Αφορμή γι’ αυτή την εκδήλωση αποτέλεσε ένα Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα μεταξύ δύο Σχολείων, του 1ου Γυμνασίου Τρικάλων και του Γυμνασίου Αγλαντζιάς Λευκωσίας, με θέμα: «Η Ελιά στον τόπο και στο χρόνο», στα πλαίσια του διετούς περιβαλλοντικού προγράμματος «Χρυσοπράσινο φύλλο».

   Το καλωσόρισμα έγινε από τη Διευθύντρια του 1ου Γυμνασίου Τρικάλων κ. Αποστόλου Μαριάννα, η οποία επισήμανε ότι “Τα όνειρα βγαίνουν αληθινά, μόνο αν τα πιστέψεις” και αναφέρθηκε στους στόχους του «Χρυσοπράσινου φύλλου». – να μπορέσουν οι μαθητές να αναπτύξουν περιβαλλοντική ευαισθησία, θετικές στάσεις και συμμετοχικές συμπεριφορές στα ζητήματα της προστασίας της οικολογικής ισορροπίας, της βιώσιμης ανάπτυξης και της ποιότητας της ζωής.

– να αναπτυχθεί παιδαγωγικός προβληματισμός μεταξύ των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν, ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών για τα εκπαιδευτικά προγράμματα των δύο χωρών Ελλάδας – Κύπρου.

– να γίνει ενδυνάμωση των ιστορικών εθνικών και πολιτιστικών δεσμών που συνδέουν τους δύο λαούς και η προωθηθεί η φιλία και συνεργασία.

   Ακολούθησαν ευχαριστίες προς τις καθηγήτριες: Ζαψαλή Νικολέτα, Πυρώτη Χρύσα και Σιώμου Στέλλα, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, τον κ. Ευάγγελο Τραγαζίκη για την παραχώρηση της αίθουσας εκδηλώσεων της Λέσχης Αξιωματικών, άλλωστε η έλλειψη της αίθουσας εκδηλώσεων του 1ου Γυμνασίου Τρικάλων αποτελεί ένα πρόβλημα άλυτο για πολλές δεκαετίες, αν και το 1ο Γυμνάσιο Τρικάλων είναι ένα ιστορικό σχολείο και το παλιότερο σχολείο, ευχαριστίες προς τους καθηγητές που βοήθησαν στη διοργάνωση της εκδήλωσης Σπαθή Κατερίνα, Κολόβα Μαρία, Παπαπαναγιώτου Γιώργο, Σιούτα Ευάγγελο, Βαϊοπούλου Γαρυφαλλιά που έγραψε το θεατρικό και τους μουσικούς Παπαγεωργίου Νεκτάριο (Κλαρίνο), Σούλτη Γιάννη (Βιολί), Μπέκα Ελπινίκη (Φωνή), Κεμανίδη Βασίλη (Βιολί), Αθανασάκη Θύμιο (Κλαρίνο), Αθανασάκη Γιώργο (Κιθάρα), Καραγιώργο Αντώνη (Κρουστά) οι οποίοι αφιλοκερδώς πλαισίωσαν την εκδήλωση, ευχαριστίες τέλος προς τους δυο υποδιευθυντές Παπαδούλη Χρήστο και Ακράτου Βασιλική, το Σύλλογο Διδασκόντων και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων.

   Κοινή προσπάθεια, κοινός αγώνας και κοινοί στόχοι μιας σχολικής κοινότητας μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να ανέβουν πολύ ψηλά, «να κάνουν τα όνειρά τους αληθινά γιατί θα τα πιστέψουν». Στη συνέχεια κάλεσε το Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, κ. Θεόδωρο Τσέλιο, να χαιρετήσει την εκδήλωση, ο οποίος καλωσόρισε την Κυπριακή αποστολή με τα καλύτερα λόγια, στη συνέχεια το λόγο πήρε ο κ. Κυριάκος Γιάλουρος, υπεύθυνος του περιβαλλοντικού προγράμματος του Γυμνασίου Αγλαντζιάς, που η συγκίνησή του λόγω οικονομικής κρίσης πάγωσε την αίθουσα.

