Χρησιμοποιήσαμε τα μουσικά μας όργανα για να παίξουμε αργά, γρήγορα, μαλακά και δυνατά.

Και κάπως έτσι φτιάξαμε την δικιά μας ορχήστρα για να τραγουδήσoυμε τα αγαπημένα μας τραγούδια με πολύ κέφι και πλατιά χαμόγελα!

Λόγω της ευεργετικής χθεσινής νεροποντής, αρκετό χρόνο αφιερώσαμε στην εκμάθηση, προκειμένου για τα κρουστά όργανα του συστήματος Οrff, του ρυθμικού μοτίβου στο τραγούδι “πλιτς-πλατς, η στάλα, η στάλα, πλιτςπλατς, στο σπίτι τρεχάλα!”

Η τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου είναι αφιερωμένη στην κυκλοφοριακή ασφάλεια. Όταν ο Σύλλογος Διδασκόντων στην αρχή της σχολικής χρονιάς αποφάσιζε ποιές δεξιότητες είναι κρίσιμες να κατακτηθούν τάχιστα από τα νήπια προκρίναμε την ασφαλή οδική συμπεριφορά του πεζού μαθητή. Τί κάνουμε όταν βρεθεί η μπάλα μας στον δρόμο; Σταματάμε. Κοιτάζουμε δεξιά κι αριστερά. Αφουγκραζόμαστε. Ποτέ δεν αφήνουμε το χέρι του/της κηδεμόνα όταν διασχίζουμε τον δρόμο.

Και μαζί με την εποικοδομητική συζήτηση περιπτώσεων που μελετήσαμε με τη βοήθεια διαφωτιστικών βίντεο, τα παιδιά έμαθαν και ζωγράφισαν σήματα κυκλοφορίας.

Φέτος, η μνήμη του Πολυτεχνείου είχε ιδιαίτερη αίγλη. Ξανά η κινητήριος δύναμη ήταν η ανανεωτική φωνή της κας Γεωργίας. Η κα Georgia Tzigiera διάβασε ίσως το καλύτερο βιβλίο που υπάρχει σήμερα-κι ας εξομολογηθεί ο γράφων εδώ ότι το αγνοούσε-  , προκειμένου να κατανοήσουν τα παιδιά την δημοκρατική αντίσταση κατά της Χούντας. Η Κυρά-Δημοκρατία της Κωνσταντίνας Αρμενιάκου στην έκδοση του Κέδρου είναι ένας γοητευτικός άνθρωπος της προσφοράς και όλοι την αγαπούν στο μικρό χωριό, γι’ αυτό τη διάλεξαν για αρχηγό. Τι θα συμβεί όμως όταν η κυρία Ρία η Δικτατορία πάρει με τη βία όλη την εξουσία; Μπορούν οι άνθρωποι να ζήσουν ευτυχισμένοι χωρίς τη Δημοκρατία;

Ένα παραμύθι με το οποίο ευελπιστούμε ότι εξηγήσαμε στα παιδιά την αξία της Δημοκρατίας που στο τέλος βροντοφωνάξαν: ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ, ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΑΝΤΑ ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΙ! Η ανάγνωση του παραμυθιού ενέπνευσε και την κατασκευή της εορταστικής χειροτεχνίας που καλούσε για εθνική ενότητα και ομοψυχία.

Το σπουδαιότερο, ήταν μια ευκαιρία να υποβάλουμε τα παιδιά σε μια συστηματική διερεύνηση των αντιλήψεών τους για τη νομιμοποίηση της εξουσίας που οφείλει να πηγάζει από τον λαό. Είναι αρκετά διαφωτιστικό ότι κανένα παιδί δεν γνώριζε τον αρχηγό του κράτους, τον Πρωθυπουργό της χώρας, ούτε τον τωρινό ούτε τον προηγούμενο. Το αστείο είναι ότι αρκετοί μαθητές με σιγουριά λέγανε για αρχηγό τον…Ντούτσε και τον Ιωάννη Μεταξά.

 .

Πώς μιλάς στα μικρά παιδιά για την ακριβοδικία; Οι έρευνες αποκαλύπτουν πώς από όλες τις πτυχές του σχολικού θεσμού, αυτό που πονάει πραγματικά τα παιδιά είναι ένας άδικος δάσκαλος, ένας μεροληπτικός δάσκαλος. Αυτό θυμούνται, δεκαετίες μετά, από το σχολείο..!

