ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 2010…ΑΣΤΕΓΟΙ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΚΑΔΟΥΣ ΑΠΟΡΡΗΜΑΤΩΝ…ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΠΟΛΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑΡΑ…
Συγγραφέας: ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΖΑΧΑΡΙΑΔΟΥ στις 3 Νοεμβρίου 2010
ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ,ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΑΡΧΕΣ,ΥΠΟΣΧΟΝΤΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥΣ,ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ ΣΤΟ ΤΙ ΣΚΟΠΕΥΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΣΤΕΓΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ…
ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΕΠΙΣΗΣ ΜΑΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ,ΠΩΣ ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΛΕΑΣΤΕΡΕΣ ΤΗΣ AGB,ΚΑΝΟΥΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΤΗΛΕΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥΣ ΑΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ…ΧΩΡΙΣ ΠΟΤΕ,ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ ΝΑ ΒΓΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΕΙ ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΗΛΕΜΑΡΑΘΩΝΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΤΕΓΟΥΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ,ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΣΤΟ ΚΑΘΕ ΝΟΜΟ ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΟΥΝ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ,ΩΣΤΕ ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΣΤΕΓΗ,ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΤΡΟΦΗ,ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ,ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ ΚΤΛ…
ΤΕΛΟΣ ΝΑ ΠΟΥΜΕ,ΠΩΣ ΔΕΝ ΘΑ ΑΡΓΗΣΕΙ Η ΣΤΙΓΜΗ ΕΚΕΙΝΗ,ΟΠΟΥ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΙ ΝΕΟΠΤΩΧΩΝ ΘΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ…ΜΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΛΕΟΝ ΟΥΤΕ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΕΧΕΙ…ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΝΑ ΑΝΤΕΠΕΞΕΛΘΕΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ…
ΕΔΩ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟ ΔΕΙΤΕ…
Μέσα από έναν κάδο απορριμμάτων -σαν αυτούς όπου πετάμε καθημερινά τα σκουπίδια μας- αποκαλύφθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής ένα ανθρώπινο δράμα. Για μια ζωή αδέσποτη, που έμελλε να λήξει όσο άδοξα υπήρξε… με το «γύρισμα» του κάδου αυτού στο απορριμματοφόρο!
Κανείς δεν γνωρίζει πώς βρέθηκε μέσα στον κάδο των σκουπιδιών. Αν τον χρησιμοποίησε ως πρόχειρο κατάλυμα για να προστατευθεί από το τσουχτερό κρύο. «Προφανώς κοιμόταν», αναφέρει και η επίσημη ανακοίνωση της Αστυνομίας. Ισως γι’ αυτό να μην άκουσε το απορριμματοφόρο που είχε πλησιάσει για την αποκομιδή στη διασταύρωση των οδών Παναγίτσας Πλατάνας και Ειρήνης, στον Ταύρο.
Οι υπάλληλοι καθαριότητας δεν είχαν αντιληφθεί το παραμικρό. Πώς μπορούσε να πάει εκεί το μυαλό τους; Τσούλησαν τον κάδο και τον τοποθέτησαν στο απορριμματοφόρο, που τον γύρισε για να τον αδειάσει. Παρά το δυνατό θόρυβο του μηχανισμού που αλέθει τα σκουπίδια, οι εργαζόμενοι -χάρη στην εμπειρία τους- άκουσαν τη φωνή του άτυχου άνδρα. Φώναξαν αμέσως στον οδηγό να σταματήσει το άλεσμα. Ειδοποίησαν τον επόπτη και αμέσως κάλεσαν σε βοήθεια.
Εννέα πυροσβέστες έσπευσαν στην περιοχή για να τον απεγκλωβίσουν μέσα από το βαρύ όχημα. Ο άτυχος άνδρας μεταφέρθηκε αμέσως με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο. Λίγα λεπτά αργότερα υπέκυψε στα τραύματά του.
Σήμερα αναμένεται να ξεκαθαρίσουν και τα αίτια θανάτου από την ιατροδικαστική εξέταση.