   Μετά το λόγο πήρε η υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων κ. Τζιότζιου Μηλιώνη Λένα, η οποία στην ομιλία της “Χρυσοπράσινο Φύλλο – ένα πρόγραμμα, μια ιδέα, ένας σκοπός” αναφέρθηκε στη φιλοσοφία της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και έκανε μια ιστορική αναδρομή στο «Χρυσοπράσινο φύλλο» λέγοντας: «Τόσο εγώ όσο και όλοι οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές των σχολείων που πήραν μέρος κατά τη διαδρομή του προγράμματος, έχουμε βαθειά στην καρδιά μας, στην ψυχή μας και στο μυαλό μας, εμπειρίες από τόπους όπως τα Φυλακισμένα Μνήματα, τη κρεμάλα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη και των άλλων αγωνιστών, το λημέρι του Γρηγόρη Αυξεντίου που τον έκαψαν ζωντανό οι Άγγλοι, το Θρονί του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄, τον Αχυρώνα, το οδόφραγμα, το Τρόοδος, την Κακοπετριά, την Κερύνεια, τη Μόρφου, την Αμμόχωστο και τόσους άλλους τόπους που μιλούν για την Ιστορία και τους Αγώνες του Κυπριακού λαού. Και θέλω να σκέφτομαι αισιόδοξα είπε, γι’ αυτό και ελπίζω ότι παρά το σοκ που υπέστησαν οι λαοί μας από την οικονομική καταστροφή, θα ξαναβρούμε το βηματισμό μας και το «Χρυσοπράσινο Φύλλο» όπως το καλό τραγούδι, θα συνεχίσουν τα Σχολεία να το ταξιδεύουν στις γειτονιές της Λευκωσίας, της Αθήνας, του Πειραιά, της Λεμεσού, της Θεσσαλίας, της Λάρνακας, της Πελοποννήσου, της Πάφου, της Μακεδονίας και των άλλων τόπων του Ελληνισμού».

   Η εκδήλωση συνεχίστηκε με την παρουσίαση του περιβαλλοντικού προγράμματος των μαθητών – μαθητριών του Γυμνασίου Αγλαντζιάς οι οποίοι βοήθησαν το κοινό να μάθει πολλά για την ιστορία και την καλλιέργεια της ελιάς, αλλά και για την ελιά σχετικά με τον πολιτισμό, τις τέχνες και την εκπαίδευση. Χόρεψαν ένα τραγούδι από την πατρίδα τους και έδωσαν τη σκυτάλη στο 1ο Γυμνάσιο Τρικάλων που με ωραίο λιτό και λακωνικό τρόπο παρουσίασαν το θεατρικό «την ελιά του Πεισίστρατου» .

Μονόπρακτο: Του Πεισίστρατου – Η σταχτόχλωρη ελιά, η παιδοτρόφα!

Το κείμενο αποτελεί έναν ύμνο στην ελιά. Επιχειρείται να γνωρίσουμε τη θέση της ελιάς στην αρχαιότητα και συνεπώς την αξία της στις διάφορες εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής. Περίβολος ενός ναού. Μερικά δέντρα μιλούν ……… Ανάμεσά τους μια υπεραιωνόβια ελιά την οποία έρχονται να δουν μαθητές με τον καθηγητή τους. Κι εκεί αρχίζει ένα μάθημα λίγο διαφορετικό από τα άλλα. Όλοι κάτι έχουν να αποκαλύψουν. Τα παιδιά φεύγουν και τα δέντρα παίρνουν το μάθημά τους…..

Διανομή Ρόλων

Ελιά Α, Ελιά Β, Ελιά Γ. Γέρο – Πεύκος, Γριά Ελιά, Καθηγητής

Μαθητής Α, Μαθητής Β, Μαθητής Γ, Μαθητής Δ,  Μαθητής Ε

Μαθήτρια Α,  Μαθήτρια Β, Μαθήτρια Γ. Μαθήτρια Δ

Σκηνικά : Αν υπάρχει δυνατότητα προβολής στο φόντο μπορεί να εμφανίζεται η ελιά του Πεισίστρατου ή και εναλλαγή διαφανειών σχετικών με το θέμα (υπάρχει υλικό)

Τα δέντρα: Φορεσιά καφετί ή πράσινη και να κρατάνε ένα κλωνάρι από το είδος τους. Άνθρωποι: Καθημερινή ενδυμασία. Μουσική τέλους: Vivaldi – Four seasons

ΕΛΙΑ Α : Τι στο καλό ! Όλα αυτά τα παιδιά έρχονται με τα σχολεία τους για να δουν αυτή τη γριά-ελιά στην άκρη του περιβολιού;

ΕΛΙΑ Β: Τι στην ευχή της βρίσκουν; Ένα μεγάλο κούτσουρο είναι , γεμάτη κουφάλες!

ΕΛΙΑ Α: ε… έχει και μερικά νέα κλαδιά που καρπίζουν ακόμα …ακούς να καρπίζουν ακόμα!!!  Όμως κοίτα εμάς τις λυγερόκορμες!

