Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να διαµορφώσει δηµοκρατικούς και υπεύθυνους πολίτες και να συµβάλλει στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών σε βασικές αξίες της δηµοκρατίας (ισότητα, ισοτιµία, συµµετοχή, δικαιοσύνη, σεβασµός σε ελευθερίες και δικαιώµατα).
- Αφορμή για την εισαγωγή στο θέμα στάθηκε μία συννεφιασμένη μέρα που η αίθουσά μας ήταν σκοτεινή εξαιτίας των καμένων λαμπτήρων που έπρεπε να αντικατασταθούν. Αναρωτηθήκαμε τι έπρεπε να κάνουμε. Που πρέπει να απευθυνθούμε για να λύσουμε το πρόβλημα; Μέσα από ερωταπαντήσεις τα παιδιά κατέληξαν ότι έπρεπε να ζητήσουμε από το Δήμο να μας τις αλλάξει. Έτσι γράψαμε μια επιστολή και τη στείλαμε με email στο γραφείο Δημάρχου.
Ταυτόχρονα αναρωτηθήκαμε τι δουλειά κάνει ο Δήμαρχος, οι υπάλληλοι του Δήμου, θυμήθηκαν τα παιδιά που στην αρχή της χρονιάς ο Δήμος ανακαίνισε τις τουαλέτες μας κλπ. Πως γίνεται κάποιος δήμαρχος; Οι πολίτες ψηφίζουν, διαλέγουν ανάμεσα σε διάφορους υποψήφιους. άρα ο κόσμος αποφασίζει.
- Στην επιστολή βάλαμε και μια σφραγίδα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Την παρατήρησαν τα παιδιά και έβγαλαν το συμπέρασμα ότι είναι της Ελλάδας αφού έχει επάνω την ελληνική σημαία. Τι σημαίνει όμως ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ; Είπαν τις ιδέες τους και τις απόψεις τους και καταγράφηκαν σε εννοιολογικό χάρτη.
- Εμπλέκουμε τα παιδιά σε μια δραστηριότητα άμεσης δημοκρατίας. Παρουσιάζουμε δυο βιβλία και καλούνται να επιλέξουν ποιο θέλουν να διαβάσουμε. Κάποια παιδιά φωνάζουν για να επιβάλουν τη γνώμη τους. Δεν πρέπει να ρωτήσουμε και τα πιο συνεσταλμένα; Τι πρέπει να κάνουμε; Κλήρωση; Αμπεμπαμπλομ; Τα παιδιά προτείνουν να ψηφίσουν. Κάθε φορά που ψηφίζει κάποιος έντεχνα μπαίνει και κάποιος προβληματισμός, πχ για τον τάδε να βάλουμε δύο ψήφους γιατί τρέχει γρήγορα ή είναι πιο δυνατή, κάποιος να μην ψηφίσει για τι έχει ξανθά μαλλιά ή είναι κορίτσι, να έρθουν και τα παιδιά από το δημοτικό να ψηφίσουν. Τα παιδιά εκφράζουν την άποψη ότι δεν είναι ΔΙΚΑΙΟ, όλοι είμαστε το ΙΔΙΟ, και μόνο τα παιδιά της τάξης πρέπει να ψηφίσουν. Μόλις βγαίνει το αποτέλεσμα με αυταρχικό τρόπο τους ανακοινώνεται ότι τελικά δεν θα διαβαστεί κανένα βιβλίο γιατί η κυρία είναι η αρχηγός και θα κάνει ότι θέλει. Τα παιδιά εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους και ότι δεν είναι σωστό να γίνεται συτό που λέει ο ένας.
Μόλις κάναμε κάτι δημοκρατικό! Εισάγονται οι έννοιες : αποφασίζουν οι πολλοί, δικαιοσύνη, ισότητα.
Τίθεται όμως και ο προβληματισμός τι θα γίνει με τους λίγους που δεν θέλουν αυτό το βιβλίο; Να τους διώξουμε; Τι μπορούμε να κάνουμε για να ικανοποιηθούν κι αυτά τα παιδιά; Προτείνουν η κάθε κυρία να διαβάσει το κάθε βιβλίο σε άλλη αίθουσα για την κάθε ομάδα ή να τα διαβάσουμε και τα δυό σε δυο μέρες.
Συμπεραίνεται ότι στη δημοκρατία δεν εκδιώκονται οι λίγοι αλλά προσπαθούμε να ικανοποιηθούν όλα τα μέλη της ομάδας (και οι πολλοί και οι λίγοι) όταν αυτό είναι δυνατό.
