Η αξιολόγηση με προφορικές δοκιμασίες στα Κέντρα Εξέτασης υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συνιστά μια διαφοροποιημένη προσέγγιση που απορρέει από τις διαφοροποιημένες διδακτικές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί προκειμένου να υποστηρίξουν μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Πρόκειται για μαθητές/τριες ικανούς/ές να παρακολουθήσουν το πλήρες Αναλυτικό Πρόγραμμα της τάξης τους και εμποδίζονται από δυσκολίες στη διαχείριση του χρόνου, του γραπτού λόγου και στην απόδοση των γνώσεών τους με τους κοινούς τρόπους εξέτασης.

Η προφορική διαδικασία εξέτασης των μαθητών/τριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δίνει την ευκαιρία στους μαθητές/τριες να αποδώσουν στις πανελλαδικές εξετάσεις σύμφωνα με τις γνώσεις τους και την προσπάθειά τους.

Αλλαγές τον Μάρτιο 2021

Να σημειωθεί εδώ, ότι τον περασμένο Μάρτιο το υπουργείο Παιδείας προχώρησε σε αλλαγές στη διαδικασία που αφορά τις προφορικές εξετάσεις στις πανελλήνιες 2021. Σύμφωνα με νέα απόφαση, οι αλλαγές αφορούν τις διαδικασίες των πανελλαδικών όσον αφορά στην εξέταση των υποψηφίων με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς και αυτών που πάσχουν από κάταγμα ή άλλη προσωρινή βλάβη των άνω άκρων που καθιστά αδύνατη τη χρήση τους για γραφή στις πανελλαδικές εξετάσεις ΓΕΛ και ΕΠΑΛ για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. «Υπήρχε μια πατέντα βάση της οποίας λίγο πριν τις εξετάσεις εμφανίζονταν πάρα πολλοί με στραμπουλήγματα, βάσει του προηγούμενου θεσμικού πλαισίου μπορούσε κανείς μόνο με αυτό το στραμπούληγμα να πάει να δώσει προφορικά εξετάσεις» τόνισε με δηλώσεις της η Νίκη Κεραμέως, σημειώνοντας πως «οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι ένα σύστημα για το οποίο πρέπει να είμαστε όλη η χώρα υπερήφανοι, όλες οι κυβερνήσεις  το έχουν υπηρετήσει απόλυτα και είναι ένα σύστημα πλήρως αδιάβλητο»

Ποιοι μαθητές εξετάζονται προφορικά: Οι 5+1 κατηγορίες

Από εφέτος λοιπόν θα εξετάζονται προφορικά μόνο οι εξεταζόμενοι/ες που αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση επειδή:

i) είναι τυφλοί, σύμφωνα με το Ν.958/79 (ΦΕΚ 191 Α΄) ή έχουν ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή είναι αμβλύωπες με ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67%,

ii) έχουν κινητική αναπηρία μόνιμη ή προσωρινή τουλάχιστον 67% που συνδέεται με τα άνω άκρα,

iii) πάσχουν από σπαστικότητα των άνω άκρων,

iv) παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία ή

ν) παρουσιάζουν διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, εφόσον στη γνωμάτευση των Κέντρων Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) ή των ΚΕΔΔΥ ή των Κοινοτικών Κέντρων Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων ή των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων (ΙΠΔ) αναγράφεται ο προφορικός τρόπος εξέτασης.

Επίσης προφορικά εξετάζονται και οι υποψήφιοι με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, εφόσον υποβάλουν γνωμάτευση ότι έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση.

Στην περίπτωση αυτή, η γνωμάτευση χορηγείται από το οικείο Κέντρο Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) ή τα Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων ή τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) άλλων Υπουργείων, ύστερα από προσκόμιση είτε ιατρικής βεβαίωσης Δημόσιου Νοσοκομείου που κοινοποιήθηκε σε δικαστικές αρχές, σε περίπτωση κακοποίησης του υποψηφίου λόγω γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή ενδοοικογενειακής βίας, είτε βεβαίωσης από δικαστική αρχή ή εισαγγελέα ανηλίκων, σε περίπτωση παραβατικής συμπεριφοράς. Γνωματεύσεις που έχουν τυχόν εκδοθεί από τα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) ή τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) χωρίς την παραπάνω διαδικασία και ισχύουν, πρέπει να επαναξιολογηθούν κατά τα ανωτέρω. Δεν γίνονται δεκτές οι γνωματεύσεις οι οποίες αναφέρουν αναπηρίες ή μαθησιακές ή συναισθηματικές δυσκολίες διαφορετικές από εκείνες που αναγράφονται στις προαναφερόμενες περιπτώσεις.

Υποψήφιοι με κάταγμα άνω άκρων: Πάνε στις επαναληπτικές

Κανένας άλλος και για οποιονδήποτε άλλο λόγο (υγείας κλπ) δεν επιτρέπεται να εξετάζεται προφορικά. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 2 της αριθμ.Φ.251/22806/Α5/26-2-2021 (ΦΕΚ 897 Β΄) Υπουργικής Απόφασης οι υποψήφιοι που πάσχουν από κάταγμα ή άλλη προσωρινή βλάβη των άνω άκρων που καθιστά αδύνατη τη χρήση τους για γραφή κατά τη διάρκεια της τακτικής περιόδου των πανελλαδικών εξετάσεων, δύνανται να εξετάζονται γραπτά στις Επαναληπτικές Πανελλαδικές Εξετάσεις του άρθρου 13Α του Ν.4186/2013 (ΦΕΚ 193 Α’) στο σύνολο των μαθημάτων που έχουν δηλώσει στην Αίτηση-Δήλωση. Για την περίπτωση αυτή οι υποψήφιοι, προκειμένου να συμμετάσχουν στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου, θα πρέπει το αργότερο εντός δύο (2) ημερών, εκ των οποίων τουλάχιστον η τελευταία εργάσιμη, από την ημέρα λήξης του Προγράμματος πανελλαδικών εξετάσεων είτε των μαθημάτων Γενικής Παιδείας και Προσανατολισμού των ημερησίων και εσπερινών Γενικών Λυκείων είτε των μαθημάτων Γενικής Παιδείας και Ειδικότητας των ημερησίων και εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων κατά περίπτωση, ανάλογα με τη συμμετοχή τους στις αντίστοιχες εξεταστικές διαδικασίες, να καταθέσουν σχετική αίτηση προς την ΕΕΔΔΕ που εδρεύει στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην οποία ανήκει το Λύκειο κατάθεσης της αίτησης-δήλωσής τους.