ΕΛΙΑ Β : Πράγματι ….είμαστε μόλις 60 ετών. Στα καλύτερά μας. Και τι καρπούς που δίνουμε στους ανθρώπους ! Τεράστιες ελιές καταπράσινες που σε χορταίνουν πριν τις βάλεις στο τραπέζι σου.

ΕΛΙΑ Γ: Εμείς από δω μεριά, δίνουμε καρπό για ελαιόλαδο! Πλέον το χρησιμοποιούν κατά κόρον οι μεγαλύτεροι μάγειροι που στις Λόντρες και τα Παρίσια …άκουσα πως τους λένε σεφ… φτιάχνουν λέει με το λαδάκι μας …πως το λένε…αααα γκουρμέ γεύσεις , είναι πιο υγιεινές λέει από τα βούτυρα και τα άλλα ζωικά λίπη.

ΕΛΙΑ Α: Κάτι πήρε το αυτί μου προχθές από έναν καθηγητή που το διηγιόταν στα παιδιά. Ήταν λέει εδώ πέρα ένας ελαιώνας παλιός όλο ελιές μπαμπόγριες και στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής κόψανε οι άνθρωποι τις ελιές για καυσόξυλα. Μετά φύτεψαν εμάς …. Χάρη που την έχουμε….

ΕΛΙΑ Γ: Ναι ναι !! όταν πήγαν όμως να κόψουν τη γριά-ελιά και το γέρο πεύκο που είναι παραπέρα ξεσηκώθηκαν λέει κάτι μορφωμένοι και δεν επέτρεψαν να κοπούν αυτά τα δύο δέντρα. Ήταν λέει …πως το είπε …α ναι υπέρ-αιωνόβια Είναι όμως μακριά μας και δεν μπορούμε να πιάσουμε κουβέντα.

ΕΛΙΑ  Α: Είναι και θεόκουφοι !!!

ΕΛΙΑ  Β: Μπα … νομίζω ότι μιλάνε μεταξύ τους….. εεεε γέρο– πεύκε,  γέρο –πεύκε!!!

ΓΕΡΟ ΠΕΥΚΟΣ: Γιατί μου ζαλίζετε τα κουκουνάρια πρωί-πρωί ;

ΕΛΙΑ Β: Αναρωτιόμαστε πόσο χρονών είσαι;

ΓΕΡΟ – ΠΕΥΚΟΣ: Που να θυμάμαι; Μπορεί 400 μπορεί 450! Πάντως όταν γεννήθηκα και ώσπου να γίνω διακοσίων χρονών τον τόπο τούτο διαφέντευαν άλλοι, Τούρκους τους έλεγαν . Μετά έγινε επανάσταση και οι ντόπιοι τους έδιωξαν.

ΕΛΙΕΣ (όλες) : αααααααα

ΕΛΙΑ Α : Έχεις δει πολλά στη ζωή σου.!!!

ΓΕΡΟ ΠΕΥΚΟΣ: Πολλά ναι. Κάποτε ξαπόστασε στη σκιά μου ένας καπετάνιος με τους άντρες του. Οδυσσέα Ανδρούτσο τον έλεγαν. Τι παλικάρι!!! Είχαν κρεμάσει και τα καριοφίλια τους στα κλαριά μου. Όμως αυτά που έζησα εγώ δεν είναι τίποτα μπροστά σα αυτά που είδε η γριά ελιά.

ΕΛΙΕΣ : πες μας πες μας.

ΓΕΡΟ ΠΕΥΚΟΣ: Ένα μόνο θα σας πω. Βλέπετε εκεί στο βάθος πάνω στο βράχο έναν αρχαίο ναό;

ΕΛΙΕΣ: Ναι ναι τον Παρθενώνα!!!! Το μάθαμε από τα παιδιά που έρχονται εκδρομή

ΓΕΡΟ ΠΕΥΚΟΣ: Ε λοιπόν σας λέω πως η γριά ελιά γεννήθηκε πολύ πριν φτιάξουν αυτό το ναό!!

ΕΛΙΑ Α: τιιιιι;

ΕΛΙΑ Γ: ψέματα!!!

ΕΛΙΑ Β: όχι δα!!!

ΓΕΡΟ ΠΕΥΚΟΣ: Σωπάτε ανόητες μικρές, σας ακούει…..καθόλου ψέματα δεν σας λέω.

