Άρθρα κατηγορίας Καινοτόμα προγράμματα

“Νερό μας η ζωή μας ή … η καταστροφή μας;” … ένα πρόγραμμα εργαστηρίων δεξιοτήτων στη θεματική Φροντίζω το Περιβάλλον.

 

Η φετινή χρονιά χαρακτηρίστηκε από  την έναρξη του θεσμού των εργαστηρίων δεξιοτήτων. Ένας θεσμός που για μένα δεν είναι τόσο άγνωστος – αφού αντίστοιχα προγράμματα εφάρμοζα ανέκαθεν στην τάξη μου – όσο πιεστικός, γιατί φέρουν την υποχρεωση να ολοκληρωθούν 4 τέτοια προγράμματα εργαστηρίων, ένας για καθεμία από τις 4 θεματικές.

   Η αρχή έγινε από τη θεματική “Φροντίζω το Περιβάλλον”, μιας και θα ήταν πιο βατή σε σχέση με τις υπόλοποιες. Σε αυτήν οι μαθητές της Β τάξης πρέπει να επεξεργαστούν την υποθεματική  “Φυσικές καταστροφές-Πολιτική προστασία”. 
  Η περιοχή στην οποία ζουν τα παιδιά χαρακτηρίζεται από τα ποτάμια και τα ρέματα που διαρρέουν τα χωριά τους. Με μια απλή βόλτα παρατηρει κανείς ότι κάποια σημεία έχουν γίνει σκουπιδότοποι εναπόθέσης παλιών επίπλων, στρωμάτων, σιδερικών και ό,τι άλλου μπορείς να φανταστεις! Το αποτέλεμα είναι όχι μόνο να καταστρέφουν την ομορφιά του τοπίου αλλά να αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμυρών σε περίπτωση που βρέξει. 
  Σκέφτηκα ότι το θέμα του νερού και των πλημμυρών θα ήταν το κατάλληλο για να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά.
  Έτσι προέκυψε το πρόγραμμα με τίτλο:

“Νερό μας η ζωή ή … η καταστροφή μας;”

(περισσότερα…)

Τρία ποτάμια εδώ…και άλλα στην Ευρώπη! (Teachers4Europe)


Η χρονιά που πέρασε ήταν μια “περίεργη” χρονιά. Κατά τη διάρκειά της είχα αλλαγή σχολείου, τάξης, μαθητών. Κάτι που δε μου αρέσει καθόλου… Κι έτσι, κάπου το Νοέμβρη, αποχωρίστηκα την υπέροχη Δευτέρα που είχα ξεκινήσει και έκανα μια καινούρια αρχή σε μια όμορφη Πρώτη. 
 Το καινούριο σχολείο είναι σε ένα χωριό του Ν. Αχαΐας, κάπου κοντά στα Καλάβρυτα, το οποίο έχει την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται στην σμίξη τριών ποταμών. Του Ερύμανθου, του Αροάνιου και του Σειραίου. Εξού και το όνομά του: Τριπόταμα! 
 Τότε ήρθε η ιδέα: ποτάμια εδω και… ποτάμια έχω συναντήσει σε όσες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχω πάει. Εντάξει! Δεν είναι πολλές αυτές που έχω πάει, αλλά σίγουρα τα ποτάμια τους τις χαρακτηρίζουν, όπως και τα ποτάμια του χωριού όπου τα παιδιά μεγαλώνουν δίπλα τους! Ας κάνω μια σμίξη, σκέφτηκα, και την έκανα!
 Έτσι προέκυψε το πρόγραμμα:

Τρία ποτάμια εδώ…και άλλα στην Ευρώπη!

 Μέσα από τη διαδικασία αυτή, τα παιδιά, γνώρισαν τα μέρη του ποταμού, τον τρόπο δημιουργίας του και την συμβολή του στον κύκλο του νερού. 
 Παράλληλα όμως έκαναν ένα μεγάλο ταξίδι σε γνωστά ποτάμια της Ευρώπης. Έμαθαν από που πηγάζουν και που εκβάλλουν, γνώρισαν τα κράτη που διαπερνούν, τις πρωτεύουσες που διαρρέουν, σημαντικά μνημεία που συναντούν στον δρόμο τους καθώς και τη σημασία τους για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. 
 Επιπλέον ενημερώθηκαν για δραστηριότητες του ανθρώπου σε αυτα (ψάρεμα, αναψυχή, ταξίδια), για προβλήματα που μπορούν να δημιουργήσουν (υπερχείληση), τον τρόπο αξιοποίησής τους (υδροηλεκτρικά εργοστάσια και φράγματα) και τέλος προβληματίστηκαν για την μόλυνση, ποιος την προκαλεί και τις επιπτώσεις της.
 Φυσικά είδαν φωτογραφίες, βίντεο και άκουσαν μουσική!
 Τελειώνοντας το πρόγραμμα, σίγουρα ένα μικρό παράθυρο είχε ανοίξει. Είδαν ότι ποτάμια υπάρχουν και σε άλλες χώρες, ότι υπάρχουν μεγάλα ποτάμια που είναι πλωτά, ότι οι δραστηριότητες σε αυτά είναι πολλές και το σημαντικότερο είναι ότι εντόπισαν πηγές μόλυνσης των δικών τους ποταμών και τι μπορεί να προκαλέσει αυτό.

 Τα ποτάμια που γνώρισαν τα παιδιά ήταν:
  1. Έβρος (Ελλάδα – Βουλγαρία). Η Φιλλιπούπολη, τα σύνορα με την Τουρκία και τα δέλτα του.
  2. Τίβερης (Ιταλία). Η Ρώμη και το αρχαίο λιμάνι Όστια.
  3. Σηκουάνας (Γαλλία). Το Παρίσι. Η Ρεν, το λιμάνι της. Η προσπάθεια καθαρισμού του ποταμού.
  4. Ταγός (Ισπανία – Πορτογαλία). Το Τολέδο & ο Ελ Γκρέκο. Η Λισαβόνα, το λιμάνι και η γέφυρά στις εκβολές. Το φράγμα και οι γέφυρες στην πορεία του ποταμού. Το πρόβλημα της μόλυνσης.
  5. Δούναβης (Γερμανία, Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Κροατία, Ρουμανία). Ο Μέλανας Δρυμός και οι πηγές. Η Ουλμ & ο ‘Αινσταιν. Η Λιντς & το λιμάνι της. Η Περιοχή Βαχάου, το μοναστήρι του Μελκ, η Αφροδίτη του Βιλεντορφ & τα κάστρα. Η Βιέννη τα κανάλια του ποταμού & τα ποταμόπλοια. Η Μπρατισλάβα, το κάστρο και η γέφυρα. Η καμπή του Δούναβη. Η Βουδα και η Πέστη, το κοινοβούλιο, η γέφυρα και το ποτάμι παγωμένο. Οι σιδηρές πύλες, η μορφή του Δεκάβαλου στον βράχο και τα δέλτα στη Μαύρη Θάλασσα.
  

 Όλα ξεκίνησαν από τα μαθήματα “Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας” και “Ψιχάλες” όπου γνώρισαν τον κύκλο του νερού με ένα μικρό πείραμα: 

  • Σε ένα γκαζάκι τοποθετούμε ένα μπρίκι με νερό που βράζει. 
  • Πάνω στο μπρίκι βάζουμε ένα ποτήρι. 
  • Καθώς το νερό βράζει τα παιδιά παρατηρούν τον ατμό να σχηματίζει ένα συννεφάκι μέσα στο ποτήρι.
  • Αργότερα τα τοιχώματα του ποτηριού δακρύζουν…σαν να βρέχει! 

 Πραγματική μαγεία στα μάτια τους που την… απομυθοποίησα εξηγώντας τι συμβαίνει. Δεν πτοήθηκαν όμως!



 Στη συνέχεια συνειδητοποίησαν τον τρόπο δημιουργίας του ποταμού. Έφτιαξαν μάλιστα μια μικρη μακέτα με πλαστελίνη, την οποία στόλισαν… λίγο παραπάνω! Παράλληλα είδαν και κάποια βίντεο.



 Η επίσκεψη στο ΚΠΕ Κλειτορίας όπου παρακολουθήσαμε το πρόγραμμα “Κάτι τρέχει” τα ενθουσίασε. Τους ευχαριστούμε όλους από το κέντρο γιατί πάντα μαθαίνουμε όμορφα πράγματα και περνάμε καλά μαζί τους!

 Έπειτα ήταν η σειρά των ποταμών του χωριού. Τα βρήκαν στον χάρτη, εντόπισαν τις πηγές τους και το σημείο της σμίξης. Ακολούθησαν τις πορείες τους και την κοινή τους πορεία μέχρι τη θάλασσα. Έμαθαν πληροφορίες για τα όνοματά τους. Ειδαν και ένα βίντεο για τον ποταμό Ερύμανθο.



 Το πρόγραμμα προχωρούσε με πολύ πίεση χρόνου. Πραγματικά ξεκλέβαμε ώρα για να προχωρήσουμε κι έτσι κάποια στιγμή έφτασε και η σειρά για τα ποτάμια της Ευρώπης. 
 Κάθε φορά παρουσιαζόταν ένα ποτάμι. Τα παιδιά παρακολουθούσαν μια μικρή προβολή. Εντόπιζαν στον χάρτη το ποτάμι, τις πηγές και ακολουθώντας τη πορεία του εβρισκαν και τις εκβολές. Στη συνέχεια της προβολής έβλεπαν φωτογραφίες για να γνωρίσουν τα μέρη από οπου περνάει.
 Οι φωτογραφίες με την μόλυνση τα στενοχώρησαν ιδιαίτερα. Το συζήτησαν σε σχέση με τα δικά τους ποτάμια και με σκουπίδια ή βρωμιές που έχουν δει μέσα σε αυτά. Προβληματίστηκαν για το που πάνε και απογοητεύτηκαν για το τι μπορεί να προκαλέσει η μόλυνση αυτή. Ενθαρρυντικό!

 Παράλληλα, τα παιδιά έφτιαξαν τον κλασικό χάρτη με τα ποτάμια της Ευρώπης αυτή τη φορά. Σε χαρτί του μέτρου αρχικά σχεδίασαν τον χάρτη με την γνωστή διαδικασία του ριζόχαρτου. Έπειτα, χρωμάτιζαν τις χώρες που διαπερνάει το ποτάμι, τις πρωτεύουσες τους, πόλεις που αναφέραμε. Τέλος κολλούσαν το ποτάμι φτιαγμένο από πλαστελίνη πάνω στον χάρτη και τις σημαίες των χωρών.



Στα μαθηματικά, το μάθημα “τα νομίσματα του ευρώ” ήταν μια καλή ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν ότι οι χώρες αυτές όπως και καποιες άλλες αποτελούν μια “ομάδα”, που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, και βοηθάει η μία την άλλη. Επίσης έχουν τα ίδια χρήματα και συμπέραναν ότι αυτό βολεύει στα ταξίδια και στο εμπόριο. Φυσικά, άκουσαν τον μύθο της Ευρώπης!


