Τους τελευταίους μήνες και ιδιαίτερα την τελευταία εβδομάδα ακούμε τον πρωθυπουργό της χώρας – που κατά γενική ομολογία είναι ένας καταρτισμένος τεχνοκράτης οικονομολόγος αλλά και τους αρχηγούς των κομμάτων που τον στηρίζουν,  πολλούς δημοσιογράφους, καθηγητές πανεπιστημίου και άλλους δημοσιολόγους  με βαρύτιμους τίτλους να λένε τόσο χονδροειδή ψέματα ότι δηλαδή σε την περίπτωση της απόρριψης του μνημονίου 2:
α) θα βρεθούμε εκτός ευρώ
β)θα υπάρχει άμεση αδυναμία καταβολής μισθών και συντάξεων
γ)θα καταστραφεί η ελληνική οικονομία

Κατ’ αρχάς λένε πράγματι ψέματα; Όλα τα παραπάνω δεν ισχύουν έστω ως ενδεχόμενο; Δεν θα οδηγηθούμε αναγκαστικά σε στάση πληρωμών;

Πράγματι θα οδηγηθούμε αναγκαστικά σε στάση πληρωμών, όμως η στάση πληρωμών θα είναι προς τους δανειστές Δεν αφορά αναγκαστικά το εσωτερικό της χώρας. Αν δούμε  την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2011 στο site του υπουργίου Οικονομικών θα διαπιστώσουμε ότι τα έσοδα υπερεπαρκούν για την πληρωμή μισθών και συντάξεων. Δεν επαρκούν και για την καταβολή ταυτόχρονα τοκοχρεολυσίων. Μα μας λένε ότι έχουμε πρωτογενή ελλείμματα. Τα πρωτογενή ελλείμματα όμως καλύφθηκαν στο συντριπτικό τους μέρος από έκδοση εντόκων γραμματίων δηλαδή από εσωτερικό δανεισμό. Ελάχιστα χρήματα από το πρώτο μνημόνιο πήγαν για την κάλυψη του πρωτογενούς ελλείμματος. Εξάλλου όπως μπορείτε να δείτε τα δάνεια που προβλέπονται στο Μνημόνιο 2 θα πάνε μόνο για να εξοφλήσουν μέρος των προηγούμενων ομολογιακών δανείων και στην στήριξη των τραπεζιτών.

Μπορούν οι ευρωπαίοι εταίροι μας να θυμώσουν τόσο πολύ μαζί μας ώστε να μας αναγκάσουν να βγούμε από το ευρώ; Οι ευρωπαίοι εταίροι μας είναι ήδη πολύ θυμωμένοι και μερικοί θα ήθελαν πολύ να μας δουν έξω. Εδώ δεν θα εξηγήσω τι ζημιά θα προκαλούσε στους ίδιους η τυχόν εξοδό μας από το ευρώ. Θεσμικά δεν μπορούνε γιατί δεν το προβλέπουν οι ευρωπαικές συνθήκες. Εξωθεσμικά αδυνατούν, πχ να περικόψει η ΕΚΤ την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές Τράπεζες χωρίς αντίστοιχη περικοπή προς τις Τράπεζες των άλλων κρατών της ευρωζώνης. Άλλωστε όλες οι ευρωπαϊκές Τράπεζες είναι χρεοκοπημένες ήδη από το 2008. Κρατούνται στην ζωή επειδή είναι διασωληνωμένες με την ρευστότητα που τους δίνει η ΕΚΤ. Αυτά μόνο, για να μη μιλήσουμε για τα προβλήματα που θα δημιουργούνταν από το TARGET2 – το διατραπεζικό σύστημα διασάφησης της ευρωζώνης.

Μα δεν θα υπάρχουν προβλήματα στις εισαγωγές πετρελαίου, φαρμάκων, τροφίμων και πρώτων υλών; Μπορούμε να συνεχίζουμε να εισάγουμε απρόσκοπτα όλα τα παραπάνω σε περίπτωση που η κυβέρνηση προβεί σε στάση πληρωμών; Απρόσκοπτα δεν εισάγουμε εδώ και 2 χρόνια. Οι ελληνικές εταιρείες ήδη σε πολλές περιπτώσεις αναγκάζονται να προκαταβάλλουν όλο το ποσό στους ξένους προμηθευτές τους. Οι ελληνικές εταιρίες αντιμετωπίζονται από τους προμηθευτές τους με καψυποψία λόγω της μεγάλης ύφεσης της ελληνικής οικονομίας για την οποία κατα κοινή ομολογία ευθύνεται το πρώτο μνημόνιο. Τα πράγματα δεν θα χειροτερέψουν γιατί η στάση πληρωμών δεν θα είναι προς τους προμηθευτές αλλά προς τους ομολογιούχους πιστωτές της χώρας.  Το αντίθετο, σε περίπτωση στάσης πληρωμών θα εξοικονομηθούν πόροι από τα Τοκοχρεολύσια που θα μπορούσαν να πέσουν, όπως λένε, στην πραγματική οικονομία – να ξοφλήσει δηλαδή το ελληνικό δημόσιο μέρος των 6.5 δισ που οφείλει στους προμηθευτές του. Πραγματική καταστροφή της οικονομίας θα έχουμε με το μνημόνιο 2 που θα στραγγαλίσει την ρευστότητα επιβάλοντας επιπλέον, απίστευτη επιβάρυνση στην φορολογία των εργαζομένων.

