ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ
1. Τι είναι η μέθοδος CLIL
Η μέθοδος CLIL (Content and Language Integrated Learning) αφορά τη δίγλωσση εκπαιδευτική διαδικασία (διδασκαλία και μάθηση) ενσωματώνοντας μια θεματική ενότητα (γνωστικό αντικείμενο) του Προγράμματος Σπουδών με μια ξένη γλώσσα. Εφαρμόζεται εδώ και 25 χρόνια στην Ευρώπη, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Έχει γίνει αποδεκτή από τις επίσημες εκπαιδευτικές πολιτικές και από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια των οδηγιών της για την εκμάθηση ξένων γλωσσών (Commission Of The European Communities, 2003). Ωστόσο τόσο οι τρόποι εφαρμογής της όσο και οι ορισμοί που έχουν διατυπωθεί διαφέρουν μεταξύ τους. Για παράδειγμα, κάποια προγράμματα CLIL διδάσκονται από τον εκπαιδευτικό της τάξης, κάποια από τον εκπαιδευτικό της ξένης γλώσσας, κάποια και από τους δυο. Ο διδακτικός χρόνος επίσης ποικίλλει, καθώς και η στοχοθεσία, όσον αφορά στην προτεραιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας: η εξάσκηση στην ξένη γλώσσα, η εμπέδωση του γνωστικού αντικειμένου ή και τα δυο; Οι ερευνητές πλέον συμφωνούν πως όλα τα παραπάνω εντάσσονται στη μέθοδο CLIL.
Θεωρούμε πως χρειάζεται ν’ αναφέρουμε μερικούς απ’ τους ορισμούς που έχουν διατυπωθεί για τη μέθοδο CLIL και συγκεντρώνουν τα κύρια χαρακτηριστικά της:
-Αναφέρεται στη διδασκαλία γνωστικών αντικειμένων ή μέρους τους μέσω μιας ξένης γλώσσας με στόχο και την εκμάθηση του γνωστικού περιεχομένου και την εξάσκηση στην ξένη γλώσσα.
-Είναι η μελέτη ενός γνωστικού αντικειμένου σε μια ξένη γλώσσα με έμφαση στην καλλιέργεια δεξιοτήτων ενεργού συμμετοχής στη μάθηση («μαθαίνω πώς να μαθαίνω») και επίλυσης προβλημάτων.
-Με τη μέθοδο CLIL ο ρόλος της γλώσσας ως φορέα πολιτισμού αλλάζει με το ρόλο της ως μέσου επικοινωνίας και διάδοσης ακαδημαϊκών γνώσεων. Είναι μια νέα οπτική στη μάθηση. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ευκολότερα η εξοικείωση με μια ξένη γλώσσα.
– Η διδασκαλία με τη μέθοδο CLIL συμβάλλει στην έννοια της «παγκόσμιας κοινότητας», διότι βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν γνωστικές, διερευνητικές και επικοινωνιακές δεξιότητες στη μητρική τους γλώσσα και στη συνέχεια να μεταφέρουν τις ιδέες και τις απόψεις τους, π.χ. για την επιστήμη και την τεχνολογία, με μια άλλη γλώσσα, σε ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο.
Η μέθοδος CLIL έχει τέσσερα βασικά στοιχεία-στόχους («the 4Cs’»: Communication, Cognition, Culture, Content) πάνω στα οποία πρέπει να βασίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία:
α) Επικοινωνία: Οι μαθητές πρέπει να επικοινωνούν προφορικά και γραπτά σε δυο γλώσσες.
β) Γνώση: Οι μαθητές πρέπει να αναπτύσσουν γνωστικές και διανοητικές δεξιότητες.
γ) Πολιτισμός: Οι μαθητές πρέπει να κατανοούν το δικό τους πολιτισμό και να αποδέχονται τη διαφορετικότητα των άλλων, έτσι ώστε να επικοινωνούν αποτελεσματικά με ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο.
δ) Περιεχόμενο: Οι μαθητές πρέπει να επιτυγχάνουν τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών για τη θεματική ενότητα που διδάσκεται με τη μέθοδο CLIL.
Για την επιτυχία της στοχοθεσίας της μεθόδου CLIL είναι απαραίτητο η εκπαιδευτική διαδικασία να περιλαμβάνει μεγάλο βαθμό ενσωμάτωσης του γνωστικού αντικειμένου και της ξένης γλώσσας, καθοδηγούμενη πρόσβαση των μαθητών σε αυθεντικό πληροφοριακό υλικό για επεξεργασία (π.χ. από το διαδίκτυο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή από άλλους ανθρώπους που μιλούν την ξένη γλώσσα), κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον, σύνδεση του μαθησιακού υλικού με την καθημερινή ζωή των μαθητών και την πραγματικότητα, μαθητοκεντρική και ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, όπου ο εκπαιδευτικός διευκολύνει και καθοδηγεί, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την προϋπάρχουσα γνώση και τα διάφορα μαθησιακά στιλ των μαθητών του. Επίσης είναι σημαντικός ο τρόπος συνεργασίας των εκπαιδευτικών, προκειμένου να οργανώσουν το σχέδιο μαθήματος, καθώς και η κατά περίπτωση εμπλοκή των γονέων ή της τοπικής κοινωνίας.
Συμπερασματικά η μέθοδος CLIL δεν είναι μόνο ένας άλλος τρόπος εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, αλλά αφορά μια ολοκληρωμένη, καινοτόμα και συνεργατική, δίγλωσση εκπαιδευτική διαδικασία. Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα στόχων μάθησης, από χαμηλούς μέχρι υψηλούς, όπως γνώση, κατανόηση, διερεύνηση, αξιολόγηση, επικοινωνία, συνεργασία, έκφραση. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη γνωστικών και διανοητικών δεξιοτήτων, καθώς και την καλλιέργεια κινήτρων στους μαθητές και ανταποκρίνεται σε όλες τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης.