 Τέλος, τα παιδιά είχαν μια εξαιρετική ιδέα! Να κάναμε τον χάρτη που φτιάξαμε σαν παιχνίδι, με ερωτήσεις. Όμως δεν προλάβαμε να το ετοιμάσουμε γιατί έφτασε το τέλος της χρονιάς… 

Εγώ κρατάω την ιδέα για επόμενο πρόγραμμα κι ελπίζω αυτά κάτι από τις εικόνες και πληροφορίες που έμαθαν!



 (Αυτή τη στιγμή δεν έχω μαζί μου περισσότερες φωτογραφίες από το πρόγραμμα, επιφυλάσσομαι όμως!)


Παράγω εγώ… παράγεις εσύ… στις φάρμες της Ευρώπης, παράγουμε μαζί! (Teachers4Europe)


Τη φετινή χρονιά οι μαθητές της B’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Κλειτορίας συμμετέχοντας για 2η χρονιά στο πρόγραμμα Teachers4Europe που οργανώνει η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα έκαναν ένα ταξίδι στις φάρμες της Ευρώπης μέσα από το πρόγραμμα:

«Παράγω εγώ… παράγεις εσύ… στις φάρμες της Ευρώπης… παράγουμε μαζί!»

Μέσα από τη διαδικασία αυτή, τα παιδιά γνώρισαν τα ζώα της φάρμας, τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οποίες εκτρέφονται κι ένα κτηνοτροφικό προϊόν (τυρί) που παράγει η καθεμία από αυτές τις χώρες.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, μελέτησαν τα χαρακτηριστικά των ζώων, τα ταύτισαν με το περιβάλλον της χώρας, εντόπισαν διαφορές στις ράτσες, παρατήρησαν τον τρόπο εκτροφή τους και τον σύγκριναν με τον τρόπο που ήδη γνωρίζουν στην περιοχή τους. 
Παράλληλα έμαθαν το τυρί που παράγεται στην κάθε χώρα, μελέτησαν τα χαρακτηριστικά του, συνειδητοποίησαν την πορεία του μέχρι να φτάνει στα χέρια μας κι έμαθαν τι σημαίνει η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης για κάποιο προϊόν. Τέλος, το δοκίμασαν!
Τελειώνοντας το πρόγραμμα ένα ακόμα παράθυρο είχε ανοίξει για τα παιδιά. Μέσα από αυτό είδαν ότι σαν μέλη μιας μεγαλύτερης «οικογένειας» έχουν τις ίδιες ασχολίες, τρέφονται με τα ίδια προϊόντα, τα οποία παράγονται και φτάνουν σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός αυτό τα προβλημάτισε για την αναγκαιότητα της κτηνοτροφίας και τη σημασία της στη ζωή μας.

Όλα ξεκίνησαν με την ενότητα “τα ζώα” της Μελέτης Περιβάλλοντος όπου τα παιδιά συνειδητοποίησαν τα στάδια ανάπτυξης των ζώων, το μέγεθος, τον τρόπο ζωής τους, τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, τις ποικιλίες των ειδών κα τη σχέση τους με το περιβάλλον.

Στη συνέχεια είδαν βίντεο με φάρμες ζώων και αναρρωτήθηκαν σε ποια περιοχή μπορεί να βρίσκονται. 
Παρακολούθησαν το βίντεο “Γεωργία: στην καρδιά της ζωής μας” και προβληματίστηκαν για τη σπουδαιότητα του ρόλου ενός κτηνοτρόφου, για τα οφέλη και τη δουλειά των αγροτών στην καθημερινή ζωή. 

Τέλος σχεδιάσαν σε χαρτί του μέτρου τη δική τους φάρμα την οποία εμπλούτιζαν σταδικά με τις πληροφορίες που μάθαιναν.

  Στην πορεία του προγράμματος οι μαθητές γνώρισαν 5 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οποίες εκτρέφονται σε μεγαλύτερο ποσόστό τα ζώα που επιλέχτηκαν. Μέσα από βίντεο, χάρτες και παρουσιάσεις μελέτησαν το κάθε ζώο σε συνδυασμό με τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά της κάθε χώρας. 

Επίσης γνώρισαν ένα τυρί που παράγει η κάθε μια από αυτές τις χώρες, σαν αποτέλεσμα της κτηνοτροφίας της. Έμαθαν για τη διατροφική του αξία, τα χαρακτηριστικά του, αναρωτήθηκαν για τον τρόπο που φτάνει στα χέρια μας. Επίσης έμαθαν τη σημασία της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και τέλος τα δοκίμασαν! 

Όλες τις πληροφορίες που έμαθαν τις συνέλεξαν σε ένα μικρό βιβλιαράκι!

Μεγάλο μέρος των πληροφορίων και η πορεία του προγράμματος βασίστηκε στο υλικό από την γωνιά των εκπαιδευτικών. Όπως:

  • “Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη” 
  • “Europe and Agriculture”
  • “Γεωργία: στην καρδιά της Ευρώπης”

    Σημαντική ήταν η βοήθεια της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα που ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα για αποστολή του υλικού που χρειάστηκα.

    Με τη Μόνα τη μικρή χελώνα… θυμάμαι να μην είναι κανείς μόνος!

    Η διαμόρφωση καλών σχέσεων ανάμεσα στους μαθητές της τάξης μου είναι πάντα μια από τις προτεραιότητες μου. 
     Τα παιδιά συχνά γίνονται σκληρά με τους συμμαθητές τους όχι από κακία, αλλά θα το έλεγα από “κακή πληροφόρηση”. Για τον λόγο αυτό θεωρώ ότι είναι σημαντικό να αποκτήσουν ή να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθησή τους. Δηλαδή να μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου και να σκεφτούν πώς μπορεί να νιώθει όταν του συμβαίνει κάτι.
     Με αυτό στο μυαλό ψάχνω συχνά υλικό και ιδέες που μπορώ να εφαρμόσω στην τάξη γι’ αυτό τον σκοπό. Πριν λίγο καιρό σε μια τέτοια αναζήτηση βρήκα στο ίντερνετ το παραμύθι “Τα μπαλόνια της φιλίας και η Μόνα σε καινούργιο σχολείο”.

     Πρόκειται για δύο εξαιρετικά παραμύθια φτιαγμένα στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Διακρατικού Προγράμματος “Δάφνη” “Ευαισθητοποίηση για το Φαινόμενο του Σχολικού Εκφοβισμού”. Τα παραμύθια είναι γραμμένα και εικονογραφημένα από παιδιά για παιδιά! 
      Από τη στιγμή που το βρήκα, περίμενα να βρω μια καλή ευκαιρία για να το εντάξω μέσα στο μάθημά μου. Και δεν άργησε να έρθει!

     Τη σημερινή ημέρα ασχοληθήκαμε με το κείμενο του Ανθολογίου “Ο μικρός κάστορας και η ηχώ” (Ανθολόγιο Α’Β’ τάξεων σελ. 101) όπου ο μικρός κάστορας είναι στενοχωρημένος γιατί δεν έχει φίλους.
     Έτσι, θεώρησα ότι θα ταίριαζε να διαβάζαμε το παραμύθι της Μόνας σήμερα, όμως με έναν λίγο…διαφορετικό τρόπο!
     Πριν ξεκινήσω την ανάγνωση του παραμυθιού είπα στα παιδιά ότι ήθελα να τους γνωρίζω την Μόνα την μικρή χελώνα. 

     Την είχα σχεδιάσει σε χαρτί και τα παιδιά έπρεπε να την περιποιηθούν! Δηλαδή να την βάψουν. Μετά έκοψα γύρω γύρω την Μόνα και την πήραμε μαζί στο χαλάκι για να διαβάσουμε το παραμύθι.



      Ξεκίνησα την ανάγνωση του παραμυθιού με τον συνηθισμένο τρόπο αλλά όταν διάβασα το πρώτο σημείο όπου η Μόνα δέχτηκε αρνητικό σχόλιο από τους συμμαθητές της, την τσαλάκωσα λίγο. Οι αντιδράσεις ήταν “ωωω!” “γιατί;”, όμως συνέχισα την ανάγνωση χωρίς να απαντήσω. Άκουσα μόνο κάποιο παιδί να λέει ότι κρύφτηκε στο καβούκι της γιατί φοβάται. 

     Συνέχισα την ανάγνωση με τον ίδιο τρόπο και κάθε φορά που η Μόνα δεχόταν κάποιο αρνητικό σχόλιο την τσαλάκωνα όλο και περισσότερο μέχρι που έγινε ένα μικρό τσαλακωμένο μπαλάκι.
     Στο τέλος της ιστορίας, όπου περιγράφει πως οι συμμαθητές της ζήτησαν συγγνώμη από τη Μόνα κι έγιναν φίλοι, άρχισα να την ανοίγω και σιγά σιγά μέχρι που εμφανίστηκε η Μόνα.
     Όμως…

     Η Μόνα ήταν τόσο τσαλακωμένη που όσο και αν προσπάθησα να την τεντώσω δεν μπόρεσα να την κάνω όπως ήταν.



     Τότε ήρθε η σειρά των ερωτήσεων. 
    • Μπορώ να κάνω τη Μόνα να γίνει όπως πριν;
    • Γιατί δεν μπορώ;
    • Ποιος βοήθησε τη Μόνα; Με ποιον τρόπο;
    • Τι χρειάζεται η Μόνα για να νιώθει καλύτερα και να μην θυμάται τα άσχημα λόγια που είχε ακούσει;


       Μετά τους έδωσα μικρά χαρτάκια που θα ήταν τα χάνζαπλαστ για τα σημάδια της.
       Ζήτησα από τα παιδιά να γράψουν με μία λέξη αυτό που χρειάζεται η Μόνα ώστε να μην θυμάται αυτό που είχε γίνει και να νιώθει καλύτερα. Το κάθε παιδί κολλούσε το “χανζαπλάστ” του επάνω της.


       Η Μόνα γέμισε από αγάπη, φροντίδα, καλά λόγια, φίλους, προσοχή και τοποθετήθηκε στην τάξη μας.

       Νομίζω ότι αυτή η διαδικασία άγγιξε πραγματικά τα παιδιά. Το γεγονός ότι τσαλακωνόταν το χαρτί τη στιγμή που η Μόνα ένιωθε τα άσχημα συναισθήματα, τα έκαναν να νιώσουν πώς μπορεί να νιώθει κάποιος που δέχεται τα αρνητικά σχόλια κάποιου. 


      Teachers4Europe: “Από την Κλειτορία… στην Ευρώπη!”


      Τη φετινή χρονιά οι μαθητές της Α’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Κλειτορίας έκαναν ένα ταξίδι  «Από την Κλειτορία … στην Ευρώπη» συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Teachers4Europe που οργανώνει η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. 