Τις επόμενες ημέρες από τις εξετάσεις DNA θα ταυτοποιηθούν τα στοιχεία του. Δεν αποκλείεται ο άνθρωπος αυτός να αντιμετώπιζε σοβαρό παθολογικό πρόβλημα, συνέπεια του οποίου έπεσε ημιθανής στον κάδο.
Ο Ελληνας κλοσάρ, περίπου 50 ετών, δεν ήταν άγνωστος στην περιοχή. Κάτοικοι και εργαζόμενοι τον ήξεραν. Τον έβλεπαν να ζει στο δρόμο. «Ζούσε στο δρόμο τα τελευταία 5 με 6 χρόνια. Συνήθιζε να κοιμάται στη διασταύρωση της οδού Πόντου με την Πέτρου Ράλλη», σχεδόν πέντε παράλληλους δρόμους από το σημείο που βρήκε τραγικό θάνατο, λένε στην «Ε».
Κανείς δεν γνωρίζει την ιστορία του. Αν έχει οικογένεια, τι του συνέβη, πώς βρέθηκε στο δρόμο. «Του δίναμε φαγητό και εμείς και οι εργαζόμενοι στο δήμο. Αλλα εκείνος δεν το έπαιρνε. Ντρεπόταν! Εψαχνε στα σκουπίδια… άλλοτε για να βρει φαγητό, άλλοτε για κούτες για να τις βάλει πάνω του και να σκεπαστεί», περιγράφουν. Οπως λένε, δεχόταν με ευχαρίστηση τα τσιγάρα που του έδιναν και λίγα χρήματα για να αγοράσει κρασί.
Ο άτυχος άνδρας -λένε- δεν συνήθιζε να κοιμάται στους κάδους απορριμμάτων. Παρ’ ότι κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες βρέθηκε μέσα στον κάδο των σκουπιδιών, οι άνθρωποι που τον γνώριζαν και τον βοηθούσαν εκτιμούν πως ή ήταν μεθυσμένος και στην προσπάθειά του να βρει φαγητό ή κάποια κούτα για να ξεγελάσει τον εαυτό του από το κρύο έπεσε μέσα στον κάδο, ή χτύπησε το κεφάλι του και λιποθύμησε.
Πάνω από 20.000 ψάχνουν καθημερινά για το κατάλυμα της μιας νύχτας…Πήγε τρέχοντας και το άρπαξε, ουρλιάζοντας από τη χαρά του. Η κούτα από χοντρό χαρτόνι ήταν ό,τι καλύτερο του είχε συμβεί το τελευταίο εξάμηνο.
Τώρα μπορεί να βγάλει το χειμώνα κουλουριασμένος στο υπήνεμο στενάκι της πρωτεύουσας. Σίγουρα είναι πολύ πιο τυχερός από τον άλλο άστεγο που προχθές παραλίγο να γίνει κομμάτια ψάχνοντας για τον ίδιο «θησαυρό» στον μεγάλο πράσινο κάδο.
Η εικόνα γνώριμη σε όσους περπατούν στα πεζοδρόμια των πόλεων. Η πολιτεία όμως έχει στρέψει το βλέμμα της αλλού. Το ελληνικό κράτος όχι μόνο δεν ξέρει πόσοι είναι οι άστεγοι, αλλά δεν έχει φροντίσει να τους καλύψει κοινωνικά και νομικά. Το υπουργείο Υγείας υποστηρίζει ότι πέρσι ανέρχονταν σε 7.720 (5.300 στην Αθήνα), το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο τους ανεβάζει στους 17.000 σε όλη τη χώρα, ενώ οι ΜΚΟ κάνουν λόγο για περισσότερους από 20.000 άστεγους. Ολα αυτά χωρίς να υπολογίζονται οι αλλοδαποί και οι Ρομά.
Η Ευρωπαϊκή Τυπολογία κατατάσσει τους άστεγους σε τέσσερις κατηγορίες: άνθρωποι που ζουν στους δρόμους, άνθρωποι που διαμένουν προσωρινά σε ξενώνες, πολίτες που ζουν σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης και πολίτες που διαβιούν σε ακατάλληλα καταλύματα.
