Στο πλαίσιο υλοποίησης του Άξονα 5 του Σχεδίου Δράσης του Νηπιαγωγείου Δημητσάνας «Χέρι-χέρι με την οικογένεια: Μια τάξη ανοιχτή σε όλους», και συγκεκριμένα μέσω της Δράσης Ενεργού Πολίτη «Μια αγκαλιά και μια ιστορία από τον παππού και τη γιαγιά», είχαμε την ξεχωριστή τιμή να φιλοξενήσουμε στην τάξη μας τη γιαγιά ενός μαθητή. Ο πρωταρχικός μας στόχος που ήταν η ανάπτυξη διαύλων επικοινωνίας, η ενίσχυση της συνεργασίας και της εμπιστοσύνης, πέτυχε με τον πιο συγκινητικό τρόπο ακολουθώντας ένα οργανωμένο και πλούσιο σε δράσεις πλάνο.

Η μέρα μας ξεκίνησε με ζεστασιά. Τα νήπια, γεμάτα χαρά, καλωσόρισαν τη γιαγιά, προσφέροντάς της  ένα χειροποίητο δώρο, ενισχύοντας τις κοινωνικές τους δεξιότητες και δημιουργώντας μια φιλόξενη ατμόσφαιρα.

Η επίσκεψη μετατράπηκε γρήγορα σε ένα συγκλονιστικό ταξίδι στον χρόνο. Η αφήγηση της γιαγιάς για τα δύσκολα σχολικά χρόνια, τη φτώχεια και τις ελλείψεις φώτισε τη ζωή του χθες, δημιουργώντας μια ουσιαστική γέφυρα με το σήμερα.

Μέσα από τις αθώες ερωτήσεις των παιδιών, αναδείχθηκαν οι διαχρονικές αξίες (εργασία, λιτότητα) και οι συγκλονιστικές διαφορές στον τρόπο ζωής, ενισχύοντας την εκτίμηση των νηπίων για τις ανέσεις του παρόντος. Μάθαμε για τη διατροφή τους (λιγοστό κρέας, πολλά όσπρια), για την αυστηρότητα των δασκάλων και για το πώς τα παιδιά συμμετείχαν ενεργά σε όλες τις δουλειές του σπιτιού. Η συζήτηση πέτυχε τη σύνδεση των γενεών, μεταδίδοντας ιστορία και καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση και τον σεβασμό.

Η δράση επικεντρώθηκε στην μεταφορά γνώσης και παράδοσης. Η γιαγιά μας μίλησε για τα παιχνίδια του χθες, τις κούκλες που έφτιαχναν από τενεκεδάκια και τα ατελείωτα παιχνίδια στην αυλή, και μας αποκάλυψε ένα πολύτιμο μυστικό της παραδοσιακής κουζίνας: τη συνταγή για τις χειροποίητες χυλοπίτες!

Μας εξήγησε ότι χρησιμοποιούσαν αυγά, αλεύρι, νερό, αλάτι και γάλα. Το μίγμα ζυμωνόταν, απλωνόταν σε λεπτό φύλλο, κοβόταν σε μικρά κομμάτια, αφήνονταν να στεγνώσει και τέλος αποθηκεύονταν σε κουτιά.

Στη συνέχεια, τα νήπια έθεσαν τις δικές τους ερωτήσεις ως μικροί δημοσιογράφοι, εξασκώντας την ακρόαση και την έκφραση αποριών. Ακολούθησε ένα κέρασμα, κλείνοντας τη δραστηριότητα σε ένα κλίμα φιλοξενίας και ζεστασιάς, τιμώντας την παρουσία της γιαγιάς.

Η ημέρα ολοκληρώθηκε με τον πιο τρυφερό τρόπο: Τα παιδιά αποχαιρέτησαν τη γιαγιά με μια μεγάλη, ζεστή αγκαλιά, αποδεικνύοντας τη συναισθηματική σύνδεση που αναπτύχθηκε, ενώ δημιούργησαν ένα βιβλίο με ζωγραφιές τους για το πάρει μαζί της. Ήταν μια ημέρα γεμάτη γνώση, συναισθήματα και ουσιαστική σύνδεση με την οικογενειακή μας ιστορία!

