Η Νότια Χίος είναι ο παράδεισος του Φυσιοδίφη. Ακόμα περισσότερο για τους βοτανολόγους. Χάρη στη γεωγραφική θέση, μαζί με την Κρήτη έχει την τύχη να ανήκει στα νησιά-θησαυρούς βιοποικιλότητας. Η πρώτη νύξη για την εξέχουσα θέση της Νότιας Χίου βρίσκεται στο βιβλίο του Γάλλου βοτανολόγου και κατάσκοπου Τουρνεφόρ που την επισκέφθηκε το 1700 («Ταξίδι στις νήσους του Αρχιπελάγους», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)-το έχουμε στη βιβλιοθήκη του Νηπιαγωγείου! Το βιβλίο όμως, αναγκαστική αναφορά, εξαντλημένο δυστυχώς στο εμπόριο, που ευτυχώς απολαμβάνουμε νήπια & νηπιαγωγοί, είναι το λεύκωμα Natura Chia του Αρχιτέκτονα Παντελή Σαλιάρη, γιου του επιφανούς γεωγράφου μηχανικού Διαμαντή Σαλιάρη. Ο Βρονταδούσης Σαλιάρης είναι επίσης ειδικός, με παγκόσμια αναγνώριση, στις ορχιδέες και παράδειγμα ανθεκτικότητας για τον γράφοντα που τον συναντά τα καλοκαίρια στη Δασκαλόπετρα , 80χρονο, να βουτά για χταπόδια, βγάζοντας σχεδόν πάντα τον μεζέ!

Πώς οι μαθητές θα γνωρίσουν, έστω ελάχιστα, τη  συγκλονιστική  βιοπεριοχή της Νότιας Χίου;  Άραγε, τι σημαίνει «γνώση»; Γνώση των φυτών του σχολικού κήπου; Eξοικείωση με τα γνωρίσματα αντιπροσωπευτικών φυτών της ελληνικής χλωρίδας;  Nα μάθουν να  αναπτύσσουν ικανότητες παρατήρησης, συσχέτισης και  σύγκρισης;  Nα  μάθουν τις ονομασίες τους,  λαϊκές και επιστημονικές;

Όλα αυτά βέβαια. Αλλά το πιο βασικό είναι να θαυμάσουν την φύση. Και η καλύτερη στιγμή της είναι ο Μάιος. Εξορμήσαμε λοιπόν στο πεδίο-και προς χάριν του εργαστηρίου για τα αρωματικά φυτά. Είχαμε ενημερώσει τα παιδιά ότι για τη συλλογή της ευώδους ρίγανης θα πρέπει να επισκεφθούν τα Μεστόλυμπα με τους γονείς τους, ιδανικά στους τράφους των ελαιόδεντρων. Όμως πολύ κοντά στο σχολείο, στον σύντομο εκπαιδευτικό περίπατο, θα συναντούσαμε το ταπεινό χαμομήλι, συστατικό του μεσογειακού ζεστού ροφήματος με τις ιαματικές ιδιότητες. Το εντοπίσαμε και μαθητές & μαθητές σύγκριναν μέγεθος-σχήμα-χρώμα με τις διπλανές μαργαρίτες . Επιστρέφοντας  στο σχολείο, τα παιδιά προχώρησαν στη δύσκολη πράξη της ταξινόμησης, κατασκευάζοντας ένα φυτολόγιο ευρύχωρο, που χωρούσε και το άνθος της θεραπευτικής μολόχας και του  ζοχού, δημοφιλή φυτά, με τα ίδια ονόματα από τα αρχαία χρόνια.

Αυτό κι αν εντυπωσίαζε τους επιστήμονες που περιόδευαν στο Αιγαίο! Ο πρωτοπόρος, ας πούμε,  βοτανολόγος Σίμπθορπ, έχοντας υπόψη την ταξινόμηση του Λινναίου, επιλέγει να τη χρησιμοποιήσει ερχόμενος  στην προεπαναστατική Ελλάδα. Όταν φτάνει στον Παρνασσό, ακούει τα ονόματα που χρησιμοποιούν οι βοσκοί για τα φυτά και μια και γνωρίζει ελληνικά, τα καταλαβαίνει! Είναι τα ίδια ονόματα που χρησιμοποιούσαν στην Αρχαία Ελλάδα, γεγονός που του προκαλεί τεράστια έκπληξη. Γράφει χαρακτηριστικά:

«Ο βουκολικός βοτανολόγος με εξέπληξε με την ονοματολογία που χρησιμοποιούσε – διέκρινα ονόματα φυτών του Διοσκουρίδη και του Θεόφραστου, παρά τη δυσκολία που είχα με την προφορά. Έχει περάσει, όμως, πάρα πολύ χρόνος από την εποχή που έζησαν αυτοί οι φιλόσοφοι, είναι προφανές ότι τα ονόματα των φυτών διατηρήθηκαν στον προφορικό λόγο. Ίσως διασώθηκαν με την αγροτική χρήση, όπως έγινε, για παράδειγμα, με τη φασκομηλιά. Ο βουκολικός βοτανολόγος, το παιδί του κτηνοτρόφου, χάρηκε πάρα πολύ όταν του έδωσα λίγα χρήματα ως ανταμοιβή, αλλά η δική μου χαρά ήταν πολύ μεγαλύτερη, μια και βρήκα μια πηγή αρχαίας επιστήμης στην εξοχή»

Y.Γ. Ίσως το πιο ωραίο ελληνικό φυτολόγιο μπορεί κανείς να το δεί στη Γεννάδειο βιβλιοθήκη, στο Αρχείο του Ιωάννη Γενναδίου. Του το έκανε δώρο γενεθλίων η μητέρα του Άρτεμις Βενιζέλου-Γενναδίου το 1880. Ο Γεννάδιος έβγαλε λεφτά δουλεύοντας για τον Χιώτικο εμπορικό οίκο των Ράλληδων στο Λονδίνο-παντού η Χιώτικη φάρα! Μια από τις πρώτες του αγορές βιβλίων ήταν ο πανάκριβος, δεκάτομος άτλαντας ελληνικών φυτών του Σίμπθορπ που μνημονεύσαμε παραπάνω. Κι αυτή η εγκυκλοπαίδεια επίσης στη Γεννάδειο, στην Αθήνα.