Η Θεολογία… στο σχολείο

Όταν μπαίνουμε σ’ ένα Ναό όλοι μας ανάβουμε ένα ή περισσότερα κεριά. Αυτό αποτελεί πανάρχαια και ευλογημένη συνήθεια των πιστών. Γιατί όμως υπάρχει αυτή η συνήθεια και τι συμβολίζει το κερί;
Το κερί αποτελεί σύμβολο αφοσίωσης, ευσέβειας προς τον Θεό και σεβασμού προς τους αγίους Του. Χρησιμοποιείται και σε χαρμόσυνες περιστάσεις (γάμους, βαπτίσεις), αλλά και σε λυπηρά γεγονότα (κηδείες, μνημόσυνα) γιατί όπως καίγεται και λειώνει, συμβολίζει και την πνευματική χαρά, αλλά και την λύπη και την συντριβή.
Όπως το κερί, όταν ζεσταίνεται γίνεται μαλακό και εύπλαστο, έτσι και οι καρδιές μας, όταν μπαίνουμε στην Εκκλησία και παρακολουθούμε την Θεία Λειτουργία, θα έπρεπε να γίνονται τρυφερές και συμπονετικές. Ακόμη τα κεριά συμβολίζουν τις καρδιές των χριστιανών που, φωτισμένες από το φως του Χριστού και πυρπολημένες από την Φωτιά Του (Λουκ.12,49), αναλίσκονται στη δόξα του Θεού.
Αποτελεί, λοιπόν, προτύπωση της φωτεινής ζωής που πρέπει να ζουν οι πιστοί.
Σύμφωνα με τον άγιο Συμεών Θεσσαλονίκης συμβολίζει ακόμη:
Την καθαρότητα της ψυχής μας (αφού είναι κατασκευασμένο από καθαρό κερί μέλισσας)
Την πλαστικότητα της ψυχής μας (αφού πάνω του μπορούμε να χαράξουμε ότι θέλουμε)
Την Θεία Χάρη (αφού προέρχεται από τα άνθη που ευωδιάζουν)
Την θέωση στην οποία πρέπει να φτάσουμε (επειδή το κερί ανακατεύεται με τη φωτιά και της δίνει ζωή)
Το φως του Χριστού (αφού καίει και φωτίζει στο σκοτάδι)
Την αγάπη και την ειρήνη που πρέπει να χαρακτηρίζουν κάθε χριστιανό (αφού το κερί καίγεται-αναλώνεται όταν φωτίζει και παρηγορεί τον άνθρωπο με το φως του μέσα στο σκοτάδι)
Το κερί αποτελεί προσφορά μας στον Θεό κατά τη διάρκεια της θ. λατρείας.