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ: Αστες ….χεχε…όταν ήμουν σαν αυτές ήμουν και γω ανόητη. Όταν είχα περίπου την ηλικία τους ερχόταν ως εδώ περίπατο ένας μεγάλος δάσκαλος με τους μαθητές του. Πόσο βαριόμουν τότε να τους ακούω !!! Πόσο ηλίθια ήμουν ….. από τότε έχω να ξανακούσω τόσο σοφά και όμορφα λόγια.

ΕΛΙΑ Α: Ποιος ήταν, πως τον λέγαν;

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ : ααα να δείς ….Σωκράτη νομίζω… ερχόταν επίσης και ο κυβερνήτης αυτού του τόπου. Τον θυμάμαι αυτόν καλά, Περικλή τον έλεγαν.  Διηγιόταν τότε πως η προ-προ-γιαγιά μου γεννήθηκε πάνω στο βράχο

της Ακρόπολης όταν μία θεά η Αθηνά την έκανε δώρο στους ανθρώπους και έτσι κέρδισε ένα διαγωνισμό με έναν άλλο θεό τον Ποσειδώνα!

ΕΛΙΕΣ: πες πες

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ :Έκοβαν από εμάς τότε κλωνάρια για να στεφανώσουν τους νέους που κέρδιζαν στους αγώνες. Τότε

δεν είχαν και φάρμακα οι άνθρωποι. Με το χυμό μας καθάριζαν τις πληγές και μαλάκωναν τους πόνους τους. Πόσες γενιές ανθρώπων από αυτό τον τόπο δεν μεγάλωσαν από τους καρπούς μας; Να ξέρετε κάτι: κάτοικοι αυτού του τόπου πρώτοι μας καλλιέργησαν Στα χρόνια μου ούτε στην Ισπανία ούτε στην Τύνιδα ούτε στο Λάτιο γνώριζαν την ύπαρξή μας.

ΕΛΙΑ Γ: Ας είναι ευλογημένοι

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ: Ναι ναι. Μετά τα χρόνια πέρασαν .Οι άνθρωποι αυτού του τόπου οι Έλληνες πίστεψαν σε άλλη θρησκεία. Από παλιά μας χρησιμοποιούν και για τις θρησκευτικές τελετές τους. Χώρια που μέχρι σήμερα ανάβουν με το λάδι μας καντηλάκια μπροστά τους αγίους τους.

ΓΕΡΟ – ΠΕΥΚΟΣ: Εμένα με γνωρίζει από τότε που ήμουν κουκουνάρι, χε χε και η δική μου γενιά όμως κρατάει από παλιά.

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ: Αλήθεια ο πεύκος έχει παλιά καταγωγή από αυτό τον τόπο, όπως και η τριανταφυλλιά και η συκιά και τα αμπέλια που φυτεύτηκαν εδώ όμως αργότερα.

ΕΛΙΑ Α: Δηλαδή όλα τα φυτά δεν ζούσαν πάντα σε αυτό τον τόπο;

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ: Όχι βέβαια ! Βλέπεις δίπλα σε αυτόν τον κήπο μια μηλιά και μια ροδακινιά; Τα δέντρα αυτά τα έφερε στον τόπο μας ένας μεγάλος βασιλιάς, ο Μέγας Αλέξανδρος όταν εγώ ήμουν νέα περίπου 200 ετών. Σε εκείνο το μπαλκόνι βλέπεις μια πανέμορφη βουκαμβίλια; Μας ήρθε από μια ξένη ήπειρο που ούτε καν ξέραμε ότι υπήρχε, τη Νότια Αμερική, σχετικά πρόσφατα, πριν 500 περίπου χρόνια.

ΕΛΙΑ Γ: Υπάρχουν άραγε άλλα δέντρα στην ηλικία σου;

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ: Κάποτε κάποια αποδημητικά πουλιά που ξεκουράστηκαν στα κλαδιά μου ανέφεραν για έναν πλάτανο στο νησί της Κω . Το δέντρο αυτό έχει περίμετρο κορμού 12 μέτρα. Πιστεύουν ότι φυτεύτηκε από ένα μεγάλο γιατρό της αρχαιότητας, τον Ιπποκράτη πριν 2400 χρόνια περίπου, και ότι κάτω απ’ τη σκιά αυτού του δέντρου δίδασκε την Ιατρική στους μαθητές του.

ΕΛΙΕΣ: Σωπάστε, κάποιοι έρχονται πάλι

Μπαίνουν οι μαθητές με το καθηγητή τους.

