Ο Ötzi, η μούμια ηλικίας 5.300 ετών που βρέθηκε στις ιταλικές Άλπεις το 1991, έχει γοητεύσει τους επιστήμονες και το κοινό εδώ και δεκαετίες. Το καλοδιατηρημένο σώμα και τα υπάρχοντά του προσφέρουν ένα μοναδικό παράθυρο στη ζωή και τον πολιτισμό της Ευρώπης της Εποχής του Χαλκού. Τι μπορεί όμως να μας πει το DNA του για την εμφάνιση, την υγεία και την καταγωγή του;
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications αποκάλυψε μερικές εκπληκτικές πληροφορίες για τη γενετική σύνθεση του Ötzi. Οι ερευνητές ανέλυσαν ολόκληρο το γονιδίωμα του Ötzi και το συνέκριναν με σύγχρονους πληθυσμούς και αρχαία δείγματα DNA από την Ευρώπη και την Ασία.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα είναι ότι ο Ötzi είχε υποχωρητική γραμμή μαλλιών, σκούρο τόνο δέρματος και καστανά μάτια. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι τυπικά για τους σύγχρονους Ευρωπαίους, αλλά μάλλον αντανακλούν μια πιο αρχαία καταγωγή που προϋπήρχε της άφιξης των γεωργών από την Εγγύς Ανατολή πριν από περίπου 8.000 χρόνια. Ο Ötzi ανήκε σε μια γενετική ομάδα που ονομάζεται απλοομάδα G, η οποία είναι σπάνια στην Ευρώπη σήμερα, αλλά πιο κοινή στον Καύκασο και την Ανατολία.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα ανακάλυψη είναι ότι ο Ötzi είχε αρκετές γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με ασθένειες και διαταραχές, όπως δυσανεξία στη λακτόζη, καρδιακές παθήσεις, αρθρίτιδα και νόσο του Lyme. Είχε επίσης υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης γαστρικών ελκών που προκαλούνται από τα βακτήρια Helicobacter pylori, τα οποία ανιχνεύθηκαν στο στομάχι του. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι ο Ötzi αντιμετώπισε πολλές προκλήσεις για την υγεία του στη ζωή του και μπορεί να υπέφερε από χρόνιο πόνο και φλεγμονή.
Η μελέτη έριξε επίσης φως στην καταγωγή και τις σχέσεις του Ötzi. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι δεν είχε στενούς εν ζωή συγγενείς, αλλά μοιραζόταν κάποια μακρινή καταγωγή με ανθρώπους από τη Σαρδηνία και την Κορσική. Είχε επίσης μια γενετική ταύτιση με έναν αγρότη 7.000 ετών από τη Γερμανία, υποδεικνύοντας μια πιθανή σύνδεση μεταξύ των πρώιμων αγροτικών πολιτισμών της Κεντρικής Ευρώπης και της περιοχής των Άλπεων.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η μελέτη τους θα εμπνεύσει περαιτέρω έρευνα για τον Ötzi και άλλα αρχαία ανθρώπινα λείψανα, καθώς και ότι θα συμβάλει στην κατανόηση της ανθρώπινης ιστορίας και εξέλιξης. Το DNA του Ötzi είναι μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών που μπορεί να αποκαλύψει όχι μόνο τα φυσικά χαρακτηριστικά του, αλλά και τον τρόπο ζωής του, το περιβάλλον και τις αλληλεπιδράσεις του με άλλους ανθρώπους.