11)ΔΟΞΑ -ΜΙΚΡΟ ΔΕΡΕΙΟ 1999-2000
10) ΜΥΡΩΔΑΤΟ ΞΑΝΘΗΣ 1998-99
Διευθυντής ο Παναγιώτης από τη Σαμοθράκη…Αξέχαστο το διάλειμμα μιας ώρας!!!.9:30–10:30.Το σχολείο διθέσιο με 34 μαθητές.
9) 80 ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ 1996-97
ΒΟΛΤΣΗΣ-ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ-ΓΙΩΡΓΟΣ
Είχα το τμήμα ένταξης με ελάχιστα παιδάκια.Διευθύντρια ήταν η κ.Χρυσούλα,γυναίκα του σχ.συμβούλου Παπαγεωργίου.Εκπαιδευτικοί άξιοι.Από τους λίγους.Σε μια εκδρομή στο Φανάρι μου μίλησε κλαίγοντας για τον πόλεμο που της έκανε ο υποδιευθυντής Νίκος Βόλτσης με 3-4 παλιές δασκάλες.Ήμουν νέος και δεν είχα καταλάβει.Πόσο κάτω πέφτουν μερικοί συνάδελφοι.Τα ίδια έζησα μετά από 25 χρόνια στο 450 .
8)ΤΣΙΛΙΓΓΙΡ ΜΑΧΑΛΑ
-ΖΟΥΛΕΙΧΑ–ΖΟΥΜΠΕΙΤΕ
7) ΜΠΑΡΑ ΜΙΚΡΟΥ ΔΕΡΕΙΟΥ
=Τις πρώτες μέρες πήγα στην αστυνομία Μεγάλου Δερείου.Γνωρίστηκα με τους αστυνομικούς και είδα το επίπεδο και τη συμπεριφορά τους απέναντι στους μουσουλμάνους.Τσαμπουκάδες ,απότομοι στους κατοίκους,άσκοποι πυροβολισμοί για εκφοβισμό ήταν λιγα που θυμάμαι.Αυτοί εκπροσωπούσαν το Ελληνικό κράτος σε μια ευαίσθητη περιοχή.Πως να μην γίνουν Τούρκοι οι Πομάκοι;
=Όπως και οι στρατιώτες στο Μέγα Δέρειο (υπήρχε λόχος) αλλά και στη μπάρα Ερυθροποτάμου στο Μικρό Δέρειο που είχε ενα φυλάκιο.Όποιο αυτοκίνητο περνούσε το σταματούσαν και έκαναν έλεγχο.Αν ήσουν Πομάκος ,ο έλεγχος μπορεί να είχε διάρκεια 2 ωρών.Μου έλεγε ένας Πομάκος ότι είχε αφόρητους πόνους σε δόντι και κατέβαινε στο Σουφλί.Τον κράτησαν 2 ώρες ,έκαναν άνω-κάτω τα πάντα στο αγροτικό ,μόνο και μόνο για να του σπάσουν τα νεύρα.Αυτές οι συμπεριφορές ήταν ,δυστυχώς,ο κανόνας.
=Ο δασοφύλακας στο Μέγα Δέρειο ,ο Γιαννακίδης,είχε ανάλογη συμπεριφορά.Οπλοφορούσε και φόβιζε τους κατοίκους με παρατηρήσεις χωρίς λόγο.Οι χριστιανοί κάτοικοι στο Μεγαλο Δέρειο ήρθαν την δεκετία του ΄50 από χωριά του βόρειου Έβρου(τρίγωνο).Ήταν μια προσπάθεια του κράτους να ενισχύσει το χριστιανικό στοιχείο σε μια μουσουλμανική περιοχή.Οι περισσότεροι ήρθαν λόγω των κινήτρων-σπίτι,χωράφια-αλλά δεν άντεξαν στις δύσκολες συνθήκες και το 1995 είχαν μείνει ελάχιστοι.
