Παχύμετρα – Βερνιέρος

Τι είναι: Βερνιέρος ονομάζεται συνήθως η βοηθητική κλίμακα του παχυμέτρου, η οποία του προσφέρει μεγάλη ακρίβεια μέτρησης. Εκτός από τα παχύμετρα χρησιμοποιείται και σε άλλα όργανα και αποτελεί μια πολύ χρήσιμη επινόηση, όπως θα φανεί στη συνέχεια.
Πάνω σ’ ένα μεταλλικό κανόνα με υποδιαιρέσεις σε χιλιοστόμετρα (σταθερή κλίμακα) ολισθαίνει ένας μικρότερος (κινητή κλίμακα), στον οποίο ένα διάστημα μήκους 9 χιλιοστομέτρων έχει διαιρεθεί σε 10 ίσες υποδιαιρέσεις. Ο μικρότερος αυτός κανόνας λέγεται βερνιέρος. Το πλάτος κάθε υποδιαίρεσης είναι, εκ κατασκευής, 0.9 mm (9 mm : 10 = 0.9 mm). Συνεπώς, κάθε υποδιαίρεση του βερνιέρου είναι κατά 0.1 mm μικρότερη από τις υποδιαιρέσεις του σταθερού κανόνα.

Πώς χρησιμοποιείται: Από τη θέση στην οποία συμπίπτουν τα δύο μηδέν (του κανόνα και του βερνιέρου) μετακινούμε προς τα δεξιά το βερνιέρο, ώστε η ένδειξη 1 της κλίμακάς του να συμπέσει με την ένδειξη 1 της κλίμακας του κανόνα. Τότε, το μηδέν του βερνιέρου θα απομακρυνθεί από το μηδέν του κανόνα κατά 0.1 mm. Αν ο βερνιέρος μετακινηθεί, ώστε η ένδειξη 6 της κλίμακάς του να συμπέσει με την υποδιαίρεση 6 του κανόνα, το μηδέν του θα απομακρυνθεί από το μηδέν του κανόνα κατά 6 x 0.1 = 0.6 mm.
Για να διαβάσουμε λοιπόν το αποτέλεσμα μιας μέτρησης με βερνιέρο, αρκεί να παρατηρήσουμε ποια γραμμή του βερνιέρου αποτελεί επακριβώς προέκταση της γραμμής του κανόνα. H ακρίβεια που πετυχαίνουμε είναι της τάξης του 1/10 του χιλιοστομέτρου (0.1 mm). Μπορεί να επιτευχθεί και μεγαλύτερη ακρίβεια (0.05 ή και 0.02 mm), οι αντίστοιχες κλίμακες όμως χρησιμοποιούνται σπάνια.