Κάνουμε ένα σχεδιάγραμμα με τις βασικές έννοιες της δημοκρατίας. Όλοι είμαστε ελεύθεροι να ψηφίσουμε ότι θέλουμε χωρίς να μας αναγκάζει κάποιος.
- Ανάγνωση του βιβλίου ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ;Η ΦΡΟΝΙΜΑΔΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΗ ΥΠΟΘΕΣΗ
του MOOST NELE
«Φρονιμάδα; Σιγά το δύσκολο!» λέει το μικρό κοράκι. Αλλά τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα όσο τα φαντάζεται. Και το καημένο πρέπει να γίνει ξεφτέρι στη φρονιμάδα αν δε θέλει να χάσει τα δώρα των γενεθλίων του. Πρέπει να μάθει, όσο μπορεί πιο γρήγορα, τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Κάποιος πρέπει να το βοηθήσει.
Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης τίθεται το ερώτημα τι θα γινόταν στην τάξη μας αν ο καθένας έκανε ό, τι ήθελε και δεν υπήρχαν κανόνες. Αν τρέχαμε μέσα στη τάξη, αν παρατούσαμε πεταμένα τα παιχνίδια, αν πετούσαμε την άμμο στην αυλή κλπ. Είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε να παίξουμε όπου θέλουμε. Δεν απαγορεύεται. Πόσο ελεύθεροι όμως είμαστε; Δίπλα στο ΘΕΛΩ υπάρχει και το ΠΡΕΠΕΙ.
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τι μπορούν και τι πρέπει να κάνουν στο σχολείο.
- Διαβάσαμε τον μύθο του Αισώπου:Ο πίθηκος που έγινε βασιλιάς
Μια φορά κι έναν καιρό, το γέρικο λιοντάρι, που ήταν ο βασιλιάς της ζούγκλας πέθανε και τα ζώα συγκεντρώθηκαν για να διαλέξουν τον καινούργιο βασιλιά τους.
Μα δεν ήταν καθόλου εύκολο, γιατί όλα τα ζώα ήθελαν να πάρουν τη θέση του βασιλιά.
– Ακούστε! είπε η τίγρη. Πέθανε το λιοντάρι, μα τη θέση του μπορώ να την πάρω εγώ. Είμαι δυνατή και έξυπνη και μου ταιριάζει να γίνω βασιλιάς σας.
– Μπα; έκανε ο ελέφαντας. Εγώ πρέπει να γίνω βασιλιάς σας, γιατί είμαι το πιο μεγάλο ζώο της γης!
– Μπορεί να είσαι μεγάλο, αλλά δεν μπορείς να τρέξεις όπως τρέχω εγώ, του είπε ο ρινόκερος.
– Σταματήστε να καυγαδίζετε! πήρε το λόγο η καμηλοπάρδαλη. Μπορεί εσείς να είσαστε δυνατά και άγρια, μα εγώ είμαι το πιο ευγενικό ζώο της ζούγκλας. Εμένα πρέπει να κάνετε βασιλιά σας!
– Να γίνω εγώ βασιλιάς! είπε ο γορίλας και άφησε μια κραυγή που ακούστηκε σε όλη τη ζούγκλα.
– Η κορώνα ταιριάζει σε μένα! είπε και ο ιπποπόταμος.
Όλα τα ζώα, από τα μικρά ως τα πιο μεγάλα, από τα πιο ήσυχα ως τα πιο άγρια, ήθελαν να πάρουν τη θέση του βασιλιά και γινόταν μεγάλος καυγάς και φασαρία.
– Ακούστε τι θα γίνει, πρότεινε ο λύκος. Να φορέσουμε όλα την κορώνα και σε κείνον που θα ταιριάζει περισσότερο, θα γίνει ο βασιλιάς μας. Όλα συμφώνησαν και άρχισαν να δοκιμάζουν την κορώνα.
Και συμφώνησαν ότι ταίριαζε στο κεφάλι ενός πιθήκου. Έτσι τον έκαναν βασιλιά τους.
Κι ο πίθηκος από τη χαρά του. άρχισε να παίζει με την κορώνα, κάνοντας τ’ άλλα ζώα να γελούν.
Όμως στην αλεπού κακοφάνηκε που έγινε ο πίθηκος βασιλιάς και για να τον γελοιοποιήσει μπροστά στα άλλα ζώα, του είπε:
– Ξέρω ένα μέρος όπου υπάρχει ένας θησαυρός. Πάμε να σου τον δείξω;
Ο πίθηκος την ακολούθησε πρόθυμα και η πονηρή αλεπού τον πήγε κατευθείαν σε μια παγίδα όπου είχαν φτιάξει οι άνθρωποι για τα ζώα.