=Δεν είναι γνωστά στους πολλούς γεγονότα που έγιναν σε πομακικά χωριά αλλά και στην Κομοτηνή το 1987 με την ελληνοτουρκική κρίση,το 1991-92 με Έλληνες που ήρθαν από τη Γεωργία και το 1996.Το 1987 αποκλείστηκαν οι περιοχές που ζούσαν μουσουλμάνοι και έγιναν πολλά .Ειδικά στην Κομοτηνή.Βέβαια, ήμασταν ένα βήμα πριν τον πόλεμο με την Τουρκία.Μου έλεγαν Πομάκοι ότι στις καταστροφές καταστημάτων των Τούρκων στην Κομοτηνή το 1991 πρωτοστατούσαν οι Ρωσοπόντιοι.Έιχαν δημιουργήσει ομάδες νεαρών με ξύλα και αλυσίδες και με μηχανάκια γυρνούσαν στον τουρκομαχαλά της Κομοτηνής και χτυπούσαν αλύπητα.Και οι μουσουλμάνοι όμως είχαν κλείσει την παλαιά εθνική οδό Ξάνθης-Κομοτηνής και ζητούσαν ένωση με την Τουρκία.Υπήρχε μίσος και φόβος.Τώρα άλλαξαν τα χρόνια.Υπάρχει ελευθερία και οι Πομάκοι μετά το 1996 έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους χριστιανούς Έλληνες της Θράκης.Πιστεύω όμως ότι σε πολλούς μουσουλμάνους έχουν μείνει και ίσως τα βρει μπροστά της η Ελλάδα.
6) ΠΟΜΑΚΟΧΩΡΙΑ ΕΒΡΟΥ
Ρούσα/Ρουσανλάρ (800 κ.)–Γονικό/Μπαμπαλάρ (550 κ.)–Ουράνια (35 κ.)
—Μικράκι (80 κ.)–Μεσημέρι (75 κ.)–Γέρικο (180 κ.)
—Πετρόλοφος (160 κ.)–Σιδηροχώρι /Τσιλιγγίρ Μαχαλά (750 κ.)
—Μέγα Δέρειο /Μπουγιούκ Ντερβέν (1.100 κ.)-Σιδηρό (650 κ.)
Γεννήθηκα Πομάκος
Μεγάλωσα στα πράσινα βουνά
Κι όργωσα τη γη σκληρά,
Όπως ’κάνανε γενιές
Πριν από ’μένανε πολλές
Με τ’ Αλεξάνδρου τη πνοή
Αιώνες μάχησα στη γη,
Τον οχτρό μου να πατήσω
Το χωριό μου να κρατήσω
Απ’ της μάνας μου το στήθος
Έμαθα πως είναι μύθος,
Ότ’ είμαι Αγαρηνός
Υποχείριο καθενός
Μήτε Τούρκος, μήτε Σλάβος
Μήτε γενίτσαρος κουρσάρος,
Γεννήθηκα Πομάκος
Θρακιώτης μονομάχος
Των γονιών μου ιστορίες
Και γερόντων νουθεσίες,
Μου ’μάθαν για κατακτητές
Πού ’ρθαν στη Ροδόπη απ΄το χτες
Κάποιοι ξένοι….
Δε μ’ αφήσαν’ να μιλήσω
άσμα να τραγουδήσω,
Στη γλώσσα τη Πομακική
Τη δική μου μητρική
Όμως εγώ,
τυμπανίζω δια παντός
πως….
Τη γλώσσα μου ’δώσαν Πομακική
Στερνή κληρονομιά σημαντική
5) ΝΙΖΑΜ ΧΑΣΑΝ-ΑΧΜΕΤ ΚΑΙ ΑΜΕΤ
=Το 1995 είχε γίνει μια απεργία των δασκάλων με πρώτο αίτημα την αύξηση του μισθού.Έκανα κι εγώ.Ήταν η πρώτη απεργία και το θεωρούσα αυτονόητο ότι θα κάνω.Την επόμενη μέρα πήγα στο σχολείο και ο Νιζάμ μου λέει ότι χθες-ημέρα απεργίας -πήγαν εκδρομή!!!!!Μου είπε ακόμη ότι ήρθε και το σχολείο του Γέρικου με τον δάσκαλο τον Χαντζή Ηλία.Ο Χαντζής Ηλίας -που ήταν και συνδικαλιστής-διάβασα προχθές ότι έγινε προιστάμενος της πρωτοβάθμιας του νομού Έβρου!!!!Αν είναι δυνατόν.Φυσικά και είναι γνωστό ότι για να πάρεις μια θέση και να ανέβεις πρέπει να έχεις γνωστούς.Σε ημέρα απεργίας αν πηγαίνεις εκδρομή είναι άλλο θέμα.
