Παιγνιώδεις ασκήσεις

Τα τετράδια εργασιών του ΙΕΠ περιέχουν ασκήσεις με ποικίλους στόχους που βοηθούν τα παιδιά να εμπεδώσουν την ύλη που επεξεργάζονται. Αυτές οι ασκήσεις μπορών να αποτελέσουν εργασία για το σπίτι ή δοκιμασία στην τάξη με άμεσο έλεγχο του αποτελέσματός. Στην δεύτερη περίπτωση, υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής απλών παιγνιακών διαδικασιών για εντονότερη συμμετοχή και εμπλοκή με τα δρώμενα της τάξης.

Ανάλογα με την κατηγορία και τον στόχο της άσκησης υπάρχουν παιχνίδια, οικία στα παιδιά, που μετατρέπουν το κλίμα της εξέτασης σε μια διασκεδαστική δραστηριότητα. Μια εισαγωγική αφήγηση, μια φανταστική κατάσταση, μια αλλαγή στον φωτισμό ή/και στην διαρρύθμιση της τάξης μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση του παιχνιδιού και να εντείνει την συμμετοχή και την εμπλοκή των παιδιών που θα παίζουν την ίδια ώρα που θα εξετάζονται.

Η ποικιλία των παιχνιδιών συνεπάγεται και την ποικιλία των παιγνιακών συστημάτων που χρησιμοποιούν αυτά τα παιχνίδια. Άλλα απαιτούν ατομικές αποφάσεις και ενέργειες, ενώ άλλα ομαδικές. Σε κάποια η πρόοδος, είναι το αποτέλεσμα της επίτευξης ενός συγκεκριμένου στόχου, σε κάποια άλλα, απεικονίζεται σε μια αξιοκρατική κατάταξη απόκτησης πόντων εμπειρίας και σε κάποια, είναι η περάτωση της δοκιμασίας χωρίς την απώλεια όλων των πόντων δύναμης. Η/Ο εκπαιδευτικός έχει την δυνατότητα να παρακολουθεί την δυναμική της εκάστοτε ομάδας και να προσαρμόζει το παιχνίδι προς εκπαιδευτικό – γνωστικό και κοινωνικό – όφελος της.

Παράδειγμα 1

Αφήγηση: Τα παιδιά τηλεμεταφέρονται ή βρίσκονται με μαγικό τρόπο στο υπόγειο ενός πέτρινου πύργου. Οι διάδρομοι φωτίζονται από δάδες και στη μία πλευρά υπάρχουν τρεις πόρτες που οδηγούν σε ισάριθμα δωμάτια.

Σε ένα από αυτά υπάρχει ένας πάγκος, γεμάτος με σφραγισμένα μαγικά κουτιά. Μπορεί κάθε παιδί να πάρει ένα κουτί και να προσπαθήσει να το ανοίξει χαράζοντας πάνω του το ξόρκι, όσο ποιο πιστά μπορεί. Αν το κουτί ανοίξει βρίσκει μέσα κάποια επιβράβευση (π.χ. μερικά χρυσά νομίσματα)

 

Σφραγισμένο μαγικό κουτί

 

Σε κάποιο άλλο δωμάτιο, υπάρχουν εντοιχισμένες πέντε παγιδευμένες θυρίδες. Στο πορτάκι της κάθε μιας υπάρχουν δύο κουμπιά. Το ένα γράφει ΝΑΙ και το άλλο ΟΧΙ. Με το σωστό κουμπί, το πορτάκι ανοίγει και η θυρίδα αποκαλύπτει κρυμμένα πολύτιμα αντικείμενα π.χ. κοσμήματα). Το λάθος κουμπί είναι παγιδευμένο με μια δηλητηριασμένη ακίδα. Όποια/ος τρυπηθεί παραλύει για ένα λεπτό, ενώ ταυτόχρονα ίσως καταστρέφεται και η κλειδαριά ώστε κανείς να μην μπορέσει να την ανοίξει ξανά.

 

Παγιδευμένες θυρίδες

 

Στο τελευταίο δωμάτιο, υπάρχει ένα μαγικό μηχάνημα “τύχης”. Έχει τη μορφή “κουλοχέρι” με την διαφορά πως έχει ένα χωνί εισαγωγής φωνητικής εντολής. Αν η εντολή είναι σωστή τότε οι ροδέλες του γυρίζουν και σταματούν σε ένα συνδυασμό εικόνων και ανάλογα με αυτόν τον συνδυασμό είναι και οι πόντοι που κερδίζει το παιδί.

