Το να μάθεις να γράφεις το όνομά σου όταν είσαι νήπιο χρειάζεται πολλή δουλειά και αφοσίωση, τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους ίδιους τους μαθητές. Όμως, ποια γράμματα πρέπει να μάθουν πρώτα τα παιδιά; Θα πρέπει να μάθουμε στους μαθητές μας να γράφουν το όνομά τους με πεζά ή με κεφαλαία γράμματα;

Τι ισχύει για τα κεφαλαία γράμματα

Ως εκπαιδευτικοί προσχολικής αγωγής είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το «γιατί» πίσω από το «τι» όσον αφορά στο πώς να μάθουμε στα μικρά παιδιά να γράφουν το όνομά τους και αν θα πρέπει να τους μάθουμε να το γράφουν με πεζά ή κεφαλαία γράμματα. Έτσι, σε πρώτο στάδιο, ας αναφέρουμε τρεις βασικές αλήθειες που αφορούν τα κεφαλαία γράμματα. Είναι πληροφορίες που χρειάζεται να ξέρουμε πριν ξεκινήσουμε να διδάσκουμε στους μαθητές μας να γράφουν το όνομά τους (αν θέλετε να μάθετε πώς μαθαίνουμε να γράφουμε το όνομά μας στην τάξη μας κάντε κλικ εδώ).

Αλήθεια νούμερο 1:

Τα κεφάλαια γράμματα έχουν όλα το ίδιο ύψος.

Αλήθεια νούμερο 2:

Τα κεφαλαία γράμματα γράφονται από πάνω προς τα κάτω – που σημαίνει ότι ξεκινάμε πάντα από την κορυφή και κινούμαστε προς τη βάση καθώς γράφουμε. Αυτό κάνει τη γραφή των κεφαλαίων γραμμάτων πολύ πιο εύκολη επειδή τα παιδιά θα «σπρώχνουν το φορτίο τους (το μολύβι) στην κατηφόρα», αντί να το «σπρώχνουν στην ανηφόρα», γεγονός που θα τους προκαλούσε μυϊκή κούραση, ακόμη και πόνο κατά τη διάρκεια της γραφής. Σύμφωνα με τους Taras, Brennan, Gilbert, & Reed (2011) όταν τα παιδια μαθαίνουν να γράφουν πρώτα με κεφάλαια γράμματα κατακτούν την εξαιρετικής σημασίας κίνηση από την κορυφή προς τη βάση και αποκτούν αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να γράψουν.

Αλήθεια νούμερο 3:

Τα κεφαλαία γράμματα είναι λιγότερο σύνθετα σε σχέση με τα πεζά γράμματα. Έχουν λιγότερες καμπύλες και γυρίσματα και περισσότερες ίσιες γραμμές που δημιουργούνται με μια και μοναδική κίνηση του χεριού, γεγονός που τα καθιστά ευκολότερα στη γραφή. Σύμφωνα με έρευνες δε διαθέτουν όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας την οπτικό-χωρική αντίληψη ή τις οπτικό-κινητικές δεξιότητες που απαιτούνται για να γράψουν τα πεζά γράμματα (Benbow, Hanft, & Marsh, 1992; Beery & Beery, 2010; Daly, Kelley, & Krauss 2003; Marr, Windsor, & Cermak, 2001)

Τι ισχύει για την ανάπτυξη των παιδιών

Όμως, υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα που πρέπει να λάβουμε υπόψη, όταν μιλάμε για τη γραφή γραμμάτων, εκτός από το αν θα τα γράψουμε με κεφάλαια ή πεζά γράμματα. Πρέπει να εστιάσουμε στο ποιος είναι αυτός που κρατάει το μολύβι και γράφει αυτά τα γράμματα. Στη δική μας περίπτωση, είναι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, που σημαίνει παιδιά από 4 έως 6 χρονών. Επομένως, πρέπει να δούμε τη γραφή και μέσα από το πρίσμα της ανάπτυξης των παιδιών αυτής της ηλικίας.

