Αρχική » Χωρίς κατηγορία » ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ - ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ » Τα 10 πιο υπέροχα πειράματα φυσικής όλων των εποχών!

Translate

Τα 10 πιο υπέροχα πειράματα φυσικής όλων των εποχών!

Ο Thomas Young Ο Jean Bernard Leon Foucault 1
Με τη φορά του ρολογιού από επάνω αριστερά: Ο Thomas Young, Ο Jean-Bernard-Leon Foucault, Ο Ernest Rutherford και ο Robert Millikan.
Ερατοσθένης Γαλιλαίος Henry Cavendish Isaac Newton
Από επάνω αριστερά με τη φορά του ρολογιού: Ο Ερατοσθένης, Ο Γαλιλαίος, Ο Henry Cavendish και ο Isaac Newton.         Πηγή:
Ο Robert P. Crease, μέλος του τμήματος φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στο Stony Brook και ιστορικός στο Εθνικό Εργαστήριο του Brookhaven, είχε ζητήσει σε έναν αριθμό φυσικών επιστημόνων να κατονομάσουν τα πιο υπέροχα πειράματα φυσικής όλων των εποχών.
Σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα, στο κείμενο του George Johnson που δημοσιεύτηκε στο New York Times το 2002, τα 10 πειράματα που ήρθαν πρώτα είναι πειράματα που εκτελέστηκαν από μεμονωμένα πρόσωπα στα οποία συμμετείχαν το πολύ μερικοί βοηθοί. Η λίστα αυτή των πειραμάτων μας πάει 2000 χρόνια πίσω και η σειρά τους καθορίστηκε ανάλογα με το πόσο δημοφιλές ήταν το καθένα τους.

Η λίστα των 10 ομορφότερων πειραμάτων είναι:

1. Το πείραμα της διπλής σχισμής του Young, εφαρμοσμένο για τη συμβολή μεμονωμένων ηλεκτρονίων
Το πείραμα των δύο σχισμών
Ένα από τα πειράματα, όπου επαναλήφθηκε το πείραμα του Young με τη διπλή σχισμή αλλά με δέσμη ηλεκτρονίων και όχι φωτονίων, έβαλε τη τελική πινελιά στη δισυπόστατη φύση του κβαντικού κόσμου. Τα ηλεκτρόνια περνώντας από τις δυο σχισμές σχηματίζουν, στον ανιχνευτή από πίσω, τις εναλλασσόμενες λωρίδες της συμβολής σαν να ήταν δηλαδή κύματα και όχι σωματίδια που περνούσαν τις σχισμές. Το 2002 ψηφίστηκε ως το ομορφότερο πείραμα στην ιστορία της Φυσικής.     Πηγή

2. Το πείραμα του Γαλιλαίου για την ελεύθερη πτώση (1600)

Το πείραμα του Γαλιλαίου για την ελεύθερη πτώση
Πηγή
Σύμφωνα με τον μύθο ο Γαλιλαίος, αφήνοντας να πέσουν ελεύθερα διάφορα σώματα από τον Πύργο της Πίζας, απέδειξε πειραματικά ότι σώματα με διαφορετικές μάζες πέφτουν με την ίδια επιτάχυνση ανεξάρτητα της μάζας τους και σε κάθε στιγμή η απόσταση που διανύει είναι ανάλογη του τετραγώνου του παρελθόντος χρόνου.
3. Το πείραμα του Millikan με τις σταγόνες λαδιού (1910)

Το πείραμα του Millikan 1

Ο Robert Millikan (Μίλικαν), με ένα εμπνευσμένα απλό πείραμα που πραγματοποίησε στο πανεπιστήμιο του Σικάγου, μέτρησε για πρώτη φορά το στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο του  ηλεκτρονίου e και απέδειξε ότι το ηλεκτρικό φορτίο είναι κβαντισμένο -υπάρχει δηλαδή μόνο σε διακριτές ποσότητες, που είναι ακέραια πολλαπλάσια του στοιχειώδους φορτίου e.