Επιστροφή λοιπόν στα βασικά, στα στοιχειώδη, στο Σύνταγμα, όταν ξεκινάς να μιλάς για δικαιωματισμό σε εκκολαπτόμενους/νες πολίτες.

Η πρώτη στοιχειώδης αρχή που καταλαβαίνουν αμέσως τα μικρά παιδιά αφορά την αναγνώριση της απαίτησης κάθε παιδιού να έχει ίσα δικαιώματα και ελευθερίες, όσο και το καλοντυμένο, όμορφο, ετοιμόλογο παιδί.

Η δεύτερη στοιχειώδης αρχή είναι λίγο δυσχερέστερη στην κατανόηση λόγω του παιδικού εγωκεντρισμού: Ναι, τα παιδιά έχουν δικαίωμα σε φαγητό, υγεία και εκπαίδευση αλλά η πρόσβαση σε αυτά τα αγαθά δεν είναι δική τους ευθύνη. Τότε ποιών είναι; Των ευάλωτων οικογενειών με τους άνεργους γονείς;

Ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα εκπαιδεύει μακροχρόνια τους/τις υποψήφιους/ες πολίτες ότι οι αφελείς διακηρύξεις περί ισότητας καταντούν κενό γράμμα αν δεν υπάρχει διασφάλιση επαρκών μέσων για να μπορούν οι πολίτες-Γονείς να προστατεύουν αποτελεσματικά τα δικαιώματα & τις ελευθερίες των παιδιών τους. Ακόμα και οι πιο μονεταριστές οικονομολόγοι συναινούν ότι το κράτος παροχής κοινωνικών υπηρεσιών ήταν μεταπολεμικά μοχλός ανάπτυξης. Εκείνες οι δημόσιες δαπάνες που διοχετεύονται στην ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών οδηγούν σε αύξηση του εθνικού εισοδήματος και των εσόδων, άρα και σε μείωση των ελλειμμάτων. Η κοινωνική πολιτική αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική αποδοτικότητα, γιατί συμβάλλει ώστε οι πολίτες να εξοικονομούν χρήματα.

Δεν πρόκειται για πολιτικό μανιφέστο γιατί όσοι και όσες υπηρετούμε σε μάχιμες τάξεις μας ενδιαφέρει η ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, η ισορροπία μεταξύ της αρχής της ισότητας και αυτής των ευκαιριών και η ισορροπία μεταξύ της αξιοκρατίας και του σεβασμού όλων, ανεξαρτήτως γνώσεων και ικανοτήτων. Και εδώ τίθεται το μεγάλο θέμα της σχέσης μεταξύ κληρονομικών και γενετικών ανισοτήτων που προβληματίζει κάθε δάσκαλο. Θέμα που ανέκαθεν βασάνιζε και βασανίζει τις πρακτικές της προοδευτικής πολιτικής.

Για να χαρακτηρίσουμε μια κοινωνική δομή δίκαιη, εξίσου μεγάλη σημασία έχει τόσο η καταπολέμηση των κληρονομικών ανισοτήτων, όσο και των ανισοτήτων των προερχόμενων από την άνιση κατανομή των γενετικών δυνατοτήτων (κάποιοι από τη γέννησή τους έχουν μεγαλύτερα ταλέντα και ικανότητες από κάποιους άλλους). Για την μονεταριστική οικονομική σχολή οι άξιοι, οι υπεύθυνοι, όσοι κατορθώνουν να κάνουν καλές επιλογές, ανεξάρτητα του πως το επιτυγχάνουν και τι επιπτώσεις έχει αυτή τους η «αξιοσύνη», δεν υποχρεούνται να διαθέσουν ούτε μια «πενταροδεκάρα» στην κοινωνία. Ό,τι καλό ήταν να κάνουν γι’ αυτήν το έχουν κάνει με την «επιχειρηματικότητά τους». Αυτό αφορά όλους όσοι έκαναν σωστές επιλογές και πέτυχαν χάρη αυτών. Αυτοί “όχι μόνο δεν οφείλουν τίποτα στην κοινωνία, αλλά και το να τούς στερούν τα πλεονεκτήματα αυτών των επιλογών τους, μέσω της φορολόγησης για παράδειγμα, είναι κοινωνικά άδικο”.

Αυτό που, κατά τη γνώμη μου, χρειάζεται να κρατήσουν οι νεαροί πολίτες είναι την κριτική κατά της κυρίαρχης αφήγησης που θέλει τους φτωχούς να φταίνε που είναι φτωχοί και κυρίως η αφελής θέση πως όσο πλουσιότεροι γίνονται κάποιοι, τόσο πιο πλούσια γίνεται η κοινωνία.