Ο 12λογος της προφορικής εξέτασης

Οι υποψήφιοι/ες που εμπίπτουν στις διατάξεις για προφορική εξέταση, λόγω της υφιστάμενης φυσικής αδυναμίας τους αδυνατούν να εκφράσουν γραπτά τις γνώσεις τους και γι’ αυτό τους παρέχεται η ευκαιρία να τις διατυπώσουν προφορικά. Κατά τα λοιπά η εξέτασή τους δεν διαφέρει από την εξέταση των υπολοίπων που εξετάζονται γραπτά. Έτσι λοιπόν αυτοί εξετάζονται στα ίδια θέματα με το ίδιο πρόγραμμα και την ίδια διάρκεια εξέτασης με αυτούς που εξετάζονται γραπτά.

1. Οι υποψήφιοι/ες πρέπει να προσέρχονται στα εξεταστικά κέντρα τουλάχιστον μισή ώρα πριν την έναρξη των εξετάσεων, να ακολουθούν τις συστάσεις των εκπαιδευτικών για την κατανομή των υποψηφίων στις σωστές αίθουσες και να έχουν πάντα μαζί τους το δελτίο εξεταζομένου (καρτελάκι) και αν επιθυμούν ένα μπουκαλάκι νερό ή αναψυκτικό.

2. Επισημαίνεται ότι η χρήση προστατευτικής μάσκας εντός των εξεταστικών κέντρων είναι υποχρεωτική. Τέλος υπενθυμίζεται η διενέργεια διαγνωστικού ελέγχου (self-test, PCR ή rapid test) μια φορά την εβδομάδα από τους υποψήφιους που συμμετέχουν στις πανελλαδικές καθώς και η προσκόμιση βεβαίωσης αρνητικού τεστ (self-test, PCR ή rapid test) στα εξεταστικά κέντρα.

3. Μετά την κατανομή τους στις αίθουσες, τους χορηγείται το τετράδιο και αναγράφουν τα ατομικά τους στοιχεία στους οικείους χώρους (αν αδυνατούν από μόνοι τους βοηθούνται από τους επιτηρητές). Είναι αυτονόητο ότι οι διατάξεις για τις υποχρεώσεις των εξεταζομένων ισχύουν και για τους υποψήφιους με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες από τη στιγμή που θα εισέλθουν στο εξεταστικό κέντρο και μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασής τους.

4. Στους/στις εξεταζόμενους/ες παρέχεται χρόνος προετοιμασίας, ο οποίος είναι τουλάχιστον ίσος με το χρόνο δυνατής αποχώρησης και δεν μπορεί να υπερβεί τις τρεις (3) ώρες, προκειμένου να μελετήσουν, να κατανοήσουν τα θέματα και να κρατήσουν, εφόσον το επιθυμούν, σημειώσεις στο τετράδιο τους, για να τις χρησιμοποιήσουν όταν θα προσέλθουν στην επιτροπή προκειμένου να εξεταστούν.

5. Ο/Η επιτηρητής/τρια μπορεί να αναγνώσει τα θέματα, αν αυτό ζητηθεί από τον εξεταζόμενο.

6. Μετά την παρέλευση του χρόνου προετοιμασίας οι υποψήφιοι/ες κλείνουν τα τετράδια και περιμένουν να κληθούν από την επιτροπή. Όταν είναι έτοιμοι ή όταν παρέλθει ο τρίωρος χρόνος προετοιμασίας, προσέρχεται ο καθένας ξεχωριστά στην αίθουσα όπου παρευρίσκονται τα μέλη της Επιτροπής Εξέτασης για την αξιολόγησή-βαθμολόγησή του.

7. Στην αίθουσα αυτή παρευρίσκονται υποχρεωτικά τα τρία μέλη, δηλαδή οι δύο βαθμολογητές και ένας τρίτος βαθμολογητής, για την περίπτωση της αναβαθμολόγησης. Επίσης στην Επιτροπή μπορεί να παρίσταται και ένας (1) ΣΕΕ Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης ή ο Προϊστάμενος του οικείου ΚΕΣΥ ή εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ο οποίος υπηρετεί στο ΚΕΣΥ, για την παροχή διευκρινίσεων ή επεξηγήσεων σε θέματα ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, όταν ζητηθεί από την Επιτροπή.

8. Η επιτροπή έχει τη δυνατότητα, εφόσον από την πορεία αξιολόγησης – βαθμολόγησης του εξεταζομένου διαπιστώσει ότι είναι βάσιμο το αίτημά του για παράταση του χρόνου αξιολόγησης – βαθμολόγησης, να του παρέχει κάποια παράταση χρόνου η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τριάντα (30’) λεπτά.

9. Ο/Η εξεταζόμενος/η αναπτύσσει προφορικά στα τρία μέλη – εξεταστές τις απαντήσεις του στα θέματα, με όποια σειρά επιθυμεί. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των απαντήσεών του μπορεί να συμβουλεύεται τις σημειώσεις του στο τετράδιο.

10. Στην περίπτωση των υποψηφίων με δυσλεξία ή δυσορθογραφία και εκτός από την περίπτωση των ασκήσεων γραμματικής δεν λαμβάνονται υπόψη τα ορθογραφικά λάθη.