Ανάβοντας ένα κερί κάνουμε ένα είδος ομολογίας και προσευχής: ομολογούμε πίστη στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, και αναπέμπομε προς την Αγία Τριάδα την ωδή της ευλαβείας μας. Ανάβουμε κερί και στην Παναγία και τους αγίους. Ομολογούμε την αγιότητά τους και την παρρησία που έχουν μπροστά στον Θεό και ζητάμε τις πρεσβείες τους.
Ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ άναβε πολλά αγνά κεριά, μικρά και μεγάλα, στο κελί του. Όταν τον ρώτησαν γιατί το κάνει, είπε ότι ανάβει αυτά τα κεριά, ένα για κάθε άνθρωπο που θα ήθελε να μνημονεύσει πάλι στην ακολουθία (και δεν είχε το χρόνο γιατί ήταν πάρα πολλά), ως θυσία στον Θεό υπέρ αυτών.
Με το κερί που ανάβουμε εκφράζουμε την πίστη μας στον Τριαδικό Θεό και ζητάμε την ενίσχυσή Του για τον καθημερινό μας πνευματικό αγώνα, καθώς και για την ενίσχυση των αγαπημένων μας προσώπων. Ιδίως όταν κινδυνεύουμε ή έχουμε ανάγκη από ιδιαίτερη βοήθεια.
Αλλά και για τους κεκοιμημένους αδελφούς μας ανάβουμε κερί, προσευχόμενοι ταυτόχρονα για την ανάπαυση της ψυχής τους.
Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη ανάβουμε το κερί:
Για να δοξάσουμε τον Θεό που είναι το αληθινό και μοναδικό φως που φωτίζει κάθε άνθρωπο
Για να διαλύουμε το σκοτάδι και να παρηγορούμαστε μπροστά στο φόβο του σκοταδιού
Για να δείξουμε ότι έχουμε χαρά στην ψυχή μας
Για να τιμήσουμε τους αγίους και τους μάρτυρες της πίστεώς μας (με αυτό τον τρόπο μιμούμαστε τους αρχαίους χριστιανούς που άναβαν κεριά στους τάφους των μαρτύρων)
Για να συμβολίσουμε τα καλά μας έργα σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου:
«οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν Πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς».
Για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες εκείνων που ανάβουν κερί και εκείνων υπέρ των οποίων το ανάβουν (σε πολλούς ναούς υπάρχουν ξεχωριστά μανουάλια όπου ανάβονται τα κεριά για τους ζωντανούς και τους κεκοιμημένους)
Τα κεριά, λέει ο Φίλιππος Σέρραρντ, -των οποίων το μελισσοκέρι, αποσταγμένο από το νέκταρ αναρίθμητων λουλουδιών, είναι η παρθένα ψυχή, το φως τους το πνεύμα που, θρεμμένο από την καθαρότερη ουσία της ψυχής, αγωνίζεται για τον ουρανό- ανάβονται, έτσι ώστε το μάτι να μπορεί να διεισδύει στα νοήματα που μιλούν μέσα από σχήματα και χρώματα. Όταν ανάβονται και σβήνονται, δεν αναλογιζόμαστε μόνο, αλλά μπορούμε να δούμε τη δημιουργία του φωτός και τον ερχομό του σκοταδιού και της αμαρτίας. … οι φλόγες των κεριών, που τρεμοσβήνουν σαν το πνεύμα που ζει σε κίνδυνο, απωθούν τα σκοτάδια…
Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος γράφει: «οι λαμπάδες που ανάβεις σου φανερώνουν το νοητό φως. Επειδή, όπως η εκκλησία λάμπει ολόκληρη από τις λαμπάδες, έτσι και ο οίκος της δικής σου ψυχής, πρέπει να λάμπει όλος νοητά…»

Τελικά ανάβοντας το κερί πρέπει να θυμόμαστε ότι πρέπει να ζούμε μέσα στο φως που πήραμε με τη βάπτισή μας (γι’ αυτό στη διάρκεια της βάπτισης κρατάμε αναμμένες λαμπάδες). Το φως αυτό είναι το πυρ της Πεντηκοστής, το φως του Αγ. Πνεύματος (ανανεώνεται κάθε φορά που συμμετέχουμε στη Θεία Λειτουργία, που προσευχόμαστε, κυρίως λαμβάνουμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού)
Να θυμόμαστε ότι το «φῶς τοῦ Χριστοῦ φαίνει πᾶσι»

ΒιβλιογραφΙα
1. ELIAS NICHOLAS REV., The Divine Liturgy explained, “Astir” Publishers, Athens 1979, p. 32
2. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Η Παλαιά Διαθήκη στην Ορθόξοδον Εκκλησίαν, Αθήναι 2002, σελ.205,219
3. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ιερομόναχος, Η Θεία Λειτουργία (Σχόλια), Αθήνα 1987, εκδ. Δόμος, σελ. 177
4. ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ, τ.2, Απρ.’99, σελ. 103-104
5. ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΚΩΝ., Ο χριστιανικός Ναός και τα τελούμενα εν αυτώ, Αθήνα 1969, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 151
6. ΜΗΝΙΑΤΗΣ ΗΛΙΑΣ, Κατήχηση και Λειτουργική, Αθήναι 1974, εκδ. Μ. Πεχλιβανίδης και ΣΙΑ, σελ.93
7. ΠΟΠΟΒΙΤΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ Αρχιμ., Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ, Βίος, Θεσσαλονίκη 1991, εκδ. «Το Περιβόλι της Παναγιάς», σελ. 75
8. ΣΕΡΡΑΡΝΤ ΦΙΛΙΠΠΟΣ, Οι Πατέρες της ερήμου κι εμείς, στο περ. ΣΥΝΑΞΗ, τευχ.56, Οκτ.-Δεκ.’95, σελ.64
9. ΤΟΛΜΗ, Γιατί ανάβουμε καντήλι στο σπίτι, κερί στην εκκλησία, έκδ. Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών
10. ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, Αθήνα 19914, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, σελ. 89,125