Καθηγητής: Λοιπόν παιδιά είμαστε στο Δήμο Αγίων Αναργύρων στην Αττική . Εδώ στον περίβολο της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων διασώζεται ακμαίο δέντρο ελιάς με ηλικία μεγαλύτερη από 2.500 χρόνια που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης. Ξέρει κανένας πότε φυτεύτηκε ;

Μαθητής Α: Την εποχή του Πεισίστρατου που ήταν τύραννος επειδή η Αττική, «ψιλή και άδενδρος ούσα»

«Πεισιστράτου προστάξαντος» κατεφυτεύθει με ελαιόδεντρα.

Καθηγητής: Σωστά! Ο Πεισίστρατος θεωρείται εκείνος που φρόντισε για τη διάδοση της ελιάς σαν παραγωγικό δέντρο Με εντολή του οι ακτήμονες πολίτες έβγαιναν στους αγρούς όλοι μαζί και φύτευαν ελαιόδεντρα. Δημιούργησαν έτσι ένα «πέλαγος» ολόκληρο ελαιόδεντρων σε όλη την Αττική. Στην αρχαία Αθήνα η γη ανήκε στους κατοίκους, αλλά τα ελαιόδεντρα στην πόλη, εκτός από τις ιερές Μορίες ελιές.

Μαθητής A: Μορίες ελιές; Δηλαδή:

Καθηγητής: Η Ελιά που κατά τον Mύθο φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη, ονομαζόταν «Μορία Ελαία» και θεωρούνταν σαν η πρώτη ήμερη Ελιά που υπήρχε στην Αθήνα. Από αυτήν την ελιά, κατά τους θρύλους, δημιουργήθηκαν οι δώδεκα ελιές της Ακαδημίας και από αυτές δημιουργήθηκε μετά ολόκληρο το ιερό Δάσος των Αθηνών. Προστάτης των ιερών (μορίων) ελαιών θεωρείτο o Δίας γι΄αυτό και υπήρχε άγαλμα του «Μορίου Διός»

Μαθητής A : Ποια είναι η ετυμολογία της λέξης Μορία;

Καθηγητής : Υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Πάντως τα σημερινά δεδομένα συνηγορούν ότι η ονομασία «Μορία» μάλλον προέρχεται από την λέξη μόριο που σημαίνει τμήμα, τεμάχιο. Από τεμάχια της ελιάς της ακρόπολης σύμφωνα με όσα σήμερα είναι επιστημονικώς γνωστά, εμβολιάστηκαν άγριες ελιές και έδωσαν καρπούς.

Μαθητής Β :Έτσι εξηγούνται οι στίχοι του Σοφοκλή στην τραγωδία Οιδίπους επί Κολωνώ:  « Κι είν’ ακόμα εδώ τέτοιο,

που εγώ πουθενά αλλού παρόμοιο δέντρο

δεν ακούω να βλάστησε ποτέ

ουδέ στις χώρες της Ασίας,

ουδέ στο μεγάλο του Πέλοπα δώριο νησί,

ανέγγιχτο αυτοφύτρωτο δεντρό

τρόμος και φόβος στα κοντάρια του εχθρού

που ανθίζει πιο παρ’ όπου αλλού σ’ αυτή τη χώρα:

η σταχτόχλωρη ελιά η παιδοτρόφα,

που ποτέ κανείς ή νέος ή γηραιός

με χέρι εχθρικό θα σώσει ν’ αφανίσει,

γιατί απάνω της πάντ’ ανοιχτά ο Μόριος Δίας

κι η γλαυκόφθαλμη Αθηνά έχουν τα μάτια».

Μαθήτρια A: Δηλαδή από τότε άρχισε η καλλιέργεια της ελιάς;

Μαθητής B: Στο μινωικό πολιτισμό η ελιά θεωρείται ιερό δέντρο. O Μίνωας, σύμφωνα με αρχαιολογικές πηγές και οι διάδοχοί του ήταν οι πρώτοι προστάτες του ιερού δέντρου της ελιάς. Από πινακίδες μάλιστα που βρέθηκαν στην Κνωσό πληροφορούμαστε τις ποσότητες ελαιοκάρπου που αποδίδονται στο ανάκτορο.

Μαθητής Γ: Αλλά και στα ομηρικά χρόνια η ελιά φαίνεται να είχε το δικό της ξεχωριστό ρόλο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Στην Ιλιάδα, ο Οδυσσέας μαζί με το Διομήδη πλένονται πρώτα με ζεστό νερό και αμέσως μετά αλείφονται με λάδι. Στην Οδύσσεια παρακολουθούμε το λουτρό του Τηλέμαχου στη Σπάρτη, όπου, αφού τον έπλυναν, άλειψαν το σώμα του με ελαιόλαδο.