11. Αν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των θεμάτων ή κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο/η εξεταζόμενος /η ζητήσει την ανάγνωση κάποιου θέματος, τότε ο επιτηρητής ή ο εξεταστής αντίστοιχα θα μπορούσε να επαναλάβει άλλη μία φορά την ανάγνωση κάποιου θέματος.

12. Επισημαίνεται ότι η διαφοροποιημένη διαδικασία που προβλέπει η προφορική αξιολόγηση-βαθμολόγηση δεν συνιστά σε καμία περίπτωση επιεική αξιολόγηση ή άλλης μορφής ιδιαίτερη μεταχείριση, αλλά σκοπεύει μόνο στην παροχή της δυνατότητας σε αυτούς τους υποψήφιους να εξωτερικεύσουν τις γνώσεις, τις οποίες λόγω της πάθησής τους αδυνατούν να εξωτερικεύσουν με τον γραπτό λόγο.

Μαθητές/τριες με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Φ.)

Κατά την τρίωρη αξιολόγηση των μαθητών/τριών με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος επιτρέπονται οι ρουτίνες που επιθυμούν και δεν παραβιάζουν τους γενικούς κανονισμούς (π.χ. ένα συγκεκριμένο αντικείμενο πάνω στο θρανίο ή μια συγκεκριμένη θέση σε σχέση με το φωτισμό κλπ).

Επίσης φροντίζουμε για την αποφυγή ερεθισμάτων που παρενοχλούν τους μαθητές με Δ.Α.Φ. να συγκεντρωθούν και αφορούν στην ιδιαίτερη λειτουργικότητά τους ως προς τις αισθήσεις τους (θόρυβοι ή συζητήσεις στο φόντο της αίθουσας, αποφυγή βλεμματικής επαφής, μεταβολές του φωτισμού κλπ.).

Κατά την αξιολόγηση – βαθμολόγηση οι μαθητές/τριες με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος έχουν ανάγκη από πολύ συγκεκριμένες και προβλέψιμες διαδικασίες οι οποίες βοηθούν στη μέγιστη απόδοσή τους (π.χ. μπορεί να ζητήσουν να σταθούν όρθιοι/ες ή να καθίσουν πιο πλάγια, μπορεί να αποδιοργανώνονται από το επίμονο βλέμμα, μπορεί να χρειάζονται να συμβουλεύονται το γραπτό τους).

Οι ερωτήσεις που απευθύνονται από τον/τη βαθμολογητή/τρια χρειάζεται να είναι σύντομες και συγκεκριμένες, να δίνονται κατά μικρότερες περιόδους και να αποφεύγονται οι γενικού τύπου ερωτήσεις – παρατηρήσεις. Χρειάζεται να απευθύνονται παραινετικές ερωτήσεις, σε κάθε φάση της αξιολόγησης – βαθμολόγησης και να μεσολαβεί μικρός χρόνος αναμονής ή σιωπής προκειμένου ο/η μαθητής/τρια να απαντήσει.

Οι μαθητές/τριες με Δ.Α.Φ. που συνοδεύονται από εκπαιδευτικό Παράλληλης Στήριξης (Π.Σ.) δικαιούνται να συνοδεύονται από τον/τη συγκεκριμένο/η εκπαιδευτικό και στην αξιολόγηση – βαθμολόγηση, ώστε να επιτυγχάνουν την εξοικείωση που χρειάζονται.

Οι εκπαιδευτικοί Π.Σ. δεν παρεμβαίνουν, δεν εξηγούν, δεν βοηθούν τον/την εξεταζόμενο/η αλλά μπορούν να υποστηρίζουν τον/τη μαθητή/τρια με τις μη λεκτικές παραινέσεις και τους οπτικούς δείκτες που έχουν καθιερώσει μεταξύ τους προκειμένου να επιτυγχάνεται η συνεργασία

Μαθητές/τριες με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Ε.Μ.Δ.)

Οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία) αντιμετωπίζουν κυρίως δυσκολίες στη διαχείριση του γραπτού λόγου και στην αυθόρμητη παραγωγή γραπτού και ρέοντος λόγου (π.χ. δυσκολίες στην ανάγνωση μεγάλων κειμένων, ασυνέπειες ως προς την ορθή γραφή και τη σύνταξη, αγνόηση των συμβόλων τονισμού και στίξης, κλπ). Για τον λόγο αυτό άλλωστε αξιολογούνται με προφορικές δοκιμασίες.

Έχουν το δικαίωμα, κατά το στάδιο της προετοιμασίας του θέματος, να χρησιμοποιούν πρόχειρο, όπου θα καταγράφουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να αναπτύσσουν προφορικά τις απαντήσεις τους.

Συχνά συνεμφανίζουν δυσκολίες στην συγκέντρωση και στην επικέντρωση προσοχής και απορροφούνται από τους θορύβους του «φόντου» (συζητήσεις στον διάδρομο, θορυβώδης κινητικότητα κλπ). Οι επιτηρητές προτείνεται να βοηθούν τους μαθητές/τριες με παραινέσεις ως προς τη συγκέντρωση και ως προς την τήρηση του χρόνου και να εξασφαλίζουν την αδιατάρακτη ροή της διαδικασίας.

Κατά την αξιολόγηση – βαθμολόγηση των μαθημάτων των θετικών επιστημών καταβάλλεται προσπάθεια να αξιολογηθούν οι γνώσεις, η ανάπτυξη σκεπτικού και στρατηγικής επίλυσης των προβλημάτων πέραν των υπολογιστικών και διαχειριστικών δυσκολιών (π.χ. αναριθμητισμό) που άλλωστε συνιστούν μέρος των δυσκολιών των μαθητών με Ε.Μ.Δ.

