Στις 27/1, τη 13η συνάντηση του ομίλου μας, συγκεντρωθήκαμε στο εργαστήριο φυσικής όπου εκτελέσαμε ένα πείραμα στο οποίο υπολογίσαμε την αδρανειακή μάζα ενός σώματος και ύστερα την συγκρίναμε με την βαρυτική του μάζα…δυστυχώς αυτό το πείραμα δεν εξελίχθηκε ακριβώς όπως περιμέναμε.
Ας τα πάρουμε από την αρχή, οι έννοιες αδρανειακή και βαρυτική μάζα συχνά θεωρούνται ταυτόσημες, όμως στην πραγματικότητα διαφέρουν. Συγκεκριμένα, η αδρανειακή μάζα υπολογίζεται σύμφωνα με τον 2ο Νόμο του Newton, δηλαδή m=F/a, ενώ η βαρυτική μάζα είναι αυτή που προσδιορίζει το βάρος ενός σώματος και προκύπτει από τη σχέση: W=mgm=W/g.
Εκτός από αυτό, το πείραμα είχε και μια επιπλέον δυσκολία γιατί έπρεπε να το στήσουμε εμείς οι ίδιοι ώστε να καταφέρουμε να το εκτελέσουμε. Στη διάθεσή μας είχαμε: ένα ξύλινο αμαξάκι χωρίς ροδάκια με μια μεταλική επιφάνεια που γλιστρούσε εύκολα, μια φωτοπύλη, μια τροχαλία, νήμα όπου δέσαμε στην μια άκρη του το αμαξάκι και στην άλλη ένα βαρίδιο και 3 επιπλέον βαριδιάκια που τα προσθέταμε σταδιακά στο αμαξάκι ώστε να αυξηθεί η μάζα του.
Με μια μεζούρα μετρήσαμε μια σταθερή απόσταση του αμαξιδίου από τη φωτοπύλη απ’ όπου το αφήναμε συνεχώς να κινηθεί με τη βοήθεια του βάρους που του ασκούσε το βαρίδιο που ήταν δεμένο στην άλλη άκρη του νήματος που τα ένωνε. Είχαμε κολλήσει και ένα κομματάκι χαρτόνι πάνω στο αμαξάκι το οποίο ήταν αυτό που πέρναγε μέσα από τη φωτοπύλη. Αφού πήραμε όλες τις μετρήσεις μας, υπολογίσαμε τελικά το Τ, δηλαδή το χρόνο που έκανε το αμαξάκι να φτάσει από την αρχική του θέση μέχρι τη φωτοπύλη και τέλος έπρεπε να κάνουμε τη γραφική παράσταση του T2-M, όπου Μ η μάζα του αμαξιδίου μόνο του και ύστερα με την προσθήκη των 3 βαριδίων, το ένα μετά το άλλο.
Εκεί αρχίσανε να φανερώνονται τα προβλήματα, γιατί ενώ η γραφική παράσταση έπρεπε να μας βγει ευθεία, μας βγήκε καμπύλη! Τελικά συνειδητοποιήσαμε ότι η τριβή δεν είναι αμελητέα! Γενικότερα, όσο περισσότερο αυξάναμε το βάρος του αμαξιδίου τόσο μεγαλύτερη ήταν η τριβή, επομένως και τόσο μεγαλύτερο έβγαινε το πειραματικό σφάλμα…
Τουλάχιστον έτσι, αν και το πείραμα δεν μας βγήκε, καταλάβαμε το πόσο σημαντική είναι η δύναμη της τριβής και κυρίως πόσο εύκολο είναι να γίνουν πειραματικά λάθη όταν θεωρούνται πολλές δυνάμεις αμελητέες!