Κι όταν ο πίθηκος έπεσε στην παγίδα, φώναξε η πονηρή Μαριώ στα ζώα που έτρεξαν να δουν:
– Να ποιον διαλέξαμε για βασιλιά μας! Έναν κουτό!
– Και τώρα τι θα κάνουμε; ρώτησε ένα ελάφι.
– Τίποτα, είπε η αλεπού. Δε θα φορέσει κανένα μας την κορώνα για να μη ζηλεύουν τα άλλα.
Και από την ημέρα εκείνη τα ζώα του μεγάλου δάσους έζησαν χωρίς βασιλιά
Δεν πρέπει να τσακωνόμαστε για τις θέσεις και τα αξιώματα, αλλά πρέπει να επιλέγουμε τους καλύτερους για να μας κυβερνούν!
Ακολούθησε συζήτηση για ποιο λόγο ήθελε το κάθε ζώο να γίνει βασιλιάς! έξυπνος, γρήγορος, ευγενικός, μεγάλος….. Αναρωτηθήκαμε αν τελικά μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια και αρμονικά τα ζώα χωρίς αρχηγό.
- Για την επέτειο της 25ης Μαρτίου διαβάσαμε τα ελληνάκια, τη σκλαβιά καιτον τούρκικο ζυγό. Μέσα στο κείμενο εντοπίσαμε τις εκφράσεις: τα μισά θα τα πάρει ο Αγάς, Οι Έλληγνες σιγοψιθύριζαν, διέταξε, απειλές, προσβολές, με το ζόρι, ο Αγάς έκανε ό,τι ήθελε…. Μέσα από ερωταπαντήσεις έγινε μια αντιπαραβολή της Ζωής τω σκλαβωμένων Ελλήνων και των σύγχρονων ελέυθερων Ελλήνων.
Τα παιδιά σε δυο ομάδες απέναντι συνομιλούν. Τι διαφορές έχουν, τι προβλήματα αντιμετώπιζαν παλιά και τι απολαμβάνουν σήμερα;
Σκλαβωμένοι ‘Ελληνες: οι Τούρκοι παίρνουν τη μισή σοδειά και πεινάνε, είναι αδικία. Ο Αγάς γίνεται αρχηγός με το ζόρι, κανείς δεν τον διαλέγει. Οι Έλληνες φοβούνται γιατί τους απειλούν με τα τσεκούρια, τους διατάζουν, δεν υπάρχουν νόμοι και δικαιοσύνη, ο Αγάς αποφασίζει ό,τι θέλει. Δεν τους σέβονται, τους προσβάλουν, δεν είναι ελεύθεροι να μιλούν….
Ελεύθεροι Έλληνες: Μιλούν ελεύθερα, ψηφίζουν όλοι τον αρχηγό, είναι όλοι ίσοι, υπάρχουν νόμοι που όλοι τους ακολουθούν, υπάρχει δικαιοσύνη, κανείς δεν διατάζει, δεν φοβούνται…
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τους Έλληνες του τότε και του σήμερα και λένε τις σκέψεις τους.
- Ανάγνωση του βιβλίου “Στο Δάσος” της Σ.Ζαραμπούκα.
Ο δυνατός και μεγάλος- αλλά αμόρφωτος -ελέφαντας αρπάζει την εξουσία από την εκλεγμένη από τα ζώα σοφή κουκουβάγια. Δυσαρεστημένα τα ζώα ετοιμάζονται να φύγουν από το δάσος. Τη δύσκολη όμως στιγμή της επίθεσης των κυνηγλων και της αιχμαλωσίας των ελεφάντων, η συμπονετική κουκουβάγια με τη βοήθεια των λιονταριών εξολοθρεύει τους εισβολείς. Τα ζώα επαναφέρουν την ομαλή δημοκρατική ζωή στο δάσος.
Γίνεται δραματοποίηση της ιστορίας.
Με ποιο τρόπο να γίνεται αρχηγός κάποιος ; Ποιος τον επιλέγει; Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει; Φτάνει μόνο να είναι δυνατός ή έξυπνος ή ευγενικός ή συμπονετικός ή γρήγορος κλπ; Τα ζώα κατάφεραν να αντιμετωπίσουν του κινδύνους με τη συνεργασία. Όλοι πρόσεχαν το δάσος.
Δυστυχώς, λόγω της μακράς απουσίας αρκετών παιδιών, δεν έγινε δυνατή η ολοκλήρωση του εργαστηρίου.
