Το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2024 απονέμεται στους John Joseph Hopfield και Geoffrey Everest Hinton “για θεμελιακές ανακαλύψεις και εφευρέσεις που επιτρέπουν τη μηχανική μάθηση, που χρησιμοποιείται στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης στο πλαίσιο των τεχνητά νευρωνικών δικτύων.”

Οι φετινοί βραβευμένοι στη φυσική John Hopfield 91 ετών, καθηγητής του Πανεπιστημίου Princeton, και Geoffrey Hinton 76 ετών, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τορόντο στον Καναδά, βοήθησαν να τεθούν τα θεμέλια για τη σημερινή ισχυρή μηχανική μάθηση. Εργάζονται πάνω σε αυτό το θέμα από την δεκαετία του 1980.

Όπως εξήγησε στους δημοσιογράφους η Ελεν Μουνς, πρόεδρος της επιτροπής του Νόμπελ Φυσικής: “ Οι βραβευθέντες χρησιμοποίησαν τις θεμελιώδεις έννοιες της στατιστικής Φυσικής για να συλλάβουν τεχνητά νευρωνικά δίκτυα που λειτουργούν σαν συνδυαστικές μνήμες και βρίσκουν πρότυπα σε μεγάλα σύνολα δεδομένων“. Τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα χρησιμοποιήθηκαν για την προώθηση της έρευνας σε ποικίλους τομείς, από την Φυσική των Σωματιδίων και την Επιστήμη των Υλικών μέχρι την Αστροφυσική. Αποτελούν πλέον μέρος της καθημερινής μας ζωής, διευκρίνισε.

Ο Hopfield εφηύρε ένα δίκτυο που χρησιμοποιεί μια μέθοδο αποθήκευσης και αναδημιουργίας μοτίβων. Δημιούργησε μια συσχετιστική μνήμη που μπορεί να αποθηκεύσει και να ανασυνθέσει εικόνες και άλλους τύπους μοτίβων σε δεδομένα.

Ο Hinton χρησιμοποίησε το δίκτυο Hopfield ως βάση για ένα νέο δίκτυο που χρησιμοποιεί μια διαφορετική μέθοδο: τη μηχανή Boltzmann. Αυτή μπορεί να μάθει να αναγνωρίζει χαρακτηριστικά στοιχεία σε έναν δεδομένο τύπο δεδομένων.

Αν και οι υπολογιστές δεν μπορούν να σκεφτούν, οι μηχανές μπορούν τώρα να μιμηθούν λειτουργίες όπως η μνήμη και η μάθηση. Οι βραβευμένοι με Νόμπελ Φυσικής 2024 βοήθησαν να γίνει αυτό δυνατό, συμβάλλοντας στην έναρξη της τρέχουσας εκρηκτικής ανάπτυξης της μηχανικής μάθησης.