Το τραγικότερο όλων όμως είναι ότι οι άστεγοι βουλιάζουν καθημερινά σε ένα νομικό κενό που τους εμποδίζει να λάβουν οποιοδήποτε επίδομα ή τους προτρέπει (εάν έχουν τον τρόπο) να παρανομήσουν. Νομικός όρος ή χαρακτηρισμός για τους άστεγους δεν υπάρχει. Ετσι, για να δικαιούται κάποιος επίδομα πρόνοιας ως άστεγος, πρέπει να προσκομίσει στις αρμόδιες υπηρεσίες γνωμάτευση στην οποία να πιστοποιείται ότι είναι 67% ψυχικά ή σωματικά ανάπηρος. Ελάχιστοι, λοιπόν, παίρνουν το επίδομα και οι περισσότεροι δεν καταγράφονται, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που, ξέροντας τα «κόλπα», το παίρνουν χωρίς να το δικαιούνται.
Πίσω από τους αριθμούς, η πραγματικότητα διαγράφεται ζοφερή. Οπως επισημαίνει η Αντα Αλαμάνου, συντονίστρια του προγράμματος στήριξης αστέγων της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Κλίμακα», οι άστεγοι αυξάνονται διαρκώς, όχι μόνο στην Αθήνα ή στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και σε μικρότερες πόλεις, γεγονός που εντείνει φαινόμενα βίας στους κόλπους των ίδιων των άστεγων: η «πληρότητα» στα ξενοδοχεία αστέγων (οι τρεις «ξενώνες» της κοινωνικής υπηρεσίας του Δήμου Αθηναίων φροντίζουν 240 άτομα) και οι λιγοστές «καβάτζες» δεν αρκούν για να βρουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι προσωρινό κατάλυμα για να βγάλουν έστω μια νύχτα. Τα επεισόδια και οι τραυματισμοί για μια ζεστή γωνιά είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο.
«Υπάρχει μία λανθασμένη κατά τη γνώμη μου θεώρηση που αντιλαμβάνεται την έλλειψη στέγης ως ένα επιμέρους ζήτημα και θεωρεί άστεγο εκείνον που δεν έχει κανενός είδους κατάλυμα. Αυτή, όμως, είναι μια οπτική που περιορίζει κατά πολύ τον πληθυσμό που αντιμετωπίζει πρόβλημα», εξηγεί η Αντα Αλαμάνου. «Υπάρχουν και αφανείς μορφές έλλειψης στέγης: οι άνθρωποι που φιλοξενούνται σε συγγενικά ή φιλικά σπίτια, σε ξενώνες, οι αλλοδαποί που πληρώνουν “ζεματιστά” ενοίκια για να ζουν στο ίδιο δωμάτιο με άλλους δέκα, εκείνοι που βρίσκονται στη φυλακή, όσοι ζουν σε εγκαταλελειμμένες αποθήκες, στα αυτοκίνητα…».
Σύμφωνα με την κ. Αλαμάνου, η πολιτεία απλώς αδιαφορεί για όλα αυτά. «Δεν έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα μοντέλο παρέμβασης που θα εκτείνεται από την πρόληψη του φαινομένου μέχρι την αποκατάσταση, παρά εμμένει σε “φιλανθρωπικές” δράσεις τύπου “ξενώνες” ή συσσίτια, οι οποίες απλά ανακουφίζουν τον πόνο και δεν λύνουν το πρόβλημα».
