Αργυρούλη Στυλιανή

Κατά τη σχολική χρονιά 2014-15 εφαρμόσαμε στο 37ο Νηπιαγωγείο Λάρισας το πρόγραμμα Σχολικών δραστηριοτήτων «Βήματα για τη ζωή – Βήματα απ’ το εγώ στο εσύ» στη Μαθησιακή Περιοχή  Προσωπική και Κοινωνική ανάπτυξη του Νέου Προγράμματος Σπουδών για τις νηπιαγωγούς. Είναι Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο.

• Το παρών Πρόγραμμα βασίζεται στην Έκδοση «Βήματα για τη ζωή» της Νάντιας Κουρμούση-Επιστημονικής Επιμέλειας Βασίλη Κούτρα. Είναι επίσημο αξιολογημένο πρόγραμμα, ενταγμένο στο Πρόγραμμα Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και υποστηρίζεται από τον Ο.Κ.Α.Ν.Α και τη UNICEF.

ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ

   Το παρών Πρόγραμμα συμβαδίζει με το ΔΕΠΠΣ (2003), γιατί σε αυτό τονίζεται πως τα παιδιά πρέπει ν’ αναπτύξουν την αυτοεκτίμησή τους καθώς και κοινωνικές δεξιότητες. Εντάσσεται στη Μαθησιακή Περιοχή της Προσωπικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης, συνδέεται όμως με όλες τις άλλες Μαθησιακές Περιοχές και εκτελείται διαθεματικά. Συγκεκριμένα υλοποιήθηκαν τα παρακάτω :

 

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

       Ανάπτυξη δραστηριοτήτων  που στοχεύουν στη στήριξη της ταυτότητας των μαθητών, στη συνεργασία, στην καλλιέργεια της φιλίας, της διαχείρισης συναισθημάτων και στην επίλυση προβλημάτων. Οι μαθητές αυτοπαρουσιάζονται στην τάξη, φέρνουν στο σχολείο το αγαπημένο τους παιχνίδι, βιβλίο ,cd και τις αγαπημένες τους  ζωγραφιές. Γίνονται βοηθοί της τάξης, παίζουν παιχνίδια ρόλων, κάνουν και δέχονται φιλοφρονήσεις, εξασκούνται μέσω παιχνιδιών ν΄ ακολουθούν σωστά υποδείξεις και γίνονται μέλη σε λέσχες      ( αναγνωστών βιβλίων, φιλότεχνων, φιλόζωων κ. λ. π).

      Δημιουργία αλληλεπίδρασης και συνεργασία με τους γονείς των μαθητών που τους προσκαλούμε στο σχολείο για να παρουσιάσουν το παιδί τους στην τάξη, επιτελώντας άνοιγμα προς την κοινωνία. Θέσπιση των κανόνων της τάξης και συμφωνία τήρησης αυτών. Αποδοχή της διαφορετικότητας και απόκτηση ενσυναίσθησης με δραματοποίηση (παιχνίδια ρόλων).

 

ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

        Τα παιδιά πραγματοποιούν δραστηριότητες μέσω των οποίων αντιλαμβάνονται τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου. Κρεμούν στον πίνακα του βοηθού φωτογραφίες από παλιότερα χρόνια και παρατηρούν τον εαυτό τους σε μικρότερη ηλικία. Συσχετίζουν κάθε στάδιο με διαφορετικά χαρακτηριστικά, αναζητούν πληροφορίες με τα στάδια ανάπτυξης των ζώων και άλλων οργανισμών. Φυτεύουν γλαστράκια με σπόρους φυτών και παρακολουθούν τα στάδια ανάπτυξής τους.

       Δημιουργούν το γενεαλογικό τους δέντρο και σημειώνουν τις ομοιότητες με τους γονείς τους μέσω της παρατήρησης. Παρουσιάζουν το αγαπημένο τους κατοικίδιο ή ζωάκι και αναλύουν τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον άνθρωπο και τα ζώα. Παρατηρούν τα χαρακτηριστικά των παιδιών της τάξης καθώς και εκείνων των παιδιών με διαφορετική εθνότητα-εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές.

      Γνωρίζουν το ανθρώπινο σώμα , γίνονται δημοσιογράφοι ή γιατροί και δίνουν οδηγίες για την καλή λειτουργία του σώματος. Παρατηρούν διαφορετικά υλικά/αντικείμενα και ανακαλύπτουν τις ιδιότητές τους και τις τυχόν ομοιότητες-διαφορές. Χρησιμοποιούν το μεγεθυντικό φακό για να πετύχουν τα παραπάνω.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ &ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (Τ.Π.Ε)

     Αρχικά τα παιδιά γνωρίζουν τα μέρη του υπολογιστή και πραγματοποιείται συζήτηση για το ρόλο του κατά την υλοποίηση του προγράμματος.