Τελικά δίκαιη κοινωνία είναι αυτή που προσπαθεί να έχει λιγότερες ανισότητες.

Υ.Γ. Και έτσι καταλήξαμε τα φετινά ημερολόγια να είναι αφιερωμένα στα ανθρώπινα δικαιώματα, ένα διαχρονικό αίτημα για όλους τους μήνες του χρόνου-σε αντίθεση με τους φανφαρόνικους στολισμούς με γούρια και σύμβολα δεισιδαιμονίας.

Έκπληξη την πρώτη Πέμπτη του φετινού Νοέμβρη! Κάτω από τον γιγάντιο θόλο οι νεαροί θεατές του Πλανηταρίου απόλαυσαν μια ξεχωριστή εμπειρία που κόβει την ανάσα,   , μια μύηση στον κόσμο του ηλιακού μας συστήματος. Προηγουμένως, είμασταν το πρώτο σχολείο του νησιού που δήλωσε έγκαιρα συμμετοχή, ήδη από την πρώτη μέρα κατάθεσης υποψηφιότητας για αυτήν την εξαιρετική δυνατότητα που παρέχεται στο Ελληνικό Δημόσιο σχολείο. Ανησυχήσαμε, αλλά μάλλον άδικα, αν οι μαθητές/τριες θα είχαν την αναγκαία υπομονή και διανοητική ωριμότητα να παρακολουθήσουν μια τέτοια απαιτητική παρουσίαση αλλά ήταν «τα πιο έξυπνα παιδιά της Χίου», όπως διακηρύσσουν και την ώρα της γυμναστικής!

Το πλανητάριο αποδείχθηκε μια ρεαλιστική προσομοίωση του νυχτερινού ουρανού. Γιατί ωραία ντοκιμαντέρ μπορούμε να δούμε στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή μας. Στο Ψηφιακό Πλανητάριο όμως, αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η αίσθηση της προβολής στο θόλο, η οποία μας βοηθά να αντιληφθούμε και να νιώσουμε καλύτερα αυτά που αποτυπώνουν οι αστρονόμοι με τα τηλεσκόπιά τους.

Oι Χιώτες θιασώτες του Νεμρώδ είναι οι πιο μανιώδεις κυνηγοί του Αρχιπελάγους. Τον Σεπτέμβρη του 1990, οι J. Choremis & V. Spinthakis σε προκαταρκτική αναφορά προς τη διεθνή οργάνωση WWF σημειώνουν ότι οι κυνηγητικές άδειες του νησιού ανέρχονται στο 8,25% επί του τοπικού πληθυσμού έναντι του 3,5% του ελληνικού μέσου όρου. Είχαν εκδοθεί κρατικές άδειες για 17.000 όπλα και σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο της Χίου αντιστοιχούσαν 5 κυνηγοί, ακριβώς οι διπλάσιοι από τον εθνικό μέσο όρο. Οι Χιώτες καυχώνται για την κυνηγητική τους επιδεξιότητα. Αρέσκονται να διηγούνται το ανέκδοτο για τον κυνηγό που τουφεκώντας ανεπιτυχώς τρυγόνι σε άλλο νησί του Αιγαίου ευχήθηκε αγανακτισμένος βλέποντάς το να φεύγει: «Άντε που να πας από χιώτικο ντουφέκι!»

Όλα τα επιτελικά σχέδια, η εκγύμναση των σκυλιών, η δοκιμή όπλων και γομώσεων και οι προπονητικοί περίπατοι αφορούν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, την κάθοδο των αποδημητικών τα οποία διέρχονται από τα Μαστιχοχώρια της Νότιας Χίου από τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη μέχρι το Νοέμβριο. Εκείνα τα πρωινά, δεδομένου και του πανελλήνιου ρεκόρ κατοχής Ι.Χ αυτοκινήτων που διατηρεί διαχρονικά το ναυτικό νησί, αν κάποιος ξένος βρεθεί ξημερώματα στην περιοχή Κοντυλόπου, κατηφορίζοντας για Πυργί, νομίζει ότι βρίσκεται στο κέντρο μιας μεγαλούπολης και όχι σε αγροτική περιοχή.