Οι μαθητές/τριες που αντιμετωπίζουν Ε.Μ.Δ. του τύπου δυσαριθμησίας, αστοχούν πολλές φορές στη χρήση των συμβόλων και των προσήμων. Προκειμένου να μην καταναλώσουν όλο τον χρόνο τους στη λάθος κατεύθυνση μπορεί να υποδειχθεί με μια γενική παραίνεση να προσέξουν τα σύμβολα και τα πρόσημα. Αν στην απάντηση κάποιου θέματος απαιτείται γραφική παράσταση και ο υποψήφιος αδυνατεί να γράψει, ο εξεταστής μπορεί να σχεδιάσει τη γραφική παράσταση καθ΄ υπόδειξη του εξεταζόμενου.

Όταν ο εξεταζόμενος καλείται να απαντήσει σε θέματα όπως είναι η Ιστορία, η Βιολογία κλπ., εφόσον ο εξεταστής διαπιστώνει ότι ο εξεταζόμενος αδυνατεί να αποδώσει το εξεταζόμενο αντικείμενο με συνεχή λόγο, μπορεί να τον εξετάσει με την υποβολή ερωτήσεων, οι οποίες θα τον διευκολύνουν στην διατύπωση των γνώσεων, αλλά δεν θα πρέπει να είναι τέτοιας μορφής που θα υποδεικνύουν την απάντηση.

Αν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των θεμάτων ή κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο εξεταζόμενος ζητήσει την ανάγνωση κάποιου θέματος, τότε ο επιτηρητής ή ο εξεταστής αντίστοιχα θα μπορούσε να επαναλάβει άλλη μία φορά την ανάγνωση κάποιου θέματος.

Κατά την αξιολόγηση – βαθμολόγηση προτείνεται οι υποψήφιοι να συμβουλεύονται ιδιαιτέρως τις σημειώσεις στο πρόχειρό τους. Στην περίπτωση των υποψηφίων με δυσλεξία ή δυσορθογραφία και εκτός από την περίπτωση των ασκήσεων γραμματικής δεν λαμβάνονται υπόψη τα ορθογραφικά λάθη

Ο τρόπος της εξέτασης αναλυτικά

Όσοι εμπίπτουν στις διατάξεις για προφορική εξέταση επειδή, λόγω της υφιστάμενης φυσικής αδυναμίας τους (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, φάσμα αυτισμού με προφορική εξέταση, κινητική αναπηρία μόνιμη ή προσωρινή τουλάχιστον 67% που συνδέεται με τα άνω άκρα ή σπαστικότητα των άνω άκρων ή προβλήματα στην όραση), αδυνατούν να εκφράσουν γραπτά τις γνώσεις τους, τους παρέχεται η ευκαιρία να τις διατυπώσουν προφορικά. Κατά τα λοιπά η εξέτασή τους δεν διαφέρει από την  εξέταση των υπόλοιπων υποψηφίων που εξετάζονται γραπτά.

Έτσι λοιπόν αυτοί εξετάζονται στα ίδια θέματα με το ίδιο πρόγραμμα και την ίδια διάρκεια εξέτασης με αυτούς που εξετάζονται γραπτά. Ειδικά ως προς τη συνολική διάρκεια εξέτασης των εξεταζομένων προφορικά, πρέπει να διασαφηνιστεί ότι στη συνολική διάρκεια της προφορικής εξέτασης συμπεριλαμβάνεται

α) ο χρόνος προετοιμασίας, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τρεις (3) ώρες, όπως για όλους τους υποψηφίους των πανελλαδικών εξετάσεων, μετά την παρέλευση του οποίου οι υποψήφιοι/ες κλείνουν τα τετράδια, μέσα στα οποία έχουν βάλει τα θέματα, και περιμένουν να κληθούν από την επιτροπή

β) ο χρόνος αξιολόγησης – βαθμολόγησης που ξεκινά μετά την παρέλευση του τρίωρου χρόνου προετοιμασίας ή όταν κάποιος/α υποψήφιος/α (πριν την παρέλευση του τρίωρου) δηλώσει έτοιμος/η για αξιολόγηση. Η επιτροπή έχει τη δυνατότητα, εφόσον από την πορεία αξιολόγησης – βαθμολόγησης του εξεταζομένου διαπιστώσει ότι είναι βάσιμο το αίτημά του για παράταση του χρόνου αξιολόγησης – βαθμολόγησης, να του παρέχει κάποια παράταση χρόνου η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τριάντα (30’) λεπτά η οποία συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη της αξιολόγησης – βαθμολόγησης του κάθε εξεταζόμενου/ης και την εκτίμηση της επιτροπής.

Όσον αφορά στη διαδικασία της εξέτασης, επισημαίνουμε ότι οι εξεταζόμενοι/ες υποψήφιοι/ες εισέρχονται στις αίθουσες εξέτασης την ίδια ώρα που εισέρχονται και οι λοιποί εξεταζόμενοι στα εξεταστικά κέντρα, τους χορηγείται το τετράδιο και αναγράφουν τα ατομικά τους στοιχεία στους οικείους χώρους (αν αδυνατούν από μόνοι τους βοηθούνται από τους επιτηρητές).

Μετά τον έλεγχο της ταυτοπροσωπίας και της ορθής αναγραφής των ατομικών στοιχείων, αυτά καλύπτονται από τους επιτηρητές με αδιαφανές αυτοκόλλητο ώστε να καθίσταται ανώνυμο το κάθε τετράδιο. Στο κάθε τετράδιο πριν την έναρξη της εξέτασης επικολλώνται άμεσα δύο (2) αυτοκόλλητα αριθμητήρια στις ειδικές θέσεις της εξωτερικής πλευράς του τετραδίου.

Οι τρεις πρώτοι αριθμοί του αυτοκόλλητου αριθμητηρίου αντιστοιχούν στον κωδικό της επιτροπής εξέτασης, ακολουθούν οι επτά αριθμοί που αντιστοιχούν στον κωδικό Λυκείου ΓΕΛ και ακολουθεί ο αύξων αριθμός τετραδίου κατά ΓΕΛ σύμφωνα με σχετική εγκύκλιο που θα συνοδεύει την αποστολή των αυτοκόλλητων αριθμητηρίων.