        Μέσα από τη διαδικασία αυτή, τα παιδιά γνώρισαν τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις πρωτεύουσες τους, είδαν φωτογραφίες και σημαντικά μνημεία, συνειδητοποίησαν την ύπαρξη του κοινού νομίσματος και τέλος έφτιαξαν το χάρτη και τη σημαία.  
        Τελειώνοντας το πρόγραμμα ένα καινούριο παράθυρο είχε ανοίξει για τα παιδιά αυτά, είδαν ότι είναι μέλη μια μεγαλύτερης «οικογένειας» και προβληματίστηκαν για τα οφέλη και τις αξίες που πρέπει να τη διέπουν.

        Όλα ξεκίνησαν από την ενότητα 20 των μαθηματικών όπου οι μαθητές περιεργάστηκαν τα νομίσματα του ευρώ διαφόρων χωρών και αναρωτήθηκαν από που προέρχονταν. Παράλληλα έμαθαν το μύθο της Ευρώπης και είδαν στον χάρτη το χώρο. 

        Στη συνέχεια σχεδιάσαν τον χάρτη σε ριζόχαρτο για να φτιάξουν όλα μαζί τον δικό τους χάρτη. Ο χάρτης αποτυπώθηκε με τη βοήθεια καρμπόν από εμένα σε χαρτί του μέτρου.
        
         Στην πορεία του προγράμματος οι μαθητές γνώρισαν σταδιακά και τα 28 κράτη μέλη μέσα από μικρούς γρίφους, βλέποντας τη σημαία αρχικα και στη συνέχεια παρουσιάσεις με εικόνες.
        Οι σημαίες είναι από το βιβλιο “Η Ευρώπη κι εσύ” το οποίο μπορεί να κατεβάσει κανείς ή να παραγγείλει ένα δωρεάν αντίγραφο από τη γωνιά του εκπαιδευτικού που υπάρχει στην σελιδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχει πολύ ενδιαφέρον υλικό σε αυτή την ιστοσελίδα η  οποία είναι εδω: Η γωνιά των εκπαιδευτικών



        Το υλικό των παρουσιάσεων σε μορφή pdf μπορείτε να το βρείτε εδω: Παρουσιάσεις
       
        Στη συνέχεια για  κάθε μια χώρα ετοίμαζαν την αντίστοιχη σελίδα από το μικρό βιβλιαράκι-διαβατήριο. Το υλικό, καθώς και οδηγίες για τη δημιουργία του υπάρχουν εδώ: Ταξιδιώτης της Ευρώπης

        

       


        Μετά την παρουσιάση μιας τετράδας χωρών, ομαδικά χρωμάτιζαν και ετοίμαζαν τα εικονίδια που κολλούσαν πάνω στον χάρτη τους. 
      Τα εικονίδια υπάρχουν σε αυτό το αρχείο:εικονίδια


       Παράλληλα, στο σχολείο διαβάζαμε το βιβλιο “Τα αστέρια της Ευρώπης”. Μέσα από το ταξίδι της μικρής Ευρώπης τα παιδιά προβληματίστηκαν για τα ίδια θέματα που προβλημάτισαν και την ηρωίδα του βιβλίου. Στο τέλος έκοψαν και τα ίδια αστέρια. 12 μαθητές δηλαδή 12 αστέρια. Έγραψαν επάνω ό,τι είχε γράψει η μικρή Ευρώπη στα δικά της αστέρια και πρόσθεσαν και δικές τους επιθυμίες.
        Τα αστέρια τοποθετήθηκαν στο πλαϊνό μέρος του χάρτη σε κυκλική διάταξη σχηματίζοντας τη σημαία της Ε.Ε.
        

        Και με τις χώρες που δε χρωματίσαμε τι θα γίνει, ρώτησαν. Αυτές δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η αυθόρμητη απάντησή μου για  να ακούσω από έναν μικρό: “Α! Δεν έχουν συμφωνήσει να είναι παρέα!”


        Τελειώνοντας αναρτήθηκε όλη η εργασία έξω από την τάξη μας.


         Ένα κουίζ που μπορεί να παίξει κανείς με τα παιδιά μετά το τέλος του προγράμματος είναι είναι το εξής: Κουίζ
      Η συνολική πορεία του προγράμματος αναλυτικά καθώς και τα αποτελέσματά του βρίσκονται εδώ: “Από την Κλειτορία…στην Ευρώπη!”
       

      “Τα παιδιά ζωγραφίζουν…στην τάξη!” – ένα πολιτιστικό πρόγραμμα.

        Τα τελευταία χρόνια δουλεύω σε σχολεία της επαρχείας. Όλη αυτό τον καιρό έχω διαπιστώσει ότι όσο πιο απομακρυσμένο το σχολείο τόσο πιο σπάνια έρχονται καθηγητές ειδικοτήτων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι μαθητές να μην παίρνουν αρκετά ερεθίσματα που αφορούν την τέχνη, την μουσική και τον πολιτισμό, ειδικά σε μια εποχή που η αισθητική που προβάλλεται από την τηλεόραση αρχίζει να απέχει όλο και περισσότερο από αυτό που ονομάζουμε τέχνη. 

        Παράλληλα το περιβάλλον στο οποίο ζουν σπάνια θα τους δώσει την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με αντίστοιχα ερεθίσματα και η μοναδική πηγή που παρέχει ερεθίσματα είναι η τηλεόραση και ίσως το ίντερνετ.

      Για τους λόγους αυτούς αποφάσισα να ετοιμάσω ένα μαγικό ταξίδι στον κόσμο της τέχνης και συγκεκριμένα της ζωγραφικής. Το ταξίδι αυτό το κάναμε με τους μαθητές της Γ’ τάξης Κλειτορίας τη σχολική χρονιά 2013-14.



      Στόχοι
      • Γνωριμία με κάποιους διακεκριμένους ζωγράφους, τη ζωή και το έργο τους (Ντα Βίντσι, Ελ Γκρέκο, Μονέ, Βαν Γκογκ και Πικάσο).
      • Αναγνώριση βασικών δειγμάτων έργων τους.
      • Να ενημερωθούν για τα καλλιτεχνικά ρεύματα από τα οποία επηρεάστηκε ο καθένας από αυτούς.
      • Κατανόηση της διαδικασίας δημιουργίας ενός πίνακα.
      • Εξοικείωση με τη χρήση πινέλων και χρωμάτων

       Αφετηρία
         Αφορμή για την αφετηρία του ταξιδιού αποτέλεσε το κείμενο «Τα δάκρυα της Περσεφόνης» που υπάρχει στο Ανθολόγιο. 
         Δείχνοντας αρχικά τον πίνακα του Rubens «Η αρπαγή της Περσεφόνης», τον περιγράψαμε και στη συνέχεια τα παιδιά κατέγραψαν τις απαντήσεις τους στις εξής ερωτήσεις: Τι νομίζετε ότι συμβαίνει στον πίνακα; Από πού το καταλαβαίνετε;
         Στη συνέχεια ακούσαμε το ποίημα μελοποιημένο και διαβάσαμε το ποίημα συσχετίζοντας το ποίημα με το πίνακα.
         Τέλος κατέγραψαν τις απαντήσεις τους σχετικά με το ποιοι πιστεύουν ότι απεικονίζονται στον πίνακα.
         Με βάση αυτή τη λογική επεξεργαστήκαμε στη συνέχεια και κάποιους από τους πίνακες των ζωγράφων που μελετήσαμε



      1ος σταθμός: Ιταλία – Leonardo Da Vinci
       Αρχικά παρακολουθήσαμε μια παρουσίαση για τη ζωή και το έργο του και γνωρίσαμε τον Λεονάρντο σαν επιστήμονα αλλά και σαν ζωγράφο. Μετά είδαμε πίνακές του.
       Τέλος εστιαστήκαμε στον πιο γνωστό, τη Μόνα Λίσα, την περιγράψαμε, μάθαμε την ιστορία της, αναρωτηθήκαμε τι να σκέφτεται, τι να νιώθει και στο τέλος τη ζωγραφίσαμε κι εμείς…
      2ος σταθμός: Ελλάδα(Ισπανία) – Δομίνικος Θεοτοκόπουλος
       Πρώτα, παρακολουθήσαμε βίντεο για τη ζωή και το έργο του. Στη συνέχεια είδαμε πίνακές του και γνωρίσαμε την ιδιαίτερη τεχνοτροπία του.
        Εν όψει του Πάσχα “ζήσαμε” τα Πάθη του Χριστού μέσα από τους πίνακες του και τέλος αποφασίσαμε να ζωγραφίσουμε έναν από αυτούς.
      3ος σταθμός: Γαλλία – Claude Monet
        Στην αρχή παρακολουθήσαμε βίντεο για τη ζωή και το έργο του. Έπειτα είδα πίνακές του, παρατηρήσαμε την τεχνική του και γνωρίσαμε τον ιμπρεσιονισμό. Τέλος αποφασίσαμε να ζωγραφίσουμε δύο πίνακές του.
        
      4ος σταθμός: Ολλανδία – Vincent Van Gong
        Αφού παρακολουθήσαμε βίντεο για τη ζωή και το έργο του και γνωρίσαμε την ιδιαίτερη προσωπικότητά του, προβληματιστήκαμε για τον τρόπο που τον αντιμετώπιζε ο κόσμο. Βλέποντάς τον σαν διαφορετικό και τι συνέπειες είχε η μοναξιά που του επέβαλε. Σκεφτήκαμε αν κάνουμε κι εμείς το ίδιο κάποιες φορές και συζητήσαμε σχετικά με αυτό. Έπειτα είδαμε πίνακές του, παρατηρήσαμε την τεχνική του και γνωρίσαμε την ιδιαίτερη τεχνοτροπία του (μετά-ιμπρεσιονισμό. Επίσης είδαμε την τεχνική αυτή να ζωντανεύει μέσα από βίντεο όπου η Έναστρη Νύχτα αποκτάει κίνηση. 
        Στη συέχεια χρησιμοποιήσαμε πίνακες του για να παράγουμε γραπτό λόγο! Φτιάξαμε δύο ιστορίες βασισμένες σε πίνακές του, μαγνητοφωνήσαμε την αφήγηση και τις κάναμε βίντεο! 
       

        Τέλος, αποφασίσαμε να ζωγραφίσουμε δύο πίνακές του.