=Διευθυντής στο μειονοτικό σχολείο Σιδηροχωρίου ήταν ο Νιζάμ Χασάν..Σπούδασε στην Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης.Δίδασκε την τουρκική γλώσσα και έγραφε το 1994 ένα τουρκοελληνικό λεξικό.Ήταν σουνίτης μουσουλμάνος και φανατικός ανθέλληνας,αν και πληρωνόταν από το Ελληνικό κράτος.Όταν κάναμε διάλειμμα πίναμε καφέ σε χώρο δίπλα στο τζαμί.Με χαλιά στρωμένο,μαξιλάρια και κομπολόγια.Συνήθως ξεκινούσε συζήτηση για Ελληνοτουρκικά θέματα.Εκεί άκουσα για πρώτη φορά την Αλ Κάιντα και τον Οσάμα Μπιν Λάντεν ,που 7 χρόνια μετά έριξε τα αεροπλάνα στους Δίδυμους Πύργους.Ήταν υπέρ-μουσουλμάνος ,συντηρητικός και πολύ ειρωνικός απέναντι σε καθετί Ελληνικό.Ο ρόλος του βέβαια ήταν αυτός και προσπαθούσε να μην δώσει δικαιώματα στην τοπική μουσουλμανική κοινωνία.Έπρεπε να είναι και να δείχνει καλός μουσουλμάνος.Όταν του είπα να πάρουμε χαρτί υγείας για τις τουαλέτες μου είπε ότι οι μουσουλμάνοι δεν χρησιμοποιούν.Λες και το ήξερα εγώ.Ο άλλος δάσκαλος ,ο Αχμέτ ο ιμάμης ,ήταν ήπιος και άνετος.Στο σχολείο ερχόταν και ο Αμέτ ο νάνος.Ένας λαλίστατος ,χαρούμενος ανθρωπάκος.Στο Δέρειο λέγανε ότι ήταν πράκτορας του προξενείου.Για παρέα ήταν πρώτος.
=Μια φορά μου ζήτησε να τον πάω στον Κέχρο.Μια χωμάτινη διαδρομή 15 χλμ, που μόλις είχαν φτιάξει οι μπουλντόζες.Θέλοντας να δω και εγώ τον Κέχρο -το μεγαλύτερο μειονοτικό ορεινό χωριό του ν.Ροδόπης -πήγαμε σε χρόνο ρεκόρ.Αισθάνθηκα ότι βρίσκομαι σε χωριό της αν.Τουρκίας.Μπούργκες,μαντίλες,φέσια,μιναρέδες,τουρκική γλώσσα,καχύποπτα και εχθρικά βλέμματα.Είχα παρέα τον Αμέτ όμως που τον ήξεραν όλοι.Σε ένα διάλειμμα έφτιαξε καφέ με οινόπνευμα και βαμβάκι,αφού δεν είχε ζεσταθεί αρκετά η ξυλόσομπα του γραφείου.
=Οι γονείς των μαθητών ήταν επιφυλαχτικοί και ανοίχτηκαν μόνο όταν έγραψα την επιστολή στον Νομάρχη Έβρου τον κ.Ντόλιο.Θέμα της επιστολής ήταν η ασφαλτόστρωση των 8 χλμ.της διαδρομής Δέρειο-Σιδηροχώρι.Με τα ονόματα και τις υπογραφές των 51 παιδιών του σχολείου.Την πήγα στην Αλεξανδρούπολη μόλις κατέβηκα.Το καλοκαίρι του 1995 μπήκε άσφαλτος.