      Βλέπουν  το blog του νηπιαγωγείου τους, αναγνωρίζουν  την ταυτότητα της τάξης μας, συνειδητοποιούν την προβολή των μαθημάτων τους καθώς και των εργασιών τους. Βλέπουν τις αναρτήσεις που αφορούν το πρόγραμμα.

      Μαζί με τη νηπιαγωγό ετοιμάζουν το έντυπο/συμβόλαιο  με τους κανόνες της τάξης και το πλαισιώνουν με ωραία γραφικά της επιλογής τους. Δημιουργούν κι ένα αντίστοιχο που θα συζητήσουν και θα αναρτήσουν στο σπίτι με τους γονείς τους.

     Χρησιμοποιούν τον υπολογιστή για να βρουν διάφορα είδη μουσικής, να δουν πίνακες ζωγράφων από διαφορετικές σχολές, για να αναγνωρίσουν ομοιότητες και διαφορές αντικειμένων και να παίξουν παιχνίδια σύγκρισης μεγεθών.

      Αναζητούν στο διαδύκτιο εικόνες με παιδιά άλλων εθνοτήτων και παιδιών με ειδικές ικανότητες. Μιλάμε για τη διαφορετικότητα και βρίσκουμε φωτογραφίες/σκίτσα από φατσούλες  χαρούμενες ή λυπημένες και κάνουμε φύλλα εργασίας για τα συναισθήματα.

 

    ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ    

    Τα παιδιά γνωρίζουν  τα φυσικά φαινόμενα, μιλάμε για τις εποχές, τους μήνες και για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Συζητάμε πότε είναι καλός ο καιρός και πότε όχι, αν πέφτουν τα φύλλα το φθινόπωρο, αν υπάρχουν δέντρα φυλλοβόλα και αειθαλή. Οι αλλαγές στη φύση είναι σημαντικές και μερικές φορές τα καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν τις δουλειές των ανθρώπων , ακόμα και τα συναισθήματά τους. Παρατηρούμε πως υπάρχει ο κύκλος της ζωής με τη συνεχή εναλλαγή των εποχών, της μέρας και της νύχτας.

     Ένα από τα καθήκοντα του βοηθού είναι η φροντίδα για μια καθαρή τάξη. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος ανακαλύπτουμε τα απορρίμματα που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Δημιουργούν λίστες με τις κατηγορίες των σκουπιδιών, μιλάμε για την ανακύκλωση και τα υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν, καθώς επίσης και για εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν πάλι. Ορίζουμε ημέρα σχολαστικής καθαριότητας της τάξης, δημιουργούν αφίσα για την ανακύκλωση.

     Με διάφορες δράσεις τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι οφείλουν να σέβονται το περιβάλλον όπου ζουν, να προστατεύουν τον εαυτό τους από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία και να κάνουν ορθολογική χρήση του νερού στην καθημερινότητά τους.

ΓΛΩΣΣΑ

     Όλο το πρόγραμμα περιέχει πολλαπλές δραστηριότητες καλλιέργειας της γλώσσας. Αρχικά ξεκινάμε με την παρουσίαση του καινούριου λεξιλόγιου, που το κατακτούν μέσω βιωματικών εμπειριών. Το υλικό του προγράμματος που αποτελείται από εικόνες, γαντόκουκλες, κονκάρδες, κουτιά αποθήκευσης, γυάλα κλήρωσης, αποτελούν το έναυσμα για αρκετές συζητήσεις.

      Τα παιδιά ανταλλάσουν φιλοφρονήσεις, παίζουν παιχνίδια ρόλων, δραματοποιούν παραμύθια, παράγουν προφορικά και γραπτά κείμενα, όπως λίστες, συμβόλαιο με κανόνες, δημιουργούν το λεξικό των συναισθημάτων,  κάρτες και  προσκλήσεις.          Στο ημερολόγιο της φιλίας, όταν δυο παιδιά επιλέξουν την ίδια εικόνα από το κουτί «βρες το ζευγάρι σου» γράφουν τα ονόματά τους και σημειώνουν πως έγιναν φίλοι. Κολλούν και μια ζωγραφιά που την κάνουν μαζί.   Τα παραμύθια που σχετίζονται με τα επιμέρους μαθήματα του προγράμματος καλλιεργούν την αγάπη τους για το βιβλίο και γίνονται αφορμή για συζήτηση, έκφραση απόψεων, προβληματισμό και διεξαγωγή συμπερασμάτων.Τα παιδιά γνωρίζουν το κατάλληλο λεξιλόγιο που αρμόζει στις αντίστοιχες συζητήσεις. Μαθαίνουν τι λέμε όταν συναντούμε κάποιον γνωστό σε μια κοινωνική εκδήλωση, πως εκφραζόμαστε για να δείξουμε πως νοιαζόμαστε για τους άλλους, τι λέμε όταν τηλεφωνούμε σε κάποιον φίλο κ. λ .π.

