Edu12.gr

Παρατηρήσεις επί του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας που συζητείται στη Βουλή

6 Μαΐου 2015 Δ. Νικηφόρος

Τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης στον χώρο της παιδείας είναι δυστυχώς απογοητευτικά. Η  πολιτική ηγεσία του υπουργείου φαίνεται ότι ήρθε μόνο για να γκρεμίσει και όχι για να χτίσει. Κατευθυνόμενη από το  λαϊκισμό και τις ιδεοληψίες  της, αρκείται στην κατάργηση των όποιων θετικών αλλαγών έγιναν τα τελευταία χρόνια και στην επαναφορά του παλιού, του αποτυχημένου.

Κι ενώ υποσχέθηκε διαβούλευση με τους εκπαιδευτικούς φορείς για τη διαμόρφωση όσο το δυνατόν ευρύτερων συναινέσεων, κατέθεσε άμεσα το νομοσχέδιο στη Βουλή και μάλιστα για να συζητηθεί με τη διαδικασία του επείγοντος.

Πιο συγκεκριμένα και σε σχέση με τη νομοσχέδιο.

1. Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντικαθίσταται ένα αξιοκρατικό σύστημα επιλογής στελεχών, για το οποίο υπήρξαν ελάχιστες ενστάσεις ή προσφυγές από τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς. Δεν αποδοκιμάστηκε όμως κατά την εφαρμογή του ούτε από τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες (ΔΟΕ και ΟΛΜΕ), που την προηγούμενη τουλάχιστον δεκαετία έλεγαν όχι σε όλα.

Το προτεινόμενο σύστημα επιλογής είναι αποτέλεσμα ιδεοληψιών, προχειρότητας και ερασιτεχνισμού. Ταυτόχρονα υποδηλώνει διάθεση ρεβανσισμού και τιμωρίας των στελεχών που δεν ενέδωσαν στις συνδικαλιστικές πιέσεις για αποχή από τις διαδικασίες αξιολόγησης, επειδή  επέλεξαν να μην παραβούν το υπηρεσιακό τους καθήκον.

Σε μια εποχή που σε όλες τις χώρες εξαίρεται η σημαντικότητα του ρόλου της σχολικής ηγεσίας, αυτοί σχεδιάζουν ένα σχολείο στο οποίο κάθε εκπαιδευτικός θα κάνει «ό τι γουστάρει», ενώ ο διευθυντής δεν θα έχει κανένα θεσμικό κύρος. Έτσι όμως το ήδη προβληματικό ελληνικό σχολείο οδηγείται σε διάλυση.

Ειδικότερα:

α) Με τον περιορισμό των προτιμήσεων σε δύο κατ’ ανώτατο αριθμό σχολικές μονάδες (άρθρο 22 παρ. 4) παραβιάζεται η συνταγματική αρχή της ισότητας. Ικανά στελέχη εμποδίζονται να ασκήσουν διευθυντικά καθήκοντα σε σχολεία που επιθυμούν  είτε επειδή έχουν την ατυχία να συνυπηρετούν με άλλους ικανούς εκπαιδευτικούς είτε επειδή τυχαίνει να ανήκουν οργανικά σε διθέσια ή τριθέσια νηπιαγωγεία ή δημοτικά σχολεία. Κάποιοι άλλοι θα αποκλειστούν,  με αναιτιολόγητες αποφάσεις  του συλλόγου διδασκόντων .

Σημειωτέον ότι είναι ιδιαίτερα προβληματική η φράση «η επιλογή της δεύτερης σχολικής μονάδας δεν υπόκειται σε κανένα επιπρόσθετο περιορισμό». Έτσι όπως είναι διατυπωμένη, καταλαβαίνει κανείς ότι και για τη δεύτερη προτίμηση ισχύουν οι περιορισμοί που ισχύουν για την πρώτη. Θα μπορούσε όμως να σημαίνει ότι για τη δεύτερη προτίμηση δεν τίθεται κανένας περιορισμός. Αλλά σε μια τέτοια περίπτωση οι κρίνοντες δεν θα γνώριζαν τους κρινόμενους ούτε κατ’ όψιν, ενώ δεν θα είχαν τη δυνατότητα να τους καλέσουν σε προσωπική συνέντευξη. Και βέβαια θα ήταν περιττός ο προσδιορισμός «επιπρόσθετο»

β) Η συνέντευξη των υποψηφίων καταργείται και αντικαθίσταται από τη μυστική ψηφοφορία σε κάθε σύλλογο διδασκόντων. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας θα είναι καθοριστικό για την επιλογή, καθώς περιορίζεται η συμμετοχή των αντικειμενικών κριτηρίων στη διαμόρφωση των τελικών πινάκων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία των υποψηφίων θα έχει 11-12 σταθερά/αντικειμενικά μόρια, ενώ η μυστική ψηφοφορία θα δίνει 12 μόρια.