Με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και ανεκτίμητη ευαισθησία, το Νηπιαγωγείο Δημητσάνας πρόκειται να λάβει μέρος στον πανελλαδικό Διαγωνισμό του Προγράμματος «Αστέρι της Ευχής» του οργανισμού Make-A-Wish (Κάνε-Μία-Ευχή Ελλάδος).

Η δράση αυτή, που αποτελεί μια γιορτή της δημιουργικότητας και της ενσυναίσθησης, έχει ήδη ξεκινήσει με τους μαθητές μας να γίνονται μικροί καλλιτέχνες της ελπίδας. Τα παιδιά, με όχημα τη φαντασία τους, σχεδίασαν το δικό τους αστέρι, γεμίζοντάς το με φως, χαρά, δώρα και την αγάπη των Χριστουγέννων. Ο κεντρικός στόχος της συμμετοχής είναι να κατανοήσουν και να εκφράσουν την έννοια της ανιδιοτελούς προσφοράς και της αλληλεγγύης. Μέσα από τη ζωγραφική, οι μικροί μαθητές στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα, δίνοντας τη δική τους χριστουγεννιάτικη ευχή: να δουν και τα παιδιά που το έχουν ανάγκη τις δικές τους ευχές να γίνονται πραγματικότητα. Η συμμετοχή στον διαγωνισμό ενισχύει τη συναισθηματική αγωγή των παιδιών, καλλιεργεί την κοινωνική τους συνείδηση και επιβεβαιώνει την αξία του να μοιράζεσαι τη χαρά, ώστε το φως των Χριστουγέννων να φτάσει σε όλες τις ψυχές. Το αποτέλεσμα είναι ένα μοναδικό, πολύχρωμο αστέρι, γεμάτο παιδική αισιοδοξία και ελπίδα.

Μετά από μια συναισθηματικά πλούσια περίοδο προετοιμασίας και σχεδιασμού, το νηπιαγωγείο μας βρίσκεται πλέον στην τελική ευθεία για την κορύφωση της δράσης μας: την επίσκεψη των παππούδων και των γιαγιάδων στην τάξη. Η επιμελής οργάνωση της επίσκεψης, η δημιουργία υλικού για τους καλεσμένους και η προετοιμασία του χώρου έγιναν με στόχο να τιμήσουν τον τίτλο της δράσης: «Μια αγκαλιά και μια ιστορία από τον παππού και τη γιαγιά».

Οι μαθητές μας προετοίμασαν τις συνθήκες υποδοχής σε τρία βασικά στάδια:

1. Πρόσκληση από καρδιάς: Αρχικά, τα παιδιά δημιούργησαν ατομικά, χειροποίητες προσκλήσεις οι οποίες ήταν γεμάτες με μηνύματα και αποτυπώματα αγάπης. Αυτή η δράση αποτέλεσε το πρώτο βήμα για να εκφράσουν την αγάπη και τον σεβασμό τους, επισφραγίζοντας την επίσημη εμπλοκή των παππούδων τους.

2. Το Δώρο μας: Ακολούθησε η κατασκευή του δώρου, μιας κορνίζας-ενθυμίου, στην οποία τα παιδιά κόλλησαν τη φωτογραφία του παππού/γιαγιάς και έγραψαν τη φράση «Σε αγαπώ». Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά προσέφεραν ένα χειροπιαστό δείγμα ευγνωμοσύνης, ενισχύοντας τους οικογενειακούς δεσμούς.

3. Προετοιμασία για Κουβέντα: Τέλος, τα νήπια εξασκήθηκαν στον τρόπο υποδοχής, το καλωσόρισμα και τη σειρά των ερωτήσεων

   • Ποια ήταν η πιο σημαντική συμβουλή που σας έδωσαν οι δικοί σας παππούδες/γιαγιάδες;

   • Ποιο ήταν το αγαπημένο σας τραγούδι ή παραμύθι που ακούγατε όταν ήσασταν μικροί;

   • Ποια δουλειά κάνατε που σήμερα δεν υπάρχει πια;

   προετοιμάζοντας το κλίμα για κουβέντα και εξοικειώνοντας τους εαυτούς τους με τις κοινωνικές δεξιότητες και τη ροή επικοινωνίας. Η πρόβα υποδοχής διασφάλισε ότι η εκδήλωση θα έχει την ομαλή και ζεστή ατμόσφαιρα που αρμόζει σε μια συνάντηση γεμάτη αγάπη και ιστορίες.