Στην κορυφή και στη βάση του θαλάμου υπήρχαν μεταλλικές πλάκες συνδεδεμένες με μπαταρία δημιουργώντας έναν θετικό και έναν αρνητικό πόλο. Εφόσον κάθε σταγονίδιο λάμβανε ένα ελάχιστο φορτίο στατικού ηλεκτρισμού καθώς ταξίδευε στον αέρα, η ταχύτητα της κίνησής του μπορούσε να ελεγχθεί με αλλαγές της τάσης στις δύο πλάκες. Όταν ο χώρος μεταξύ των δύο πλακών ιονίζεται με ακτινοβολία, τα ηλεκτρόνια του αέρα κολλάνε στα σταγονίδια του λαδιού προσδίδοντάς τους αρνητικό φορτίου. Ο Millikan παρατήρησε πολλά σταγονίδια μεταβάλλοντας την τάση και ελέγχοντας το αποτέλεσμα. Μετά από πολλές επαναλήψεις συμπέρανε ότι το φορτίο μπορεί να λάβει μόνο κάποιες συγκεκριμένες τιμές. Οι μικρότερες από τις τιμές αυτές αντιστοιχούν στο φορτίο του ηλεκτρονίου.

Βίντεο από το πείραμα του Milikan

Η ανάλυση του ηλιακού φωτός με πρίσμαΣύμφωνα με τον Αριστοτέλη και την κοινή λογική της εποχής, το λευκό φως θεωρείτο ότι είναι η πιο καθαρή μορφή και ότι το έγχρωμο φως πρέπει κάπως να έχει παραμορφωθεί. Για να ελέγξει αυτή την υπόθεση ο Νεύτωνας πέρασε μια δέσμη ηλιακού φωτός μέσα από ένα γυάλινο πρίσμα και έδειξε ότι αναλυόταν σε ένα φάσμα το οποίο στη συνέχεια έπεφτε πάνω σε ένα τοίχο. Οι άνθρωποι βέβαια ήδη γνώριζαν για το ουράνιο τόξο αλλά πίστευαν ότι οφειλόταν σε κάποιες αποκλίσεις του φωτός.

Στη πραγματικότητα ο Νεύτωνας έδειξε ότι τα χρώματα στα οποία αναλυόταν το λευκό φως ήταν τα βασικά χρώματα: το ερυθρό, το πορτοκαλί, το κίτρινο, το πράσινο, το μπλε, το ιώδες και οι διαβαθμίσεις μεταξύ τους.    πηγή

5. Το πείραμα του Young για την συμβολή του φωτός (1801)

Το πείραμα του Young
Πηγή
Το πείραμα του Young
Πηγή

Η συμβολή παρατηρήθηκε με το πείραμα Δύο Σχισμών του φυσικού Thomas Young το 1801 το οποίο επιβεβαίωσε την κυματική φύση του φωτός.Σύμφωνα με το Πείραμα Young το φως μίας μονοχρωματικής πηγής προσπίπτει σε ένα διάφραγμα στο οποίο είναι  χαραγμένες δύο παράλληλες πολύ λεπτές σχισμές.

 

Το αποτέλεσμα είναι να σχηματίζεται στο πέτασμα (σε μία οθόνη) πίσω από τις σχισμές μία εικόνα από εναλλασσόμενες φωτεινές και σκοτεινές ζώνες. Το σχέδιο που δημιουργείται ονομάζεται εικόνα συμβολής και αποτελείται από διαδοχικούς φωτεινούς και σκοτεινούς κροσσούς, τους κροσσούς συμβολής. Το πείραμα αυτό επαναλήφθηκε με την πάροδο των ετών. Αυτά τα πειράματα που λέγονται πειράματα των δύο σχισμών καθιέρωσαν την κυματική φύση του φωτός.                             

Cavendish experiment
Σχέδιο της πειραματικής διατάξεως του Cavendish μαζί με το κτίσμα στο οποίο στεγαζόταν.