Μέσω αυτής της πρωτοφανούς διαδικασίας, οι σύλλογοι διδασκόντων μετατρέπονται σε όργανα αξιολόγησης. Αποκτούν δηλαδή αρμοδιότητες υπηρεσιακού συμβουλίου, ενώ από τη φύση τους έχουν ρόλο βασικά παιδαγωγικό. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι θα αξιολογούν  ακόμα και το «εκπαιδευτικό έργο» των υποψηφίων.

Δηλαδή αυτοί που δίχασαν τους συλλόγους των διδασκόντων στην προσπάθειά τους να μην περάσει ούτε αυτοαξιολόγηση τώρα αναθέτουν στους εκπαιδευτικούς καθήκοντα αξιολογητή των συναδέλφων τους. Και αυτό βαφτίζουν «πείραμα εκδημοκρατισμού» και «δημοκρατική τομή χειραφέτησης των εκπαιδευτικών».

Από την άλλη δεν αποκλείεται τα μέλη των συλλόγων  να κρίνουν με βάση όχι το δημόσιο συμφέρον αλλά τα μικροσυμφέροντα, τις φιλίες, τις κομματικές ή τις ιδεολογικές προτιμήσεις τους.

Και στις δυο παραπάνω περιπτώσεις είναι φυσικό να διαταράσσεται το ήρεμο και συναδελφικό κλίμα, κάτι που αποβαίνει  σε βάρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Κατά μείζονα λόγο είναι ανεπίτρεπτο διοικητικά  να ασκεί καθήκοντα υπηρεσιακού συμβουλίου το σύνολο των νεοεκλεγμένων σχολικών διευθυντών μιας περιοχής, και μάλιστα για την επιλογή του προϊσταμένου τους διευθυντή εκπαίδευσης. Να αναθέτει δηλαδή η Πολιτεία στα κατώτερα στελέχη της την επιλογή των ανώτερων.

Ποιο θα είναι το κύρος των στελεχών που θα επιλέγονται με αυτό τον τρόπο; Ενόψει και της επόμενης επιλογής τους, που θα γίνεται κάθε 2 και όχι σε 4 χρόνια, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, δεν είναι φυσικό να συμπεριφέρονται ως συνδικαλιστές και όχι ως διοικητικά στελέχη;

Να δεχτούμε, τέλος,  ότι η συνέντευξη, που  σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο αποτελεί το βασικότερο εργαλείο για την επιλογή τόσο στο δημόσιο όσο και  στον ιδιωτικό τομέα, στη χώρα μας αποτελούσε αντικείμενο διακομματικής συναλλαγής. Ωστόσο, υπάρχουν  τρόποι για να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητά της. Δεν μπορεί να ισχύσει εδώ το «πονάει μάτι, βγάζεις μάτι».

γ)  Η  αξιολόγηση των υποψηφίων  γίνεται με μυστική ψηφοφορία, παρόλο που τα κριτήρια είναι συγκεκριμένα. Κάτι τέτοιο όμως δεν προσιδιάζει σε επιστήμονες και δη σε εκπαιδευτικούς. Και βέβαια, η μυστικότητα της ψηφοφορίας αποκλείει την αιτιολόγηση, που αποτελεί βασική συνταγματική αρχή του διοικητικού δικαίου.

δ)  Για πρώτη φορά η κρίση και η επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης αρχίζει από κάτω προς τα πάνω.  Έτσι, κάποιος που είναι σήμερα σχολικός σύμβουλος, αν δεν επανεπιλεγεί, αποκλείεται από όλες τις θέσεις, ακόμα και από  αυτήν του υποδιευθυντή σχολικής μονάδας.

Από την άλλη δεν προκύπτει από το κείμενο του νομοσχεδίου αν οι τοποθετούμενοι ως διευθυντές σχολικής μονάδας μπορούν στη συνέχεια να διεκδικήσουν θέση διευθυντή εκπαίδευσης ή σχολικού συμβούλου,

ε) Στην παρ. 2  του άρθρου 16 προβλέπεται σύνταξη  πινάκων επιλογής ακόμα και για τα στελέχη που μέχρι τώρα δεν προβλεπόταν (πχ για προϊσταμένους διθέσιων νηπιαγωγείων!).  Κι όμως,  σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 24,  «σε περίπτωση κενούμενης και κενής θέσης η επιλογή γίνεται με επανάληψη της διαδικασίας»! Μάλιστα, για το διάστημα που μεσολαβεί οι κενούμενες θέσεις πληρώνονται με απόφαση των υπηρεσιακών συμβουλίων και όχι με αναπλήρωση από τους νόμιμους αναπληρωτές τους.