Αμέσως μετά τη λήψη των θεμάτων ο Πρόεδρος της επιτροπής μεριμνά για:

α) τη διανομή αντιγράφου των θεμάτων σε κάθε εξεταζόμενο/η, οπότε αρχίζει και ο χρόνος έναρξης της εξέτασης. Ο/Η επιτηρητής/τρια μπορεί να αναγνώσει τα θέματα αν ζητηθεί από τον εξεταζόμενο. Είναι αυτονόητο ότι οι διατάξεις για τις υποχρεώσεις των εξεταζομένων ισχύουν και για τους/τις υποψηφίους/ες αυτούς από την στιγμή που θα εισέλθουν στο εξεταστικό κέντρο και μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασής τους. Την ευθύνη για την τήρηση της τάξης και της ομαλότητας διεξαγωγής της εξέτασης για όσο χρόνο οι εξεταζόμενοι/ες μελετούν τα θέματα και προετοιμάζονται για να παρουσιαστούν στην επιτροπή έχουν οι επιτηρητές. Κατά την διάρκεια της εξέτασης η ευθύνη αυτή βαρύνει την επιτροπή. Η αρμοδιότητα τυχόν επιβολής στους εξεταζομένους των προβλεπομένων πειθαρχικών ποινών ανήκει στην επιτροπή εξέτασης, στην οποία αναφέρουν οι επιτηρητές οποιοδήποτε πρόβλημα ήθελε ανακύψει.

β) τη συγκέντρωση των βαθμολογητών και αναβαθμολογητών – μελών της επιτροπής του κάθε μαθήματος πριν την έναρξη της εξέτασης και αμέσως μετά την λήψη των θεμάτων, προκειμένου να συζητήσουν και να ομογενοποιήσουν την κρίση τους ώστε να επιτύχουν σύγκλιση των απόψεων τους για τις ζητούμενες απαντήσεις. Η επιτροπή δηλαδή λειτουργεί κατά ανάλογο τρόπο που λειτουργεί και η ομάδα βαθμολογητών στο Βαθμολογικό Κέντρο. Με αυτό τον τρόπο όλοι οι εξεταστές θα είναι προετοιμασμένοι όταν θα προσέλθουν οι εξεταζόμενοι/ες ενώπιόν τους για την προφορική εξέταση και η κρίση τους θα είναι πιο αντικειμενική και άμεση.

Στους εξεταζόμενους παρέχεται ο χρόνος προετοιμασίας, ο οποίος είναι τουλάχιστον ίσος με το χρόνο δυνατής αποχώρησης και δεν μπορεί να υπερβεί τις τρεις ώρες, προκειμένου να μελετήσουν, να κατανοήσουν τα θέματα και να κρατήσουν, εφόσον το επιθυμούν, σημειώσεις στο τετράδιο τους για να τις χρησιμοποιήσουν όταν θα προσέλθουν στην επιτροπή προκειμένου να εξεταστούν. Όταν είναι έτοιμοι ή όταν παρέλθει ο τρίωρος χρόνος προετοιμασίας, προσέρχεται ο κάθε ένας ξεχωριστά στην αίθουσα όπου παρευρίσκονται τα μέλη της Επιτροπής Εξέτασης.

Στην αίθουσα αυτή παρευρίσκονται υποχρεωτικά τα τρία μέλη (οι δύο βαθμολογητές και ο τρίτος βαθμολογητής) και δυνητικά, εφόσον ο αριθμός των επιτροπών το επιτρέπει, ο/η Πρόεδρος ή ο/η γραμματέας της επιτροπής ή και οι δύο. Επίσης στην επιτροπή μπορεί να παρίσταται και ένας (1) Συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου (ΣΕΕ) Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης ή ο Προϊστάμενος του οικείου ΚΕΣΥ ή εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ο οποίος υπηρετεί στο ΚΕΣΥ, για την παροχή διευκρινίσεων ή επεξηγήσεων σε θέματα ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, την ενημέρωση των μελών των επιτροπών πριν την παράδοση των θεμάτων για τη φύση των δυσκολιών των μαθητών και όποτε άλλοτε ζητηθεί από την επιτροπή.

Οι εκπαιδευτικοί , ο/η ΣΕΕ Ειδικής Αγωγής και ο/η Προϊστάμενος/μένη ΚΕΣΥ δεν μπαίνουν στις αίθουσες αφού δοθούν τα θέματα και σε καμία 7 περίπτωση δεν αναπτύσσουν συζήτηση με τους/τις εξεταζόμενους/νες σχετικά με αυτά και τις απαντήσεις τους. Αν παραστεί ανάγκη οποιασδήποτε εξατομικευμένης βοήθειας (π.χ. να διαβάσει κάποιος ξανά τα θέματα στον εξεταζόμενο), οι επιτηρητές/τριες την παρέχουν σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί στην αρχική ενημέρωση από τους ειδικούς.

Αν ο/η μαθητής/τρια συνοδεύεται από εκπαιδευτικό Παράλληλης Στήριξης, αυτός/ή μπορεί να παρίσταται κατά την εξέταση, χωρίς να συμμετέχει στη διαδικασία. Ο εξεταζόμενος αναπτύσσει προφορικά στα τρία (3) μέλη – εξεταστές τις απαντήσεις του στα θέματα, με όποια σειρά επιθυμεί. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των απαντήσεών του μπορεί να συμβουλεύεται τις σημειώσεις του στο τετράδιο και τα θέματα.

Όταν ολοκληρώσει την εξέτασή του παραδίδει το τετράδιο στον/στην Πρόεδρο ή στον/στην γραμματέα της επιτροπής και αποχωρεί από την αίθουσα και το εξεταστικό κέντρο. Ο/Η Πρόεδρος της επιτροπής παραδίδει αμέσως και πριν από την είσοδο άλλου εξεταζόμενου το τετράδιο στον πρώτο βαθμολογητή, ο οποίος αναγράφει το συνολικό βαθμό και την αναλυτική βαθμολογία που έδωσε στον εξετασθέντα και υπογράφει στις οικείες θέσεις.

