Ο Ρενέ Ντεκάρτ (1596-1650) είναι γνωστός ως ο “πατέρας της σύγχρονης φιλοσοφίας” και από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ορθολογισμού, που επηρέασε τον τρόπο σκέψης όχι μόνο της εποχής του αλλά και των επόμενων αιώνων. Η ρηξικέλευθη συμβολή του στοχασμού του στα μαθηματικά και τη φιλοσοφία άλλαξε τις επιστημολογικές βάσεις της γνώσης και έθεσε τις αρχές για τη σύγχρονη επιστήμη.

Φιλοσοφία: Cogito, Ergo Sum

Η φράση “Cogito, ergo sum” (“Σκέφτομαι, άρα υπάρχω“) αποτελεί ίσως τη διασημότερη διατύπωση του Ντεκάρτ, αποτυπώνοντας την αρχή της αυτόνομης υποκειμενικότητας. Στο έργο του Meditationes de Prima Philosophia (Στοχασμοί για την Πρώτη Φιλοσοφία), ανέλυσε την αναζήτηση της απόλυτης βεβαιότητας μέσω της αμφιβολίας και τη θεμελίωση της γνώσης στην αναγνώριση του εαυτού ως σκεπτόμενης ουσίας. Αυτή η θεώρηση ενίσχυσε τη διαμόρφωση του δυϊσμού, διαχωρίζοντας τον κόσμο σε δύο βασικά στοιχεία: τη σκεπτόμενη ουσία (res cogitans) και την υλική ουσία (res extensa).

Μαθηματικά: Ο Αναλυτικός Γεωμετρικός Χώρος

Ο Ντεκάρτ συνεισέφερε σημαντικά και στα μαθηματικά, καθώς θεωρείται θεμελιωτής της αναλυτικής γεωμετρίας. Με το έργο του La Géométrie, εισήγαγε τον συντεταγμένο χώρο, συνδυάζοντας την άλγεβρα με τη γεωμετρία και επιτρέποντας τη γεωμετρική ερμηνεία αλγεβρικών εξισώσεων μέσω των αξόνων x και y. Η διατύπωση του ορθοκαρτεσιανού συστήματος αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη του διαφορικού και ολοκληρωτικού λογισμού, προετοιμάζοντας το έδαφος για τις επαναστατικές προσεγγίσεις του Νεύτωνα και του Λάιμπνιτς.

Θάνατος του Ντεκάρτ: Οι Αιτίες και οι Συνθήκες

Ο Ντεκάρτ πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στη Σουηδία, κατόπιν πρόσκλησης της βασίλισσας Χριστίνας για να την καθοδηγήσει στη φιλοσοφία. Ωστόσο, οι ακραίες κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, σε συνδυασμό με τις αυστηρές πρωινές συναντήσεις που του επέβαλε η βασίλισσα, επηρέασαν την υγεία του. Το 1650, ο Ντεκάρτ απεβίωσε από πνευμονία, σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, αν και η αιτία του θανάτου του έχει προκαλέσει αρκετές συζητήσεις. Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ενδέχεται να επηρεάστηκε και από την εξάντληση και την απομόνωση του στην αυστηρή σουηδική αυλή.

—

Βιβλιογραφία

• Descartes, R. (1996). Meditations on First Philosophy. Cambridge University Press.
• Descartes, R. (1954). La Géométrie. Dover Publications.
• Gaukroger, S. (1995). Descartes: An Intellectual Biography. Clarendon Press.
• Clarke, D. M. (2006). Descartes’s Theory of Mind. Oxford University Press.