   Όλα είναι έτοιμα: ο χώρος είναι διακοσμημένος με τις δημιουργίες των παιδιών και η τάξη περιμένει με ανυπομονησία να γεμίσει με τις αγκαλιές και τις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων.

Σε μια συγκινητική και άκρως εκπαιδευτική δράση, τα παιδιά του νηπιαγωγείου ανέλαβαν το ρόλο του Δημοσιογράφου, θέτοντας ερωτήματα στους παππούδες και τις γιαγιάδες τους για τη ζωή τους όταν ήταν μικροί. Η δράση είχε ως κεντρικό στόχο την καλλιέργεια του σεβασμού προς την τρίτη ηλικία, την ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών και τη βιωματική κατανόηση των διαφορών στις συνθήκες διαβίωσης ανάμεσα στις γενιές. Μέσα από προσωπικές αφηγήσεις, τα παιδιά απέκτησαν μια ζωντανή εικόνα του παρελθόντος, συνδέοντας το σήμερα με το χθες.
Οι ερωτήσεις ήταν οι κάτωθι:

1.  Τι παιχνίδια παίζατε όταν ήσασταν μικροί και ποιο ήταν το αγαπημένο σας;

2. Όταν ήσασταν μικροί πως πηγαίνατε στο σχολείο;

3. Τι τρώγατε συνήθως;

4. Πείτε μια ιστορία (σύντομη) που θυμάστε από τον τόπο που μεγαλώσατε ή μια που θυμάστε γιατί σας έκανε εντύπωση τότε.

Οι απαντήσεις των παππούδων αποκάλυψαν έναν κόσμο όπου έβρισκαν χαρά στην φύση, ενώ κυριαρχούσε η απλότητα στην καθημερινότητά τους.
Τα παιχνίδια τους ήταν κυρίως κινητικά, ομαδικά και δημιουργικά, βασισμένα στη φαντασία: θυμήθηκαν το κρυφτό και το κυνηγητό, τα μήλα και τα κεραμιδάκια, την μπάλα, το κουτσό, ακόμη και το ψεύτικο μαγείρεμα με χώμα. Μάλιστα, μια γιαγιά περιέγραψε πως άρεσε στα παιδιά τότε να παίζουν κρυφτό πάνω στα βουνά, ενώ άλλοι έπαιζαν σπορ όπως μπάσκετ και βόλεϊ.

Στην καθημερινότητα, η διαδρομή προς τη γνώση είχε ατέλειωτο περπάτημα, αφού όλοι ανέφεραν ότι πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε 2 ώρες δρόμο.
Στη διατροφή, η απλότητα ήταν ο κανόνας, με τους παππούδες να τρώνε συνήθως ψωμί με τυρί, ξερό ψωμί, ή απλώς ψωμί. Πολλοί θυμούνται πως, ειδικά την εποχή της δικτατορίας, οι επιλογές ήταν περιορισμένες και έτρωγαν ψωμί από καλαμπόκι ή πατάτες κοκκινιστές.

Οι προσωπικές ιστορίες προσέφεραν τις πιο έντονες στιγμές. Οι αφηγήσεις περιλάμβαναν εμπειρίες αλληλεγγύης και υπέρβασης. Ένας παππούς θυμάται όταν έσωσε ένα παιδί που δεν ήξερε κολύμπι, μια γιαγιά αναφέρθηκε στη στιγμή που παραλίγο να πνιγεί, ενώ κάποιος άλλος θυμόταν πώς, όντας 10 χρονών, φόβισε λύκους για να προστατεύσει τα ζώα τους. Μία γιαγιά συγκινήθηκε αναφερόμενη στη μεγάλη αγάπη και αλληλεγγύη μεταξύ των γυναικών της γειτονιάς, οι οποίες έκαναν όλες τις δουλειές μαζί (παρασκευή γλυκών, τίναγμα χαλιών) χωρίς κακία ή ζήλεια. Μια άλλη γιαγιά τόνισε ότι, παρόλο που τότε τους άφηναν μόνους στο σπίτι δεν υπήρχε φόβος όπως σήμερα, ο κόσμος ήταν πιο αγαπημένος πιο μονοιασμένος, και η ζωή ήταν πολύ διαφορετική.