      5ος σταθμός: Ισπανία – Pablo Picasso
       Στην αρχή παρακολουθήσαμε βίντεο για τη ζωή και το έργο του. Έπειτα είδαμε πίνακές του, παρατηρήσαμε την τεχνική του και τον τρόπο που αποδομεί και ξανασυνθέτει τις μορφές σαν κολάζ κι έτσι γνωρίσαμε την τεχνοτροπία του κυβισμού.
        Με τη βοήθεια βίντεο μπήκαμε μέσα στην Γκουέρνικα και κινηθήκαμε ανάμεσα στις μορφές, ζήσαμε και κατανοήσαμε την οδύνη που απεικονίζεται στον πίνακα αυτό.
        Εμπνευσμένοι από την τεχνική του δουλέψαμε κι εμείς σαν τον Πικάσο, ζωγραφίζοντας το πρόσωπο μιας γυναίκας, το κόψαμε σε κομματάκια και το ξανασυνθέσαμε σαν κολάζ.

      Τέλος…
       Στήσαμε μια μικρή έκθεση ζωγραφικής, παρουσιάσαμε τα έργα μας κατά τη διάρκεια της τελικής γιορτής και τραγουδήσαμε το τραγούδι «τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο»!

         Μέσα από τη διαδικασία αυτή ταξιδέψαμε στα μέρη που γεννήθηκαν και έζησαν οι ζωγράφοι αυτοί, μάθαμε για τη ζωή, το έργο τους, την τεχνική τους και τα καλλιτεχνικά ρεύματα από τα οποία επηρεάστηκαν. Γίναμε κι εμείς ζωγράφοι χρησιμοποιώντας χρώματα και πινέλα.
         Αλλά κυρίως μέσα από την εμπειρία αυτή πλουτίσαμε την ψυχή και τη φαντασία μας!

      “Με το ΕΛ… το Υ… το ΤΗΣ… μας ταξιδεύει ο Ελύτης” – ένα πολιτιστικό πρόγραμμα

        Σα δασκάλα σε ένα ορεινό χωριό της επαρχίας των Καλαβρύτων συνειδητοποίησα ότι σε σχολεία όπως αυτό, σπάνια έρχονται καθηγητές για τα μαθήματα ειδικότητας και συνήθως δε διδάσκονται.

      Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι μαθητές εδώ να μην παίρνουν αρκετά ερεθίσματα που αφορούν την τέχνη, την μουσική και τον πολιτισμό.
      Παράλληλα το περιβάλλον στο οποίο ζουν σπάνια θα τους δώσει την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με διαφορετικά ερεθίσματα.
      Τη χρονιά που μας πέρασε είχαμε τη χαρά να έχουμε μουσικό στο σχολείο μας και σκέφτηκα να τον “εκμεταλευτώ”! Έτσι αποφάσισα να κάνω με την τάξη μου ένα μελωδικό ταξίδι στο κόσμο της ποίησης μέσα από το έργο του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη…

       Στόχοι
      •Να γνωρίσουν τον ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, τη ζωή και το έργο του.
      •Να ανακαλύψουν τις πηγές έμπνευσης του ποιητή.
      •Να διακρίνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη.
      •Να ανακαλύψουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της υπερρεαλιστικής γραφής του Ελύτη.
      •Να απολαύσουν την απαγγελία ποιημάτων.
      •Να παίξουν υπερρεαλιστικά παιχνίδια
      •Να τραγουδήσουν μελοποιημένα ποιήματά του.
      •Να δημιουργούν πρωτότυπα καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά έργα με υπερρεαλιστικά χαρακτηριστικά.
      Μεθοδολογία
        1ο δίωρο
            Αφορμή για την αφετηρία του ταξιδιού αποτέλεσε η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου. Τότε τα παιδιά γνώρισαν για πρώτη φορά τον Οδυσσέα Ελύτη. Στα πλαίσια του επετειακού μαθήματος είδαμε ένα βίντεο με εικόνες στο οποίο ακούγεται ο Μάνος Κατράκης να διαβάζει την «Πορεία προς το μέτωπο». Εκεί αναφέρθηκε ότι αυτός που έχει γράψει το κείμενο είναι ο Οδυσσέας Ελύτης και κάποιες βασικές πληροφορίες γι’ αυτόν.
       2ο δίωρο: «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας – Τώρα κείτεται…»

      •Ακούσαμε το ποίημα μελοποιημένο.
      •Είπαμε τι σκεφτήκαμε ή τι νιώσαμε.
      •Διαβάσαμε το ποίημα και έγιναν οι ερωτήσεις.
      •Απαγγελία ποιήματος από μαθητές.
      •Ακρόαση του ποιήματος
      •Είπαμε τι σκεφτόμαστε τώρα που γνωρίσαμε το ποίημα.
      •Ζωγραφίσαμε ένα στίχο που μας εντυπωσίασε.
      •Επίσης το ποίημα απήγγειλαν μαθητές κατά τον εορτασμό της επετείου της 28ηςΟκτωβρίο.
      3ο δίωρο: “Ένα το χελιδόνι”

      •Δόθηκαν στους μαθητές εικόνες από το ποίημα (χωρίς να γίνει καμία αναφορά σε αυτό) και τους ζητήθηκε να φτιάξουν ένα κείμενο (πεζό ή ποίημα) και τα παρουσίασαν στην τάξη

      • Στη συνέχεια διάβασαν τι έχει γράψει «ένας» ποιητής με αυτές τις εικόνες. Θυμηθηκαν αμέσως ποιος ποιητής μόλις είδαν το όνομα

      •Ανάλυση του ποιήματος

      •Απαγγελία του ποιήματος από μαθητές

      •Ακρόαση του τραγουδιού

      •Έμαθαν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής.

      4ο δίωρο: “Η ποδηλάτισσα”

      •Ανάγνωση ποιήματος – Θυμούνται τον ποιητή

      •Ανάλυσημε τις ερωτήσεις

      •Υποθέσεις για το τι μπορεί να έχει συμβεί στην ποδηλάτισσα

      •Φύλλο εργασίας όπου ζωγράφισαν σκηνές από τις στροφές του ποιήματος (ατομικά)

      •Ακρόαση του ποιήματος

      •Έγραψαν ξανά το ποίημα ομαδικά αλλάζοντας τα αντικείμενα της ποδηλάτισσας (κάποιοι επέλεξαν να αλλάξουν και την ποδηλάτισσα κάνοντάς την π.χ. αστρονάυτισσα!)

      •Έμαθαν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής


      5ο δίωρο: “Το κορίτσι”

       •Ακρόαση του ποιήματος πριν το διαβάσουν από το βιβλίο
       •Ανάγνωση του ποιήματος – αναγνωρίζουν τον ποιητή μόλις διαβάζουν το όνομά του στο κάτω μέρος.
       •Ανάλυση του ποιήματος και δραστηριότητες του βιβλίου
       •Απαγγελία του ποιήματος από τους μαθητές
       •Απεικόνιση ενός στίχου του ποιήματος με ζωγραφιά (ατομικά)
       •Συγγραφή ιστορίας με βάση το ποίημα (ομαδικά)
       •Έμαθαν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής

      6ο δίωρο: “Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο”
        •Ανάγνωση του ποιήματος 
        •Ανάλυση του ποιήματος – περιγραφή εικόνων που τους δημιουργούνται 
        •Απαγγελία από τους μαθητές 
        •Ακρόαση ποιήματος 
        •Απεικόνιση μιας εικόνας από το ποίημα με την τεχνική του πουαντιγισμού 
        •Προσπάθησαν να μάθουν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής αλλά ήταν λίγο δύσκολο για τα παιδιά.

      7ο δίωρο: “Η Μάγια”
        •Ανάγνωση του ποιήματος 
        •Ανάλυση – ανακάλυψαν ότι το ποίημα είναι ένας διάλογος – αναγνωρίζουν τον ποιητή 
        •Απαγγελία του ποιήματος με ανάθεση ρόλων 
        •Δημιουργία κόμικ από το ποίημα 
        •Έμαθαν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής

      8ο διώρο: “Τα τζιτζίκια”
          •Αρχικά του δόθηκε το ποίημα σπασμένο στις στροφές του και τους ζητήθηκε να το βάλουν σε σειρά – παρουσίαση των διαφορετικών περιπτώσεων

      •Ανάγνωση του ποιήματος

      •Ανάλυση του ποιήματος – αναγνωρίζουν τον ποιητή

      •Τους δόθηκε η στροφή που έχει γίνει ρεφραίν τόσες φορές όσες ακούγεται στο τραγούδι και τους ζητήθηκε να τη βάλουν στο ποίημα εκεί που νομίζουν ότι θα ταίριαζε

      •Ακρόαση του τραγουδιού και διόρθωση του ρεφραίν

      •Του δόθηκε φύλλο εργασία από το οποίο έλειπαν σημεία του ποιήματος και τους ζητήθηκε να το συμπληρώσουν με δικό τους τρόπο φτιάχνοντας ένα καινούριο ποιήμα (ομαδικά)

      •Έμαθαν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής
      7ο δίωρο: “Το θαλασσίνο τριφύλλι”
          •Ανάγνωση του ποιήματος

      •Ανάλυση του ποιήματος – αναγνωρίζουν τον ποιητή

      •Περιγράφουν πώς φαντάζονται το θαλασσινό τριφύλλι Απαγγελία του ποιήματος από τα παιδιά

      •Ακρόαση του ποιήματος

      •Έπλεξαν στίχους και δημιουργούν ένα δικό τους ποίημα με θέμα τι θα συνέβαινε αν βρει κάποιος το θαλασσινό τριφύλλι

      •Έμαθαν να το τραγουδούν στην ώρα της μουσικής
      8ο δίωρο: “Το τρελοβάπορο”

          •Ανάγνωση του ποιήματος
          •Ανάλυση– αναγνωρίζουν τον ποιητή
          •Προσπάθησαν να μαντέψουν τι μπορεί να είναι το τρελοβάπορο για να καταλήξουν ότι μιλάει για την Ελλάδα
          •Απαγγελία του ποιήματος από τα παιδιά
          •Ακρόαση του τραγουδιού
          •Δημιουργούν το δικό τους τρελοβάπορο και γράφουν επάνω στίχους με θέμα: «Πού θα πήγαινα με ένα τρελοβάπορο»
       9ο δίωρο: “Μα ποιος είναι αυτός ο Ελύτης;”
          •Είδαμε βίντεο με την βιογραφία του Ελύτη
      •Διαβάσαμε τις πληροφορίες με τη βιογραφία του.
      •Από το φύλλο πληροφοριών συμπλήρωσαν φύλλα εργασίας
      •Τα οποία στη συνέχεια έκοψαν και δημιούργησαν ένα μικρό βιβλίο (lapbook) με τα βασικά στοιχεία της βιογραφίας του.


      10ο δίωρο: Κολάζ
      •Μέσα από τη βιογραφία μάθαμε μια ακόμα δραστηριότητα του Ελύτη, τα εικαστικά έργα (κολάζ) τα οποία έχει φτιάξει
      •Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε κι εμείς δύο μεγάλα κολάζ με θέμα την Ελλάδα.

