ICT in Philology Δημιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ στα φιλολογικά μαθήματα 

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΑΤΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

της Γεωργίας Παντίδου

Τάξη: Α’ Λυκείου

Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία (προεκτάσεις στην Ιστορία)

Προαπαιτούμενες γνώσεις: «Μέθοδος τριών κλειδιών», Ομαδοσυνεργατική μάθηση, επεξεργασία κειμένου και λογισμικό παρουσιάσεων, έρευνα στο Διαδίκτυο.

Χρόνος: πέντε διδακτικές ώρες

Εργαλεία-Μέσα: πρόσβαση στο Διαδίκτυο, Microsoft Office, βιντεοπροβολέας.

Σύντομη περιγραφή του σεναρίου: Οι τρεις τετραμελείς ομάδες των μαθητών/τριών οικοδομούν μία ερμηνευτική προσέγγιση στη «Σατραπεία» του Κ.Π. Καβάφη χρησιμοποιώντας τη «μέθοδο των τριών κλειδιών», το μεθοδολογικό εργαλείο του Στρατή Τσίρκα για την προσέγγιση της καβαφικής ποίησης. Κάθε ομάδα εντοπίζει τους στίχους που ανταποκρίνονται στο δικό της κλειδί και αναζητά στο Διαδίκτυο τις πληροφορίες που χρειάζεται. Στο τέλος όλες οι ομάδες διαβάζουν τα παράλληλα κείμενα, παρακολουθούν τα βίντεο και συζητούν στην ολομέλεια τα συμπεράσματά τους. Σε επόμενο μάθημα παρουσιάζουν τις ομαδικές εργασίες τους.

Στόχοι: ανάπτυξη λογοτεχνικού εγγραμματισμού, ενσυναίσθησης και ευαισθησίας, ποιητικής νοημοσύνης, κριτικού—οπτικού-ψηφιακού γραμματισμού, προφορικού και γραπτού λόγου, δημιουργία πολυτροπικών κειμένων.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:

ΞΑΝΑΖΟΥΜΕ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ;

της Γεωργίας Παντίδου

Τάξη: Β΄Γυμνασίου/Λυκείου, Α΄ Λυκείου ΕΠΑΛ

Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (Τοπική) με προεκτάσεις στη Γεωγραφία και τις Τέχνες (έργα Τέχνης, Ποίηση, Λογοτεχνία).

Χρόνος: πέντε διδακτικές ώρες

Προαπαιτούμενες γνώσεις: Ομαδοσυνεργατική μάθηση, γνώση επεξεργασίας κειμένου και λογισμικού παρουσιάσεων, έρευνα στο Διαδίκτυο.

Σύντομη περιγραφή του σεναρίου:

Οι μαθητές/τριες της περιοχής του Σπερχειού γνωρίζουν σε βάθος το ιστορικό γεγονός που σημάδεψε την περιοχή τους στα τέλη της πρώτης χιλιετίας (997 μ.Χ.). Περιηγούνται στο Google Earth και, με τη βοήθεια των πηγών, εντοπίζουν το σημείο της μάχης. Σχεδιάζουν στον υπολογιστή τη θέση των στρατευμάτων και κατασκευάζουν μία παρουσίαση ή ένα βίντεο με τις πληροφορίες που συλλέγουν από επιλεγμένες διαδικτυακές πηγές.

Σκοπός: ανάπτυξη ιστορικής σκέψης και συνείδησης

Στόχοι: καλλιέργεια κριτικής σκέψης και ικανότητας, κριτικού—οπτικού-ψηφιακού γραμματισμού, δημιουργία ιστορικών πολυτροπικών κειμένων.

Διδακτική πρόταση:

Η παρούσα διδακτική πρόταση αφορά στην προσέγγιση του ιστορικού γεγονότος της Μάχης του Σπερχειού (997μ.Χ.) από τους μαθητές και τις μαθήτριες  σχολείων του Νομού Φθιώτιδος λόγω τοπικού ενδιαφέροντος). Εντάσσεται στο πλαίσιο της Τοπικής Ιστορίας και ευρύτερα στην ενότητα της Βυζαντινής Ιστορίας (κεφ. Μακεδονική Δυναστεία). Η προσέγγιση επιτυγχάνεται με ευρεία χρήση πηγών που υπάρχουν στο Διαδίκτυο και οργανώνεται σε μια υπερμεσική εφαρμογή του λογισμικού παρουσιάσεων ειδικά κατασκευασμένη από τη διδάσκουσα για το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός.

Έναυσμα της διδασκαλίας και της έρευνας
Με σκοπό να ερευνηθεί η επιβίωση και η συχνότητα χρήσης του ιδιώματος της ανατολικής Ρωμυλίας στο κοινωνιογλωσσικό περιβάλλον του Νέου Μοναστηρίου Φθιώτιδας και, κυρίως, να διαπιστωθούν οι στάσεις του μαθητικού πληθυσμού με ρίζες από την ανατολική Ρωμυλία και οι αξιολογικές κρίσεις τους ως προς τη χρήση του ιδιώματος και τη διδακτική αξιοποίησή του, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε μια πειραματική έρευνα εθνογραφικού – κοινωνιογλωσσικού τύπου και μια διδασκαλία βασισμένη σε πρωτότυπο γλωσσικό υλικό από την προφορική παράδοση των προσφύγων.
Από τη μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας προέκυψαν τα εξής ερευνητικά
ερωτήματα:
1) Υπάγεται και το ιδίωμα της ανατολικής Ρωμυλίας στον γενικό κανόνα, ο οποίος επιβάλλει την αφομοίωση των διαλέκτων/ιδιωμάτων από τη νόρμα;
2) Οδηγείται το ιδίωμα και σε ποιο βαθμό σε συρρίκνωση – υποχώρηση και τελικά σε γλωσσικό θάνατο;
3) Πώς αξιολογούν το ιδίωμα και ποιες στάσεις υιοθετούν έναντι αυτού οι σημερινοί μαθητές;
4) Θεωρούν ότι στιγματίζονται γλωσσικά ή περιθωριοποιούνται όταν
χρησιμοποιούν το ιδίωμα;
Η υπόθεση εργασίας ήταν πως, αν υφίστανται αρνητικές έναντι του ιδιώματος αντιλήψεις και στάσεις των μαθητών, μια διδασκαλία που αξιοποιεί γνήσιο ιδιωματικό υλικό δύναται να επιφέρει σε κάποιο βαθμό αλλαγή των απόψεων και των στάσεων των παιδιών, αναδεικνύοντας την αξία της ύπαρξης και τη σημασία της διατήρησης του ιδιώματός τους για τη γλώσσα και τον πολιτισμό.