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

    Η μαθησιακή περιοχή της Φυσικής Αγωγής εμπλέκεται συχνά κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Εξάλλου πρόκειται για ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ψυχική υγεία των παιδιών και την απόκτηση υγιεινής στάσης της ζωής.

     Τα παιδιά χρησιμοποιούν τεχνικές χαλάρωσης για να ηρεμήσουν, παίζουν ψυχοκινητικά παιχνίδια, γνωρίζουν λεκτικά και πρακτικά να υπακούουν στα παραγγέλματα: ανάταση, επίκυψη, προσοχή, ανάπαυση.

Περπατούν στο χώρο ελεύθερα ή μιμούνται χαρακτήρες, ανθρώπους ή ζώα και περπατούν, πηδούν όπως αυτοί.

    Μεταφράζουν τα συναισθήματα που νιώθουν με βήματα μεγάλα, βαριά, γρήγορα, με πόδια που σέρνονται, χέρια που κινούνται ή όχι.

     Αναπτύσσουν  δια βίου συνήθειες για την ανάπτυξη της καλής φυσικής κατάστασης, δίνουν παραδείγματα υγιεινών και μη τροφών και εξηγούν τα αποτελέσματα από την κατανάλωσή τους. Αξιοποιούν εξοπλισμό όπως στρώμα γυμναστικής, στεφάνια, κώνους και ζυγαριά του νηπιαγωγείου και μιλούν για τη θετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην υγεία.

ΤΕΧΝΕΣ

     Τα Εικαστικά, η Μουσική, το Θέατρο και ο χορός γίνονται τα εργαλεία του Προγράμματος και η αφόρμηση για έκφραση. Δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά, να παίξουν σε παιχνίδια ρόλων, να δραματοποιήσουν παραμύθια, να αναπαραστήσουν στιγμές της καθημερινότητας, να έρθουν σε επαφή με οπτικοακουστικό υλικό, να δουν ντοκιμαντέρ με έργα ζωγράφων και να αναρωτηθούν ποια ήταν τα συναισθήματα που ένιωθαν, όταν δημιουργούσαν.

       Φτιάχνουν το κολλάζ της χαράς και της λύπης, μεταμορφώνονται σε σταγόνες της βροχής, πέφτουν, ξαλαφρώνουν, γίνονται σύννεφα κι αναβαίνουν στον ουρανό. Ακούν διάφορα μουσικά κομμάτια, παίζουν μουσικά όργανα, και συζητούμε ποια μουσική τα κάνει να αισθάνονται χαρούμενα και ποια λυπημένα.

      Με ψυχοκινητικές δραστηριότητες χαλάρωσης, βλέπουν το σώμα τους να γίνεται πιο ελαφρύ, γίνονται μαριονέτες που ξυπνούν , που κινούνται κι ύστερα ξαφνικά χάνουν τιε δυνάμεις τους και κοιμούνται. Δημιουργούν λέσχες ζωγράφων, θεατρόφιλων, ηθοποιών και φίλων του βιβλίου. Γενικότερα, μέσα από τις δράσεις του Προγράμματος προσεγγίζουμε τις Τέχνες ως έκφραση Πολιτισμού και ενισχύουμε την αγάπη προς την καλαισθησία.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

     Δίδεται στα παιδιά η ευκαιρία μέσω του υλικού του Προγράμματος, τα παιδιά να γνωρίσουν την έννοια των Πιθανοτήτων, καθώς πολύ συχνά γίνεται κλήρωση για την ανάδειξη του νέου βοηθού. Αντιλαμβάνονται την κλήρωση σαν μια δίκαιη πράξη μέσα από την οποία κάποια στιγμή όλοι θα γίνουν βοηθοί. Από νωρίς ξέρουν ότι ο βοηθός είναι ένας και τα παιδάκια που σχηματίζουν ζευγαράκι είναι δύο. Γνωρίζουν και πραγματοποιούν απαρίθμηση των φιλοφρονήσεων προς το βοηθό της τάξης και δημιουργούν λίστες με αυτές.

      Γνωρίζουν τις έννοιες της χρονικής ακολουθίας, διαδοχής και εναλλαγής αλλά και της οργάνωσης του χρόνου με την τήρηση του Ημερολόγιου της τάξης. Καταμετρούν ποσότητες, ομαδοποιούν αντικείμενα σε δυάδες και τριάδες, αλλά και μοιράζουν αντικείμενα κατά τον ίδιο τρόπο. Φτιάχνουν κάρτες με κανονικότητες και επιλέγουν το καλύτερο μοτίβο που θα μπει σε μια αφίσα ή πρόσκληση.   Εντοπίζουν και περιγράφουν θέσεις και διαδρομές στο χώρο, , μετρούν το ύψος και το βάρος τους και προχωρούν σε συγκρίσεις μεγεθών και μετέπειτα επιφανειών. Γενικότερα, οδηγούνται σε καταστάσεις προβληματισμού που αποτελούν την αρχή της καλλιέργειας της μαθηματικής σκέψης.