Στη συνέχεια παραδίδει το γραπτό στον/στην Πρόεδρο ή στον/στην Γραμματέα, ο οποίος, αφού επικαλύψει με αδιαφανές αυτοκόλλητο τον βαθμό του πρώτου βαθμολογητή, δίνει το γραπτό στον δεύτερο βαθμολογητή, ο οποίος ακολουθεί την ίδια διαδικασία με τον πρώτο. Μετά την παράδοση του γραπτού από τον δεύτερο βαθμολογητή, ο/η Πρόεδρος αποκαλύπτει τους βαθμούς του πρώτου και εφόσον στον τελικό βαθμό υπάρχει διαφορά μεγαλύτερη των δώδεκα μονάδων, επικαλύπτει τους βαθμούς και των δύο βαθμολογητών και το γραπτό παραδίδεται στον τρίτο βαθμολογητή (αναβαθμολογητή) για την προβλεπόμενη αναβαθμολόγηση. Για τη διαδικασία αναγραφής των επιμέρους βαθμολογιών και του συνολικού βαθμού στον ειδικό χώρο του τετραδίου του εξεταζόμενου ακολουθούνται οι ίδιες οδηγίες που αφορούν στις πανελλαδικές εξετάσεις Γενικού Λυκείου.

Σημειώνεται ότι οι εξεταστές κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορούν να κρατούν σημειώσεις για να βοηθηθούν στη σωστή αξιολόγηση του εξεταζόμενου, όμως πρέπει με ευθύνη των ίδιων και του/της Προέδρου της επιτροπής κανένα από τα άλλα δύο μέλη – εξεταστές να μην λαμβάνει γνώση των σημειώσεων αυτών αλλά ούτε και του βαθμού που δίνουν τελικά.

Ο κάθε εξεταστής καταστρέφει με ευθύνη του τις σημειώσεις που τυχόν κράτησε αμέσως μόλις ολοκληρώσει την αξιολόγησή του.

Απαγορεύεται επίσης κατηγορηματικά να παρέχει οποιαδήποτε πληροφορία με ευθύ ή έμμεσο τρόπο στον εξεταζόμενο ή σε οποιονδήποτε τρίτο σχετικά με την αξιολόγηση και τη βαθμολογία του εξεταζόμενου.

Αυτονόητο είναι επίσης ότι απαγορεύεται η είσοδος στο εξεταστικό κέντρο οποιουδήποτε άλλου προσώπου εκτός των επιτηρητών, των μελών της Επιτροπής Εξέτασης, του ιατρού και του ΣΕΕ Ειδικής Αγωγής ή του Προϊσταμένου του οικείου ΚΕΣΥ ή του εκπαιδευτικού Δ.Ε. ο οποίος υπηρετεί στο ΚΕΣΥ που μπορεί να παρίσταται στην Επιτροπή για την παροχή διευκρινίσεων ή επεξηγήσεων σε θέματα ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών

ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ-ΣΧΕΔΙΑ-ΜΟΥΣΙΚΗ)

Οι εξεταζόμενοι που εμπίπτουν στις ανωτέρω αναφερόμενες διατάξεις εξετάζονται στο τυχόν ειδικό μάθημα στο οποίο έχουν δηλώσει εξέταση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 της αριθμ.Φ.253/128314/Β6 (ΦΕΚ 1538 Β΄/10-12-2002) Υπουργικής Απόφασης, οι οποίες αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις της παραγράφου 7 στο άρθρο Μόνο της αριθμ.Φ.253/27465/Β6 (ΦΕΚ 493 Β΄/18-3-2009) Υπουργικής Απόφασης. Για την ομαλή διεξαγωγή των εξετάσεων αυτών σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Τόπος εξέτασης: Για την εξέταση των υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα ειδικά μαθήματα θα ακολουθήσει άλλη σχετική εγκύκλιος.

2. Οργάνωση της εξέτασης: Για την έγκαιρη και σωστή οργάνωση της εξέτασης στα ειδικά μαθήματα, οι Διευθυντές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης γνωστοποιούν στον Πρόεδρο του οικείου Βαθμολογικού Κέντρου Ειδικών Μαθημάτων ή στη Διεύθυνση Εξετάσεων και Πιστοποιήσεων, Τμήμα Α΄, (αν πρόκειται για ειδικό μάθημα που εξετάζεται από την ΚΕΕΜ), συγκεντρωτική κατάσταση κατά Διεύθυνση Δ.Ε. των εξεταζομένων που ανήκουν στα ΓΕΛ αρμοδιότητάς τους. Η κατάσταση περιλαμβάνει τα ατομικά στοιχεία και τον κωδικό του εξεταζομένου και συνοδεύεται από αντίγραφο της σχετικής γνωμάτευσης κατά περίπτωση.

Η εξέταση, των υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στα ειδικά μαθήματα διενεργείται γραπτά ή προφορικά ή γραπτά και προφορικά από την οικεία Επιτροπή Εξέτασης κατά τον ίδιο χρόνο και με το ίδιο πρόγραμμα, με τον οποίο διενεργούνται οι εξετάσεις στα ειδικά μαθήματα και πάνω στα ίδια θέματα, στα οποία εξετάζονται οι υπόλοιποι υποψήφιοι.

Πως γίνεται η αξιολόγηση και βαθμολόγηση

Ο εξεταζόμενος αναπτύσσει προφορικά στα τρία (3) μέλη – εξεταστές τις απαντήσεις του στα θέματα, με όποια σειρά επιθυμεί. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των απαντήσεών του μπορεί να συμβουλεύεται τις σημειώσεις του στο τετράδιο και τα θέματα.