Η δράση αυτή αποτέλεσε μια πολύτιμη μαθησιακή εμπειρία για τους μαθητές, ενισχύοντας τη συναισθηματική νοημοσύνη και την πολιτισμική τους συνείδηση, ενώ παράλληλα απέδειξε τη δύναμη της προφορικής ιστορίας ως εκπαιδευτικού εργαλείου.

Τα νήπια κατανόησαν πως η παιδική ζωή των παππούδων χαρακτηριζόταν από σκληρές συνθήκες, ενώ τα παιδιά του σήμερα απολαμβάνουν άνεση και άμεση πρόσβαση στα αγαθά.

Η μελέτη των προσωπικών τους ιστοριών μας υπενθυμίζει ότι η ασφάλεια και οι ευκολίες της σύγχρονης εποχής δεν ήταν για εκείνους δεδομένες.

Είναι σημαντικό, λοιπόν, τα νήπια να καλλιεργήσουν την ευγνωμοσύνη για το σημερινό επίπεδο ζωής, ενώ παράλληλα να εμπνευστούν από την αντοχή και την αλληλεγγύη που χαρακτήριζαν τις προηγούμενες γενιές.
Εδώ μπορείτε να ακούσετε τη συνέντευξη από μια γιαγιά μαθήτριας του νηπιαγωγείου Δημητσάνας:

Τα παιδιά για να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους προς τη γιαγιά και τον παππού, τους έκαναν μια ζωγραφιά.

Σε συνέχεια της επίσκεψης γονέα μαθήτριας του νηπιαγωγείου μας στην τάξη, όπου τα νήπια παρακολούθησαν τη διαδικασία παρασκευής pancakes, ακολούθησε μια δημιουργική δραστηριότητα με επίκεντρο τη γραφή.

Αντί να ξεχάσουν την εμπειρία, τα παιδιά κλήθηκαν να τη μετατρέψουν σε γνώση. Συγκεκριμένα, μετέφεραν τη συνταγή από τη μνήμη τους στο χαρτί, χρησιμοποιώντας ως μέσο χάρτινες «ποδίτσες» (μαγειρικές ποδιές).

• Τα παιδιά αντιλήφθηκαν ότι η γραφή εξυπηρετεί έναν πρακτικό σκοπό (να καταγράψουμε μια οδηγία/συνταγή για να τη χρησιμοποιήσουμε ξανά).

• Εξασκήθηκαν στην γραφή, χρησιμοποιώντας σύμβολα, αριθμούς γράμματα για να αναπαραστήσουν τα υλικά: «μπανάνα», «αυγό», «αλεύρι», «μέλι».

Έτσι, η ποδιά μετατράπηκε σε έναν καμβά γνώσης, επιβεβαιώνοντας πως η βιωματική μάθηση, όταν συνδυάζεται με δημιουργικό τρόπο, ενισχύει τον παιδαγωγικό στόχο της ομαλής μετάβασης στον γραπτό λόγο.

Τα νήπια άκουσαν το παραμύθι “Να σε κάνω μια αγκαλιά;” της Φρόσως Φωτεινάκη και κατανόησαν την έννοια του αυτοσεβασμού και του δικαιώματος στην επιλογή. Η τρυφερή ιστορία βοήθησε τα παιδιά να αναγνωρίσουν ότι το σώμα τους ανήκει μόνο στα ίδια και ότι έχουν τη δύναμη να θέσουν τα όριά τους. Κατανόησαν ότι δεν είναι όλες οι αγκαλιές ίδιες: υπάρχουν οι «Αγκαλιές της Χαράς» που τις επιζητούμε και μας γεμίζουν δύναμη, αλλά και οι «Αγκαλιές της Δυσφορίας» που μας κάνουν να νιώθουμε άβολα, να ντρεπόμαστε ή να αγχωνόμαστε.

