Τι είναι τα συναισθήματα;
Πώς καταλαβαίνουμε πώς νιώθει κάποιος/-α;
Τι μπορούμε να κάνουμε, για να διαχειριστούμε όσα νιώθουμε;
Πότε νιώθω χαρά, λύπη, θυμό, ηρεμία, φόβο, αγάπη…;
Πόσο σημαντικό είναι να συζητάω τα συναισθήματά μου;
Πώς μπορώ με ασφάλεια να εκφράσω όσα νιώθω;
Όλα τα παραπάνω είναι μερικά από τα ερωτήματα που καθοδήγησαν τις δράσεις με τα παιδιά σε μια προσπάθεια να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, αλλά και να αναπτύξουμε ενσυναίσθηση κατανοώντας τα συναισθήματα των άλλων.
Τι είναι τα συναισθήματα;
Ξεκινήσαμε, λοιπόν, ορίζοντας τη λέξη “συναίσθημα” και καταλήξαμε στον ορισμό: “Συναισθήματα είναι αυτά που νιώθουμε: η χαρά, η λύπη, ο θυμός…”. Τα παιδιά στις απαντήσεις τους μοιράστηκαν παραδείγματα από διάφορες καταστάσεις που τους έχουν προκαλέσει έντονα συναισθήματα.
Πώς καταλαβαίνουμε πώς νιώθει κάποιος/-α;
Με την όραση
Οι απαντήσεις των παιδιών επικεντρώθηκαν στην όραση, λέγοντας πως “Βλέπουμε το πρόσωπο κάποιου/-ας και τις γκριμάτσες του“. Έτσι, τους δόθηκε καθρέφτης, ώστε να δοκιμάσουν να προβάλουν στο πρόσωπό τους διάφορα συναισθήματα.
Ταυτόχρονα, μοιράσαμε φωτογραφίες άλλων παιδιών και τα παιδιά κλήθηκαν να αναγνωρίζουν ποιο συναίσθημα προβάλλεται, καθώς διατύπωσαν τις ιδέες τους-τις υποθέσεις για τους λόγους που το προκάλεσαν σε κάθε παιδί.
Έπειτα, ρωτήσαμε τα παιδιά πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα κάποιου. Εφόσον, δυσκολεύτηκαν να απαντήσουν, προσθέσαμε εμείς τη διάσταση της ακοής.
Με την ακοή
Προκειμένου να κατανοήσουν τα παιδιά το πώς η ακοή βοηθά να καταλάβουμε τι νιώθει κάποιος, παίξαμε το παιχνίδι “Μάντεψε πώς νιώθω!”. Κάθε παιδί κάθισε με την πλάτη σε μια καρέκλα, ώστε οι άλλοι/-ες να μην βλέπουν το πρόσωπό του/της, έπρεπε να διαλέξει ένα συναίσθημα κάνοντας ήχους ή κίνηση που παραπέμπει σε αυτό. Τα άλλα παιδιά έπρεπε να μαντέψουν.
Προσθέτοντας ακόμη έναν τρόπο να τα αντιληφθούμε, μιλήσαμε στα παιδιά για τη συζήτηση. “Να ρωτήσουμε“, όπως είπαν το ερμήνευσαν τα παιδιά.
Με συζήτηση/Να ρωτήσουμε
Παίξαμε ένα παιχνίδι με μπαλόνια. Δέσαμε με σχοινί μπαλόνια και το κολλήσαμε στο πάτωμα. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και έπρεπε να ρίχνουν το μπαλόνι το ένα στο άλλο προσπαθώντας να μην πέσει κάτω με τη συνοδεία μουσικής. Στην ουσία, το παιχνίδι αυτό συμβολίζει έναν διάλογο, όπου οι δύο ομιλητές συζητούν μεταξύ τους ή μπορεί να ακούν ο ένας τον άλλο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοήσουμε αυτό που νιώθουν (να πέσει, δηλαδή, το μπαλόνι).
Δημιουργήσαμε, επίσης, τα συναισθηματόμετρα, ώστε μετακινώντας τη μπίλια να μπορούμε να δείξουμε σε κάποιον/-α πώς νιώθουμε.
Πόσο σημαντικό είναι να συζητάω τα συναισθήματά μου;
Διαβάσαμε το παραμύθι “Το τερατάκι των χρωμάτων” της Anna Lienas (Εκδόσεις Πατάκη) και βοηθήσαμε το τερατάκι να ξεμπερδέψει τα συναισθήματά του.
Υπάρχουν άλλες λέξεις για να σου πω τι νιώθω;
Οι εκπαιδευτικοί γράψαμε λέξεις που αποδίδουν συναισθήματα σε διαφορετικές εντάσεις και ύστερα, αφού διαβάζαμε κάθε λέξη όλοι μαζί προσπαθήσαμε να αποφασίσουμε σε ποιο από τα συναιθήματα μας παραπέμπει, εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό μας.
Τα παιδιά απάντησαν σε διάφορες ερωτήσεις:
Ιδιαίτερη έμφαση δώσαμε στον θυμό και τη διαχείρισή του με τη βοήθεια του Επιθεωρητή Κροκοντίλο που επισκέφθηκε την τάξη μας. Διαβάσαμε την ιστορία του θυμού από “Το συναισθηματόμετρο του επιθεωρητή Κροκοντίλο” της Σουζάνας Ισέρν (Εκδόσεις Κέδρος) και συγκεντρώσαμε ιδέες για το τι μπορούμε να κάνουμε όταν νιώθουμε θυμό.
Είδαμε, επίσης, την ιστορία του κ. Κατσούφη (Μικρός Κύριος) (Εκδόσεις Χάρτινη Πόλη) και συζητήσαμε στοιχεία της συμπεριφοράς του.
https://www.youtube.com/watch?v=qbe_xDSPeMM
Έπειτα, διαβάσαμε το βιβλίο “Νιώθω θυμό” του Roger Hargreaves (Εκδόσεις Χάρτινη Πόλη) και ζωγραφίσαμε κάτι που μας κάνει να νιώθουμε ηρεμία και κάτι θυμό.
Roger Hargreaves
Πώς μπορώ με ασφάλεια να εκφράσω όσα νιώθω;
Δημιουργήσαμε στην τάξη μια Περιοχή Ηρεμίας, ώστε όταν έχουμε θυμό να μπορέσουμε να εξασκηθούμε σε αναπνοές και κάνουμε κάποια δραστηριότητα, όπως το να βάλουμε σε σειρά αριθμούς. Επίσης, δοκιμάσαμε κι άλλα παιχνίδια τα οποία θα μπορούσαν να μας ηρεμήσουν.