sonikol's blog

 

ΕΛΙΑ – ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ

 

Εδώ και χιλιάδες χρόνια η ελιά και ο καρπός της «ζει» στην περιοχή της Μεσογείου.
Υπήρχε από την εποχή της εμφάνισης των πρώτων ανθρώπων στην περιοχή.

Η Ελλάδα αποτελεί την τρίτη χώρα παγκοσμίως σε παραγωγή ελαιολάδου και η Μεσσηνία (Καλαμάτα) φημίζεται για το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδό της. Το παρθένο ελαιόλαδο της χώρας μας, είναι το καλύτερο στον κόσμο.

Περιγραφή

Η ελιά είναι δέντρο αειθαλές, δηλαδή δε ρίχνει τα φύλλα της.

Έχει φύλλα λογχοειδή, δερματώδη, σκουροπράσινα στην πάνω επιφάνεια και αργυρόχρωμα στην κάτω.

Καλλιεργείται σε ξηρόθερμες  περιοχές, χωρίς πολλούς παγετούς και κυρίως σε νησιωτικές ή παραλιακές περιοχές.

Αναπτύσσεται ακόμη και σε πετρώδη και άγονα εδάφη.

Ο καρπός ωριμάζει και συλλέγεται στα τέλη του φθινοπώρου και αρχές του χειμώνα

Ο καρπός είναι πράσινος στην αρχή και όταν ωριμάσει γίνεται καφέ, μαύρο ή πράσινο και απ΄αυτόν φτιάχνουμε το λάδι.

Είναι αιωνόβιο δέντρο. Μπορεί να ζήσει χιλιάδες χρόνια. Το αρχαιότερο δέντρο στον κόσμο είναι ελιά βρίσκεται στην Κρήτη(Κολυμπάρι), έχει ηλικία 3.000- 5.000 ετών και είναι ακόμα καρποφόρο!

Έχει ανακηρυχθεί ως Μνημείο της Φύσης ενώ με κλαδί από το δέντρο αυτό, φτιάχτηκε στεφάνι και στεφανώθηκε ο πρώτος νικητής του Μαραθωνίου ανδρών κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες Αθήνα 2004.

Αρχαία Ελλάδα

Οι Αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν ιερό δέντρο. Πίστευαν ότι την ελιά την δώρισε η θεά Αθηνά στους Αθηναίους.

Η ελιά  ήταν σημάδι ειρήνης και ευημερίας.

Με ελιά στεφάνωναν τους νικητές στους Ολυμπιακούς αγώνες ή όταν ήθελαν να τιμήσουν κάποιο μεγάλο άνδρα.

Έχουν βρεθεί απολιθώματα φύλλων ελιάς ηλικίας 50.000 – 60.000 χρόνων στην Σαντορίνη αλλά και τοιχογραφίες στην αρχαία Κνωσό και ιδεογράμματα της Γραμμικής Α και Β με την ελιά.

Θρησκεία

Στον κατακλυσμό το περιστέρι που έστειλε ο Νώε για να δει εάν σταμάτησε η βροχή, γύρισε με ένα κλαδί ελιάς.

Στο καντήλι βάζουμε λάδι, σύμβολο του ελέους που ζητάμε από τον Θεό.

Στο ευχέλαιο ο ιερέας ευλογεί και μας σταυρώνει με ελαιόλαδο.

Στην βάπτιση όπου αλείφεται το μωρό.

Ο Ιησούς πριν την σταύρωση προσευχήθηκε στο όρος των ελαιών.

Ο καλός Σαμαρείτης βοήθησε τον Ιουδαίο με κρασί και λάδι.

Ιδιότητες-Χρήσεις

Βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής

Το ελαιόλαδο  θεωρείται όπλο για την μείωση της «κακής χοληστερόλης» στο αίμα, βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου και πρόληψη του καρκίνου.

Οι αρχαίοι Έλληνες άλειφαν το σώμα τους με λάδι για να διατηρήσουν την ελαστικότητα των μυών τους.

Ο Ιπποκράτης αναφέρει περίπου 60 φαρμακευτικές χρήσεις της ελιάς για τη θεραπεία ασθενειών και παθήσεων όπως δερματολογικές ασθένειες, μυϊκοί πόνοι, έλκος, χολέρας, φλεγμονές των ούλων, αϋπνία, ναυτία, πυρετό και στομαχικούς πόνους.