Μαθήτρια Α: Στους κήπους του Αλκίνοου, του βασιλιά των Φαιάκων, υπήρχαν ελιές μαζί με άλλα δέντρα με βρώσιμους καρπούς. Ο ποιητής κάνει σαφή διαχωρισμό μεταξύ της άγριας ελιάς που ονομάζει «φυλίη» και της ήμερης «ελαίη». Θυμάστε το ναυαγό Οδυσσέα;

Μαθητής Γ: Βέβαια ! Ο Όμηρος τον παρουσιάζει να σέρνεται γυμνός σαν σκουλήκι στη γη των Φαιάκων μέχρι που βρήκε καταφύγιο σ’ ένα δάσος όπου φύονταν μαζί άγριες και ήμερες ελιές.

Μαθήτρια Α: Ακόμη , η θεά Αθηνά εμφανίζεται να παρηγορεί τον Οδυσσέα κάτω από το ιερό της δέντρο. Στην Οδύσσεια επίσης αναφέρεται ότι στο σπίτι του Οδυσσέα, ανάμεσα στις μεγάλες ποσότητες χρυσού και ορείχαλκου, ήταν αποθηκευμένο άφθονο μυρωμένο ελαιόλαδο. Φυσικά η κύρια χρήση του ελαιόλαδου, στον Όμηρο, ήταν κυρίως καλλωπιστική και τελετουργική

Καθηγητής: Στην αρχαία Ελλάδα η ελιά συνδέεται με την κάθαρση και τον εξαγνισμό, με σημαντικές δηλαδή στιγμές της ζωής. Γνωρίζετε κάτι γι’ αυτό;.

Μαθήτρια Β: Ο Δίας όταν δεν κατάφερε να σώσει από το θάνατο τον αγαπημένο του γιο, Σαρπηδόνα, αδερφό του Μίνωα και του Ραδάμανθυ, διέταξε τον Απόλλωνα να πάρει από τη φωτιά της μάχης το άψυχο σώμα του και να το φροντίσει:

«πάρε μακριά και λούσε τον στου ποταμού το ρέμα

μετά και λάδι αθάνατο πιάσε λαδάλειψέ τον,

με ρούχα θεϊκά γύρου βάλε και τυλιξέ τον,

και τα γοργά τα δίδυμα τα αδέρφια συνοδεία,

στον Ύπνο και τον Θάνατο, δώσ’ τον για τη Λυκία.»

Μαθητής Γ: Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί πως ο Θησέας, όταν ξεκίνησε το ταξίδι του για την Κρήτη πήγε στην ιερή ελιά της Ακρόπολης, έκοψε ένα κλαδί , τύλιξε σ’ αυτό λευκό μαλλί, έφτιαξε μιαν «ικετηρία» την οποία αφιέρωσε στον Δελφίνιο Απόλλωνα, το θεό που θα τον προστάτευε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Μαθητής Δ: Επίσης, στις πομπές των θυσιών βλέπουμε τους λατρευτές να βαδίζουν προς το ιερό κρατώντας κλάδους δέντρου που πιθανότατα είναι κλάδοι ελιάς. Στο πέρασμα του χρόνου καθιερώθηκε σ’ ολόκληρο τον ελληνικό και το ρωμαϊκό κόσμο η συνήθεια να μεταβαίνουν οι ικέτες- προσκυνητές στους ιερούς χώρους με κλάδους ελιάς.

Μαθητής Γ: Να επισημάνουμε ότι και στα νομίσματα της αρχαίας Αθήνας αποτυπώνονται μαζί με την Αθηνά και κλαδιά ελιάς.

Καθηγητής: Δεν αναφερθήκαμε όμως στη φαρμακευτική χρήση του ελαιόλαδου

Μαθητής Δ: Οι φιλόσοφοι, ο Διοσκουρίδης, ο Διοκλής, ο Αναξαγόρας, ο Εμπεδοκλής μελέτησαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες της ελιάς και την θρεπτική πηγή. Στον Ιπποκράτειο Κώδικα συναντώνται περισσότερες από εξήντα φαρμακευτικές χρήσεις του ελαιόλαδου. Επίσης, στο ιερό του Ασκληπιού χρησιμοποιούσαν το έλαιον για να παρασκευάσουν ειδικές αλοιφές και ιάματα.

