Η οπτική αντίληψη ως φαινόμενο μάθησης περιλαμβάνει την πρόσληψη, την επεξεργασία, την ανάλυση και την ανάκτηση οπτικών πληροφοριών που είναι αποθηκευμένες στον εγκέφαλο. Η χρήση του οπτικο-αντιληπτικού συστήματος συμπεριλαμβανομένων των οπτικών δομών και της οπτικής αντίληψης αφορά στη κατανόηση της φύσης και του περιβάλλοντος από τα παιδία ώστε να αποκριθούν κατάλληλα σε αυτό που βλέπουν.

Η οπτική αντίληψη βασίζεται και εξαρτάται από το κεντρικό νευρικό σύστημα με την ανάπτυξη της να ακολουθεί εξελικτική πορεία. Η οπτική διάκριση βελτιώνεται σταδιακά και η κατάκτησή της ολοκληρώνεται γύρω στα 11- 12 έτη. Η αντίληψη μορφής-πλαισίου εξελίσσεται ραγδαία στην ηλικία 3- 5 ετών και σταθεροποιείται γύρω στα 8- 10 έτη. Η ικανότητα τοποθέτησης στο χώρο κατακτάται πλήρως μεταξύ 7- 9 ετών, ενώ η σταθερότητα των μορφών-σχημάτων επιτυγχάνεται γύρω στα 8- 9 έτη. Οι πιο σύνθετες οπτικο-χωρικές σχέσεις παγιώνονται μετά τα 10 έτη. (Atkinson και Braddick, 1989 στο Tsai et al., 2008).

Ενδείξεις ή/και συμπτωματολογία ανεπάρκειας δεξιοτήτων οπτικής αντίληψης περιλαμβάνουν ενδεικτικά:

• Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο
• Δυσκολία στο κόψιμο ή/και ζωγραφική
• Δυσκολία αναγνώρισης αντικειμένου ή λέξης αν εμφανίζεται ένα μέρος του
• Ανεπαρκής ακρίβεια κατά την αντιγραφή
• Τα γράμματα ή οι λέξεις είναι θολά και βγαίνουν εκτός εστίασης
• Δυσκολία στην παρακολούθηση μιας ολόκληρης σελίδας
• Κλείσιμο ματιού κατά τη γραφή ή την ανάγνωση
• Πονοκέφαλο κατά την διάρκεια της ανάγνωσης
• Υπερευαισθησία στον έντονο φωτισμό

Συμπερασματικά επιπτώσεις της μη φυσιολογικής ανάπτυξης της οπτικής αντίληψης στα παιδία έγκεινται σε δυσκολίες αναγνώρισης, μνήμης και οργάνωσης οπτικών εικόνων περιλαμβάνοντας πτυχές της καθημερινής τους ζωής αναφορικά με την εκμάθηση ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών, και σε δυσκολίες δεξιοτήτων καθημερινής ζωής, παιχνιδιού και κοινωνικής συμμετοχικότητας.

Δραστηριότητες οπτικής αντίληψης

• Κατασκευή παζλ με διαδοχική αύξηση του αριθμού των κομματιών
• Εργασίες με λαβύρινθους αυξανόμενης δυσκολίας
• Ασκήσεις με αναζήτηση λέξεων
• Σχεδίαση ή γραφή πάνω σε άμμο ή αφρό
• Κατασκευαστικά παιχνίδια – συναρμολόγησης
• Παιχνίδι σκραμπλ (φτιάχνω λέξεις)
• Ζητώ από το παιδί να αναφέρει αντικείμενα του χώρου βάσει χρώματος ή/και σχήματος
• Ανακάλυψη αντικειμένων που έχουμε καλύψει μερικώς
• Συμπλήρωση εικόνων στις οποίες αποκαλύπτονται μόνο κάποια μέρη των αντικειμένων ή των στοιχείων που απεικονίζονται
• Παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού
• Αντιγραφή μοτίβων με κύβους
• Ένωση αριθμητικών κουκίδων για ανακάλυψη εικόνας
• Δείχνω μια ομάδα αντικειμένων, τη καλύπτω με ύφασμα και αφαιρώ ή/και προσθέτω ένα. Ζητώ από το παιδί να προσδιορίσει το αντικείμενο.
• Δημιουργώ μια σειρά από αντικείμενα, τα κρύβω και ζητώ από το παιδί να τα αναφέρει από αριστερά προς τα δεξιά ή/και το αντίστροφο