 Ο Βρετανός επιστήμονας Henry Cavendish διεξήγαγε, για πρώτη φορά το 1797-1798, το πρώτο πείραμα μέτρησης της δύναμης της βαρύτητας ανάμεσα σε δύο μάζες στο εργαστήριο και το πρώτο που έδωσε ακριβείς τιμές για την παγκόσμια σταθερά της βαρύτητας.

Πήρε μια ξύλινη ράβδο μήκους περίπου 1,5 μέτρων και κόλλησε μικρές μεταλλικές σφαίρες σε κάθε άκρο της όπως σ’ έναν αλτήρα. Μετά την κρέμασε από ένα σύρμα. Δύο μολυβένιες σφαίρες 350 λιβρών η κάθε μια τοποθετήθηκαν κοντά στις σφαίρες της ράβδου και ασκούσαν σ’ αυτές υπολογίσιμες δυνάμεις ώστε να προκαλέσουν την περιστροφή της ράβδου και την συστροφή του σύρματος που την κρατούσε. Με μετρήσεις ακριβείας μπορούσε να μετρήσει την μικρή περιστροφή της ράβδου. Το πείραμα του Cavendish με τον ζυγό στρέψηςΓια να αποφύγει την επίδραση των ρευμάτων του αέρα, η συσκευή κλείστηκε σ’ ένα δωμάτιο και οι παρατηρήσεις γίνονταν απ’ έξω με τηλεσκόπια.

Το αποτέλεσμα ήταν μια αξιοσημείωτα ακριβής εκτίμηση μιας παραμέτρου που λέγεται σταθερά της βαρύτητας και από αυτήν ο Cavendish μπόρεσε να υπολογίσει την πυκνότητα και τη μάζα της Γης. Την βρήκε 6×1024 Kgr.
Το πείραμα του ΕρατοσθένηEratosthenes
Το «πείραμα του Ερατοσθένη» αποτελεί μια ιστορική μέθοδο για τον υπολογισμό της περιφέρειας της Γης, που πραγματοποιήθηκε από τον σπουδαίο αρχαίο έλληνα μαθηματικό Ερατοσθένη τον Κυρηναίο, τον 3ο αι. π.Χ.
Στο πείραμά του ο Ερατοσθένης, γνωρίζοντας ότι η Γη είναι σφαιρική, υπολόγισε με απλό τρόπο το μήκος της περιφέρειάς της. Χρησιμοποίησε στο πείραμά του γεωμετρία, ένα κοντάρι και την απόσταση μεταξύ της Αλεξάνδρειας και της αρχαίας Συήνης.
Ο Ερατοσθένης ήξερε ότι κατά το μεσημέρι του θερινού

Πείραμα του Ερατοσθένη ηλιοστασίου, οι ακτίνες του Ήλιου στη Συήνη (Ασουάν) πέφτουν κάθετα. Βασισμένος σε αυτό, τοποθέτησε ένα κοντάρι κάθετα στο έδαφος στην Αλεξάνδρεια και μέτρησε τη γωνία μεταξύ του κονταριού και των ακτίνων του ήλιου. Επειδή η απόσταση Γης-Ήλιου είναι μεγάλη, οι ακτίνες πέφτουν σχεδόν παράλληλα. Άρα αυτή η γωνία είναι σχεδόν ίση με τη γωνία του κυκλικού τόξου Αλεξάνδρειας – Συήνης ως εντός εναλλάξ.

Άρα:μετρημένη γωνία/360 μοίρες =τόξο / περιφέρεια της γης άρα:

περιφέρεια της γης= 360 μοίρες x τοξο/ μετρημένη γωνία.
Η γωνία που μέτρησε είναι 7,2μοιρες. Μετά από αυτή τη διαδικασία βρήκε ότι η Eratosthenes experiment      περιφέρεια της Γης κυμαίνεται από39.000 έως 46.000 Km. Η τιμή που έχουμε βρει σήμερα ως την περιφέρεια της Γης είναι 40.008 Km. Επομένως η σωστή τιμή βρίσκεται μέσα στους υπολογισμούς του Ερατοσθένη.