στ)  Δεν υπάρχει πρόβλεψη για το αν οι «ψηφοφόροι» θα βάζουν έναν ή περισσότερους σταυρούς επί των ψηφοδελτίων. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό για αφήνεται στην κρίση του εκάστοτε υπουργού παιδείας.

ζ) Ειδικά για τους υποδιευθυντές, οι αποφάσεις των συλλόγων διδασκόντων κυρώνονται (!) από τα ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ. Σε περίπτωση που το ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ δεν εγκρίνει  την απόφαση του συλλόγου,  αποφασίζει ο διευθυντής εκπαίδευσης, δηλαδή ο πρόεδρος του ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ. Οι αιτήσεις  των υποψηφίων διευθυντών υποβάλλονται στα ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ ή ΚΥΣΠΕ/ΚΥΣΔΕ και όχι στις οικείες διευθύνσεις εκπαίδευσης ή διευθύνσεις προσωπικού του ΥΠΟΠΑΙΘ. Άραγε στέκουν διοικητικά οι παραπάνω προβλέψεις;

η) Στην παρ. 4α του άρθρου 19 δεν διευκρινίζεται που ψηφίζουν  οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν ίδιο αριθμό ωρών σε δυο σχολεία. Επίσης  προκαλεί ερωτηματικά  η πρόβλεψη ότι πριν από τη διαδικασία επιλογής διευθυντών τα υπηρεσιακά συμβούλια «επικαιροποιούν και αποστέλλουν αλφαβητικό πίνακα με τις αποφάσεις των διαθέσεων των εκπαιδευτικών στα σχολεία». Μήπως δίνεται έτσι η δυνατότητα στα ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ να διαθέτουν συγκεκριμένα άτομα σε συγκεκριμένα σχολεία, με στόχο τη δημιουργία πλειοψηφιών υπέρ των «ημετέρων» υποψηφίων;

2. Αλλά και οι λοιπές διατάξεις του νομοσχεδίου-«κουρελού» είναι αποκαλυπτικές της νοοτροπίας και των διαθέσεων  της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου.

Ειδικότερα και συνοπτικά.

α) Τα πρότυπα σχολεία εκτός από τα ιστορικά καταργούνται, γιατί η αριστεία θεωρείται σχεδόν «χιτλερικής εμπνεύσεως».

β) Τα πρότυπα πειραματικά σχολεία μετατρέπονται σε πειραματικά, ενώ η επιλογή των μαθητών μέσω εξετάσεων καταργείται και επαναφέρεται το μέτρο της κλήρωσης.

δ) Η υποχρεωτική επιλογή του 50% των θεμάτων στα Λύκεια, μέσω κλήρωσης από τράπεζα θεμάτων, καταργείται. Παράλληλα επαναφέρεται το προηγούμενο σύστημα προαγωγής και απόλυσης που επιβραβεύει την ήσσονα προσπάθεια.

ε) Οι επιεικείς διατάξεις, σε σχέση με τις «εποχιακές» καταλήψεις των σχολείων από ισχνές μειοψηφίες, επαναφέρονται

στ) Οι «λιμνάζοντες» φοιτητές επαναφέρονται.

ζ) Η ηλεκτρονική ψηφοφορία, που δίνει τη δυνατότητα σε όλα τα μέλη του ΔΕΠ να εκλέξουν δημοκρατικά τα όργανα διοίκησης των πανεπιστημίων, καταργείται.

η) Στις εκλογές των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων επαναφέρονται οι διοικητικοί και οι  φοιτητές.

θ) Τα συμβούλια διοίκησης των πανεπιστημίων καταργούνται.

ι) Τα αυτοχρηματοδοτούμενα προπτυχιακά αγγλόφωνα τμήματα κλασικών σπουδών και διοίκηση τουριστικής διοίκησης, που επρόκειτο να προσελκύσουν φοιτητές από την Αυστραλία, την Κίνα, τη Ρωσία, τον Καναδά και τη Μέση Ανατολή, καταργούνται.

ια) Η διάταξη για αξιοποίηση της περιουσίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων μέσω ενός ΝΠΙΔ με επαγγελματική διοίκηση, καταργείται.

ιβ) Το  πανεπιστημιακό άσυλο παραμένει ως είχε στον προηγούμενο νόμο.

ιγ) Κάθε έννοια εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης  καταργείται

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  Επίκαιρα .