      Τέλος, στήσαμε μια μικρή έκθεση με τις ομαδικές εργασίες και παρουσιάσαμε τα έργα μας, τραγουδήσαμε τα τραγούδια με τη μικρή χορωδία που έφτιαξε ο μουσικός μας και όλες οι εργασίες μας δέθηκαν σε βιβλιαράκια, τα οποία δόθηκαν στα παιδιά. 

      Μέσα από τη διαδικασία αυτή τα παιδιά έμαθαν βασικά στοιχεία για τη ζωή, το έργο, την τεχνική του Οδυσσέα Ελύτη και το καλλιτεχνικό ρεύμα το οποίο επηρεάστηκε, τον υπερρεαλισμό.

      Παράλληλα, απήγγειλαν και τραγούδησαν  ποιήματά του, έπαιξαν υπερρεαλιστικά παιχνίδια, έφτιαξαν ζωγραφιές, ιστορίες, κόμικ και έγιναν κι αυτά ποιητές γράφοντας δικούς τουςς στίχους και ποιήματα!
      Τέλος, μέσα από την εμπειρία αυτή γέμισαν εικόνες με ήλιο, φως, θάλασσα και ελληνικά τοπία πλουτίζοντας έτσι το νου και την ψυχή τους!

      Τα ποιήματα με τις ερωτήσεις θα τα βρείτε εδώ: https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5dVVjb2d5RGhXTGM/view?usp=sharing 

      Το φύλλο εργασίας για την ποδηλάτισσα εδώ: https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5NGNNQ0NaWkQ0ejA/view?usp=sharing

      Το φύλλο εργασία για τα τζιτζίκια εδώ: https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5cjVTUlRfWTJCb0k/view?usp=sharing

      Τα φύλλα εργασίας για το lapbook εδώ: https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5QXMtX2lCTVhGbWc/view?usp=sharing

      Και μερικές από τις σελίδες που μπήκαν στο βιβλίο εδώ: https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5OFlkcnZCdG9Qb00/view?usp=sharing

      “Δοντάκι άσπρο και γερό…” – ένα πρόγραμμα αγωγής υγείας

         Τα τελευταία χρόνια δουλεύοντας σε διάφορα σχολεία έχω παρατήρήσει ότι οι μαθητές έχουν την τάση να καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε ζάχαρη. Επίσης από τις αναφορές των μαθητών φαίνεται ότι η υγιεινή των δοντιών δε γίνεται με συστηματικό τρόπο ή δε γίνεται καθόλου.

        Έτσι σκέφτηκα ότι είναι σημαντικό να γίνεται ευαισθητοποίηση των μαθητών από τις μικρές ηλικίες για την υγιεινή των δοντιών και ειδικά στην Α’ τάξη όπου είναι η χρονιά που πραγματοποιείται κυρίως η αλλαγή των παιδιών και οι μαθητές ασοχλούνται ιδιαίτερα με αυτή τη φυσική διαδικασία!

        Για το λόγο αυτό σχεδιάσα και εφάρμοσα το πρόγραμμα αγωγής υγείας με τίτλο “Δοντάκι άσπρο και γερό…” 

      Α. ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 7 δίωρα
      Β. ΣΤΟΧΟΙ :
      1. Αναγνώριση των δοντιών, της ονομασίας του καθενός και το ρόλο του.
      2. Να ενημερωθούν για τις τροφές που είναι εχθροί για την υγιεινή των δοντιών και ποιες όχι.
      3.  Κατανόηση  της  διαδικασίας  δημιουργίας  τερηδόνας  και  αναγνώριση  προληπτικών  μέτρων  για  καλή  στοματική  υγεία.
      4.  Κατανόηση  και  εκτίμηση  της  σημασίας  που  έχει  η  στοματική  υγεία  στη  σωστή  σωματική  ανάπτυξη.

      Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ : Συνεργατική – διαθεματική.
               
      1ο δίωρο: Εισαγωγή
       – Προβολή βίντεο «Μια φορά ήταν η ζωή – Τα δόντια» μέρος 1ο.
       – Συζήτηση για το ρόλο της γλώσσας και των δοντιών.
       – Παρατήρηση των διαφορών στη μορφολογία των δοντιών και εξήγηση του ρόλου τους.
       – Σύγκριση δοντιών ανθρώπων και ζώων (φυτοφάγων και σαρκοφάγων) 
       – Φύλλο εργασίας ανα ζευγάρι όπου θα πρέπει να αναγνωρίσουν τα δόντια και να γράψουν το όνομα τους.

      2ο δίωρο:
       – Φωτογραφίες δοντιών παιδιών και ενήλικων. Εντοπισμός διαφορών και ομοιοτήτων.
       – Κατανόηση του λόγου αλλαγής των δοντιών.
       – Παρουσίαση εκμαγείου οδοντοστοιχείας. Μέτρηση των δοντιών.
       – Παρουσίαση μακέτας οδοντοστοιχείας με νεογιλά δόντια. Μέτρηση των δοντιων.
       – Έθιμα τα οποία σχετίζονται με την αλλαγή των δοντιών, νεράιδα των δοντιών, τραγουδάκι κτλ κτλ

      3ο δίωρο: Εχθροι των δοντιών.
      – Δοκιμάζουν μήλο ή μπανάνα και μετά καραμέλα και λένε πώς νοιώθουν τα δόντια τους μετά από κάθε δοκιμή. Ευαισθητοποίηση για το ρόλο της ζάχαρης στα δόντια.
      – Βίντεο «Μια φορά ήταν η ζωή – Τα δόντια» Μέρος 2ο .
      – Συζήτηση και εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το ποια τρόφιμα καταστρέφουν τα δόντια και ποια είναι καλά για τα δόντια.
      – Πείραμα με το αυγό και ξίδι για να καταλάβουν την επίδραση των τροφών στη διάβρωση των δοντιών.
      – Τρόποι προστασίας: Βουρτσισμα


      4οδίωρο: Κι αν χαλάσει;
      – Βίντεο «Μια φορά ήταν η ζωή – Τα δόντια» μέρος 3ο.
      – Συζήτηση για το τι συμβαίνει όταν χαλάσει ένα δόντι.
      – Εικόνες χαλασμένων δοντιών και τομή χαλασμένου δοντιού.
      – Εξήγηση για το τι κάνει ο οδοντίατρος σε αυτή την περίπτωση.
      – Κατασκευή αφίσας: Χαλασμένο και υγιές δόντι / ή ένα μεγάλο δόντι από άσπρα χαρτάκια από τά οποία κάποια ανοίγουν και από κάτω δείχνουν ποιες τροφές κάνουν τα δόντια γερα και σε ένα σημείο υπάρχει ένα χαλασμέναο σημείο με μαύρα χαρτάκια τα οποία από κάτω έχουν τροφές που χαλάνε τα δόντια. Γυρω γυρω κολλάμε τρόπους πρόληψης, προστασίας και θεραπείας.

      5ο δίωρο: Πλένουμε τα δόντια.
      – Προβολή βίντεο ΑΙΜ
      – Εικόνες που δείχνουν τον τρόπο βουρτσίσματος και χρήση οδοντικού νήματος.
      – Βουρτίζουμε τα δόντια στις βρύσες του σχολείου, κάνουμε χρήση οδοντικού νήματος και οδοντικού διαλύματος.
        
      6οδίωρο: Ανακεφαλαίωση
      – Προβολή βίντεο «έργα και ημέρες της κυρίας Τερηδόνας».
      – Κατασκευή αφίσας:ένα δοντάκι με κομματάκια από άσπρο χαρτί. Σε κάποια σημεία βάζουμε μάυρα χαρτάκια τα οποία ανοίγουν και από κάτω έχει εικόνες τροφών που μπορεί να χαλάσουν τα δόντια.
      – Ετοιμάζουμε και το ερωτηματολόγιο για την επίσκεψη στον οδοντίατρο.

      7ηώρα: Επίσκεψη στον οδοντίατρο.
      –  Ρωτάμε όλες τις εωτήσει που έχουμε ετοιμάσει για να λύσουμε όλες τις απορίες μας!
        
      8η ώρα:
      Συμπλήρωση ερωτηματολογίου-τεστ για ό,τι μάθαμε.

      Παράλληλα στην ώρα της φιλαναγνωσία διαβάσαμε:  
      – “Δόνα η τερηδόνα και το μυστικό της γαμήλιας τούρτας” και 
      – “Σοκολάκης και Ζαχαρούλα Τρυποδόντη”

         Τέλος, με μια επιστολή, ενημερώσαμε τους γονείς για την ολοκλήρωση του προγράμματος, ζητώντας παράλληλα τη βοήθεια τους στην εφαρμογή των όσων έμαθαν τα παιδιά και στο σπίτι. Η επιστολή συνοδευόταν με πληροφορίες για τα δόντια των παιδιών και τον τρόπο βουρτσίσματος και φροντίδας.

      Τα φύλλα εργασίας θα τα βρείτε εδώ:

      https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5UElCcG5UTmdlYzA/view?usp=sharing

      Την επιστολή για τους γονείς εδώ:
      https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5Zy1zQWlLejAtQTg/view?usp=sharing

      Τις συμβουλές για τους γονείς εδώ:
      https://drive.google.com/file/d/0B6diC3pL0AG5WXdWVmVpOS1mMjQ/view?usp=sharing

      Δουλεύοντας τον γραπτό λόγο με την Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού – η πρώτη επαφή!

        Η έκθεση και ο γραπτός λόγος με απασχολεί ίδιαίτερα από όταν άρχισα να διδάσκω. Φυσικά ο περισσότερος κόσμος θα αναρωτηθεί γιατί επειδή έχει σαν εικόνα τη δασκάλα να κάθεται ήσυχα στην έδρα αφού έχει πει στα παιδιά να γράψουν για ένα θέμα περιμένοντας να τελειώσουν.
        Αυτή η ευαισθησία μου με τον γραπτό λόγο έχει τις ρίζες της στα δικά μου μαθητικά χρόνια στο σχολείο. Εκείνο το περίφημο “Σκέφτομαι και γράφω” ήταν για μένα ένα πραγματικό μαρτύριο. Με πολλή σκέψη και κόπο κατάφερνα να γράψω 2-3 σειρές στις μικρές τάξεις όπου έγιναν 8-10 στις μεγαλύτερες. Κάθε φορά το σχόλιο κάτω από το κείμενό μου ήταν θα μπορούσες να είχες γράψει περισσότερα. Ναι! Αλλά τι; Και φυσικά απορρούσα πώς γίνεται κάποια παιδιά να γράφουν τόσα πολλά και όμορφα πράγματα.
        Ο γραπτός λόγος είναι χάρισμα. Κάποιο άνθρωποι γεννιόνται με το χάρισμα να μπορούν να γράφουν ωραία κείμενα και αυτό μπορεί κανείς να το διακρίνει από την πρώτη κιόλας τάξη όταν οι μικροί μαθητές σκαρώνουν τα πρώτα τους κειμενάκια. Και με τους υπόλοιπους τι γίνεται; Δε θα μάθουν να γράφουν; 
         Φυσικά και θα μάθουν, αφού ο γραπτός λόγος διδάσκεται! Θυμηθείται όσοι είχατε παρόμοιο πρόβλημα ότι στο λύκειο ξαφνικά αρχίσατε να γράφετε τα δοκιμιακού τύπου κείμενα που ζητούν στις εισαγωγικές εξετάσεις. Δεν είναι ένα είδος επιφύτισης ούτε μόνο η ξαφνική ωρίμανση αλλά και ότι σε εκείνη τη περιόδο και για λόγους που εξυπηρετούν την επιτυχία στις εξετάσεις κάποιος καθηγητής φιλόλογος σας δίδαξε πώς να γράφετε ένα δοκίμιο, μια παράγραφο κτλ
         Όμως, στην καθημερινή μας ζωή οι επικοινωνιακές συνθήκες είναι περισσότερες και πολύ διαφορετικές από την έκθεση ιδεών που ζητούν στις εισαγωγικές εξετάσεις και ο καθένας θα πρέπει να είναι έτοιμος να ανταπαξέλθει σε οποιαδήποτε περίπτωση που θα πρέπει να εκφραστεί γραπτώς. 
         Για το λόγο αυτό θεωρώ ότι ο γραπτός λόγος είναι το δυσκολότερο ίσως μάθημα στο δημοτικό σχολείο και ότι πρέπει να διδάσκεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οπότε η εφαρμογή του μοντέλου της Μάθησης Μέσω Σχεδιασμού ήταν μια πρόκληση για εμένα και αμέσως δεχτηκα!

