«Το παιχνίδι συχνά θεωρείται ως ένα είδος διαλείμματος από την κυρίως μάθηση. Αλλά για τα παιδιά, το παιχνίδι αποτελεί την κυρίως μάθηση» σύμφωνα με τον Fred Rogers.
Ως εκπαιδευτικοί, η δουλειά μας είναι να δημιουργήσουμε το κατάλληλο περιβάλλον και να κάνουμε τις κατάλληλες ερωτήσεις, ώστε να προχωρήσουμε το παιχνίδι των παιδιών στο επόμενο επίπεδο. Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να το επιτύχουμε είναι να φτιάξουμε στην τάξη μας ένα αισθητηριακό κουτί.
Τι είναι το αισθητηριακό κουτί;
Το αισθητηριακό κουτί είναι ένα κουτί που είναι γεμάτο με υλικά τα οποία προκαλούν τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν όλες τους τις αισθήσεις. Αποτελεί (ή θα έπρεπε να αποτελεί) βασικό στοιχείο κάθε προσχολικής τάξης. Είναι ένα ελκυστικό και ενδιαφέρον μέρος στο οποίο οι μαθητές μπορούν να εξασκήσουν πλήθος δεξιοτήτων (γνωστικές, γλωσσικές, κοινωνικο-συναισθηματικές, λεπτής κινητικότητας), να δημιουργήσουν, να χαλαρώσουν, να εκφραστούν ελεύθερα και να χρησιμοποιήσουν τα υλικά με όποιο τρόπο θέλουν.
Στην τάξη μας το αισθητηριακό κουτί είναι μια πλαστική μπανιέρα και αποτελεί μέρος της γωνιάς της Ανακάλυψης. Συνήθως, το περιεχόμενο του καθώς και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν τα παιδιά αλλάζουν κάθε δύο εβδομάδες ή όταν αλλάζει το θέμα μας. Το περιεχόμενο του κουτιού συνδέεται πάντα με το ενδιαφέρον των παιδιών και το θέμα που μας απασχολεί. Αν δεν υπάρχει επαρκής χώρος στην τάξη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά μια μικρή λεκάνη στο τραπέζι των φυσικών επιστημών.
Τι μπορεί να υπάρχει μέσα σε ένα αισθητηριακό κουτί;
Υπάρχουν άπειρα υλικά τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν σε ένα αισθητηριακό κουτί. Μερικά από τα αγαπημένα μου είναι:
- άμμος
- νερό
- αφρός
- πάγος
- χιόνι
- χώμα
- αλεύρι
- μακαρόνια
- βρώμη
- φύλλα
- κλαδιά
- πέτρες
- σπόροι
- κουκουνάρες
- λουλούδια
- πέταλα λουλουδιών
- τροφή πουλιών
- φασόλια
- ρύζι
- καλαμπόκι
- δημητριακά
- λωρίδες χαρτιού
- αληθινά φρούτα
- αληθινά λαχανικά
- ζύμη
- πλαστελίνη
- αφρός ξυρίσματος
- καλαμάκια
- κορδέλες
- πον πον
- legos
- τουβλάκια
- μαγνήτες
- καπάκια
- γράμματα
- αριθμοί
- σχήματα
- βαμβάκι
Να θυμάστε ότι το αισθητηριακό κουτί δε χρειάζεται να είναι γεμάτο με τα παραπάνω υλικά. Βάζουμε τόσα ώστε να καλύψουμε τον πάτο του, όσα χρειάζονται δηλαδή για να παίζουν τα παιδιά άνετα.
Τι εργαλεία μπορούν να υπάρχουν σε ένα αισθητηριακό κουτί;
Η προσθήκη διαφορετικών εργαλείων στο αισθητηριακό κουτί εξυπηρετεί διαφορετικούς μαθησιακούς στόχους και ενισχύει διαφορετικούς τομείς μάθησης (μαθηματικά, φυσική, δραματοποίηση, λεπτή κινητικότητα, εγγραμματισμός κ.α.).
Ανάλογα με τις δεξιότητες που θέλουμε να καλλιεργήσουμε στα παιδιά, επιλέγουμε τα κατάλληλα εργαλεία.
Για παράδειγμα:
Αν θέλουμε οι μαθητές να ενισχύσουν τις δεξιότητες λεπτής κινητικότητας, προσθέτουμε τσιμπίδες.
Για να ενισχύσουμε την ταξινόμηση, βάζουμε μικρά μπολάκια.
Αν θέλουμε οι μαθητές να εξασκηθούν στις μετρήσεις ποσοτήτων, προσθέτουμε κουτάλια, ποτήρια, μπουκάλια κ.α.
Αν προσθέσουμε γράμματα ή αριθμούς, ενισχύουμε τον εγγραμματισμό ή την εκμάθηση των αριθμών αντίστοιχα.
Για να εξασκήσουμε το χειρισμό του ψαλιδιού, προσθέτουμε ψαλίδια και χαρτιά περιτυλίγματος.
Ακολουθούν μερικές προτάσεις με εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο αισθητηριακό κουτί μιας προσχολικής τάξης:
- άδεια μπουκάλια
- άδεια βάζα
- δίσκοι σερβιρίσματος
- πλαστικά πιάτα
- κουπάτ
- μαγειρικά σκεύη
- πλαστικά ποτήρια
- μπολ
- φορμάκια για cupcakes
- πλάστες
- σπάτουλες
- κουτάλια
- πιρούνια
- ζώα
- ανθρωπάκια
- ψαλίδια
- χάρακες
- τσιμπίδες
- σφουγγάρια
- κουβαδάκια
- τσουγκράνες
- φτυαράκια
- γράμματα
- αριθμούς
- σχήματα
Σημείωση: Τα πολλά διαφορετικά εργαλεία δυσκολεύουν τα παιδιά. Είναι προτιμότερο να αλλάζουμε τα εργαλεία μια φορά την εβδομάδα ώστε να ανανεώνουμε το ενδιαφέρον των παιδιών και να πηγαίνουμε το παιχνίδι τους στο επόμενο επίπεδο.
Εύκολο καθάρισμα
Τις περισσότερες φορές το περιεχόμενο του αισθητηριακού κουτιού μπορεί να πέσει στο πάτωμα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υπάρχουν δίπλα στο κουτί σκουπάκια και φαράσι. Για να διευκολύνουμε τα παιδιά στο συμμάζεμα μπορούμε να φτιάξουμε ένα τετράγωνο στο πάτωμα με χαρτοταίνια στο οποίο θα συγκεντρώνουν ότι έχει πέσει κάτω. Στην αρχή της χρονιάς χρειάζεται εξάσκηση, ωστόσο σε λίγο καιρό οι μαθητές θα μπορούν να συμμαζεύουν μόνοι τους, χωρίς βοήθεια.
Το αισθητηριακό κουτί αποτελεί ένα ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο μάθησης μέσω του παιχνιδιού. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της τάξης μας. Ελπίζουμε να γίνει κομμάτι και της δικής σας!