4) ΤΟΥΡΚΟΙ Ή ΠΟΜΑΚΟΙ;;
Στα μειονοτικά σχολεία διδάσκεται από το 1952 η τουρκική γλώσσα.Η γλώσσα των Πομάκων χάνεται.Στα σπίτια τους μιλούν τούρκικα,όλοι έχουν δορυφορικές κεραίες και βλέπουν τούρκικα κανάλια.Τα παιδιά πηγαίνουν γυμνάσιο στην Προύσα ή στην Κων/πολη και φοιτούν δωρεάν.Το τούρκικο προξενείο της Κομοτηνής δίνει επιδόματα σε οικογένειες πομάκων.Η Ελλάδα άφησε αυτούς τους ανθρώπους απομονωμένους για πολλά χρόνια.Αποτέλεσμα;Οι περισσότεροι αγαπούν την Τουρκία.Δεν ήταν αλλά έγιναν Τούρκοι.
3) ΖΟΥΜΠΕΙΤΕ
Μεταξύ Δερείου και Σιδηροχωρίου βρίσκεται το σπίτι της Ζουμπειτέ.Μαθήτριας στην ΣΤ΄ τάξη του σχολείου.Περνώντας έβλεπα ένα σπίτι 4 χλμ. μακριά από το Δέρειο αλλά και από το Σιδηροχώρι.Το κοντινότερο σπίτι ήταν στα 3 χλμ..Μια μέρα είδα την Ζουμπειτέ να κεντάει με μια βέργα αγελάδες.Εκείνη την μέρα δεν ήρθε στο σχολείο.Αρκετά παιδιά βοηθούσαν στα ζώα τους γονείς τους και απουσίαζαν από το σχολείο.Την επόμενη μέρα στις 8:10 πηγαίνοντας για το σχολείο βλέπω την Ζουμπειτέ με τη μαμά της να περιμένουν στην άκρη του δρόμου.Από τότε έπαιρνα στο αυτοκίνητο την Ζουμπειτέ για το σχολείο.Ένα πανέξυπνο ,διστακτικό και ευγενέστατο παιδί.Για να φτάσει σχολείο με τα πόδια έκανε τουλάχιστον 2 ώρες.Η διαδρομή επικίνδυνη λόγω τσομπανόσκυλων , αγριμιών και καιρού.Θαύμαζα αυτά τα παιδιά που ζούσαν σε τέτοιες συνθήκες και δεν έχαναν την παιδικότητα και τη διάθεση να μάθουν γράμματα.Να παίξουν με τους φίλους τους.Κάποια μέρα πήγα στο σχολείο με ένα μέτρο χιόνι.Δεν είναι υπερβολή.Τα παιδιά ήρθαν στο σχολείο!!!!!Είχαν καθαρίσει τον δρόμο,αλλά το χιόνι ήταν ψηλότερο από το αυτοκίνητο στις άκρες.Για δύο εβδομάδες ήταν αποκλεισμένο το χωριό.Πρώτη φορά είδα θερμοκρασία στους -14 C.
2) 24-10-1994 ΤΕΡΜΑ ΘΕΟΥ , ΑΡΧΗ ΑΛΛΑΧ
=Ξεκινώ από την Ευκαρπία με το αυτοκίνητο του πατέρα μου για την Αλεξανδρούπολη.Στο γραφείο της Α/βάθμιας με ενημερώνουν ότι τοποθετήθηκα αναπληρωτής δάσκαλος στο Σιδηροχώρι Έβρου,ένα χωριό στον ορεινό όγκο της Αν. Ροδόπης,75 ΚΜ από την Αλεξ/πολη.
=Σε 2 ώρες φτάνω στο κεφαλοχώρι της περιοχής,το Μέγα Δέρειο.Εκεί γνωρίζω έναν Έλληνα χριστιανό(Γιαννακίδης,δασοφύλακας)-από τους 20 που μένουν μόνιμα,οι άλλοι 1.000 είναι μουσουλμάνοι.