Είναι καλό όμως να είναι κανείς μπαταχτζής; Δεν είναι εθνική ταπείνωση να αθετήσει η ελληνική κυβέρνηση τις πληρωμές προς τους δανειστές της; Δεν θα βγούμε οριστικά έξω από τις αγορές; Οι δανειστές μας έχουν μέχρι τώρα αρκετά κέρδη από το ελλληνικό κράτος. Μια αθέτηση πληρωμών θα τους προκαλέσει χασούρα. Όμως οι δανειστές είναι “μεγάλα παιδιά” και γνωρίζουν ότι οι επενδύσεις τους ενέχουν ρίσκο που μερικές φορές  το αναλαμβάνουν – όταν δεν το μετακυλούν σε ανυποψίαστους φορολογούμενους ή άλλους. Όταν ξαναπαρουσιαστούν ευκαιρίες για αυτούς  να καταγράψουν κέρδη από το ελληνικό δημόσιο τότε με χαρά θα ξαναδανείσουν. Να θυμίσουμε ότι ήδη βρισκόμαστε 2 χρόνια εκτός αγορών. Εξάλλου και στο μνημόνιο 2 προβλέπεται μερική αθέτηση πληρωμών και διαγραφή μέρους του ομολογιακού χρέος.  Εθνική ταπείνωση είναι να υποβάλεις τον λαό σε πρωτοφανή λιτότητα -μέχρι σημείου διάρρηξης του κοινωνικού ιστού-  για να εξοικονομήσεις πόρους για τους δανειστές

Το μνημόνιο 2 δεν είναι έστω μια προσωρινή λύση, μέχρι η ευρωζώνη δηλαδή η Γερμανία να αποφασίσει μια συνολική αντιμετώπιση της κρίσης χρέους; Όχι, δεν είναι λύση είναι μάλλον πρόβλημα. Σύμφωνα με εκθέσεις του ΔΝΤ ή χώρα θα χρειαστεί σε 3 μήνες επέκτασή του μνημονίου  αλλιώς θα υπάρχει κίνδυνος παλι στάσης πληρωμών. Και τότε θα είναι ακόμα πιο επιβαρυμένη η κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας και όλα τα ομολογιακά δάνεια θα έχουν μετατραπεί σε θεσμικά που θα είναι πολύ δύσκολο να κουρευτούν.

Άρα γιατί επιμένουν τόσοι πολλοί και καλοί για την ψήφιση του μνημονίου 2; Γιατί κινδυνολογούν και εκφοβίζουν τον κόσμο για μέτρα που είναι καταστροφικά για τη ελληνικη κοινωνία στο σύνολό της; Είναι μήπως ανέντιμοι και ανήθικοι; Δεν είναι πατριώτες;

Να ξεκινήσω με το τελευταίο. “Ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των καθαρμάτων” , όπως έλεγε ο αγγλος συγγραφέας  Samuel Johnson. Ο πατριωτισμος δεν μπορεί να είναι σοβαρό επιχείρημα που να εξηγεί πολιτικά κίνητρα. Το ίδιο ισχύει, υποστηρίζω, και για ηθικές κρίσεις σε καθαρά πολιτικές θέσεις.  Άλλωστε οι υποστηρικτές του μνημονίου είναι κατά τεκμήριο καθόλα έντιμοι άνθρωποι με κάποιους από αυτούς να μονοπωλούν τον δημόσιο βίο για δεκαετίες.

Η εξήγηση πρέπει να είναι πολιτική. Πράγματι, οι πολιτικοί βλέπουν το μνημόνιο και την κρίση γενικότερα, ως ευκαιρία.  Αυτό δεν το έκρυψαν από την αρχή. Ευκαιρία για να περάσουν μέτρα που τα ονειρεύονταν και που σε κανονικές συνθήκες δεν θα το κατάφερναν ποτέ. Για αυτό επιστρατεύουν το δόγμα του Σοκ. Για να παραλύσουν την αντίδραση του κόσμου. Το μνημόνιο 2, δεσμεύει τις κυβερνήσεις για πολιτικές που εγγυούνται τέτοια είδους μέτρα, πολύ περισσότερο από το μνημόνιο 1, και μάλιστα για πολλά χρόνια. Η κρίση είναι βαθιά και διακυβεύεται η υπόσταση των τραπεζιτών, των επιχειρηματιών ως τέτοιοι. Στον αντίποδα βέβαια, με αυτή την πολιτική διακυβεύεται  η υπόσταση  των υπολοίπων ως ανθρώπινα όντα.