Στην κατάσταση αυτή είχε αναφερθεί τον περασμένο Μάιο και ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλης Τρεμόπουλος, σε ερώτησή του προς την Κομισιόν. Στο κείμενο της ερώτησης επισημαίνονταν οι αδυναμίες του ελληνικού θεσμικού πλαισίου που δεν θεωρεί τους άστεγους ιδιαίτερα ευαίσθητη κοινωνική ομάδα ούτε προβλέπει επίσημο και αξιόπιστο σύστημα καταγραφής τους. «Η κρίση κάνει το ελληνικό έλλειμμα πολιτικής για τους άστεγους ακόμη πιο απαράδεκτο. Το πρόβλημα στέγης στη χώρα μας αφορά πολύ περισσότερους από αυτούς που βλέπουμε να κοιμούνται στους δρόμους και τις πλατείες. Αγγίζει χιλιάδες πολίτες, ιδιαίτερα νέους, που σε συνθήκες κρίσης δυσκολεύονται να διατηρήσουν ή να νοικιάσουν μια ανθρώπινη στέγη».
Στο δρόμο και νέοι πτυχιούχοιΟι οργανώσεις και οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων που έρχονται καθημερινά σ’ επαφή με τους άστεγους υποστηρίζουν πως αδυνατούν να υπολογίσουν τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που έχουν μείνει στο δρόμο.
Η πιο πρόσφατη συγκεντρωτική έρευνα, που αφορά το ψυχοκοινωνικό προφίλ του άστεγου στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε από τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Κλίμακα» και ολοκληρώθηκε το 2006.
Τα αποτελέσματά της, παρ’ ότι θεωρούνται ενδεικτικά μιας εντεινόμενης κατάστασης, διαμορφώνονται ανάλογα με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Δηλαδή, αν και διαπιστώθηκε ότι η μέση ηλικία των αστέγων είναι τα 47 έτη, σήμερα ο μέσος όρος τείνει να μειώνεται, διότι στον πληθυσμό των αστέγων προστίθενται νεότεροι άνθρωποι και με καλύτερη μόρφωση- το 2006 στους δέκα άστεγους μόνο ένας διέθετε πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
Με βάση την έρευνα, το 46,5% είναι άστεγοι από τρία χρόνια και περισσότερα, ενώ το 50,3% των ερωτηθέντων βρέθηκε στο δρόμο λόγω εξαιρετικά ανεπαρκών οικονομικών πόρων (χαμηλό εισόδημα, χρέη, κ.λπ.), το 46,4% λόγω πλήρους ανεργίας, το 35,4% εξαιτίας ανεπαρκούς στήριξης από την οικογένεια και το 6,7% λόγω κατάσχεσης του σπιτιού τους. Το μείζον ζήτημά τους είναι ο ύπνος: πάνω από τους μισούς (50,5%) απάντησαν ότι έχουν διανυκτερεύσει στο δρόμο ή σε άλλον εξωτερικό χώρο, το 31,9% σε εγκαταλειμμένο σπίτι, ενώ το 40,7% απάντησε πως έμεινε σε ξενώνα ή σε αυτοκίνητο.
Η εξεύρεση του καθημερινού γεύματος δεν είναι το κυριότερο πρόβλημά τους, μια και η πλειονότητα (84,4%) συντηρείται από τα συσσίτια του δήμου ή της Εκκλησίας.
Το μόνο αισιόδοξο απότοκο, βέβαια, όλης της έρευνας είναι ότι το 66% πιστεύει ότι θα μπορέσει να ξεφύγει, κάποια στιγμή, από την κατάσταση αυτή.
Οι συντονιστές της «Κλίμακας» στρέφουν την προσοχή σ’ ένα νέο δεδομένο, μια νέα «φυλή» άστεγου που άρχισε να εμφανίζεται τα τελευταία δυο-τρία χρόνια: «Ο “νεοάστεγος” είναι ένας άνθρωπος που, αν και είχε μια “σεβαστή” κοινωνική θέση, δουλειά, σπίτι, κ.λπ., τελικά βρέθηκε στο δρόμο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι άτομα που έχασαν τη δουλειά τους, έκαναν επαγγελματικά “ανοίγματα” που δεν τους βγήκαν ή δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Ο άστεγος της δεκαετίας του ’90 δεν έχει καμία σχέση με τον άστεγο του 2000 και ο άστεγος του 2005 έχει πολύ διαφορετικό προφίλ από τον σημερινό» εξηγεί η Αντα Αλαμάνου.
