Τα φύλα στη λογοτεχνία – Κοινωνικά στερεότυπα στις παραδοσιακές κοινωνίες

Στις 27 Δεκεμβρίου 2023 από τον/την ΔΕΔΑ ΜΑΡΙΑ
  1.  Ένας νέος (μια νέα) της ανώτερης τάξης δεν επιτρεπόταν να παντρευτεί μια φτωχή γυναίκα (έναν φτωχό άντρα) του λαού, αλλά επιβαλλόταν να πάρει για σύζυγό του (της) κάποια από τη δική του (της) τάξη.
  2.  Προορισμός της γυναίκας είναι ο γάμος και η μητρότητα και έπρεπε τα κορίτσια να παντρεύονται νωρίς (διαφορετικά αυξανόταν ο κίνδυνος να «μείνουν στο ράφι»). Ο λόγος που έπρεπε να παντρευτούν νωρίς ήταν ότι οι κακουχίες γέννησης και ανατροφής των παιδιών τις γέραζαν πρόωρα. Δηλαδή, έπρεπε να παντρευτεί νωρίς αλλά να είναι και μικρότερη από τον άντρα της. Το αντίθετο θα είχε σαν αποτέλεσμα να χαλαρώσουν σε λίγο οι δεσμοί αγάπης μεταξύ τους.
  3.  Ο γάμος προσέδιδε σε μια γυναίκα κοινωνικό κύρος και ανέβαζε τη θέση της σε σχέση με τις άλλες που παρέμεναν ανύπαντρες.
  4.  Με το γάμο η γυναίκα νοικοκυρεύεται, φρονιμεύει και δεν ασχολείται με ζητήματα που δεν της ταιριάζουν.
  5. Σημαντικό ήταν να αποκατασταθεί το κορίτσι με κάποιον που να έχει καλές συστάσεις και τη δυνατότητα να συντηρήσει τη μέλλουσα οικογένειά του. Ο άντρας ήταν υπεύθυνος για τη συντήρηση της οικογένειας και, άρα, κατάλληλος για γάμο ήταν όποιος είχε αποκατασταθεί οικονομικά και ενέπνεε αίσθημα σιγουριάς και ασφάλειας.
  6.  Οι μητριές και οι πατριοί είναι αυστηροί απέναντι στα θετά τους παιδιά, δεν τους δείχνουν στοργή και αγάπη και μπορεί ακόμα να τους φέρονται με σκληρότητα και να τα κακομεταχειρίζονται.
  7. Μια γυναίκα που χάνει τον άντρα της πρέπει να μείνει πιστή στη μνήμη του και να αφοσιώνεται στα παιδιά της. Ήταν πολύ δύσκολο για μια γυναίκα χήρα να ξαναφτιάξει τη ζωή της. Είχε να αντιμετωπίσει την κριτική του κόσμου, που έλεγχε την ηθική της αλλά και τη νοοτροπία των αντρών που ήθελαν γυναίκες νέες, όμορφες, ευκατάστατες αλλά και αγνές.
  8.  Ένας άντρας δεν πρέπει να μένει μόνος ούτε αν είναι χήρος. Θα πρέπει να παντρεύεται για να φροντίζει η νέα γυναίκα τον ίδιο και τα παιδιά του.
  9.  Οι γυναίκες δεν είναι δυναμικές και αποφασιστικές, δεν παίρνουν πρωτοβουλίες και είναι γενικά ανασφαλείς. Θέλουν πάντα κάποιον να τις προστατεύει. Είναι κατώτερα όντα, χωρίς δικαιώματα. Θεωρούνταν το «ασθενές φύλο».
  10.  Μια παραδοσιακή γυναίκα κοίταζε μόνο το σπίτι της. Κύριο μέλημά της ήταν η φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας. Βασικές αρετές της ήταν να είναι αφοσιωμένη σύζυγος, σωστή μητέρα, προκομμένη νοικοκυρά, καλή μαγείρισσα, χρυσοχέρα, φιλόξενη. Η μόρφωση δεν ήταν αναγκαία. Ακολουθούσε τις αποφάσεις του άντρα της χωρίς να παρεμβαίνει και ανεχόταν τις ιδιοτροπίες του και ίσως την κακή του συμπεριφορά. Δεν είχε απαιτήσεις και δεν έπρεπε να είναι καλομαθημένη.
  11. . Η μεγαλύτερη αρετή μιας γυναίκας είναι η τιμή της, η αγνότητάς της.
  12.  Δεν επιτρεπόταν ανύπαντρες κοπέλες να συναντιούνται ή να μιλούν με άντρες μόνες τους χωρίς την παρουσία κάποιου προσώπου της οικογένειάς τους. Κάτι τέτοιο θα αμαύρωνε την υπόληψή τους και θα δυσκόλευε έναν επικείμενο γάμο.
