Έντονη ακτινοβολία-γ εκπέμπουν πυκνές περιοχές αστρικής ύλης, όπως είναι το κέντρο του Γαλαξία, αστέρες νετρονίων, κατάλοιπα υπερκαινοφανών, AGNs, κβαζαρς κλπ.
Η μεγάλη πλειοψηφία των δημιουργούμενων φορτισμένων σωματιδίων είναι τα ηλεκτρόνια και τα ποζιτρονια.
Καθώς αυτά τα φορτισμένα σωματίδια κινούνται μέσα σε διηλεκτρικό μέσο (όπως ο αέρας) με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα φάσης του φωτός στο μέσον, εκπέμπεται ορατό κυρίως μπλε φως που λέγεται ακτινοβολία Cherenkov.
Αν και το φως Cherenkov απλώνεται σε μια μεγάλη περιοχή (διαμέτρου 250 m), ο καταιγισμός διαρκεί μόνο μερικά δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου.
Παράδειγμα πειραμάτων ανίχνευσης καταιγισμών μέσω της ακτινοβολίας Cherenkov, είναι τα γήινα παρατηρητήρια HESS, VERITAS, MAGIC.
Μέσω του προγράμματος «Ορίζων 2020», το οποίο χρηματοδοτείται από την Ε.Ε., κατασκευάζεται το παρατηρητήριο ανίχνευσης ακτινοβολίας Cherenkov CTA (Cherenkov Telescope Array), που θα είναι το καλύτερο επίγειο παρατηρητήριο νέας γενιάς ακτίνων γάμμα.
Το CTA θα αποτελείται από δύο συστοιχίες τηλεσκοπίων, η μια θα τοποθετηθεί στο νότιο ημισφαιρίο στο Παρατηρητήριο Paranal του ESO στην έρημο Atacama της Χιλής, και η άλλη στο βόρειο ημισφαίριο στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων της Ισπανίας στο νησί Λα Πάλμα.
Τρεις κατηγορίες τηλεσκοπίων θα απαρτίζουν το παρατηρητήριο CTA το Μικρό Τηλεσκόπιο (SST) (Small-Sized Telescope), τοΤηλεσκόπιο Μεσαίου Μεγέθους (MST) και το Τηλεσκόπιο Μεγάλου Μεγέθους (LST).
Ήδη το πρώτο τηλεσκόπιο LST1 τοποθετήθηκε στο νησί Λα Πάλμα το 2018.
Το τρέχον σχέδιο είναι ότι με την ολοκλήρωση, το CTA θα περιλαμβάνει 118 τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο, με 19 πιάτα στο βόρειο ημισφαίριο και 99 πιάτα στο νότιο ημισφαίριο.
Η συστοιχία του βόρειου ημισφαιρίου θα επικεντρωθεί στις περιοχές χαμηλής και μεσαίας ενέργειας του CTA από 20 GeV έως 20 TeV, ενώ η διάταξη του νότιου ημισφαιρίου θα καλύπτει ολόκληρο το ενεργειακό εύρος του CTA, καλύπτοντας ενέργειες ακτίνων γάμμα από 20 GeV έως 300 TeV.
Όταν θα έχουν ολοκληρωθεί, τα νέα τηλεσκόπια του Παρατηρητηρίου CTA θα παρακολουθούν τις πηγές των ακτίνων γάμα χαμηλής και υψηλής ενέργειας στο γαλαξία μας και πέρα από αυτόν.
Θα είναι το πρώτο επίγειο αστρονομικό παρατηρητήριο, που θα είναι ανοιχτό στην κοινότητα τόσο των αστρονόμων, όσο και των σωματιδιακών φυσικών. Θα βοηθήσει, μεταξύ άλλων, στην κατανόηση των σωματιδίων της κοσμικής ακτινοβολίας, αλλά και της σκοτεινής ύλης.
Ένα βίντεο για την ακτινοβολία Cherenkov και το παρατηρητήριο CTA.
Πηγές:
https://www.cta-observatory.org/about/how-cta-works/
http://phenomenon.physics.auth.gr/ (http://phenomenon.physics.auth.gr/D06.pdf)
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