=Μετά από 1 ώρα φτάνω στο σχολείο μου.Στη χωμάτινη διαδρομή 7 ΚΜ ,πέρασα δύο ποτάμια που δεν είχαν γέφυρες.Ευτυχώς το νερό ήταν λίγο και το αυτοκίνητο πέρασε.Το σχολείο είναι δίπλα στο τζαμί και σε 3 σπίτια.
=Τα άλλα σπίτια του Τσιλιγγίρ μαχαλά όπως το λένε το Σιδηροχώρι οι ντόπιοι,δεν φαίνονται.Βρίσκονται διάσπαρτα και αρκετά μακριά.Πρόκειται για οικισμό που έχει όμως συνολικό πληθυσμό 750 κατοίκων.Όλοι Σουνίτες μουσουλμάνοι.Γνωρίζω τους δύο δασκάλους που διδάσκουν τουρκικά ,τον Νιζάμ Χασάν και τον Αχμέτ που είναι και ο ιμάμης του χωριού.Ο αριθμός των μαθητών 51.Το χωριό και το σχολείο δεν έχουν ηλεκτρικό ρεύμα.Θα έρθει σε 2 χρόνια.Οι μαθήτριες φορούσαν μαντίλες.Από την Ά τάξη.Τα παιδάκια ήταν διστακτικά και δεν γνώριζαν Ελληνικά.Καθόλου.Κάθε Κυριακή κάναμε μάθημα ,αφού η Παρασκευή ήταν ημέρα προσευχής.
=Επιστρέφω στο Μέγα Δέρειο και βρίσκω τον Αλί,δάσκαλο του σχολείου στο Δέρειο.Με πηγαίνει στο σπίτι των δασκάλων.Ένα οίκημα,δίπλα στο σπίτι του,για τους χριστιανούς δασκάλους.Με ξύλινα πατώματα,αράχνες και ποντίκια.Εδώ θα μένω ,για 4 μέρες την εβδομάδα,μέχρι τον Ιούνιο…
=Την άλλη μέρα έρχονται και άλλοι 3 δάσκαλοι.Ένας για το Γέρικο(4 ΚΜ)ένας για το Μικράκι(8 ΚΜ) και ένας για το Δέρειο.Ο πρώτος βλέποντας πού θα μένει έφυγε αμέσωςΗ δασκάλα για το Δέρειο,η Μαρία, νοίκιασε σπίτι στο Μικρό Δέρειο που βρίσκεται στα 7 ΚΜ.Το τελευταίο χριστιανικό χωριό.
=Τέρμα Θεού αρχή Αλλάχ,όπως το λέγαμε.
=Το Σουφλί απέχει από το Μεγάλο Δέρειο 50 ΚΜ.Εκεί έχει λίγο κόσμο,καφετέρια,εστιατόριο,βιβλιοπωλείο,παντοπωλείο κ.ά.50 ΚΜ….
=Ο άλλος δρόμος για το Δέρειο,είναι από Σάπες περνώντας το βουνό Σάπκα, σε υψόμετρο 1.044 μ.
=Την Πέμπτη επέστρεψα στην Ευκαρπία και άφησα το αυτοκίνητο, γιατί το χρειαζόταν ο πατέρας μου.Πήρα τη YAMAHA DT 125 που είχα και την Κυριακή ανέβηκα από την Σάπκα στο Δέρειο.Φοβερό ταξίδι.Πανέμορφη η φύση.Αλλά.Τη Δευτέρα πηγαίνοντας για το σχολείο πήρα μια λαχτάρα.Τρία τσομπανόσκυλα θεόρατα και άγρια με κυνήγησαν για 4 χλμ..Περνώντας από το ποτάμι με πλησίασαν επικίνδυνα.Μέχρι που έφτασα στο σχολείο.Όταν μπήκα μέσα τα βλέπω που δάγκωναν το μηχανάκι.Τα πάντα εκεί ήταν άγρια μα και όμορφα.Φύση,άνθρωποι,ζώα,καιρός.