Μαθητής Ε: Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας των ελαιόδεντρων. Η Αθηναϊκή πολιτεία επεδείκνυε μεγάλο ενδιαφέρον για τα ιερά δέντρα της Αθηνάς. Περιέφραζε τους ελαιώνες, με έναν ξύλινο φράχτη, που ονομαζόταν «σηκός». Κάθε μήνα ο Άρειος Πάγος έστελνε επιμελητές και μια φορά το χρόνο έστελνε επόπτες που διαπίστωναν αν οι ελιές βρίσκονταν σε καλή κατάσταση.

Μαθητής Γ: Οι ιδιοκτήτες, αλλά και εκείνοι που καλλιεργούσαν τους ελαιώνες, είχαν την υποχρέωση να μεριμνούν για τα δέντρα και, να μην καλλιεργούν κανένα άλλο φυτό σε κοντινή απόσταση από την ελιά, να μην ξεριζώνουν ή και καταστρέφουν τα γέρικα ή ξερά ελαιόδεντρα, γιατί κάποτε μπορεί να ξαναβλάσταιναν, όπως λέγεται ότι συνέβη με την κατεστραμμένη από τους Πέρσες ελιά της Ακρόπολης το 480 π.Χ..

Μαθητής Α: Η τιμωρία όσων παραβίαζαν τον «σηκό» είτε προκαλούσαν βλάβη στα ιερά δέντρα ήταν σκληρή: «Και αν κανείς ξερίζωνε ή απέκοπτε κάποια μορίαν ελαίαν δικαζόταν από τον Άρειο Πάγο και αν ήταν ένοχος καταδικαζόταν σε θάνατο».

Καθηγητής: Ο λόγος του Λυσία «Αρεοπαγητικός ή Περί σηκού απολογία» γράφτηκε το 394 π.Χ. για να εκφωνηθεί ενώπιον το Αρείου Πάγου ως απολογία από κάποιον Αθηναίο που είχε κατηγορηθεί για την καταστροφή του σηκού, δηλαδή του ξύλινου φράχτη μιας ελιάς.

Μαθητής ΣΤ: Λόγω του αυστηρού νόμου μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο οι Αθηναίοι αντιμετώπισαν σοβαρό πρόβλημα με τις «μορίες» ελιές. Πολλές από αυτές είχαν καεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά κανείς δεν είχε δικαίωμα όχι μόνο να καθαρίσει τους μαύρους κορμούς, αλλά ούτε και να πειράξει , τους «σηκούς».

Μαθητής Γ :Κατά την αρχαιότητα σύμφωνα με επιγραφή του 380 π.Χ. από την Ακρόπολη πληροφορούμαστε για τις ποσότητες του λαδιού που έπαιρναν ως έπαθλο οι νικητές των Παναθηναίων αγώνων. Εκεί αναφέρεται ότι για τον πρώτο νικητή της αρματοδρομίας τα έπαθλα έφταναν μέχρι και τους 140 παναθηναϊκούς αμφορείς

Μαθητής Β: Δηλαδή σύμφωνα με τους υπολογισμούς περιείχαν περίπου 5 τόνους λάδι εξαιρετικής ποιότητας.

Μαθητής Γ : Ο νικητής του δρόμου ταχύτητας λάμβανε ως έπαθλο 70 αμφορείς, οι οποίοι περιείχαν γύρω στους 2,5 τόνους ελαιόλαδο

Μαθητής Δ:. Ο Αριστοτέλης μελέτησε το ελαιόδεντρο και ανήγαγε την καλλιέργεια του σε επιστήμη.

Μαθητής Ε: Υπάρχει άραγε αλλού παρόμοιο δέντρο;

Μαθήτρια Γ: Η αρχαιότερη ελιά του κόσμου βρίσκεται στο χωριό Βούβες στα Χανιά της Κρήτης. Χρονολογείται ότι είναι περίπου 2500- 5000 ετών. Την επισκέπτονται εκατοντάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Η ηλικία του δέντρου δε μπορεί να προσδιοριστεί επ’ ακριβώς γιατί λόγω της μεγάλης ηλικίας του δέντρου δεν υπάρχει καρδιόξυλο.

Μαθήτρια Α: Κάπου διάβασα πως μπορεί όμως να προσδιοριστεί από της περίμετρο του κορμού. Δεν υπάρχει κανένα άλλο καταγεγραμμένο δέντρο με περίμετρο κορμού 12,5 μέτρα, οπότε μπορεί η ελιά αυτή να ανακηρυχθεί ως η αρχαιότερη του πλανήτη μας. Το δέντρο είναι μέχρι και σήμερα θαλερό και καρποφόρο.