Αλήθεια νούμερο 1:

Κάθε παιδί αναπτύσσει τους μύες που απαιτούνται για τη γραφή (στα δάχτυλα, τους καρπούς, τα χέρια, τους ώμους, και το σώμα) σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Στην πραγματικότητα, ακόμη και το μπουσούλημα παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν την αναπτυξιακή ακολουθία (μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το πώς αναπτύσσουμε τις προ-γραφικές δεξιότητες των παιδιών εδώ).

Αλήθεια νούμερο 2:

Οι μύες των χεριών που χρησιμοποιούνται για το κράτημα ενός εργαλείου γραφής πρέπει να έχουν αναπτυχθεί επαρκώς πολύ πριν το παιδί αρχίσει να αποκτά αυτοπεποίθηση και να γράφει με επιτυχία το όνομά του.

Αλήθεια νούμερο 3:

Η γραφή διαφέρει από τη αναγνώριση των γραμμάτων, και το ένα μπορεί να συμβεί πριν από το άλλο.

Αλήθεια νούμερο 4:

Η γραφή διαφέρει από το σχέδιο. Συχνά, τα μικρά παιδιά θα σχεδιάσουν τα γράμματα αντί να τα γράψουν. Γι’ αυτό το λόγο δε θέλουμε να δουν τα παιδιά ένα πεζό γράμμα με τα μάτια τους και μετά να προσπαθήσουν να το δημιουργήσουν με κάποιο εργαλείο γραφής προτού κάποιος να τους έχει δείξει πώς να σχηματίζουν σωστά τα γράμματα από πάνω προς τα κάτω. Αν ένα παιδί δεν έχει μαθει να γράφει σωστά από πάνω προς τα κάτω, θα αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα αργότερα. Επειδή δεν θα έχει μπορέσει να αναπτύξει με ευχέρεια τις γραφικές του δεξιότητες. Έτσι, η γραφή του θα είναι αργή και θα κουράζεται καθώς θα πρέπει να ασκεί περισσότερη δύναμη για να γράψει από κάτω προς τα πάνω (δηλαδή ανάποδα). Ο Graham (1992; 2006) στην έρευνά του περιγράφει  το δύσκολο έργο που θα έχουν αργότερα οι δάσκαλοι να βοηθήσουν τους μαθητές να ξεμάθουν τις λάθος και μη αποτελεσματικές κινητικές συνήθειες.

Αλήθεια νούμερο 5:

Τα μικρά παιδιά περνούν από διάφορα στάδια όσον αφορά το σχέδιο και τη γραφή σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Μπορεί να ξεκινήσουν χτυπώντας απλά μια κηρομπογιά σε μια λευκή σελίδα και να ενθουσιαστούν καθώς θα βλέπουν να εμφανίζονται μικρές τελίτσες και γραμμές. Μετά, σταδιακά θα αρχίσουν να κάνουν μεγαλύτερα σημάδια στο χαρτί, και τελικά θα αρχίσουν να μουντζουρώνουν και να κάνουν μικρά σχέδια. Επομένως, για να διευκολύνουμε τη διαδικασία (τόσο για εμάς όσο και για τους μαθητές μας) πρέπει πάντα να σκεφτόμαστε ότι ένα μωρό πρέπει να μάθει πρώτα να μπουσουλάει και μετά  να περπατάει.

Τώρα, που ξέρουμε όλα όσα ισχύουν, μπορούμε να θέσουμε ένα νέο πλαίσιο στη θεώρηση μας για το πώς δείχνουμε στα μικρά παιδιά να γράφουν το όνομα τους και ποια γράμματα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε σε πρώτο επίπεδο. Επομένως, εφόσον γνωρίζουμε ότι κάθε παιδί χρειάζεται να έχει αναπτύξει καλά τις δεξιότητες λεπτής κινητικότητας, ώστε να μπορεί να κρατά τα εργαλεία γραφής και να μπορεί να γράφει με αυτά, και ότι κάθε παιδί αναπτύσσει αυτούς τους μύες που χρειάζονται σε διαφορετικά στάδια, και ότι τα κεφάλαια γράμματα είναι πιο εύκολα για τα μικρά παιδιά, τότε κατανοούμε ότι πρέπει να μάθουμε στους μαθητές μας να γράφουν με κεφάλαια γράμματα πρώτα. Έτσι, θα είμαστε σίγουροι ότι τα παιδιά μας θα επιτύχουν σε αυτή τη διαδικασία!