Όταν ολοκληρώσει την εξέτασή του παραδίδει το τετράδιο στον/στην Πρόεδρο ή στον/στην γραμματέα της επιτροπής και αποχωρεί από την αίθουσα και το εξεταστικό κέντρο.

Ο/Η Πρόεδρος της επιτροπής παραδίδει αμέσως και πριν από την είσοδο άλλου εξεταζόμενου το τετράδιο στον πρώτο βαθμολογητή, ο οποίος αναγράφει το συνολικό βαθμό και την αναλυτική βαθμολογία που έδωσε στον εξετασθέντα και υπογράφει στις οικείες θέσεις.

Στη συνέχεια παραδίδει το γραπτό στον/στην Πρόεδρο ή στον/στην Γραμματέα, ο οποίος, αφού επικαλύψει με αδιαφανές αυτοκόλλητο τον βαθμό του πρώτου βαθμολογητή, δίνει το γραπτό στον δεύτερο βαθμολογητή, ο οποίος ακολουθεί την ίδια διαδικασία με τον πρώτο.

Μετά την παράδοση του γραπτού από τον δεύτερο βαθμολογητή, ο/η Πρόεδρος αποκαλύπτει τους βαθμούς του πρώτου και εφόσον στον τελικό βαθμό υπάρχει διαφορά μεγαλύτερη των δώδεκα μονάδων, επικαλύπτει τους βαθμούς και των δύο βαθμολογητών και το γραπτό παραδίδεται στον τρίτο βαθμολογητή (αναβαθμολογητή) για την προβλεπόμενη αναβαθμολόγηση.

Για τη διαδικασία αναγραφής των επιμέρους βαθμολογιών και του συνολικού βαθμού στον ειδικό χώρο του τετραδίου του εξεταζόμενου ακολουθούνται οι ίδιες οδηγίες που αφορούν στις πανελλαδικές εξετάσεις Γενικού Λυκείου.

Σημειώνεται ότι οι εξεταστές κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορούν να κρατούν σημειώσεις για να βοηθηθούν στη σωστή αξιολόγηση του εξεταζόμενου, όμως πρέπει με ευθύνη των ίδιων και του/της Προέδρου της επιτροπής κανένα από τα άλλα δύο μέλη – εξεταστές να μην λαμβάνει γνώση των σημειώσεων αυτών αλλά ούτε και του βαθμού που δίνουν τελικά.

Ο κάθε εξεταστής καταστρέφει με ευθύνη του τις σημειώσεις που τυχόν κράτησε αμέσως μόλις ολοκληρώσει την αξιολόγησή του. Απαγορεύεται επίσης κατηγορηματικά να παρέχει οποιαδήποτε πληροφορία με ευθύ ή έμμεσο τρόπο στον εξεταζόμενο ή σε οποιονδήποτε τρίτο σχετικά με την αξιολόγηση και τη βαθμολογία του εξεταζόμενου.

Μετρά αντίστροφα ο χρόνος για την έναρξη των Πανελλαδικών εξετάσεων για τα Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια, δηλαδή στις 14 και 15 Ιουνίου αντίστοιχα.

Πρόκειται για μια αρκετά στρεσογόνα περίοδο, κατά την οποία μαθητές και υποψήφιοι καλούνται να διαχειριστούν την πίεση, το άγχος και τον φόβο της αποτυχίας.

Για κάποια παιδιά είναι πιο εύκολα τα πράγματα, καθώς δεν αφήνουν το άγχος να τα καταβάλλει, ενώ για άλλα η κατάσταση είναι δύσκολη με αποτέλεσμα πολλές φορές να μη μπορούν να συγκεντρωθούν στο διάβασμά τους και να χάνουν τους στόχους τους.

Για αυτή την κρίσιμη περίοδο και την αντιμετώπιση του άγχους και του φόβου της αποτυχίας μιλά στο alfavita.gr η επιστημονική ομάδα της Γραμμής 115 25 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί»:

Τι θα μπορούσε να βοηθήσει έναν υποψήφιο των Πανελλαδικών στη διαχείριση του άγχους του; Τι να κάνουν οι υποψήφιοι για να αποφύγουν μια κρίση πανικού; 

Η απάντηση αυτή έχει να δοθεί σε δύο επίπεδα. Από τη μια τι μπορούν να κάνουν οι έφηβοι για να διαχειριστούν καλύτερα το άγχος τους και από την άλλη πως μπορεί να συμβάλει σε αυτή τη διαχείριση και το οικογενειακό πλαίσιο. Όσον αφορά τους εφήβους είναι πολύ σημαντικό να φροντίσουν να δομήσουν ένα σταθερό πρόγραμμα και μια ρουτίνα που θα είναι ιδιαίτερα βοηθητική στην απαιτητική αυτή περίοδο. Καλό θα είναι να το πρόγραμμα αυτό να ανταποκρίνεται στις δικές τους ανάγκες και να εντάξουν αρκετές επαναλήψεις. Το διάλειμμα δε θα πρέπει να θεωρείται χάσιμο χρόνου, αλλά ένα αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος αυτού. Συνήθειες οι οποίες ευχαριστούν και χαλαρώνουν τον έφηβο μπορεί να βοηθήσουν τη στρεσογόνα αυτή περίοδο καθώς και η επαφή με τους φίλους. Τέλος μην ξεχνάμε, ιδιαίτερα λόγω και των συνθηκών της τελευταίας περιόδου και με την πανδημία, μια βόλτα και λίγος καθαρός αέρας ενδέχεται να είναι αρκετά ανανεωτικός.

Για την περίοδο των εξετάσεων, οι εξεταζόμενοι μαθητές μπορούν να ξεκινήσουν από αυτά που γνωρίζουν καλά και αισθάνονται πιο σίγουροι. Να χρησιμοποιήσουν το πρόχειρο για να οργανώσουν τις σκέψεις και τον χρόνο τους. Σε περίπτωση που δυσκολευτούν σε κάποια ερώτηση, μπορούν να την αφήσουν για λίγο, να προχωρήσουν στην επόμενη και να επανέλθουν αργότερα. Τέλος να αφήσουν χρόνο για να ελέγξουν τις απαντήσεις τους, πριν παραδώσουν το γραπτό τους.