        Ξεκινώντας να την προσπάθεια να σχεδιάσουμε μαι διδασκαλία με τη Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού τίποτα δεν ήταν εύκολο. Είναι πολλές οι πρακτικές που έχουν εγκαθιδρυθεί στον τρόπο που κάνουμε τη διδασκαλία αλλά και που υπάρχουν σαν γενικότερες αξίες και οι οποίες θα έπρεπε να επανπροσδιοριστούν.
        Αρκικά υπάρχει μα βαθιά αντίληψη ότι αξία έχει οτιδήποτε γράφεται και μένει, όπως οι πολλές ασκήσεις. Για παράδειγμα κατα τη διάρκεια της διδασκαλίας μας δραστηριότητες οι οποίες γίνονται στην τάξη και γίνονται με συζήτηση, εξαγωγη συμπερασμάτων και καταραφή στον πίνακα δεν έχουν την ίδια αξία στην παιδαγωγική διαδικασία και ότι θα πρέπει να γεμίσουμε το σχέδιο της διδασκαλίας μας με “φανταχτερές” δραστηριότητες. Ήταν λάθος!
        Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα ήταν η ίδια η επιλογή των δραστηριοτήτων. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός οτι αρχικά επιλέξαμε να ετοιμάσουμε μια διδασκαλία η οποία δεν υπήρχε στις ενότητες του σχολικού βιβλίου και άρα δεν είχαμε μια βάση. Με τον καιρό καταλάβαμε ότι οι δραστηριότητες που είχαμε επιλέξει δεν εξυπηρετούσαν τον σκοπό μας που ήταν η παραγωγή γραπτού λόγου. Όσο εντυπωσιακές, εφάνταστες και προτότυπες κι αν ήταν… ήταν εκτός θέματος!
       Τελικά καταλήξαμε στο παρακάτω σχέδιο μαθήματος το οποίο εφαρμόστηκε στην τάξη. Αρχικά δημιουργήσουμε μια ροή δραστηριοτήτων πριν καταλήξουν οι μαθητες στην παραγωγή γραπτού λόγου και στη συνέχεια επιχειρήσαμε να συνδέσουμε τις δραστηριότητες αυτές με κάθε μια από τις Γνωστικές Διαδικασίες που χρησιμοποιεί η Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού και αναφέρονται σε προηγούμενη ανάρτηση. (εδω) Επίσης προσπαθήσαμε αυτή η διδασκαλία να μην είναι ανεξάρτητη από τα σχολικά βιβλία και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά.
          
           


      Σχέδιο μαθήματος με τη μάθηση μέσω σχεδιασμού

      Τάξη: Δ’

      Μάθημα: Γλώσσα

      Τίτλος ενότητας: Γελάσαμε με την ψυχή μας

      Θέμα: Δημιουργία κόμικ και μετατροπή του σε αφηγηματικό κείμενο

      Διάρκεια: 2 δίωρα (προσυγγραφικό + συγγραφικό)

      Εκπαιδευτικός: Σφυρή Πολυξένη

      Ημέρα εφαρμογής: 11-12/5/2015

      Στόχοι μαθήματος

      Μέσω της συγκεκριμένης διδασκαλίας τα παιδιά ασκούνται:

      o    Να διαβάζουν και να κατανοούν ένα κόμικ

      o    Ανακαλύπτουν τα περιγραφικά στοιχεία ενός κόμικ.

      o    Αναγνωρίζουν τις βασικές αρχές δόμησης ενός κόμικ.

      o    Αφηγούνται ένα κόμικ δημιουργώντας ένα πεζό κείμενο

      o    Δημιουργούν μόνα τους ένα κομικ.

      o    Μετατρέπουν το κόμικ τους σε αφήγηση.

      o Ξαναθυμούνται χρονικές λέξεις, ευθύ πλάγιο λόγο και τους παρελθοντικούς χρόνους.

      Προαπαιτούμενες γνώσεις

      Οι μαθητές είναι ικανοί να:

      ·   Διαβάζουν σιωπηρά ένα κείμενο

      ·   Απαντούν προφορικά σε ερωτήσει κατανόησης ενός κειμένου

      ·   Χρησιμοποιούν τους χρόνους των ρημάτων

      ·   Χρησιμοποιούν τον ευθύ και πλάγιο λόγο

                         

      Σύντομη Περιγραφή

      Στην ενότητα «Γελάσαμε με την ψυχή μας» με την υποενότητα «Φρουτοπία» τα παιδιά έρχονται πιο αναλυτικά σε επαφή με τα συστατικά στοιχεία συγγραφής ενός κόμικ καθώς και την μετατροπή του σε αφηγηματικό κείμενο.

       

      Δομή του μαθήματος

      Προετοιμασία (ανάγνωση του βιβλίου):

      Με αφορμή την ενότητα «Ιστορίες παιδιών» τα παιδιά θα διαβάσουν το βιβλίο «Στα ίχνη της χαμένης Ατλαντίδας» – όπου μια παρέα παιδιών βρίσκονται στα ίχνη της Χαμένης Ατλαντίδας – στην τάξη. Πριν ξεκινήσει η ανάγνωση του βιβλίου παρουσιάστηκε το εξώφυλλο στους μαθητές και ζητήθηκε να περιγράψουν τι δείχνει, ρωτήθηκαν ποιος είναι ο τίτλος του βιβλίου, ποιος είναι ο συγγραφέας και οι εκδόσεις. Στη συνέχεια διαβάστηκε η περίληψη και ρωτήθηκαν αν έχουν ξανακούσει για τη χαμένη Ατλαντίδα και τι ξέρουν γι αυτή. (Το βιβλίο διαβάστηκε σταδικά στην τάξη από τους μαθητές όπως γίνεται καθημερινά στα πλαίσια της φιλαγνωσίας λίγο κάθε πρωί πριν ξεκινήσει το μάθημα).
      Επίσης την προηγούμενη μέρα έγινε η επεξεργασία του κόμικ της Φρουτοπίας και συζητήθηκαν τα χαρακτηριστικά του κόμικ καθώς και ότι ο συγγραφέας έγραψε το αφηγηματικό κείμενο ενώ ο εικονογράφος το μετέτρεψε σε κόμικ. Τα παιδιά διάβασαν το κόμικ του βιβλίου και το αφηγήθηκαν προφορικά. Η ενότητα αυτή είχε σα γραμματικό φαινόμενο τα επιφωνήματα. Εγινε επεξεργασία του φαινομένου και συσχέτισή του με τα κόμικ.

      Προσυγγραφικό στάδιο. (1ο δίωρο)

      Αρχικά ζητήθηκε από τα παιδιά να εντοπίσουν στη βιλιοθήκη της τάξης αν υπάρχουν βιβλία με κόμικ, να πάρουν ένα και να το φέρουν στην ομάδα τους. Ρωτήθηκαν γιατί επέλεξαν αυτό το βιβλίο σαν κόμικ και ποια χαρακτηριστικά έχει που τα βοήθησε να το εντοπίσουν.
      Στη συνέχεια συζητήσαμε για το πώς είναι γραμμένο ένα κόμικ, τη χρονική αλληλουχία των εικόνων, τα συννεφάκια των διαλόγων, την μικρή αφήγηση που υπάρχει κάποιες φορές κτλ. (5 λεπτά – Βιώνοντας το γνωστό)
      Μετά δίνουμε ένα μικρό κόμικ ανακατεμένο και ζητάμε να βάλουν τα σκίτσα στη σειρά. (5 λεπτά – βιώνοντας το νέο)
      Αφού έβαλλαν το κόμικ τους στη σειρά, το κόμικ κάθε ομάδας προβλήθηκε στον πίνακα και ζητήθηκε από κάποιο μέλος να διαβάσει το κόμικ που έχουν και να μας πει τι τους βοήθησε να βάλει τις εικόνες στη συγκεκριμένη χρονική σειρά. (10 λεπτά – εννοιολόγηση με ονοματοποίηση)
      Στη συνέχεια δόθηκαν χαρτιά στην κάθε ομάδα και τους ζητήθηκε να γράψουν την αφήγηση του κόμικ που έχουν μπροστά τους. (10 λεπτά – )
      Στη συνέχεια συζητήσαμε τι πρόσεξαν κατά την μετατροπή του κόμικ σε αφηγηματικό κείμενο: τα λόγια είναι σε ευθύ λόγο ενώ στην αφήγηση θα μετατράπηκαν σε πλάγιο ή σε διάλογο. Επίσης σχετικά με τον χρόνο που χρησιμοποίησαν, το πρόσωπο των ρημάτων και ότι στην αφήγηση συμπεριέλαβαν πληροφορίες που στο κόμικ φαίνονται στο σκίτσο. (5 λεπτά – εννοιολόγηση με ονοματοποίηση)
      Μετά ζητήθηκε από τα παιδιά να εντοπίσουν πώς παρουσιάζονται κάποια στοιχεία της ιστορίας στο κόμικ και πώς στην αφήγηση. Διάλογοι, χρόνος, τόπος κτλ και δημιουργήθηκε ένας πίνακα στον πίνακα της τάξης αντιπαραβάλλοντας τα στοιχεία αυτά. (10 λεπτά – εννοιολόγηση με θεωρητικοποίηση)
      Αφού δημιουργήθηκε ο πίνακας συζητήσαμε πώς αυτά λειτουργούν στο ένα και στο άλλο κείμενο. Πχ το κομικ είναι σε χρόνο ενεστώτα γιατί βλέπουμε να συμβαίνουν αυτή τη στιγμή, το πρόσωπο του ρήματος είναι ανάλογο με το ποιος μιλάει και σε ποιον απευθύνεται, ο τόπος φαίνεται στο κάθε σκίτσο, ο χρόνος από την αλληλουχία των σκίτσων κτλ. Στην αφήγηση ο χρόνος είναι συνήθως αόριστος ή παρατατικός, το πρόσωπο ανάλογα με το ποιος αφηγείται, ο τόπος περιγράφεται και ο χρόνος φαίνεται από χρονικές και συνοχικές λέξεις. (5 λεπτά – Αναλύοντας λειτουργικά)
      Αμέσως μετά τα παιδιά συμπλήρωσαν ατομικά τα λόγια στο κόμικ της άσκησης 2 του ΤΕ στη σελίδα 34. Σε αυτή την άσκηση έπρπε να παρατηρήσουν στα σκίτσα, τον τόπο, τις κινήσεις και τις εκφράσεις της Μαφάλντα και ανάλογα να σκεφτούν τι θα μπορούσε να λέει. (5 λεπτά – Αναλύοντας κριτικά)
      Τέλος τους δόθηκε η οδηγία να μετατρέψουν ατομικά στο τετράδιο τους το κόμικ αυτό σε αφηγηματικό κείμενο. (10 λεπτά – άμεση εφαρμογή)
       