Μαθήτρια Β: Θυμάμαι πως η συγκεκριμένη ελιά συνδέθηκε και με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ο πρώτος Μαραθωνοδρόμος στέφθηκε με στεφάνι (κότινο) φτιαγμένο από αυτή την ελιά.

Καθηγητής : Στη σύγχρονη εποχή τώρα.

Μαθήτρια Α: O Οδυσσέας Ελύτης έγραψε :”Αν αποσυνδέσεις την Ελλάδα, θα βρεις ότι αποτελείται από μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι, που σημαίνει ότι με αυτά τα τρία μπορείς να την ξαναφτιάξεις.”

Μαθήτρια Β : Με ποίημα την ύμνησε ο Κωστής Παλαμάς!

Μαθητής Α : Και ο Ιωάννης Πολέμης!

Μαθητής Β: Το ίδιο και ο Λορέντζος Μαβίλης και ο Καζαντζάκης

Μαθήτρια Γ: Ο Εμπειρίκος, ο Σικελιανός , ο Ρίτσος, ο Σεφέρης, η Ιωάννα Τσάτσου…..

Καθηγητής: Λοιπόν παιδιά να βγάλουμε φωτογραφίες. Όσοι από σας έχουν βρει αινίγματα και παροιμίες σχετικά με την ελιά μαζί με το φωτογραφικό υλικό να δημιουργήσουμε ένα πίνακα για να τα δουν και οι συμμαθητές σας.

Τα παιδιά φεύγουν

Ελιά Γ: Πόσα μάθαμε σήμερα για το γένος μας !

Ελιά Α: Τις άλλες φορές που ερχόταν εδώ τα παιδιά δεν δίναμε σημασία σ΄ αυτά που έλεγαν. Τι κρίμα!

ΓΕΡΟ ΠΕΥΚΟΣ: Ελπίζω να πήρατε το μάθημά σας! Κοροϊδεύατε τη γριά ελιά! Πρέπει να ξέρετε όμως πως κάθε οργανισμός, όσο ταπεινός και αν είναι έχει την αξία του. Κάποτε η γριά ελιά μου διηγήθηκε ένα αρχαία μύθο που τον έλεγε κάποιος Αίσωπος. Πως ένα μικρό ποντικάκι έσωσε ένα λιοντάρι.

ΕΛΙΑ Β: Πρέπει να είναι τόσο σοφή και να ξέρει τόσα πολλά! Θα μας πεις κάτι που σε συγκίνησε περισσότερο κυρά Ελιά;

ΓΡΙΑ – ΕΛΙΑ: Κάποτε στη ρίζα μου ένας άνθρωπος διάβαζε ένα διήγημα . Μιλούσε η γιαγιά με το εγγόνι της τον Γιωργάκη και του έλεγε:

-Αγαπάς τα δέντρα, Γιωργάκη; Ποιο αγαπάς περισσότερο;

-Την ελιά αγαπώ περισσότερο, αποκρίθηκε ο Γιωργάκης.

– Κι εγώ την ελιά … όταν πεθάνω, να φυτέψεις μιαν ελιά καταμεσίς στο μνήμα μου, να με ρουφήξει με τις ρίζες της. Κι απ’ τον καρπό που θα κάνει κάθε χρόνο, να μου ανάβεις ένα καντηλάκι.

– Έχε ζωή εσύ, κι εγώ ξέρω τι μνημούρι θα σου χτίζω, όταν έρθει η ώρα.

– Μπα; Είπε ξαφνιασμένη η γιαγιά. Την ελιά μην ξεχάσεις! Σαν ξέρω από τα κόκαλα μου θ’ ανάψει ένα φωτάκι, δε φοβούμαι το θάνατο.

   Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης περιελάμβανε παραδοσιακούς χορούς που παρουσίασαν οι μαθήτριες του σχολείου μας. Ακολούθησαν τα χρόνια πολλά για τη Ζωή και το Δημήτρη από την Κύπρο που γιόρταζαν τα γενέθλιά τους και αυτή η όμορφη εκδήλωση έληξε με ένα υπέροχο δείπνο σε μπουφέ με πολλές λιχουδιές προσφορά της Λέσχης Αξιωματικών, των γονέων των μαθητών που συμμετέχουν στο «Χρυσοπράσινο φύλλο» και του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων. Ήταν μια όμορφη και ζεστή βραδιά που έφερε κοντά μικρούς και μεγάλους, μια αλλιώτικη γιορτή γιατί έφερε κοντά τους Ελλαδίτες – Έλληνες της Ελλάδας και τους Ελληνοκύπριους – Έλληνες της Κύπρου.