Στη Θήβα λειτούργησε το 1812 το πρώτο ελληνικό σχολείο. Μετά την Επανάσταση του ’21 η πόλη είχε ισοπεδωθεί, μαζί και το σχολείο. Η Θήβα όμως υπήρξε δέκα χρόνια μετά, το 1831, η τρίτη βοιωτική πόλη στην οποία η πολιτεία ίδρυσε δημόσιο σχολείο.
Τα λησμονημένα αυτά γεγονότα αφηγείται παραθέτοντας και τις σχετικές φωτογραφικές μαρτυρίες ο Γιάννης Λ. Λάμπρου στο λεύκωμά του «Θήβα. Νεότερος Κύκλος Πολιτισμού». Ενα βιβλίο που όταν το ξεφυλλίζεις νιώθεις σαν να σκαλίζεις παλιό μπαούλο με τα πολύτιμα θυμητάρια μιας οικογένειας, της ευρύτερης ελληνικής οικογένειας που έζησε τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια στην ελληνική επαρχία.
Για τον συγγραφέα, εν αρχή είναι η παιδεία. Γι’ αυτό οι πρώτοι που σε καλωσορίζουν στον τόμο αυτό είναι μαθητές του Σχολαρχείου με τα καπέλα τους και στο μέσον ανάμεσά τους η αρχοντική φυσιογνωμία του γέροντα-διδασκάλου με ρεντινγκότα και παπιγιόν. Το σχολείο τότε ήταν σαν κυριακάτικη λειτουργία. Πήγαινες φορώντας τα καλά σου.
Ακολουθούν εικόνες από σχολικές γιορτές, εκδρομές, παρελάσεις, γυμναστικές επιδείξεις, θεατρικές παραστάσεις, λαϊκούς χορούς, συναυλίες, βραβεύσεις… Ενσταντανέ μιας άλλης εποχής.
Τι κι αν δεν αναγνωρίζεις ψυχή; Αυτή είναι η Ελλάδα. Εδώ φιγουράρει ο ντόπιος ποιητής που έγραψε ιστορία, εκεί η δράση των πολιτιστικών συλλόγων, με τις χοροεσπερίδες τους. Σε άλλη ενότητα παρουσιάζονται οι καλλιτέχνες φωτογράφοι, τα σινεμά, οι πλατείες, τα αρχοντικά και τα αρχαία μνημεία. Ανάμεσά τους, να σου και ο Αντώνης Κεραμόπουλος που πραγματοποίησε τις πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές και αποκάλυψε το ανάκτορο του Κάδμου. Αλλά και ο Θηβαίος Ιωάννης Θρεψιάδης που με δική του παρέμβαση διασώθηκαν στην περίοδο της γερμανικής κατοχής οι αρχαιολογικές συλλογές του Μουσείου Θηβών.
Μη φανταστείτε καμιά πολυτελή έκδοση. Ενα βιβλίο που ξεχειλίζει αγαπημένες αναμνήσεις του παρελθόντος είναι, υπογεγραμμένο από έναν λάτρη της νεότερης ιστορίας των Θηβών.