      Εφαρμογή της νέας γνώσης – παραγωγή γραπτού λόγου
      Την επόμενη μέρα ειπώθηκε στα παιδιά ότι ήρθε η στιγμή να γίνουν οι ίδιοι «καρτουνίστες», δηλαδή να δημιουργήσουν το δικό τους κόμικ. Κι επειδή η ιδέα να δημιουργήσουν από την αρχή ένα κόμικ μπορεί να τους δυσκόλευε για το θέμα που θα έχει τους ζητήθηκε να δημιουργήσουν ένα κόμικ με τη συνέχεια του βιβλίου που έχουμε διαβάσει για τη χαμένη Ατλαντίδα. Τους δόθηκε ένα φύλλο εργασία με 4 πλαίσια για να φτιάξουν τη δική τους ιστορία σε μορφή κόμικ. Για να το ολοκληρώσουν έπρεπε νε επιλέξουν αν οι ίδιοι ήρωες συνέχισαν την ιστορία και να σκεφτούν μόνα τους τι έκαναν, αν συνέχισαν να ψάχνουν, αν τελικά βρήκαν αυτόν τον τόπο κτλ.  Επίσης τονίστηκε ότι έπρεπε τα σκιτσάκια να έχουν μια σειρά δηλαδή αρχή, μέση, τέλος και ότι στο τέλος θα πρέπει να εντυπωσιάσουν τον αναγνώστη. Επίσης στο τέλος έπρεπε να ετοιμάσουν και τον τίτλο του κόμικ τους (Δόθηκαν 4 πλαίδια γιατί είναι πιο εύκολο να το επεξεργαστούν, αν ήθελαν να προσθέσουν περισσότερα σκίτσα, μπορούσαν να το κάνουν ). Τελειώνοντας η κάθε ομάδα έδωσε το κόμικ της σε άλλη ομάδα να το διαβάσει και όλα τα κόμικ παρουσιάστηκαν στην τάξη (40 λεπτά – εφαρμόζοντας δημιουργικά)
      Μετά τη δημιουργία του κόμικ έπρεπε κάθε παιδί ατομικά να γράψει σε αφηγηματικό κείμενο την ιστορία που ετοιίμασαν. (20 – 30 λεπτά – εφαρμόζοντας άμεσα)

       Αυτοαξιολόγηση

      Μετά το τέλος της συγγραφής τους ζητήθηκε να διαβάσουν ξανά το κείμενό τους, να κάνουν διορθώσεις αν νομίζουν ότι χρειάζεται . Τέλος αντάλλαξαν τα κείμενά τους με τους διπλανούς τους. (5 λεπτά)
      Τελική αποτίμηση

      Σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε βάση του αρχικού πλάνου, με εξαίρεση τη αλλαγή στη σειρά των δραστηριοτήτων.
      Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν στις δραστηριότητες και συμμετείχαν με αρκετό ενδιαφέρον. Όμως το ενδιαφέρον δεν ήταν το ίδιο κατά τη διάρκεια της συζήτησης των χαρακτηριστικών των καρτούν και των διαφορών τους με την αφήγηση.
      Κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων οι μαθητές εργάστηκαν ομαδικά βοηθώντας ο ένας τον άλλον. Επίσης κατά την ατομική αφήγηση του καρτούν της άσκησης του βιβλίου δούλεψαν γρήγορα, κατανοώντας εύκολα τι έπρεπε να κάνουν ακόμα και μαθητές που παραδοσιακά δυσκολεύονται σε αυτό.
      Το ίδιο συνέβη και στην αφήγηση του δικού τους καρτούν. Έγραψαν άνετα την αφήγηση χωρίς ιδιαίτερες υποδείξεις. Μου έκανε εντύπωση ότι μαθητές που συνήθως έχουν ιδέες αλλά δεν ξέρουν πώς να αρχίσουν ή πώς να τις γράψουν και αργούν κοιτώντας το χαρτί τους, έγραψαν άνετα. Επίσης παρατηρήθηκε ότι κάποιοι μαθητές αναλώθηκαν ιδιαίτερα στο να μεταφέρουν όλους τους διαλόγους από ευθύ σε πλάγιο λόγο μέσα στην αφήγησή τους.
      Σχετικά με τη δημιουργία του καρτούν αυτό τα ενθουσίασε πολύ. Οι δύο ομάδες συνεργάστηκαν άψογα δίνοντας βοήθεια και εξηγήσεις ο ένας στον άλλον. Μοίρασαν τις δουλειές κάνοντας ο καθένας αυτό που μπορούσε καλύτερα κατά τη δημιουργία του. Έτσι τελείωσαν την εργασία τους χωρίς ιδιαίτερες υποδείξεις, εκτός από την τοποθέτηση των σύννεφων των διαλόγων έτσι ώστε να είναι ξεκάθαρη η σειρά ανάγνωσης. Στης άλλες δύο ομάδες το πρόβλημα εντοπίστηκε στην προσπάθεια επιβολής της γνώμης ενός εκ των μελών της, το οποίο δεν είχε κατανοήσει πλήρως αλλά δε δεχόταν τη γνώμη των άλλων. Μετά τις υποδείξεις τελείωσαν γρήγορα, χωρίς όμως να παράγουν το ίδιο καλό αποτέλεσμα.
      Σχετικά με το χρόνο εφαρμογής μου φάνηκε πολύ μεγάλος. Θεωρώ ότι 2 δίωρα και μισή ώρα ακόμα είναι υπερβολικός χρόνος για ένα θέμα γραπτής έκφρασης ειδικά αν σε αυτόν συνυπολογιστεί το διώρο που είχε προηγηθεί με την επεξεργασία του κειμένου της φρουτοπίας και του γραμματικού φαινομένου . Αν αυτό εφαρμοζόταν σε κάθε γραπτή έκφραση που προτείνεται από το βιβλίο ή σε κάθε είδος γραπτού λόγου που ορίζεται από το αναλυτικό πρόγραμμα, τότε ίσως να μας περιορίσει χρονικά στην υπόλοιπη ύλη του μαθήματος της γλώσσας.
       Ο χρόνος θα μπορούσε να περιοριστεί αν το προγραφικό στάδιο συγχωνευόταν με το διώρο της επεξεργασίας του κειμένου της ενότητας (της φρουτοπίας).


      Μάθηση μέσω σχεδιασμού – η πρώτη επαφή

            Τη φετινή χρονιά ο Σχολικός Σύμβουλος μάς έφερε σε επαφή με ένα νέο μοντέλο διδασκαλίας και παράλληλα με μια πρόκληση γιατί η εφαρμογή του θα γινόταν στην παραγωγή γραπτού λόγου. Το νέο αυτό μοντέλο ονομάζεται Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού. 
        Οι περισσότεροι από εμάς για την καθημερινή μας διδασκαλίας δεν κάνουμε κάποιο ιδιαιτέρο σχεδιασμό. Βλέπουμε τι επεξεργάζεται κάθε ενότητα, ξεκαθαρίζουμε τους στόχους, βλέπουμε τι ασκήσεις περιλαμβάνει το σχολικό βιβλίο του μαθητή και το τετράδιο εργασιών – πολλές φορές κάποιοι απλά κάνουν το ένα τη μια μέρα και το άλλο την άλλη –  επίσης διαλέγουμε κάποιες από τις άπειρες επιπλέον ασκήσεις που κυκλοφορούν στο ίντερνετ και τέλος ανάλογα με το μάθημα ίσως διαλέξουμε και κάποιο εποπτικό υλικό.
        Αυτό ένιωθα ότι δεν είναι αρκετό. Θεωρούσα ότι έπρεπε η διδασκαλία να γίνεται πιο οργανώμένα και πιο “επαγγελματικά”. Παράλληλα έχοντας παρακολουθήσει διδασκαλίες σε αυστριακό δημόσιο σχολείο είχα σαν εικόνα τον επιμέρους διαχωρισμό κάθε ενότητας και τη χρήση στοχευμένων δραστηριοτήτων. Στη συγκεκριμένη χώρα, για παράδειγμα, δε διδάσκουν γλώσσα γενικά και αόριστα, αλλά ανάγνωση, γραφή, γραμματική, γραπτό λόγο κ.τ.λ. ανάλογα με το ποιοι είναι στόχοι του μαθήματός τους κάθε φορά.
         Για το λόγο αυτό βρήκα αυτή την πρόκληση ιδιαίτερα ελκυστική.

