποίηση των σκοπών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αναγνωρίζεται μάλιστα ότι η συμμετοχή των μαθητών στη σχολική ζωή βοηθά τους μαθητές: «α) Να αποκτήσουν υπευθυνότητα και άμεση αντίληψη της σημασίας του δημοκρατικού διαλόγου στη διαμόρφωση του συνειδητού και δημιουργικού πολίτη. β) Να συμβάλλουν στην ομαλή και γόνιμη λειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ώστε να επιτευχθεί η συστηματική μετάδοση της απαραίτητης και ουσιαστικής γνώσης».

4. Το συνολικό πνεύμα, αλλά και οι επιμέρους διατάξεις του «Κανονισμού λειτουργίας μαθητικών κοινοτήτων» (Υ.Α. 23.613/6/Γ2/4094/86, ΦΕΚ – 619 Β/25-9-86) κινούνται ακριβώς στη βάση της υλοποίησης της συμμετοχής των μαθητών στη λειτουργία του σχολείου, μέσα από τη διασφάλιση δημοκρατικών διαδικασιών, ενίσχυση της συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία και ακρόαση της άποψης των παιδιών σε όλα τα θέματα που τα αφορούν. Η επίτευξη των παραπάνω στόχων με τη θεσμοθέτηση και ενδυνάμωση των μαθητικών κοινοτήτων θεωρείται από το νομοθέτη ως έχουσα ιδιαίτερη παιδαγωγική αξία, στο βαθμό που συμβάλλει στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας και της υπευθυνότητας των μαθητών και, τελικά, προωθεί την ιδέα ενός σχολείου που «…θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της νεολαίας, του λαού και του τόπου» (αρθ. 1 παρ. 1). Ενδεικτικά, σταχυολογούνται στη συνέχεια επιμέρους διατάξεις, που καταδεικνύουν την έμφαση της Υ.Α. στην προώθηση του δημοκρατικού διαλόγου και της συμμετοχής των μαθητών στη ζωή του σχολείου.

Άρθρο 1: «1. Το σχολείο, ως ζωντανός οργανισμός, αποτελεί θεσμό που προετοιμάζει τα παιδιά, με τη μάθηση και την αγωγή, για μια σωστή και αποδοτική ζωή, τα προετοιμάζει και τα διαπαιδαγωγεί για την απρόσκοπτη ένταξή τους σε μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία μετά την αποφοίτησή τους από το σχολείο. Για το σκοπό αυτό καθιερώνει το διάλογο και τη συνεργασία ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή στην αναζήτηση και στη μετάδοση της ουσιαστικής γνώσης, λευτερώνει και ενισχύει την πρωτοβουλία των παιδιών και ταυτόχρονα φροντίζει να τα εφοδιάζει με ό,τι είναι αναγκαίο για να γίνουν ικανά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και στις δραστηριότητες, που συνεχώς αναπτύσσονται, της κοινωνίας μέσα στην οποία θα ζήσουν. […]»

3. «Για να εκπληρώσει το σχολείο τον προορισμό του πρέπει, πρώτα από όλα, να είναι χώρος αποδοτικός και αποδεκτός από τους καθηγητές και τους μαθητές. Προϋπόθεση για αυτό αποτελεί η ύπαρξη σχολείου με καινούργια δομή, με σύγχρονη και επιστημονική γνώση, με δημοκρατική σχολική ζωή. Προς την κατεύθυνση αυτή η Πολιτεία παρέχει το πλαίσιο και τη συμπαράσταση που πρέπει να αξιοποιηθεί με την κοινή προσπάθεια καθηγητών και μαθητών καθώς και όλων των φορέων που έχουν σχέση με το σχολείο».