Από την αρχαιότητα κατασκεύαζαν αρωματικά έλαια με βάση το ελαιόλαδο.

Αποτελεί πρώτη ύλη για την κατασκευή σαπουνιού.

Με ελαιόλαδο κατασκευάζουμε τις κηραλοιφές και άλλες καλλυντικές κρέμες με επουλωτικές και μαλακτικές ιδιότητες.

Το χρησιμοποιούμε ως συντηρητικό σε τουρσί και σάλτσες.

Παραγωγή βιοντίζελ από τηγανέλαιο.

Ποικιλίες ελιάς

Οι ποικιλίες της ελιάς διακρίνονται σε:

• Μικρόκαρπες, με βάρος καρπού 1,2-2,6 gr
• Μεσόκαρπες, μεταξύ 2,7 και 4,2 gr
• Μεγαλόκαρπες (Αδρόκαρπες), με βάρος καρπού πάνω από 4,3 gr

Επίσης σε:

• Επιτραπέζιες ή βρώσιμες
• Ελαιοποιήσιμες ή παραγωγής ελαιολάδου
• Διπλής ή μικτής χρήσης

Υπολογίζεται ότι σε όλον τον κόσμο καλλιεργούνται γύρω στις 600 ποικιλίες.

Στην Ελλάδα υπάρχουν διάφορες ποικιλίες ελιών.

Ο καρπός των μεγαλόκαρπων και μεσόκαρπων ποικιλιών που περιέχουν μικρό ποσοστό ελαιόλαδου και μεγάλο ποσοστό σακχάρων χρησιμοποιείται συνήθως για τη παρασκευή της βρώσιμης ελιάς (επιτραπέζιες).

Ενώ ποικιλίες με μεγάλο ποσοστό ελαιόλαδου χρησιμοποιούνται για ελαιοποίηση.

Το μάζεμα της ελιάς

Οι καρποί της ελιάς μαζεύονται συνήθως το Νοέμβρη από τους ελαιώνες. Είναι μια πολύ κουραστική και απαιτητική δουλειά.

Τα κλαδιά της χτενίζονται με μια τσουγκράνα, για να πέσει ο καρπός.

Ένας άλλος τρόπος για να ρίξουμε τον καρπό είναι το ράβδισμα με μεγάλα ξύλινα ραβδιά.

Φυσικά υπάρχουν και σύγχρονοι μηχανικοί τρόποι, όπως πριόνια και ειδικές μηχανές που αποσπούν τον καρπό από τα κομμένα κλαριά.

Κάτω από τα δέντρα στρώνονται τεράστια πανιά, τα «λιόπανα», για να συγκεντρώνεται εκεί ο πολύτιμος καρπός.

Κατόπιν συσκευάζονται σε σακιά και οδηγούνται στο ελαιοτριβείο, όπου λειώνονται και έτσι παίρνουμε το λάδι.

Τα ελαιοτριβεία σήμερα, είναι εφοδιασμένα με υπερσύγχρονα μηχανήματα και έτσι η παραγωγική διαδικασία είναι αρκετά εύκολη.

 

Παρασκευή βρώσιμων ελιών

Αφού στουμπίσουμε ή χαράξουμε τις ελιές, τις βάζουμε σε δοχεία με νερό για περίπου 10 ημέρες για να ξεπικρίσουν και αλλάζουμε το νερό κάθε μέρα.

Ο χώρος θα πρέπει να είναι σκιερός και δροσερός.

Έπειτα στραγγίζουμε το νερό και τις τοποθετούμε στο τελικό δοχείο φύλαξης μαζί με άλμη για την συντήρησή τους.

Η άλμη συνήθως γίνετε με νερό και 7% αλάτι, δηλαδή στο 1 κιλό νερό βάζουμε 70 γραμμάρια αλάτι.

Αν πρόκειται για μεγάλες ποσότητες που θα τις διατηρήσουμε πάνω από ένα χρόνο εκτός ψυγείου θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε δυνατή άλμη, με περισσότερο αλάτι σε αναλογία από 10% έως 14%.

Τέλος προσθέτουμε λίγο λάδι πάνω από τις ελιές για να διατηρηθούν.