      Τι είναι όμως η Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού;

        Η Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού είναι ένα καινοτόμο μοντέλο σχεδιασμού της διδασκαλίας που βοηθάει τους εκπαιδευτικούς να ετοιμάσουν διδασκαλίες με ακρίβεια και συγκεκριμένο περιεχόμενο, ξεφεύγοντας από το συνηθισμένο ερώτημα “τι θα διδάξω σήμερα” και να προχωρήσουν στο “τι και πώς μαθαίνουν οι μαθητές μου”.
       Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό η μάθηση σχετίζεται με το μετασχηματισμό. Δηλαδή με τον μετασχηματισμό της ήδη υπάρχουσαν γνώσης ή εμπειρίας σε καινούρια. Στην ουσία δηλαδή οι μαθητές όταν μαθαίνουν είναι σα να κάνουν ένα ταξίδι σε νέες περιοχές. Για να κάνουν, όμως, αυτό το ταξίδι αυτό θα πρέπει να ξεκινήσουν από περιοχές που τους είναι ήδη γνωστές, να ακολουθήσουν συγκεκριμένη πορεία, να επισκεφτουν προκαθορισμένα σημεία και να φτάσουν μέχρι το κατάλληλο σημείο. 
        Με άλλα λόγια ο τρόπος που μαθαίνει ο κάθε μαθητής αλλά και οι ανάγκες του διαφέρουν ανάλογα το περιβάλλον από το οποίο προέρχονται. Αλλά και σαν σύνολο οι ανάγκες αυτές διαφέρουν κατά πολύ από αυτές παλαιότερων γενιών. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, το διαδίκτυο και ο όγκος των πληροφορίων που μας “βομβαριδίζει” καθημερινά έχει αλλάξει κατά πολύ τον τρόπο αλλά και τις συνθήκες επικοινωνιας στις μέρες μας σε σχέση με αυτές των παλαιότερων γενιών. Παράλληλα δεν έχουν όλα τα παιδιά την ίδια έκθεση και εμπειρία με όλα αυτά τα είδη της επικοινωνίας. Επομένως είναι ανάγκη να μπορούν οι μαθητές να γίνουν ικανοί να κατανοούν όλές αυτές τι διαφορετικές συνθήκες επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε στις μέρες μας, αλλά και να τις χρησιμοποιούν με αποτελεσματικό τρόπο.
        Για το λόγο αυτό, είναι επικακτικότερη ανάγκη η διδασκαλία να σχεδιάζεται λεπτομερώς, να ορίζονται με ακρίβεια οι δραστηριότητες και να καταγράφεται η επίδοση σε κάθε στάδιό της.
         Τα τρία στάδια πάνω στα οποία βασίζεται η επίτευξη των στόχων με την παιδαγωγική προσέγγιση της Μάθησης Μέσω Σχεδιασμού είναι τα εξής:

      1. Εκπαίδευση: Δηλαδή η “Μαθησιακή Κοινότητα” (Lerning Community). Ο ευρύτερος χώρος του σχολείου καθώς και τα άτομα τα οποία εμπλέκονται σε αυτο (δηλαδή μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, τοπική κοινώτητα κ.τ.λ.). Εδώ εφαρμόζονται όλα τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα και αντανακλούνται οι προσδοκίες που έχουν από αυτά.
      2. Πρόγραμμα σπουδών: ή το “Μαθησιακό Πλαίσιο”(Learning Framework). Είναι το θεωρητικό πλαίσιο βάση του οποίου έχουν οριστεί τα γνωστικά παιδία και έχουν δημιουργηθεί τα μαθήματα για ένα συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζεται από την πολιτεία. Το πλαίσιο αυτό αλλάζει κατα διαστήματα και εξυπηρετεί συγκεκριμένους οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς σκοπούς.
      3. Παιδαγωγική: Διαφορετικά η “Μαθησιακή Ενότητα”(Learning Element). Είναι η καρδιά της μάθησης. Αποτελεί όλους τους χειρισμούς, τους σχεδιασμούς και τις επιλογές που κάνει ο εκπαιδευτικός κατά το σχεδιασμό της διδασκαλίας του. Οι επιλογές αυτές φαίνονται στην αλληλουχία των μαθησιακών δραστηριοτήτων (Διαδικασιών Μάθησης) και σαν αποτέλεσμα στην επίδοση των μαθητών. 

         Οι εκπαιδευτικοί, λοιπόν, είναι αυτοί που θα πρέπει να κάνουν τους κατάλληλους χειρισμούς μέσα στην τάξη, να επιλέξουν τις κατάλληλες δραστηριότητες και να αναπτύξουν τις απαραίτητες Γνωστικές Διαδικασίες έτσι ώστε να μάθουν οι μαθητές τους αυτό το οποίο ορίζεται από το Πρόγραμμα Σπουδών και να ικανοποιήσουν τους στόχους τους.

         Όταν λέμε Γνωστική Διαδικασία εννοούμε μία δραστηριότητα μέσα από την οποία παράγεται ή οικοδομείται η γνώση. Η Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού χρησιμοποιεί οκτώ διαφορετικές Γνωστικές Διαδικασίες. Κάθε μια από αυτές τις Γνωστικές διαδκασίες συνδέονται με μια ποικιλία δραστηριότητων που βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν και να μάθουν. Ο λόγος για τον οποίο συγκεκριμένες δραστηριότητες συνδέονται με αυτές τις Γνωστικές Διαδικασίες είναι για να κάνουν τους εκπαιδευτικούς να αναλογιστούν για ποιο λόγο επέλεξαν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα και τι αποτέλεσμα θέλουν να έχουν από αυτή. 
        Για παράδειγμα αν έχεις παρατηρήσει ότι οι μαθητές σου κάνουν άσχημα γράμματα και θέλεις να βελτιωθούν σε αυτό, θα πρέπει να σκεφτείς αν κάνοντας απλά αντιγραφή πολλές φορές κάποιων λέξεων ή ενός κειμένουν θα τα βοηθήσει πραγματικά ή μήπως χρειάζεται η χρήση ενός ειδικού τετραδίου που θα περοριορίσει και θα ορίσει το μέγεθος και τη θέση των γραμμάτων τους, έτσι ώστε να μπορείς κατά την αξιολόγηση να τους δείξεις σαφώς πού θα έπρεπε να βρίσκονται τα γράμματα για να θεωρούνται όμορφα και σωστά γραμμένα. Αν αυτό που θέλεις να κάνεις είναι η κατανόηση ενός κειμένουν θα πρέπει να σκεφτείς ποιος θα διαβάσει το κείμενο και γιατί. Θα βοηθήσει να κάνουν ανάγνωση οι μαθητές μόνοι τους ή μήπως πρέπει να το διαβάσεις ο ίδιος;
        Η με επίγνωση και λελογισμένη χρήση των παραπάνω Γνωστικών Διαδικασιών ονομάζεται Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού. Η σωστή χρήση όλου των φάσματος των Γνωστικών Δεξιοτήτων έχει σκοπό την ανάπτυξη ανώτερων δεξιοτήτων κριτικής σκέψης και εμπέδωσης των γνώσεων από τους μαθητές.
       
      Οι οχτώ Γνωστικές Διαδικασίες με τις οποίες μπορούμε να μάθουμε είναι:
         
      1. Βιώνοντας το γνωστό:Δραστηριότητες για την απόκτηση της νέας    γνώσης που βασίζονται στις εμπειρίες και στα ενδιαφέροντα των μαθητών     
      2. Βιώνοντας το νέο: Δραστηριότητες που φέρνουν σε επαφή τους μαθητές με νέες γνώσει ή εμπειρίες.
       Τέτοιες δραστηριότητες μπορεί να είναι ο καταιγισμός ιδεών, η δημοσκόπηση, η έρευνα, ο αναστοχασμός, η συζήτηση σε ζευγάρια.
        
      Εννοιολόγηση, δηλαδή να δώσουν νόημα στη νέα γνώση.
      3. Με ονοματοποίηση: Δηλαδή δραστηριότητες στις οποίες οι μαθητές ταξινομούν και κατατάσσουν πράγματα σε εννοιολογικές κατηγορίες, αναπτύσσουν έννοιες, κατηγοριοποιούν βάση κριτηρίων και δίνουν τον ορισμό των όρων.
      4. Με θεωρητικοποίηση: Δραστηριότητες με τις οποίες οι μαθητές συνδέουν έννοιες μεταξύ τους προκειμένουν να οδηγηθούν σε γενικεύσεις ή να χαρτογραφήσουν τις διασυνδέσεις μεταξύ των εννοιων.
          Κάποιες δραστηριότητες που εξυπηρετούν αυτο τον σκοπό είναι να δημιουργήσουν ένα γλωσσάρι, να ονομάσουν μια εικόνα και τα μέρη της, να κάνουν μια εννοιολογική ταξινόμηση ή έναν εννοιολογκό χάρτη, η συγκριτική ομαδοποίηση, η δημιουργία της θεωρίας.
      5. Αναλύοντας λειτουργικά:  Πρόκειται για δραστηριότητες που βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν πώς λειτουργεί κάτι. Οι δραστηριότητες αυτές που διευρύνουν τα αίτια, τα αποτελέσματα, τις σχέσεις των εννοιών.
      6. Αναλύωντας κριτικά: Είναι οι ασκήσεις που θα βοηθήσουν τους μαθητές να διευρύνουν τους ορίζοντες των μαθητών αφού θα πρέπει να αξιολογήσουν τις κρίσεις άλλων ανθρώπων και τις δικές τους, τα κίνητρα και τις πράξεις τους.
         Μερικές τέτοιες δραστηριότητες είναι η συζήτηση, ο συγκριτικός πίνακας, η ιστοριογραμμή, η ανάλυση κόστους-όφελους, ο προ-οργανωτής αιτίου-αποτελέσματος, ένα διάγραμμα σύγκρισης.
      7. Εφαρμόζοντας κατάλληλα: είναι όλες εκείνες οι δραστηριότητες που εξασκούν τους μαθητές στη σωστή εφαρμογή και χρήση της νέας γνώσης σε πραγματικές συνθήκες.
      8. Εφαρμόζοντας δημιουργικά: σε αυτό τη Γνωστική Διαδιακασία υπάρχουν δραστηριότητες όπου οι μαθητές κάνουν μια δημιουργική χρήση της νέας γνώσης δημιουργώντας μια προτότυπη εργασία.
        Κατάλληλες δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτές τις Γνωστικές διαδικασίες είναι η επίλυση προβλημάτων, η επίλυση γραμματικών ασκήσεων ή μαθηματικών ασκήσεων, ο σχηματισμός ενός κειμένουν, η επίλυση συγκρούσεων, η εφεύρεση, η δημιουργία ενός προσωπικού σχεδίου δράσης για μια περίσταση, η έρευνα δράσης.
       
         Αποτελεσμα του μοντέλου αυτού σχεδιασμού της διδασκαλίας είναι ο εκπαιδευτικός να νιώθει λιγότερο άγχος για την πρόοδο της διδασκαλίας τους αφού ξέρει ακρίβως τι πρόκειται να κάνει κι έτσι μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τον χρόνο του, νιώθει σίγουρος για το αποτέλεσμα της διδασκαλία τους αφού νιώθει σιγουριά ότι οι δραστηριότητες που εφαρμόζει εξασκούν τους μαθητές τους στις δεξιότητες που επιθυμεί και τέλος μπορεί να αξιολογήσει σωστά το αποτέλεσμα της διδασκαλίας τους. 
        Τελικά μπορούμε να πούμε ότι ο εκπαιδευτικός μετατρέπεται σε έναν σχεδιαστή των μαθησιακών εμπειριών των μαθητών του και τα σχέδια των μαθημάτων της τάξης του μπορούν να είναι κοινόχρηστα σχέδια για μάθηση.
      πηγή: www.neamathisi.com