  13.  Η επιλογή συζύγου έπρεπε να γίνεται από τους γονείς της κοπέλας, με προξενιό, ενώ η ίδια δεν έχει το δικαίωμα να εκφράσει τη γνώμη της. Όφειλε να υποτάσσεται στη βούληση των γονιών της, να παραγκωνίζει τα συναισθήματά της και να συμβιβάζεται σ’ έναν γάμο μ’ έναν άντρα που δεν αγαπά ακόμα κι αν έτσι καταδικαζόταν σε μια ζωή δυστυχισμένη και θλιβερή.
  14.  Το προξενιό ήταν ο συνηθισμένος τρόπος για την ένωση δύο νέων. Ως προξενητής επιλεγόταν ένα ηλικιωμένο πρόσωπο, με κοινωνικό κύρος και υπόληψη, που υπερτόνιζε τα προτερήματα του ανθρώπου που εκπροσωπούσε για να πετύχει το σκοπό του. Πολλές φορές, αν πετύχαινε η δουλειά, έπαιρνε ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του. Συνήθως, αυτό το ρόλο αναλάμβαναν γυναίκες, καθώς θεωρούνταν πιο καλές στα λόγια, πιο διπλωμάτισσες και με την ικανότητα να ελίσσονται ώστε να πετύχει το προξενιό, σε αντίθεση με τους άντρες που θεωρούνταν πιο ευθείς και ντόμπροι.
  15.  Η προίκα καθόριζε τη ζωή της γυναίκας. Τα κορίτσια που δεν διέθεταν προίκα έμεναν ανύπαντρα (πράγμα που επικρινόταν κοινωνικά) ή αναγκάζονταν να συμβιβαστούν σ’ ένα γάμο μ’ έναν άντρα πολύ κατώτερο των προσδοκιών τους. Η προίκα μπορεί να περιλαμβάνει ασπρόρουχα (σεντόνια, μαξιλάρια, πετσέτες, εσώρουχα, κάλτσες κτλ), ζωντανά (πρόβατα και γελάδια), σπίτι, χωράφι αλλά και μετρητά (σε λίρες). Η συμφωνία επισφραγιζόταν με συμβόλαιο, το προικοσύμφωνο, μεταξύ των δύο συμπεθέρων. Ο γάμος λοιπόν ξέπεφτε συχνά σε επίπεδο συναλλαγής. Σήμερα, ο θεσμός έχει καταργηθεί με νόμο. Επιβιώνει βέβαια ακόμα αλλά με τη μορφή οικονομικής βοήθειας προς το γιο ή την κόρη.
  16.  Υπήρχε το στερεότυπο του αυταρχικού πατέρα-αφέντη, που είναι ο αρχηγός της οικογένειας και ορίζει τις ζωές των μελών της, τα οποία οφείλουν να υποτάσσονται στο θέλημά του. Μετά από αυτόν την πιο ισχυρή θέση στην οικογένεια έχουν οι γιοι.
  17. Θεωρούνταν ανεπίτρεπτο για μια γυναίκα να έχει ερωτικές, ολοκληρωμένες σχέσεις με έναν άντρα έξω από το πλαίσιο του γάμου. Κάτι τέτοιο προσέβαλε την τιμή και την αξιοπρέπεια και της ίδιας και της οικογένειάς της και προκαλούσε την κοινωνική κατακραυγή και την απαξίωση. Ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η τιμή της κοπέλας και της οικογένειας ήταν να την παντρευτεί ο άντρας που την εξέθεσε. Αν αυτό δεν συνέβαινε, η κοπέλα δεν είχε πολλές πιθανότητες να παντρευτεί με κάποιον άλλον, ενώ είχε να αντιμετωπίσει και την οργή του πατέρα και των αδελφών της.
  18. Το στερεότυπο του ιδανικού γαμπρού: να έχει νιάτα και ομορφιά, για να προκαλέσει συναισθήματα αγάπης σε μια κοπέλα, να διαθέτει οικονομική άνεση και κοινωνική δύναμη, για να προσφέρει στην οικογένειά του μια άνετη και αξιοπρεπή ζωή, με κοινωνικό κύρος και σεβασμό, να προέρχεται από την πόλη, για να έχει συμπεριφορά που θα διακρίνεται από λεπτότητα και ευγένεια, δείγματα μόρφωσης και καλής διαγωγής.
  19. Τα κορίτσια είναι συμφορά για μια οικογένεια, ενώ τα αγόρια ευλογία γιατί: τα αγόρια α) έφερναν προίκα, β) ήταν εργατικά χέρια, γ) συνέχιζαν το όνομα της οικογένειας.
  20.  Ο άντρας έχει την ευθύνη για τη συντήρηση της οικογένειας. Ήταν επομένως υποτιμητικό για έναν άντρα να τον συντηρεί η γυναίκα του είτε μέσω της περιουσίας της, την οποία είχε λάβει ως προίκα, είτε με την εργασία της.
Κατηγορίες: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.