Αυτό το παιχνίδι χρειάζεται μια σύντομη προεργασία από την μεριά της/του εκπαιδευτικού για να αποκτήσει ένα ποσοστό αληθοφάνειας. Στο σταυρόλεξο, υπάρχουν απαντήσεις εύκολες, τις οποίες τα παιδιά τις απαντούν γρήγορα, και άλλες τις οποίες χρειάζονται χρόνο για να τις εντοπίσουν στο βιβλίο του μαθητή. Με οδηγό την εμπειρία, η/ο εκπαιδευτικός αξιολογεί τις ερωτήσεις (εύκολες, μέτριες, δύσκολες, η πιο δύσκολη) και αναλόγως σημειώνει τους πόντους που κερδίζει το παιδί που απαντάει (π.χ. εύκολες=2 πόντοι, μέτριες=5 πόντοι, δύσκολες=10 πόντοι, η πιο δύσκολη=20 πόντοι).  Η αξιολόγηση αυτή δεν είναι γνωστή στα παιδιά. Μετά την απάντηση τους περιμένουν να ακούσουν τους πόντους που κέρδισαν με ένα ηχητικό σήμα (π.χ. κουδουνάκι, μια ψηλή νότα στο πιάνο) που χτυπάει τόσες φορές, όσοι και οι πόντοι της ερώτησης.

 

Μηχάνημα “τύχης” (κουλοχέρης)

 

Τα παιδιά καλούνται να αποφασίσουν σε ποιο δωμάτιο θέλουν να μπουν. Όση ώρα κάποια χαράζουν τα μαγικά κουτιά και κάποια προετοιμάζονται για τον “κουλοχέρη”, μπορεί να γίνει και η ακρόαση της άσκησης 2.

Παράδειγμα 2

 

Δωμάτιο “διαφυγής” (escape-room)

Αφήγηση: Στο υπόγειο του πύργου, τα παιδιά παγιδεύονται σε μια αίθουσα όπου η μοναδική της έξοδος είναι φραγμένη με μια βαριά σιδερένια πόρτα με εννέα κλειδαριές. Στο πάτωμα της αίθουσας, η πόρτα μιας κρύπτης έχει πάνω της μια “κλειδαριά-αυτί”, δηλαδή μια κλειδαριά πέντε θέσεων σαν πεντάκτινος κύκλος, η οποία εκπέμπει μουσική, σε μέτρια ένταση, και δέχεται φωνητικές εντολές. Με κάθε σωστή εντολή, κάνει αυτόματα το ένα πέμπτο μιας πλήρους περιστροφής. Όταν ολοκληρώσει μια πλήρη περιστροφή, απελευθερώνει την πόρτα της κρύπτης. Προσοχή: το “αυτί” είναι πολύ ευαίσθητος δέκτης και δεν μπορεί να λειτουργήσει, αν μαζί με την φωνητική εντολή λαμβάνει και θορύβους. Μέσα στην κρύπτη βρίσκονται εννέα κλειδιά.

Η δοκιμασία μπορεί να γίνει με χρονικό περιορισμό (π.χ. να ξεκινήσει δέκα λεπτά πριν από το διάλειμμα και η έξοδος να είναι η πόρτα της τάξης, που θα έχει εννέα ταμπελάκια με τους τίτλους των έργων και χώρο για να γράψουν τα παιδιά το όνομα και το επώνυμο του συνθέτη). Ο/Η εκπαιδευτικός μπορεί να έχει ζωγραφίσει στον πίνακα την “κλειδαριά-αυτί”, και με κάθε σωστή απάντηση να δημιουργεί ένα οπτικό σήμα της προόδου των παιδιών (π.χ. να σβήνει μια ακτίνα την φορά).

 

Η μαγική “κλειδαριά-αυτί”

 

Κλειδιά και κλειδαριές

 

 

Αν θέλετε, μετά την εφαρμογή των παιχνιδιών, στείλτε σχόλιο ή μήνυμα με ιδέες για την βελτίωση τους.

Καλή διασκέδαση.