Σε κάθε περίπτωση, αν ο έφηβος αισθανθεί ότι δυσκολεύεται τόσο που δε μπορεί να διαχειριστεί το άγχος του μπορεί να αναζητήσει υποστήριξη πριν ή και κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου.

Το άγχος αυτό μπορεί να λειτουργήσει με κάποιο τρόπο ευεργετικά για τους υποψήφιους μαθητές; 

Το άγχος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που βιώνουν όλοι οι άνθρωποι όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με νέες καταστάσεις που καλούνται να διαχειριστούν ή δοκιμασίες που καλούνται να διεκπεραιώσουν. Σε πολλές περιπτώσεις, πολλοί μαθητές βιώνουν άγχος που όμως δεν αποτελεί τροχοπέδη στην προετοιμασία τους για τις Πανελλαδικές.

Αναφερόμαστε στο λεγόμενο “παραγωγικό” άγχος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άγχος βοηθά τον έφηβο να βρίσκεται σε ετοιμότητα, τον κρατά σε εγρήγορση και τον βοηθά να οργανωθεί καλύτερα προκειμένου να προετοιμαστεί για τις εξετάσεις. Τον κινητοποιεί. Αυτή η έκφραση συναισθήματος του άγχους είναι και η αναμενόμενη, καθώς οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι μια σημαντική δοκιμασία, την οποία καλούνται να περάσουν οι έφηβοι και προετοιμάζονται καιρό για αυτήν.

Με ποιον τρόπο μπορούν να στηρίξουν ή βοηθήσουν οι γονείς τους μαθητές πριν και μετά τις Πανελλαδικές (αφού γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα); 

Ο τρόπος που θα σταθούν οι γονείς μετά την ολοκλήρωση της προσπάθειας από τον έφηβο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο πως εν γένει θα καταγράψει και ο ίδιος την “αποτυχία”. Εδώ έχουμε να ορίσουμε την λεγόμενη “αποτυχία” ως ένα σημείο επαναπρογραμματισμού. Ποιες είναι οι δυνατότητες και οι εναλλακτικές επιλογές. Κάτι το οποίο οφείλει να έχει συζητηθεί ήδη πριν από τις εξετάσεις, αλλά ακόμη περισσότερο σε αυτό το σημείο.  Ένα εναλλακτικό πλάνο, οτιδήποτε κι αν σημαίνει αυτό, ανάλογα πάντα και με τις δυνατότητες τις οικογένειας αλλά και τις επιθυμίες του εφήβου.

Τι προκαλεί τον φόβο της αποτυχίας; 

Οι πανελλαδικές εξετάσεις αποτελούν την κορύφωση μιας προσπάθειας και χρόνιας μαθητικής πορείας για ένα έφηβο και συνάμα συμπίπτουν, και σηματοδοτούν το πέρασμα στην ενήλικη ζωή. Είναι μια δοκιμασία για την οποία προετοιμάζεται πολύ καιρό ένας μαθητής, έχει επενδύσει συναισθηματικά και πρακτικά. Μαζί με αυτόν συνήθως συμπορεύεται και το οικογενειακό πλαίσιο το όποιο οργανώνεται πολλές φορές γύρω από τη δοκιμασία των πανελλαδικών εξετάσεων. Οι εξετάσεις έχουν μια ιδιαίτερη σημασία για τον έφηβο που προσπαθεί να επιτύχει ένα στόχο μέσα από αυτές. Είτε αφορά την εκπλήρωση προσωπικών επιθυμιών, είτε του περιβάλλοντός του είτε την ευκαιρία να εξελιχθεί έπειτα επαγγελματικά. Είναι λογικό λοιπόν να γεννιούνται συναισθήματα φόβου και αγωνίας στην σκιά μιας πιθανής αποτυχίας. Αποτυχίας μη εκπλήρωσης του προσωπικού του στόχου και αγωνία για το “μετά”, φόβο απογοήτευσης του οικογενειακού του περίγυρου, των καθηγητών του και όλων όσων έχουν πιθανά συνδράμει και βοηθήσει τον έφηβο σε αυτήν του προσπάθεια.

Είναι πολύ βοηθητικό, αν μπορέσει να διακρίνει ο έφηβος σε τί μπορεί να οφείλεται ο φόβος του. Κάποιες φορές ενδέχεται να οφείλεται και σε ελλιπή προετοιμασία ή σε κάποια πιθανή αποτυχία που βίωσε στο παρελθόν και δεν έχει ξεπεράσει.

Πέραν τη βοήθειας που μπορεί να αναζητήσει και να λάβει ο έφηβος εάν νιώθει ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί το άγχος του και της βοήθειας που μπορεί να λάβει το οικογενειακό του πλαίσιο προκειμένου να λειτουργεί πιο υποστηρικτικά αυτήν την περίοδο, είναι πολύ σημαντικό να γίνει σαφές ότι ακόμη και μια πιθανή αποτυχία δεν ακυρώνει όλη την προσπάθεια και την επένδυση που έχει προηγηθεί. Μια πιθανή αποτυχία δεν συνδέεται με την αξία ενός ατόμου.

Είναι ίσως σημαντικό εκ των προτέρων, να διερευνηθούν και εναλλακτικές επιλογές ή κατευθύνσεις σε περίπτωση που το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και ανακουφιστικά για έναν εξεταζόμενο, γνωρίζοντας ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι μέσω των οποίων μπορεί να πετύχει το στόχο του, και να λειτουργήσουν καταλυτικά ως προς τη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων που μπορεί να βιώνει.

 Ρεπορταζ: alfavita