Οι κατοικοεδρεύοντες εκπαιδευτικοί του Νηπιαγωγείου Πυργίου δεν λιθοβολούν την κυνηγετική δραστηριότητα αλλά ούτε την υπερασπίζονται, απλώς την διαπιστώνουν. Ενίοτε οι φίλοι τους εννοούν να τους προσφέρουν ως δώρο αυτό που η «βαθιά Ελλάδα» θεωρούσε ως προϊόν υψηλού habitus-και αυτό ισχύει διαχρονικά αρκεί να σκεφτείς πόσο στοιχίζει ένα καλό κυνηγόσκυλο. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε τα πτερωτά θηράματα για επίδειξη ανατομίας στους μαθητές. Πουλιά και άνθρωποι διαθέτουμε καρδιά, στομάχι, σκελετό, δέρμα. Μελετήσαμε τις έμφυλες διαφορές ανάμεσα στον κερομύτη αρσενικό κότσυφα και την πιο ανοιχτόχρωμη θηλυκή του σύντροφο, με τα ίδια όμως γαμψά νύχια.

Δεν θυμήθηκε δυστυχώς ο γράφων να αφηγηθεί στους μαθητές ένα ανέκδοτο που έχει συλλέξει ο σπουδαίος Χιώτης δάσκαλος Γ. Κρόκος:

«Ένας Χιώτης παπάς, πριν πάει στην εκκλησία, έστησε τα ξόβεργα κι έπιασε κότσυφες κερομύτες (με μύτες κίτρινες σαν το κερί). Ύστερα τους έβαλε μέσα στον κόρφο του και πήγε στην εκκλησιά.

Σαν έλεγε το Ευαγγέλιο, έκανε ν’ απλώσει τα χέρια του μπρος και οι κερομύτες πέταξαν μες από τον κόρφο του και φύγανε. Αφήνει κάτω το Ευαγγέλιο ο παπάς και φωνάζει:

«-Έ, χωριανοί! Κλείσετεν τα παράθυρα, να μη φύγουν οι κοτσύφοι γιατί εν (είναι) κερομύτες!»

Ένα παραδοσιακό Νορβηγικό παραμύθι του 19ου αιώνα, «η ιστορία ενός καλοψημένου τηγανόψωμου», ήταν ευκαιρία για ενασχόληση των παιδιών με την μαγειρική. Τα συστατικά όμως δεν ήταν ούτε το βούτυρο και η πολέντα (καλαμποκάλευρο) του παραμυθιού, ούτε φυσικά τσιτσιρίστηκε στο τηγάνι η πίτα! Χρησιμοποίησαν τα παιδιά τα αρχέγονα στοιχεία της cucina povera στη Νότια Ευρώπη: Αλεύρι ντόπιου δίκοκκου σιταριού, ελαιόλαδο από πυργούσικες θρουμπολιές και νερό Άη Ζαχαριά. Μόλις διαβάσαμε την ιστορία η πίτα είχε κιόλας ψηθεί στο φούρνο στους 180C. Μια ξεχασμένη αλλά υγιεινή συνταγή μεσογειακού τηγανόψωμου, συνηθισμένη όμως στην διπλανή μας Ιταλία.

Η ιστορία συνάρπασε τα παιδιά: Μια γυναίκα με εφτά πεινασμένα παιδιά, έβαλε να τηγανίσει ένα μεγάλο τηγανόψωμο με μπόλικο βούτυρο. Όλοι περίμεναν με αγωνία να βγει από το τηγάνι για να ρίξουν μια καλή δαγκωνιά. Το τηγανόψωμο βγήκε πράγματι από το τηγάνι. Μα το παράκανε λιγάκι. Άρχισε να κατρακυλάει ενώ πίσω του κουτρουβαλούσαν όπως μπορούσαν για να το φτάσουν τα εφτά παιδιά, η γυναίκα, ο παππούς και μια γάτα. Σβέλτο όπως ήταν το τηγανόψωμο χάθηκε από τα μάτια τους. Λίγο πιο κάτω συνάντησε έναν γεράκο που το λιμπίστηκε και του ζήτησε να κοντοσταθεί για να το φάει. Λίγο πιο κάτω μια κότα που του ζήτησε να μην τρέχει για να το τσιμπολογήσει λιγάκι. Αργότερα έναν κόκορα που του ‘πε να μην κατρακυλάει για να το φάει. Κι αργότερα μια πάπια και μια χήνα. Όλοι έκαναν την ίδια προσέγγιση κι όλοι είχαν το ίδιο αποτέλεσμα: Έμεναν με αδειανό το στομάχι!

Το τηγανόψωμο τελικά θα καταλήξει στην κοιλιά του πονηρού χοίρου. Γιατί στη ζωή  δεν κερδίζουν πάντα οι καυχησιάρηδες!