Μέσα από τη συζήτηση και τη δραματοποίηση, ο βασικός μας στόχος ήταν να εφοδιάσουμε τα παιδιά με τη «γλώσσα των συναισθημάτων» και τη δύναμη της λέξης «Όχι». Δεν εστιάσαμε στον φόβο, αλλά στην ενδυνάμωση. Τα παιδιά ανακάλυψαν πώς να εμπιστεύονται το «στομάχι» τους –το ένστικτο δηλαδή που τους λέει αν ένα άγγιγμα ή μια κατάσταση είναι ασφαλής– και να το επικοινωνούν με θάρρος.

Η προσέγγιση της άγνωστης για τα παιδιά έννοιας του «δικαιώματος» ξεκίνησε βιωματικά, ανοίγοντας ένα κουτί γεμάτο συμβολισμούς. Μέσα από απτά αντικείμενα —ένα σπιτάκι για την οικογενειακή θαλπωρή, μια καρδιά για την αγάπη, τρόφιμα και νερό για την επιβίωση, χάνζαπλαστ για την υγεία, ένα βιβλίο για τη μόρφωση και ένα λούτρινο λαγουδάκι για το παιχνίδι— τα νήπια συνέδεσαν τις καθημερινές τους ανάγκες με τη λέξη «δικαίωμα», αναγνωρίζοντας παράλληλα την Ειρήνη ως το θεμέλιο για να υπάρξουν όλα τα παραπάνω.

Η κατανόηση επισφραγίστηκε σωματικά και εικαστικά: με το σύνθημα «Στα χεράκια τα απλωμένα, δικαιώματα γραμμένα», τα παιδιά ένιωσαν τα δικαιώματα ως κάτι δικό τους και αδιαπραγμάτευτο, γραμμένο κυριολεκτικά στις παλάμες τους. Η δράση ολοκληρώθηκε με τη ζωγραφιά της «Ομπρέλας των Δικαιωμάτων», που προστατεύει τον γεμάτο χρώμα κόσμο τους από τα γκρίζα σύννεφα της φτώχειας και του πολέμου, περνώντας το σπουδαίο μήνυμα πως ό,τι αποτελεί δικαίωμα δικό τους, ανήκει σε κάθε παιδί της γης και οφείλουμε να το σεβόμαστε.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Τροφή για Δράση», οι μαθητές μας εξοικειώθηκαν με τη δομή της διατροφικής πυραμίδας και έμαθαν να διακρίνουν τις τροφές που μας χαρίζουν ενέργεια, ενώ η σύμπραξη με το Δημοτικό για την παρασκευή υγιεινού πρωινού ενίσχυσε βιωματικά την κατανόηση των θρεπτικών συνδυασμών. Η δημιουργική έκφραση και η φαντασία των παιδιών απογειώθηκαν μέσα από την παιγνιώδη δραστηριότητα «Αν ήμουν φαγητό θα ήμουν…», όπου ζωγράφισαν τις προτιμήσεις τους αποδεικνύοντας πως έχουν εμπεδώσει την αξία των υγιεινών επιλογών. Παράλληλα, με στόχο την εξάσκηση της μαθηματικής σκέψης με ευχάριστο τρόπο, τα νήπια συμπλήρωσαν φύλλο εργασίας βασισμένο στην αγαπημένη ιστορία της «Πεινασμένης Κάμπιας», όπου κλήθηκαν να ανακαλέσουν και να καταμετρήσουν τα φρούτα που κατανάλωσε η ηρωίδα.

Τα νήπια έχοντας προηγουμένως προσεγγίσει τον κύκλο και τις χρήσεις του νερού μέσα από συζήτηση, σχετικά βίντεο, εικαστικές δημιουργίες και τη σύνταξη ιστογράμματος, προκειμένου να κατανοήσουν την αέναη κίνησή του και την αξία του για τη ζωή και πιο συγκεκριμένα τη διαδικασία της εξάτμισης, πραγματοποίησαν ένα πείραμα κολλώντας στο τζάμι της τάξης σακουλάκια με νερό, αφού πρώτα τα ζωγράφισαν, ώστε να παρατηρούν καθημερινά τη μείωση της στάθμης του, αντιλαμβανόμενα έτσι βιωματικά τη φυσική αυτή διαδικασία.