8. Τα πειράματα του Γαλιλαίου με τις κυλιόμενες σφαίρες σε κεκλιμένα επίπεδα (1600)
Τα πειράματα του Γαλιλαίου με τις κυλιόμενες σφαίρες σε κεκλιμένα επίπεδα. 2

Ο Γαλιλαίος συνέχισε να τελειοποιεί τις ιδέες του για την κίνηση των σωμάτων. Πήρε μια σανίδα με μήκος περίπου 4μέτρα και πλάτος περί τα 20cm και δημιούργησε στο μέσον της ένα αυλάκι όσο πιο ίσιο και λείο μπορούσε. Την τοποθέτησε ως κεκλιμένο επίπεδο και άφησε να κυλήσουν μέσα στο αυλάκι χάλκινες σφαίρες, χρονομετρώντας την κάθοδό τους με ένα ρολόι που δούλευε με νερό. Επρόκειτο για ένα μεγάλο δοχείο που άδειαζε από ένα μικρό σωληνάκι μέσα σε μικρότερα ογκομετρικά δοχεία. Μετά από κάθε πείραμα ογκομετρούσε το νερό που είχε χυθεί, και αναλογικά συμπέραινε πόσος χρόνος είχε περάσει. Συνέκρινε στη συνέχεια τους χρόνους που αντιστοιχούσαν σε διαφορετικές αποστάσεις κίνησης των σφαιρών.

Ο Αριστοτέλης θα προέβλεπε ότι η ταχύτητα των σφαιρών ήταν σταθερή. Δηλαδή διπλασιάζοντας την απόσταση θα περνούσε και διπλάσιος χρόνος. Ο Γαλιλαίος όμως μπόρεσε να δείξει ότι η απόσταση ήταν στην πραγματικότητα ανάλογη με το τετράγωνο του χρόνου. Ο λόγος βέβαια είναι ότι η σφαίρα επιταχύνεται σταθερά από την βαρύτητα και η ταχύτητά της αυξάνει ανάλογα με τον χρόνο.

Το πείραμα του Rutherford

Παρατήρησαν ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα σωματίδια ακολουθούσαν σχεδόν ευθείες τροχιές, αρκετά παρέκλιναν από την αρχική τους διεύθυνση, υπήρχαν όμως κάποια που εκτρέπονταν κατά πολύ μεγάλες γωνίες ή επέστρεφαν πίσω. Αυτές οι μεγάλες αποκλίσεις δεν μπορούσαν να εξηγηθούν από το ατομικό μοντέλο του Thomson. Σύμφωνα με το μοντέλο του Thomson (το μοντέλο του “σταφιδόψωμου”) τα άτομα αποτελούνταν από συμπαγείς μάζες με θετικό ηλεκτρικό φορτίο, ενώ στο εσωτερικό τους βρίσκονταν τα ηλεκτρόνια ομοιόμορφα κατανεμημένα. Αν ίσχυε το μοντέλο του Thomson, τα σωματίδια θα απόκλιναν ελάχιστα της πορείας τους. Έτσι στο πρότυπο του Rutherford το άτομο αποτελείται από μία πολύ μικρή περιοχή, στην οποία είναι συγκεντρωμένο όλο το θετικό φορτίο και σχεδόν όλη η μάζα του ατόμου. Η περιοχή αυτή ονομάζεται πυρήνας. Ο πυρήνας περιβάλλεται από ηλεκτρόνια. Τα ηλεκτρόνια πρέπει να κινούνται γύρω από τον πυρήνα σε κυκλικές τροχιές, όπως οι πλανήτες γύρω από τον Ήλιο, γιατί αν ήταν ακίνητα θα έπεφταν πάνω στον πυρήνα εξαιτίας της ηλεκτρικής έλξης που δέχονται από αυτόν.