Άρθρο 2: «[…] 2. Οι μαθητικές κοινότητες αποτελούν τη μαθητική έκφραση στα σχολικά θέματα και πρωτοστατούν στην κατοχύρωση της συνεργασίας καθηγητών – γονέων – μαθητών, για την ανάπτυξη του διαλόγου στη σχολική ζωή και την από κοινού αντιμετώπιση των θεμάτων που την αφορούν»

«3. Στη λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων δεν είναι δυνατό να υποβαθμίζεται ο ρόλος τους από αυταρχικές μεθόδους λειτουργίας και αντιδημοκρατικούς περιορισμούς, που θα περιθωριοποιούσαν το μαθητή στη σχολική ζωή. Αντίθετα πρέπει να εξασφαλίζονται εκείνες οι λειτουργίες, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του δημοκρατικού διαλόγου και της συνεργασίας στη ζωή του σχολείου.[…]»

«5. Στόχος του κανονισμού για τις μαθητικές κοινότητες είναι να αποκαταστήσει το πραγματικό νόημα και τον αληθινό τους χαρακτήρα. να τις αναδείξει σε δημοκρατικούς θεσμούς, όπου με τη συμμετοχή όλων των μαθητών στις διαδικασίες τους, απελευθερώνονται οι δημιουργικές ικανότητες όλων των παιδιών, θα εθίζονται οι μαθητές στη συλλογική ζωή, θα αναπτύσσεται η υπευθυνότητα, θα κατοχυρώνονται τα δικαιώματα αλλά και θα συνειδητοποιούνται τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις των μαθητών.»

«6. Με τον κανονισμό αυτό κατοχυρώνεται ο ρόλος των μαθητικών κοινοτήτων και αναπτύσσεται το πλαίσιο της δημοκρατικής ζωής στο σχολείο. Στους μαθητές απομένει να αξιοποιήσουν αυτές τις δυνατότητες, αναπτύσσοντας τις λειτουργίες των μαθητικών κοινοτήτων με τη συμμετοχή όλων των παιδιών στις διαδικασίες για λήψη των αποφάσεων, με επεξεργασία απόψεων, ώστε οι μαθητές να έχουν γνώμη για τα θέματα που τους αφορούν.[…]»

«9. Οι μαθητές συμμετέχοντες στη ζωή των μαθητικών κοινοτήτων, μέσα σε πνεύμα δημοκρατικού διαλόγου, συνεργασίας και συλλογικότητας, θα αναδεικνύονται σε υπεύθυνα άτομα, με αναπτυγμένη δυνατότητα να κρίνουν και να εκτιμούν τη σημασία και το νόημα κάθε δραστηριότητας στα πλαίσια του σχολείου».

 5. Συμπληρωματικά προς τις παραπάνω νομοθετικές προβλέψεις, στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει αξιοποιηθεί και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται (υπό τη μορφή τουλάχιστον υποδείγματος) κείμενο Γενικών Αρχών Σχολικού Κανονισμού, που συντάχθηκε το 2002 από το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο ωστόσο δεν προωθήθηκε προς ψήφιση, ώστε να καταστεί νόμος του κράτους. Στο παραπάνω κείμενο περιλαμβάνονται γενικοί κανόνες, που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη κατά τη σύνταξη του κανονισμού λειτουργίας κάθε σχολικής μονάδας.

         Συμπερασματικά, από την παραπάνω παράθεση κανόνων δικαίου προκύπτει ότι ένα πλέγμα διατάξεων αναγνωρίζει καταρχήν εμφατικά τη σημασία της έκφρασης της γνώμης των παιδιών και την αναγκαιότητα συμμετοχής τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τα θέματα λειτουργίας του σχολείου που τα αφορούν, ενώ προβλέπει και το βασικό τρόπο εμπλοκής τους με την ουσιαστική αξιοποίηση των μαθητικών κοινοτήτων. Το ισχύον αυτό πλαίσιο παρέχει το θεωρητικό (και νομικό) υπόβαθρο για την ειδικότερη νομοθετική πρόβλεψη του θεσμού του σχολικού κανονισμού, που θα προκύπτει μέσα από δημοκρατικές, συμμετοχικές διαδικασίες και θα διασφαλίζει, επομένως, τη δέσμευση όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας σε σαφείς και οριοθετημένους εξαρχής κανόνες ρύθμισης της καθημερινότητας και των επιμέρους θεμάτων του σχολείου.