1) ΘΡΑΚΗ
επιτηρώ -ούμαι : παρακολουθώ με προσοχή, προσέχω τι κάνει κάποιος και ιδίως αν κάνει κτ. παράνομο ή γενικά ανεπιθύμητο: Έκανε υπουργούς τους υποψήφιους συνωμότες, για να τους έχει κοντά του και να τους επιτηρεί. ~ ένα χώρο / μια περιοχή, προσέχω μήπως γίνεται εκεί κτ. παράνομο ή ανεπιθύμητο. Επιτηρούμενη ζώνη, περιοχή, ιδίως κοντά στα σύνορα μιας χώρας, όπου ισχύουν ειδικά μέτρα ασφάλειας. -επιβλέπω.επιτηρώ.
Παρατηρώ, Παραμονεύω, καιροφυλακτώ, Προσέχω, προστατεύω=αρχ. επιτηρέω.
=Το μέτρο εφαρμόστηκε επί Ιωάννη Μεταξά ,το 1936.Ορισμένες παραμεθόριες περιοχές, στα βόρεια σύνορα της χώρας, χαρακτηρίστηκαν «αμυντικές περιοχές», δεδομένου ότι θα εκτελούνταν έργα οχύρωσης. Κάθε αμυντική περιοχή αποτελούνταν από μια Απαγορευμένη ζώνη και μια Επιτηρούμενη Ζώνη.
=Στην πρώτη απαγορευόταν η είσοδος προσώπων μη στρατιωτικών.
=Στη δε Επιτηρούμενη ζώνη, η είσοδος και η κυκλοφορία προσώπων ή οχημάτων γινόταν υπό αυστηρούς όρους και περιορισμούς Οι κάτοικων των περιοχών αυτών είχαν εφοδιαστεί με ειδικές ταυτότητες (λευκές), ενώ χρειαζόταν ειδική άδεια από τη αστυνομία και τον στρατό για όποιον δεν ήταν μόνιμος κάτοικος.
=Ο νόμος αφορούσε έντεκα συνολικά παραμεθόριους νομούς της χώρας.
=Το σύστημα των επιτηρούμενων ζωνών επιβίωσε και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, εξαιτίας του από βορρά κομμουνιστικού κινδύνου.
=Τον Δεκέμβριο του 1970, οι επιτηρούμενες ζώνες καταργήθηκαν παντού, εκτός από τη Δυτική Θράκη.
=Το καθεστώς της Επιτηρούμενης Ζώνης στη περιοχή της Θράκης διατηρήθηκε μέχρι τον Νοέμβριο του 1995, όπου ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας έριξε την τελευταία μπάρα που χώριζε τους Πομάκους, του ορεινού όγκου της Ροδόπης, από τον υπόλοιπο πληθυσμό της περιοχής.
=Από την Ξάνθη έως τον Εχίνο, το μεγαλύτερο από τα Πομακοχώρια της περιοχής, μια διαδρομή 28 χιλιομέτρων, υπήρχαν τρία σημεία ελέγχου («μπάρες» τις ονόμαζαν χαρακτηριστικά οι ντόπιοι). Το πρώτο, λίγο έξω από την Ξάνθη καταργήθηκε το 1979. Το δεύτερο, στο 9ο χιλιόμετρο Ξάνθης-Σταυρούπολης έπαυσε να λειτουργεί το 1993, ενώ το τελευταίο βρισκόταν στο 21ο χιλιόμετρο από την Ξάνθη, της οδού που συνδέει την πόλη με τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Η συγκεκριμένη μπάρα απέκλειε 15 μειονοτικά χωριά, στα οποία κατοικούσαν 20.000 κάτοικοι.
=Στις 17 Νοεμβρίου 1995, ο Αρσένης, περνώντας από το σημείο της μπάρας, διέταξε τον Διοικητή του Δ΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Μ. Παραγιουδάκη, να ξηλώσει την μπάρα, ενώ δήλωσε ότι «το εμπόδιο αυτό, που χώριζε αυτή την περιοχή από την υπόλοιπη Ξάνθη και απομόνωνε τα χωριά, είναι πια ιστορία.