Περισσότερες μεταλλάξεις διαπιστώθηκαν σε ιστούς που εκτίθενται συχνότερα σε μεταλλαξιγόνους περιβαλλοντικούς παράγοντες ή παρουσιάζουν υψηλό κυτταρικό κύκλο. Το φορτίο μετάλλαξης επηρεάζεται από την ηλικία, το φύλο και τη φυσική επιλογή. Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την αλληλούχιση του μεταγραφώματος (RNA) των κυττάρων.
Σωματικές μεταλλάξεις σε υγιείς ιστούς συμβάλλουν στη γήρανση, τον νευροεκφυλισμό και την έναρξη του καρκίνου, αλλά μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν χαρακτηριστεί, ή για τον χαρακτηρισμό τους χρησιμοποιήθηκε μόνο η αλληλούχιση ολόκληρου του γονιδιώματος (βλέπε προχθεσινή ανάρτηση). Ερευνητές στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστήμιου του Stanford στις ΗΠΑ για να κατανοήσουν την κατανομή και τον λειτουργικό αντίκτυπο των σωματικών μεταλλάξεων στο γονιδίωμα ανθρώπων χρησιμοποίησαν πληροφορίες που περιέχονται στο μεταγράφωμα (RNA) κυττάρων 36 διαφορετικών ιστών. Εντόπισαν χιλιάδες μεταλλάξεις, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ποικίλλων τύπων μεταλλάξεων, που είναι ειδικοί για κάθε τύπου ιστού που σχετίζονται με επίπεδα γονιδιακής έκφρασης και κατάστασης χρωματίνης.
Αρχικά οι ερευνητές διερεύνησαν τους παράγοντες που επηρεάζουν τη δημιουργία μεταλλάξεων ανά ιστό. Διαπίστωσαν ότι ιστοί που έχουν περισσότερες μεταλλάξεις από τις αναμενόμενες είναι εκείνοι που εκτίθενται συχνότερα σε μεταλλαξιγόνους περιβαλλοντικούς παράγοντες ή παρουσιάζουν υψηλό κυτταρικό κύκλο, π.χ. όπως το δέρμα, ο πνεύμονας, το αίμα, ο οισοφάγος, το ήπαρ και το λεπτό έντερο. Από την άλλη διαπιστώθηκε σπανιότερη δημιουργία μεταλλάξεων σε ιστούς με χαμηλή περιβαλλοντική έκθεση ή χαμηλό κυτταρικό κύκλο, όπως ο εγκέφαλος, τα επινεφρίδια, διάφοροι καρδιακοί και σκελετικοί μύες.
Παράλληλα, διαπίστωσαν ότι το φορτίο μετάλλαξης επηρεάζεται από την ηλικία, το φύλο, και τη φυσική επιλογή. Ειδικότερα, η ΗΛΙΚΙΑ συσχετίζεται θετικά με υψηλότερο φορτίο μετάλλαξης στους περισσότερους ιστούς. Είναι ενδιαφέρον, ότι πολλές περιοχές του εγκεφάλου είναι μεταξύ των ιστών που εκδηλώνουν ισχυρότερη συσχέτιση σωματικών μεταλλάξεων με την ηλικία και έχει αποδειχθεί ότι οι μεταλλάξεις αυτές διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
ΤΟ ΦΥΛΟ. Οι γυναίκες δείχνουν πολύ μεγαλύτερο φορτίο μετάλλαξης στους μαστούς από τους άνδρες.
ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ. Μεταλλάξεις που παρατηρήθηκαν σε όγκους βρέθηκαν σε μεγάλη αφθονία σε πολλούς υγιείς ιστούς και η ανάλυση έδειξε θετική φυσική επιλογή σε αυτές.
Συμπερασματικά, οι σωματικές μεταλλάξεις που προσδιορίστηκαν από την ανάλυση της πρωτοδιάταξης του RNA μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση του ρόλου τους στη γήρανση, την ογκογένεση και γενικότερα στην εκδήλωση ασθενειών.
*Βιβλιογραφία. García-Nieto et al. The somatic mutation landscape of the human body Genome Biology (2019) 20:298. Η εργασία είναι ελεύθερα προσβάσιμη.