Το πρότυπο του Rutherford ονομάζεται και πλανητικό μοντέλο του ατόμου, γιατί αποτελεί μικρογραφία του ηλιακού πλανητικού συστήματος. Αποτελεί ένα μεγάλο βήμα, που πλησιάζει στην εικόνα του ατόμου όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Το πείραμα αυτό παρουσιάστηκε από τον γάλλο επιστήμονα Jean Bernard Leon Foucau, για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1851 στην Μεσημβρινή Αίθουσα του Αστεροσκοπείου του Παρισιού. Επαναλήφθηκε μετά από μερικές εβδομάδες στο Πάνθεον του Παρισιού.
Το 1851 ήταν πλέον αρκετά γνωστό ότι η γη κινείται, όμως το εκκρεμές του Φουκώ ήταν η πρώτη δυναμική απόδειξη.

Ο Φουκώ προσκάλεσε τους επιφανείς Παριζιάνους επιστήμονες, για να είναι μάρτυρες στην επίδειξη του πειράματός του, γράφοντας προσκλήσεις: “Προσκαλείστε να δείτε τη γη που περιστρέφεται”. Χρησιμοποιώντας ένα ατσάλινο νήμα μήκους 67 μέτρων, άφησε μία σιδερένια σφαίρα βάρους 28 κιλών να αιωρηθεί από τον θόλο του Πάνθεου, κινούμενη μπροστά και πίσω. Για να καταγράψει την κίνησή της, στερέωσε μια μικρή ράβδο στη σφαίρα, η οποία αποτύπωνε την τροχιά του εκκρεμούς σε μία επιφάνεια στρωμένη με άμμο, στο έδαφος κάτω από τη σφαίρα, καταγράφοντας την τροχιά της μπάλας σε σχέση με το πάτωμα.

Το εκκρεμές του Φουκώ
Το Πάνθεον του Παρισιού.
Το σχοινί, από το οποίο αναρτήθηκε η βαριά μεταλλική σφαίρα, επιλέχτηκε να έχει μεγάλο μήκος για να είναι μεγάλη η περίοδος της ταλάντωσης του εκκρεμούς. Επομένως αυτό ταλαντώνονταν αργά κι έτσι περιορίζονταν οι απώλειες λόγω τριβών με τον αέρα. Μ΄αυτον τον τρόπο η ταλάντωση θα διαρκούσε αρκετό χρόνο, με αποτέλεσμα να φανεί ότι η γραμμή, που διέγραφε η σφαίρα δεν ήταν σταθερή. Συγκεκριμένα, το κατακόρυφο επίπεδο της ταλάντωσης δεν ήταν σταθερό αλλά περιστρέφονταν.
Στο γεωγραφικό πλάτος που αντιστοιχεί στο Παρίσι, το εκκρεμές συμπλήρωνε μια πλήρη ταλάντωση κάθε 30 ώρες.
Το κοινό, που παρακολούθησε το πείραμα, είδε με έκπληξη το επίπεδο ταλάντωσης του εκκρεμούς να στρέφεται ανεξήγητα, αφήνοντας όλο και διαφορετικά ίχνη σε κάθε ταλάντωσή του.Στη πραγματικότητα ήταν το δάπεδο του Πάνθεου που στρεφόταν αργά. Έτσι ο Foucault κατάφερε να δείξει, πιο πειστικά από κάθε άλλη φορά πριν, την περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της.
Το εκκρεμές του Φουκώ έκτοτε, δεν σταματάει ποτέ και η ενέργεια που χάνεται αναπληρώνεται με ηλεκτρομαγνητικές ή άλλες μεθόδους.
Σήμερα στην Ευρώπη υπάρχουν πάνω από 100 εκκρεμή Φουκώ σε μουσεία επιστημών, πλανητάρια, πανεπιστήμια, καθεδρικούς ναούς..

 

Άνοιγμα μενού
Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση